Rằm Tháng Giêng nên cúng cỗ chay hay mặn? Gợi ý mâm cúng đẹp mắt

Khi cúng Rằm tháng Giêng, người ta có thể cúng khác nhau tùy theo vùng miền. Nhưng nhìn chung, có một số lễ vật luôn cần phải có là: một đĩa trầu cau, một mâm ngũ quả, một ngọn đèn dầu (đèn cầy), một ấm trà, ba chén nước, một lọ hoa, gọi là hoa cúc. Một số gia đình cũng có thể cung cấp các món chay hoặc món mặn ngoài những món này.

Mâm cúng Rằm tháng Giêng có thể là cỗ chay hoặc cỗ mặn (Ảnh minh họa)

Cúng chay thích hợp với những gia đình theo đạo Phật, mong muốn một năm an lành, tích phước báo và hạn chế sát sinh. Bên cạnh việc cúng chay, nhiều gia đình vẫn giữ tục lệ cúng mặn vào rằm tháng Giêng, vì đây là ngày tưởng nhớ tổ tiên.

Việc chuẩn bị cỗ chay hay cỗ mặn tùy thuộc vào từng gia đình. Dưới đây là gợi ý bạn có thể tham khảo:

Mâm cỗ chay

Đối với những gia đình cầu kỳ trong bữa ăn, một mâm cơm chay có thể lên đến 10-20 món vì phải có đủ màu sắc của ngũ hành: màu đỏ tượng trưng cho hỏa, xanh tượng trưng cho mộc, đen tượng trưng cho thổ, và màu của nguyên tố đất. Màu trắng thuộc hành thủy, màu vàng tượng trưng cho sự hòa hợp âm dương. Tuy nhiên, tùy theo điều kiện của từng gia đình mà một mâm cỗ chay có thể tối giản, bao gồm ít món hơn, thường gồm nhiều loại trái cây đủ màu sắc. cùng với đó là các loại xôi (như xôi đậu xanh, xôi trắng, xôi gấc), chè, bánh trôi nước, canh rau củ.

Ngày nay, đã có rất nhiều món chay ra đời để làm phong phú thêm mâm cỗ chay cúng rằm tháng giêng. Trong đó có thể kể đến một số món rau củ kho hoặc xào, bao gồm: Cà tím kho tộ, đậu cove xào nấm bào ngư, đậu hũ kho nấm rơm,...

- Một số thực đơn dành cho mâm cỗ chay:

+ Thực đơn thứ nhất:

1. Xôi vò, chè đường

2. Bánh su sê

3. Bánh gio

4. Cơm gạo lứt rang với hạt sen sấy

5. Canh sủi cảo

6. Canh nấm thập cẩm

7. Nấm đùi gà kho sả

8. Nộm su hào

9. Phở chiên giòn xào giá, đậu

10. Há cảo nhân nấm chiên

11. Đậu phụ chiên với lá rong biển

12. Cải chíp xào nấm

+ Thực đơn thứ hai:

1. Xôi gấc

2. Xôi vò

3. Bánh trôi

4. Mía hấp gừng lá nếp hương bưởi

5. Bánh rán mật

6. Chè cau xôi vò

7. Chè bà cốt

8. Chè đậu đen lá dứa

9. Chè đậu xanh cốt dừa

10. Chè xôi mật

Mâm cỗ mặn

Đối với mâm cỗ mặn, bên cạnh những thứ cần phải có đã liệt kê ở trên, thông thường một mâm cỗ mặn bao gồm có 4 bát, 6 đĩa. Một số món ăn cơ bản trong mâm cỗ mặn cúng rằm tháng giêng là:

- Bát canh măng, bát canh bóng bì, bát canh miến, bát canh mọc: Đây là 4 loại canh phổ biến mà chúng ta có thể thấy ở trong mọi mâm cỗ của người dân Việt Nam.

- Đĩa thịt gà trống luộc (hoặc thịt lợn luộc): Theo quan niệm của nhiều người, một mâm cỗ cúng không thể thiếu đĩa gà luộc bởi đây là món ăn đã quá quen thuộc. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều người đã thay thế đĩa thịt gà luộc bằng đĩa thịt lợn luộc vì sự tiện lợi và nhanh chóng.

- Đĩa dưa muối: Dưa món thường được chuẩn bị trước Tết Nguyên Đán, nên trong việc chuẩn bị cho mâm cỗ cúng Rằm đầu năm sẽ nhanh gọn hơn rất nhiều.

- Đĩa xôi (hoặc bánh chưng): Thông thường, các gia đình thích làm xôi gấc trong mâm cỗ bởi xôi gấc có màu đỏ đẹp mắt, đồng thời màu đỏ trong quan niệm của người Việt Nam là một màu may mắn, rực rỡ. Còn bánh chưng mang ý nghĩa của sự sinh sôi, nảy nở ở muôn loài.

Mâm cơm cúng còn có các món xào, canh và thay đổi tùy theo sở thích của mỗi người. Ở miền Nam, món thịt kho tàu và canh khổ qua cũng là món ăn quen thuộc trong mâm cỗ. Mâm cơm cúng ngày rằm tháng Giêng phải có đủ các hương vị khác nhau tượng trưng cho ước vọng bình an. Vị mặn của nước chấm, vị cay của ớt, vị chua của đĩa dưa hành, vị ngọt của bánh, tất cả hòa quyện tạo nên một đĩa đầy đủ và đậm đà hương vị.

Một số lưu ý khi chuẩn bị mâm cỗ cúng

Khi chuẩn bị mâm cỗ chay hay mặn cho rằm tháng Giêng, bạn nên lưu ý những điều sau:

- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và chọn nguyên liệu sạch.

- Không bao giờ nếm thức ăn trong quá trình nấu cỗ. Điều này là bất kính với thần thánh, bởi theo quan niệm dân gian, nếm thức ăn có nghĩa là ăn trước mặt tổ tiên hoặc thần linh.

- Không cúng rằm tháng Giêng bằng các món như thịt chó, thịt vịt, mắm tép, thịt ngan, mực, các loại quả có gai (mít, sầu riêng).

Những mâm cỗ cúng đẹp mắt bạn có thể tham khảo: