Bé 29 tháng ngộ độc thuốc nhỏ mũi

Bệnh nhi là bé N.P.L được đưa đến cấp cứu tại BV Nhi đồng 2 trong tình trạng lơ mơ, ngủ gà, nhịp tim chậm và không đều.  Qua khai thác tiểu sử người nhà bệnh nhi được biết, bệnh nhi có biểu hiện nghẹt mũi, thở khò khè, mẹ bé đã ra hiệu thuốc gần nhà và được tư vấn dùng thuốc nhỏ mũi Naphazoline với liều lượng nhỏ 2 giọt/ngày. Tuy nhiên, sau khi nhỏ thuốc Naphazoline  được vài ngày thì bệnh nhi có biểu hiện bất thường như trên, gia đình vội vã đưa đi cấp cứu tại BV Nhi đồng 2, TP.HCM.

Bác sĩ Nguyễn Thị Minh, Khoa nội tổng hợp, BV Nhi đồng 2 cho biết, các trường hợp ngộ độc thuốc nhỏ mũi khá nhiều, thường rơi vào những trẻ dưới 3 tuổi (chiếm 90%) do nhỏ quá liều và không đúng chỉ định. Sau nhiều tai nạn đáng tiếc đã xảy ra dường như các bậc cha mẹ vẫn còn mắc sai lầm trong việc sử dụng loại thuốc này. 

Bác sĩ khuyên với trẻ em dưới 6 tuổi chỉ nên dùng nước muối
sinh lý NaCl 0,9% làm sạch mũi (Ảnh minh họa)

Theo bác sĩ Minh, về mặt giải phẫu và sinh lý, đường thở của trẻ nhỏ rất dễ bị  kích ứng, sung huyết khi nhiệt độ thay đổi đột ngột, đặc biệt  là  khi chuyển mùa. Khi bị nghẹt mũi, trẻ sẽ khó bú, khó ngủ và quấy khóc. Những lúc như thế, phần vì thương con, phần vì nôn nóng các bậc cha mẹ thường tự ý dùng các loại thuốc nhỏ mũi cho trẻ mà không hiểu hết về thành phần cũng như tác dụng của thuốc. Thuốc được dùng phổ biến là Naphazolin với khá nhiều tên thương mại như Rhinex, Rhinazin, Nasoline... với hàm lượng 0,025%, 0,05%, 0,1% . Thuốc có giá thành rẻ, dễ mua ở hầu hết các nhà thuốc và nhanh chóng làm giảm triệu chứng nghẹt mũi khi mới sử dụng.

Về cơ chế, Naphazoline có tác dụng làm co mạch tại chỗ nhanh và kéo dài, giảm sưng và sung huyết niêm mạc. Sau khi nhỏ dung dịch Naphazoline tác dụng co mạch đạt trong vòng 10 phút và kéo dài khoảng 2 – 6 giờ. Khi sử dụng, không được dùng Naphazoline liên tục quá 3 ngày.

“Sử dụng nhiều lần trong ngày hoặc dùng liên tục trên 1 tuần có thể gây ra tình trạng quen thuốc, chẳng những không còn tác dụng chống sung huyết, mà còn làm cho nghẹt mũi nhiều hơn… Ngộ độc do quá liều (khi dùng tại chỗ liều quá cao hoặc uống nhầm) có thể gây ức chế hệ thần kinh trung ương như hạ thân nhiệt, tim đập chậm, ra mồ hôi, buồn ngủ, co giật, hôn mê đặc biệt ở trẻ em.

Như trường hợp bé N.P.L trên, chỉ cần với một lượng nhỏ (khoảng 2 giọt) là đã đủ gây nguy hiểm cho trẻ. Sau khi nhỏ mũi thì chỉ với một khoảng thời gian ngắn ( 30 phút – 2 giờ) sẽ xuất hiện các biểu hiện như tay chân lạnh, vã mồ hôi, trẻ lừ đừ, thở yếu thậm chí có thể dẩn đến hôn mê. Những dấu hiệu nặng của tình trạng này là nhịp tim không đều, ngưng thở từng cơn”, bác sĩ Minh cảnh báo.

Do đó, bác sĩ khuyên không nên dùng thuốc cho trẻ em dưới 6 tuổi. Đối với người lớn và trẻ em trên 12 tuổi nếu có chỉ định có thể dùng dung dịch 0,05% hoặc 0,1%. Trẻ em 6-12 tuổi, dùng dung dịch 0,025% hoặc 0,05% theo chỉ định và dưới sự theo dõi của thầy thuốc.

Với trẻ em, nếu con bạn bị nghẹt mũi cha mẹ hãy tiến hành làm thông mũi cho trẻ. Nếu trẻ nghẹt nhiều, khó thở nên sử dụng nước muối sinh lý NaCl 0,9% làm loãng dịch mũi để dễ dàng làm sạch mũi, không nên tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định, tư vấn của bác sĩ.