Người IQ cao không cả nể, vì biết nói không là nước cờ chiến lược thông minh nhất

Đây là bài viết của tiến sĩ Shannon Sauer-Zavala, một nhà tâm lý học lâm sàng:

Với vai trò nhà nghiên cứu, người làm công việc hỗ trợ và cũng là một người mẹ, tôi từng nói “có” với hầu hết mọi việc được giao. Điều đó khiến tôi nghĩ mình đang “thành công”, như một cách chứng minh sự chăm chỉ, năng lực và tinh thần sẵn sàng gánh vác. Nhưng thực chất, điều này bắt nguồn từ nỗi sợ: sợ rằng nếu từ chối, cơ hội sẽ rơi vào tay người khác và tôi đánh mất lợi thế.

Đến một lúc nào đó, tôi nhận ra mình luôn bận rộn, nhưng không hề tiến lên phía trước. Cuộc sống của tôi xoay quanh việc gạch đầu dòng các công việc trong danh sách hay trả lời email trong vòng 24 giờ.

Nhưng nếu bạn giống tôi, chắc hẳn hình dung về “thành công” của bạn lúc khởi đầu không bao gồm việc mang laptop đi nghỉ mát hay gọi điện họp trong khi đang gấp quần áo.

Phụ nữ đừng nhầm lẫn giữa bận rộn và thành công (Ảnh minh họa).

Và tôi mệt mỏi với việc lao lực 60 giờ mỗi tuần chỉ để tìm kiếm sự công nhận bên ngoài với tư cách một nhà tâm lý học học thuật.

Tôi cũng mệt mỏi với việc lỡ mất thời gian bên chồng và các con chỉ vì mình chưa hoàn thành danh sách việc phải làm theo những hạn chót vô nghĩa do chính tôi đặt ra.

Với vai trò nhà tâm lý học lâm sàng, tôi biết rằng sống đúng với giá trị mang lại sự mãn nguyện sâu sắc hơn. Nhưng điều tôi chưa nhận ra là, dùng giá trị của mình làm bộ lọc để quyết định có nhận một việc hay không đã giúp tôi sáng tạo hơn, đổi mới hơn, và tạo ra tác động lớn hơn.

Thay vì hỏi: “Tôi có thời gian cho việc này không?”. Tôi bắt đầu hỏi: “Việc này có phù hợp với tác động tôi muốn tạo ra không?”

Câu hỏi đó đã thay đổi cuộc chơi. Tôi từ chối vài cơ hội “danh giá” vì chúng sẽ chỉ ngốn năng lượng mà không đưa tôi đến gần mục tiêu lớn. Tôi buông bỏ những vai trò mà mình giữ chỉ vì nghĩa vụ, chứ không phải vì đam mê.

Tôi nhận ra, những người phụ nữ tạo ra tác động ý nghĩa nhất không phải là những người bận rộn nhất mà là những người chủ động và có chủ đích nhất.

Nếu bạn đã mệt mỏi vì ôm đồm quá nhiều, hãy bắt đầu từ đây:

Làm rõ các giá trị cốt lõi: Những điều không thể thỏa hiệp, định nghĩa cuộc sống và sự nghiệp mà bạn thực sự mong muốn. Tôi không trở thành nhà tâm lý học để chỉ ngồi trả lời email, tôi muốn cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần chất lượng cao. Những phụ nữ tôi làm việc cùng cũng vậy, họ muốn tạo sự thay đổi và để lại thế giới tốt đẹp hơn. Họ cũng muốn có thời gian và năng lượng cho gia đình, bạn bè, và sở thích.

Đánh giá mọi cơ hội qua lăng kính: Nếu một việc không khiến bạn thật sự muốn gật đầu ngay và cũng không phù hợp với những giá trị quan trọng nhất của bạn, thì hãy nói ‘không’. Hãy học cách thách thức những niềm tin giới hạn khiến bạn luôn phải gật đầu đồng ý. Trong đầu tôi từng đầy rẫy những suy nghĩ như: ‘Người khác sẽ giận nếu mình từ chối’, ‘Ưu tiên bản thân là ích kỷ’, ‘Mình phải gánh được tất cả’, ‘Nếu ngừng cố gắng, mình sẽ mất đi thành công;... May mắn là, với nền tảng tâm lý học lâm sàng, tôi biết cách nhận diện và thay đổi những giả định tiêu cực ấy một cách hệ thống. Điều còn lại chỉ là kiên trì áp dụng vào thực tế

Hãy tin vào “hiệu ứng gợn sóng”: Khi bạn loại bỏ những tạp âm và sự bận rộn không cần thiết, những dự án và con người phù hợp sẽ có không gian để xuất hiện. Bạn cần thử thách niềm tin của mình về điều gì sẽ xảy ra nếu bạn chỉ làm ở mức “tạm ổn” thay vì hoàn hảo. Nói cách khác, bạn phải toàn tâm sống theo giá trị của mình và chờ xem điều gì diễn ra. Ví dụ, giờ tôi đã hiểu rằng, thực ra chẳng có chuyện gì xảy ra cả nếu tôi không trả lời email trong 3 ngày.

Nếu bạn muốn đi sâu hơn, phát triển hơn, học cách sắp xếp cuộc sống và các cam kết sao cho phù hợp với giá trị của mình, để có nhiều tác động hơn mà ít kiệt sức hơn.