Thứ ba, 30/04/2024
Vào ngày 23 tháng Chạp, các gia đình sẽ chuẩn bị dọn dẹp nhà cửa, ban thờ sao cho gọn gàng, sạch sẽ. Đồng thời sẽ làm một mâm cỗ mặn, ba bộ quần áo bằng vàng mã, ba con cá chép sống, cùng xôi, chè mật và hương hoa tiễn ông Táo về chầu trời.
Ông Công, ông Táo hay còn gọi chung là Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Nhưng được Việt hóa thành sự tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo. Dù sự tích này có nhiều dị bản nhưng đều theo một mô-típ chung đó là câu chuyện về ba người, do những hoàn cảnh éo le mà trở thành hai chồng một vợ.
Sự tích 1
Tương truyền có hai vợ chồng vì quá nghèo khổ nên phải bỏ nhau để đi tha phương cầu thực. Người vợ may mắn nên lấy được một anh chồng giàu, có của ăn của để. Còn người chồng thì trở thành kẻ hành khất kiếm sống qua ngày.
Năm ấy vào đúng ngày 23 tháng Chạp, người vợ đang lúi húi đốt vàng mã ngoài sân thì có một người ăn xin ăn mặc tả tơi, nhem nhuốc bước vào, nhận ra đó chính là người chồng cũ mà mình từng yêu thương, người vợ động lòng, nhanh chóng vào nhà lấy tiền bạc, cơm gạo ra cho.
Người chồng mới nhìn thấy, biết chuyện, nổi cơn ghen nghi ngờ vợ. Khó xử, tuyệt vọng vì không giải thích cho chồng mới hiểu, người vợ lao vào bếp lửa tự vẫn. Người chồng cũ vì vẫn còn yêu thương, đau xót cũng nhảy vào chết theo. Người chồng mới vì ân hận nên cũng nhảy vào đám lửa đỏ rực.
Lúc ấy, trời xanh trên cao cảm động bởi tình nghĩa sâu nặng của 3 người nên phong làm vua bếp. Và từ đó, dân gian mới có câu ca rằng:
"Thế gian một vợ một chồng
Chẳng như vua bếp hai ông một bà"
Trong dân gian lưu truyền rất nhiều sự tích về ông Công, ông Táo (Ảnh: Internet)
Sự tích 2
Câu chuyện kể về đôi vợ chồng Thị Nhi và Trọng Cao, ăn ở với nhau mặn nồng tha thiết, nhưng mãi không có một mụn con. Dần dà, Trọng Cao thường kiếm cớ dằn vặt vợ. Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Trọng Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Thị Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Cuối cùng, Trọng Cao quyết tâm đi tìm vợ về.
Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Vào đúng ngày 23 tháng Chạp, Thị Nhi đang đốt vàng mã ngoài sân, một hành khất vào ăn xin. Thị Nhi nhận ra người chồng cũ của mình, động lòng thương đem gạo ra cho. Bị Phạm Lang nghi ngờ, Thị Nhi lấy làm xấu hổ đâm đầu vào đống lửa đang đốt mã mà tự tử. Trọng Cao cảm tình ân nghĩa cũng lao vào lửa mà chết theo, Phạm Lang vì mối tình thương vợ, cũng nhảy vào cùng chết.
Trên cao Ngọc Hoàng thượng đế đã chứng kiến hết câu chuyện nên phong cho 3 người mỗi người một chức vụ khác nhau:
Phạm Lang là Thổ Công trông lo việc bếp.
Trọng Cao là Thổ Địa trông nom việc nhà.
Thị Nhi là Thổ Kỳ trong nom việc chợ búa.
Sự tích 3
Chuyện kể về 2 vợ chồng nghèo. Vợ quanh năm suốt tháng bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Còn chồng đi buôn, biệt tăm biệt tích, năm về vài lần. Và một chuyến đi buôn xa, chồng đi biền biệt, bặt vô âm tín. Người vợ mỏi mòn chờ đợi 10 năm. Sau đó, nghĩ chồng đã chết nên vợ lấy người chồng khác làm nghề săn bắn, nuôi 1 tên đầy tớ tên là Lốc.
Ngày nọ, chồng mới và Lốc đi săn vắng nhà, đột nhiên người chồng cũ trở về và cho biết sở dĩ đi biền biệt là vì gặp giặc bắt lưu lạc trong rừng nay mới trốn thoát về được. Người vợ chỉ còn biết ôm chồng cũ khóc than, và dọn cơm rượu mời ăn. Khi chồng mới sắp về người vợ đưa chồng cũ ra đống rơm ẩn tạm. Chủ và tớ đi săn về được một con cầy. Chồng giục vợ đi sắm rượu để làm bữa nhậu.
Vợ tất tả chạy ra ngoài, người chồng và đầy tớ đốt đống rơm để thui cầy. Lửa vô tình đốt cháy thiêu người chồng cũ đang ngủ say. Giữa lúc đó, người vợ về thấy chồng cũ đã chết đau đớn, tự cảm thấy như thể vì mình mà chồng cũ chết, nên nhảy vào đống lửa chết theo.Người chồng mới thấy vợ chết cũng đâm đầu vào lửa. Người đầy tớ vừa thương chủ vừa hối hận vì chính tay mình châm lửa thiêu chết người cũng nhảy nốt vào lửa chết theo.
Ba vợ chồng sau đó được Diêm Vương cho hóa làm ba ông đầu rau. Còn người đầy tớ được hóa làm đồ dùng chặn đống nhấm, quen gọi là "thằng Lốc". Trong tranh vẽ Táo quân, thường thấy vẽ người đầy tớ có nghĩa đứng cạnh ba người.
Ý nghĩa
Cả 3 tích truyện tuy có nhân vật hoàn cảnh khác nhau, nhưng đều có một điểm chung là những nhân vật đều sống có nghĩa có tình. Người Việt xưa không bao giờ có thể chấp nhận việc đa phu, một bà hai ông. Người ta thường chỉ trích “Thế gian một vợ một chồng, không như vua bếp hai ông một bà”. Như vậy, điều mà tích truyện nhắc tới, đó không phải là cái lý, nhưng là cái tình nghĩa phu thê, sống chết cùng nhau.
Bên cạnh đó, các sự tích còn nhấn mạnh vai trò của bếp lửa trong mỗi gia đình. Bếp lửa ngoài công dụng nấu chín thực phẩm, còn là nơi cả gia đình quây quần bên nhau.
Lễ hội bao giờ cũng gắn bó với nghi thức thắp lửa thiêng. Lửa xua đuổi thú dữ, tạo bầu không khí ấm áp… Không gia đình nào là không có bếp lửa. Ngày nào lửa không bén trên bếp, ngày ấy là một ngày gia đình thiếu hơi ấm, thiếu tình thương.
Người Việt quan niệm ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) định đoạt cát hung, phúc đức cho gia đình, phúc đức này do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà.
Với mong muốn Thần Bếp sẽ “phù hộ” cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hàng năm Tết đến, Vào ngày 23 tháng Chạp, người ta thường làm lễ tiễn đưa Táo Quân chầu trời một cách long trọng.
Xem thêm
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi người đều có vài đôi giày. Tuy nhiên, trên...
Kiến thức - 5 giờ, 26 phút trước
Đào Triết Hiên (Terence Tao) - người từng được mệnh danh là thần đồng của Trung Quốc, đã thể hiện trí thông minh phi thường với điểm số 760 trong kỳ thi SAT khi...
Đời sống số - 7 giờ, 7 phút trước
Hãy cùng nhìn vào 4 bức ảnh dưới đây và lựa chọn một chiếc kẹp tóc mà bạn thấy đẹp nhất. Đáp án sẽ nói cho bạn biết câu trả lời.
Kiến thức - 8 giờ, 57 phút trước
Nên gửi tiền vào sổ tiết kiệm hay tài khoản ngân hàng là câu hỏi mà nhiều người thường xuyên gặp phải. Đối với nhiều người, sự an toàn và tiện lợi khi gửi...
Đời sống số - 8 giờ, 13 phút trước
Những loại cây sau đây có thể đặt trong phòng khách vừa đẹp lại giúp làm sạch không khí.
Đời sống số - 8 giờ, 13 phút trước
Những cơn gió từ trên trời rơi xuống, niềm vui dâng trào, mọi thứ sẽ xoay chuyển vào mùa hè, ba con giáp sẽ kiếm được nhiều tiền hơn và giá trị gấp đôi....
Chuyện làng sao - 3 giờ, 22 phút trước
Giữa lúc lộ loạt hint hẹn hò rộ lên, S.T Sơn Thạch tiếp tục bị soi khi đang du lịch với "tình tin đồn".
Kiến thức - 4 giờ, 17 phút trước
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi người đều có vài đôi giày. Tuy nhiên, trên thị trường có rất nhiều kiểu dáng giày khác nhau và chất lượng cũng không đồng đều. Bất kể...
Chăm sóc sức khỏe - 4 giờ, 17 phút trước
Dù là đàn ông hay đàn bà, sau khi bước qua tuổi 40, cơ thể có thể suy nhược dần, da có thể chảy xệ, nhăn nheo, tóc có thể dần dần suy yếu....
Chăm sóc sức khỏe - 4 giờ, 17 phút trước
Nói chung, người mua sẽ không mua nhà có mối sau khi biết chuyện, còn muốn bán nhà có mối cũng không dễ bán nếu diệt được mối, dù bạn vẫn có thể ở...
Đời sống trẻ - 5 giờ, 44 phút trước
Trong bối cảnh giáo dục ngày càng đa dạng hóa, việc học mỹ thuật đã không còn là lựa chọn của riêng ai. Đối với học sinh trung học phổ thông (THPT), việc tìm...
Chăm sóc sức khỏe - 5 giờ, 56 phút trước
Dưới đây là sai lầm khi rửa bát làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, rất nhiều người vẫn làm hàng ngày nhưng không hề hay biết.
Chăm sóc sức khỏe - 5 giờ, 14 phút trước
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường bỏ qua những dấu hiệu cơ thể gửi đến cho đến khi chúng trở nên nghiêm trọng. Đặc biệt, hai triệu chứng ở cánh tay có...
Chuyện làng sao - 5 giờ, 20 phút trước
Sau nhiều năm, những nữ thần Hallyu thế hệ đầu tiên hiện tại ra sao? Chúng ta hãy xem bên dưới!
Kiến thức - 5 giờ, 26 phút trước
Đào Triết Hiên (Terence Tao) - người từng được mệnh danh là thần đồng của Trung Quốc, đã thể hiện trí thông minh phi thường với điểm số 760 trong kỳ thi SAT khi...
Xài gì - 5 giờ, 28 phút trước
Trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay, điện thoại di động không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống...
Thời trang + - 6 giờ, 21 phút trước
Chiếc váy đen, vốn dĩ là biểu tượng của sự thanh lịch và giản dị, đã trở thành một phần không thể thiếu trong tủ quần áo của mọi người, từ người bình thường...
Chuyện làng sao - 6 giờ, 24 phút trước
Lan Phương gây chú ý khi chia sẻ loạt ảnh mới trên trang cá nhân.
Chuyện làng sao - 6 giờ, 29 phút trước
Khánh Thi bị cư dân mạng nhắc nhở chuyện để móng tay dài khi chăm con.
Đời sống số - 7 giờ, 7 phút trước
Hãy cùng nhìn vào 4 bức ảnh dưới đây và lựa chọn một chiếc kẹp tóc mà bạn thấy đẹp nhất. Đáp án sẽ nói cho bạn biết câu trả lời.
Chuyện làng sao - 8 giờ, 47 phút trước
Những bức ảnh cũ hiếm hoi của người nổi tiếng thời trẻ khiến công chúng không khỏi hoài niệm khi nhìn lại.
Chuyện làng sao - 8 giờ, 47 phút trước
Sau thời gian qua Mỹ sinh sống, Trang Trần đã livestream trò chuyện cùng khán giả.
Kiến thức - 8 giờ, 57 phút trước
Nên gửi tiền vào sổ tiết kiệm hay tài khoản ngân hàng là câu hỏi mà nhiều người thường xuyên gặp phải. Đối với nhiều người, sự an toàn và tiện lợi khi gửi...
Đời sống số - 8 giờ, 13 phút trước
Những loại cây sau đây có thể đặt trong phòng khách vừa đẹp lại giúp làm sạch không khí.
Chăm sóc sức khỏe - 8 giờ, 13 phút trước
Đậu luôn chiếm một vị trí rất quan trọng trong chế độ ăn uống hàng ngày. Có thể bạn đã từng nghe câu “đậu rau xanh giữ hòa”.
Đời sống số - 8 giờ, 13 phút trước
Những cơn gió từ trên trời rơi xuống, niềm vui dâng trào, mọi thứ sẽ xoay chuyển vào mùa hè, ba con giáp sẽ kiếm được nhiều tiền hơn và giá trị gấp đôi....