Thứ năm, 16/05/2024
Vào ngày 23 tháng Chạp, các gia đình sẽ chuẩn bị dọn dẹp nhà cửa, ban thờ sao cho gọn gàng, sạch sẽ. Đồng thời sẽ làm một mâm cỗ mặn, ba bộ quần áo bằng vàng mã, ba con cá chép sống, cùng xôi, chè mật và hương hoa tiễn ông Táo về chầu trời.
Ông Công, ông Táo hay còn gọi chung là Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Nhưng được Việt hóa thành sự tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo. Dù sự tích này có nhiều dị bản nhưng đều theo một mô-típ chung đó là câu chuyện về ba người, do những hoàn cảnh éo le mà trở thành hai chồng một vợ.
Sự tích 1
Tương truyền có hai vợ chồng vì quá nghèo khổ nên phải bỏ nhau để đi tha phương cầu thực. Người vợ may mắn nên lấy được một anh chồng giàu, có của ăn của để. Còn người chồng thì trở thành kẻ hành khất kiếm sống qua ngày.
Năm ấy vào đúng ngày 23 tháng Chạp, người vợ đang lúi húi đốt vàng mã ngoài sân thì có một người ăn xin ăn mặc tả tơi, nhem nhuốc bước vào, nhận ra đó chính là người chồng cũ mà mình từng yêu thương, người vợ động lòng, nhanh chóng vào nhà lấy tiền bạc, cơm gạo ra cho.
Người chồng mới nhìn thấy, biết chuyện, nổi cơn ghen nghi ngờ vợ. Khó xử, tuyệt vọng vì không giải thích cho chồng mới hiểu, người vợ lao vào bếp lửa tự vẫn. Người chồng cũ vì vẫn còn yêu thương, đau xót cũng nhảy vào chết theo. Người chồng mới vì ân hận nên cũng nhảy vào đám lửa đỏ rực.
Lúc ấy, trời xanh trên cao cảm động bởi tình nghĩa sâu nặng của 3 người nên phong làm vua bếp. Và từ đó, dân gian mới có câu ca rằng:
"Thế gian một vợ một chồng
Chẳng như vua bếp hai ông một bà"
Trong dân gian lưu truyền rất nhiều sự tích về ông Công, ông Táo (Ảnh: Internet)
Sự tích 2
Câu chuyện kể về đôi vợ chồng Thị Nhi và Trọng Cao, ăn ở với nhau mặn nồng tha thiết, nhưng mãi không có một mụn con. Dần dà, Trọng Cao thường kiếm cớ dằn vặt vợ. Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Trọng Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Thị Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Cuối cùng, Trọng Cao quyết tâm đi tìm vợ về.
Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Vào đúng ngày 23 tháng Chạp, Thị Nhi đang đốt vàng mã ngoài sân, một hành khất vào ăn xin. Thị Nhi nhận ra người chồng cũ của mình, động lòng thương đem gạo ra cho. Bị Phạm Lang nghi ngờ, Thị Nhi lấy làm xấu hổ đâm đầu vào đống lửa đang đốt mã mà tự tử. Trọng Cao cảm tình ân nghĩa cũng lao vào lửa mà chết theo, Phạm Lang vì mối tình thương vợ, cũng nhảy vào cùng chết.
Trên cao Ngọc Hoàng thượng đế đã chứng kiến hết câu chuyện nên phong cho 3 người mỗi người một chức vụ khác nhau:
Phạm Lang là Thổ Công trông lo việc bếp.
Trọng Cao là Thổ Địa trông nom việc nhà.
Thị Nhi là Thổ Kỳ trong nom việc chợ búa.
Sự tích 3
Chuyện kể về 2 vợ chồng nghèo. Vợ quanh năm suốt tháng bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Còn chồng đi buôn, biệt tăm biệt tích, năm về vài lần. Và một chuyến đi buôn xa, chồng đi biền biệt, bặt vô âm tín. Người vợ mỏi mòn chờ đợi 10 năm. Sau đó, nghĩ chồng đã chết nên vợ lấy người chồng khác làm nghề săn bắn, nuôi 1 tên đầy tớ tên là Lốc.
Ngày nọ, chồng mới và Lốc đi săn vắng nhà, đột nhiên người chồng cũ trở về và cho biết sở dĩ đi biền biệt là vì gặp giặc bắt lưu lạc trong rừng nay mới trốn thoát về được. Người vợ chỉ còn biết ôm chồng cũ khóc than, và dọn cơm rượu mời ăn. Khi chồng mới sắp về người vợ đưa chồng cũ ra đống rơm ẩn tạm. Chủ và tớ đi săn về được một con cầy. Chồng giục vợ đi sắm rượu để làm bữa nhậu.
Vợ tất tả chạy ra ngoài, người chồng và đầy tớ đốt đống rơm để thui cầy. Lửa vô tình đốt cháy thiêu người chồng cũ đang ngủ say. Giữa lúc đó, người vợ về thấy chồng cũ đã chết đau đớn, tự cảm thấy như thể vì mình mà chồng cũ chết, nên nhảy vào đống lửa chết theo.Người chồng mới thấy vợ chết cũng đâm đầu vào lửa. Người đầy tớ vừa thương chủ vừa hối hận vì chính tay mình châm lửa thiêu chết người cũng nhảy nốt vào lửa chết theo.
Ba vợ chồng sau đó được Diêm Vương cho hóa làm ba ông đầu rau. Còn người đầy tớ được hóa làm đồ dùng chặn đống nhấm, quen gọi là "thằng Lốc". Trong tranh vẽ Táo quân, thường thấy vẽ người đầy tớ có nghĩa đứng cạnh ba người.
Ý nghĩa
Cả 3 tích truyện tuy có nhân vật hoàn cảnh khác nhau, nhưng đều có một điểm chung là những nhân vật đều sống có nghĩa có tình. Người Việt xưa không bao giờ có thể chấp nhận việc đa phu, một bà hai ông. Người ta thường chỉ trích “Thế gian một vợ một chồng, không như vua bếp hai ông một bà”. Như vậy, điều mà tích truyện nhắc tới, đó không phải là cái lý, nhưng là cái tình nghĩa phu thê, sống chết cùng nhau.
Bên cạnh đó, các sự tích còn nhấn mạnh vai trò của bếp lửa trong mỗi gia đình. Bếp lửa ngoài công dụng nấu chín thực phẩm, còn là nơi cả gia đình quây quần bên nhau.
Lễ hội bao giờ cũng gắn bó với nghi thức thắp lửa thiêng. Lửa xua đuổi thú dữ, tạo bầu không khí ấm áp… Không gia đình nào là không có bếp lửa. Ngày nào lửa không bén trên bếp, ngày ấy là một ngày gia đình thiếu hơi ấm, thiếu tình thương.
Người Việt quan niệm ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) định đoạt cát hung, phúc đức cho gia đình, phúc đức này do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà.
Với mong muốn Thần Bếp sẽ “phù hộ” cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hàng năm Tết đến, Vào ngày 23 tháng Chạp, người ta thường làm lễ tiễn đưa Táo Quân chầu trời một cách long trọng.
Xem thêm
Thị trường bất động sản hiện nay đang ngày một sôi động bởi sự xuất...
Kiến thức - 2 giờ, 34 phút trước
Nhiều năm qua, hai THPT chuyên ở tỉnh thành này luôn nằm trong top cao thi đỗ vào các trường đại học danh tiếng cả nước.
Kiến thức - 2 giờ, 18 phút trước
Những ngày mùa hè oi ả, có một bát thạch đen (người miền Nam còn gọi là sương sáo) mát lạnh, sảng khoái thì chẳng còn gì bằng. Ăn bao nhiêu năm nhưng nguồn...
Kiến thức - 2 giờ, 22 phút trước
Mù Cang Chải là huyện miền núi thuộc tỉnh Yên Bái.
Đời sống số - 4 giờ, 8 phút trước
Những người sinh năm Mùi, Ngựa, Khỉ, Hợi và Dậu sẽ gặp nhiều may mắn trong nửa cuối năm. Nếu gặp được quý nhân giúp đỡ trong sự nghiệp, bạn có thể có cơ...
Kiến thức - 4 giờ, 23 phút trước
Tính đến thời điểm hiện tại, đây là mức hưởng lương hưu cao nhất ở Việt Nam của người lao động, tính đến tháng 8/2023.
Chăm sóc sức khỏe - 1 giờ, 7 phút trước
Bạn có bao giờ nhận thấy rằng mặc dù chuối tây và chuối tiêu trông giống nhau nhưng thực ra chúng rất khác nhau? Tiếp theo, chúng ta cùng tìm hiểu về sự khác...
Chuyện làng sao - 1 giờ, 14 phút trước
Hình ảnh Ngọc Trinh diện đầm cưới đã khiến dư luận xôn xao.
Chuyện làng sao - 1 giờ, 14 phút trước
Shiloh, con gái chung giữa Angelina Jolie và Brad Pitt nhận về không ít bình luận thiếu tích cực từ phía cư dân mạng.
Kiến thức - 2 giờ, 34 phút trước
Nhiều năm qua, hai THPT chuyên ở tỉnh thành này luôn nằm trong top cao thi đỗ vào các trường đại học danh tiếng cả nước.
Chuyện làng sao - 2 giờ, 36 phút trước
Nam nhiếp ảnh gia đã có hành động chúc mừng sinh nhật H'Hen Niê.
Kiến thức - 2 giờ, 18 phút trước
Những ngày mùa hè oi ả, có một bát thạch đen (người miền Nam còn gọi là sương sáo) mát lạnh, sảng khoái thì chẳng còn gì bằng. Ăn bao nhiêu năm nhưng nguồn...
Kiến thức - 2 giờ, 22 phút trước
Mù Cang Chải là huyện miền núi thuộc tỉnh Yên Bái.
Chăm con - 4 giờ, 50 phút trước
Mỗi người đều có sứ mệnh ngay từ khi sinh ra, là phụ nữ phải gánh trên vai gánh nặng nối dõi tông đường, còn người đàn ông phải gánh vác gánh nặng nuôi...
Phong thủy - 4 giờ, 55 phút trước
Nếu đang ở trong ngôi nhà có những đặc điểm này thì xin chúc mừng. Bởi ngôi nhà bạn được xếp trong top những mẫu nhà đẹp mang lại lộc lá cho gia chủ....
Đời sống số - 4 giờ, 8 phút trước
Những người sinh năm Mùi, Ngựa, Khỉ, Hợi và Dậu sẽ gặp nhiều may mắn trong nửa cuối năm. Nếu gặp được quý nhân giúp đỡ trong sự nghiệp, bạn có thể có cơ...
Địa chỉ ăn ngon - 4 giờ, 12 phút trước
Mọi người đều rất thích ăn cá. Nhà chúng ta có con nhỏ nên thỉnh thoảng chúng ta nấu cá. Trẻ ăn nhiều cá có thể bảo vệ mắt và giúp chúng thông minh...
Kiến thức - 4 giờ, 23 phút trước
Tính đến thời điểm hiện tại, đây là mức hưởng lương hưu cao nhất ở Việt Nam của người lao động, tính đến tháng 8/2023.
Chăm sóc sức khỏe - 4 giờ, 27 phút trước
Khoai lang là loại cây lương thực có năng suất cao, khả năng thích ứng cao, gắn liền với sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và đời sống nhân dân.
Chuyện làng sao - 12 giờ, 60 phút trước
Tài tử Tạ Đình Phong và vợ cũ - Trương Bá Chi có gần 7 năm chung sống, có hai con trai chung trước khi hoàn tất thủ tục ly hôn vào năm 2012....
Bật mí điện ảnh - 13 giờ, 28 phút trước
Qua lời thoại trong tập gần nhất, khán giả không khỏi thắc mắc về thời gian mang thai của Ngân Hà (Hồng Diễm).
Chuyện làng sao - 14 giờ, 30 phút trước
Bà xã Lý Hải là Minh Hà đã lên tiếng về việc phân biệt đối xử giữa các con.
Chuyện làng sao - 14 giờ, 32 phút trước
Những chia sẻ của Lưu Hương Giang dạo gần đây đã nhận được nhiều sự quan tâm.
Chuyện làng sao - 14 giờ, 58 phút trước
Siêu mẫu Võ Hoàng Yến tiết lộ giới tính của em bé khiến nhiều người không khỏi quan tâm.
Đời sống số - 14 giờ, 60 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, cuộc sống, tình duyên... của 12 con giáp trong ngày 16/5/2024.
Địa chỉ ăn ngon - 17 giờ, 53 phút trước
Có cách nào làm trứng bác ngon hơn trứng bác cà chua không? Nếu có thì đó chắc chắn phải là Trứng Chiên Nấm Kim châm! Gần đây nhiều người ăn liên tục, chắc...