Thứ tư, 01/05/2024
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ, phong tục thờ cúng Táo quân của dân tộc ta là một tín ngưỡng văn hóa dân gian có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc, nhưng được Việt hóa thành huyền tích "2 ông 1 bà" - vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc.
Nàng Thị Nhi lấy chàng Trọng Cao. Chàng Trọng Cao đi buôn bán làm ăn giàu có về nhà khinh rẻ vợ. Thị Nhi buồn bỏ đi gặp chàng Phạm Lang rồi lấy chàng.
Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ.
Trọng Cao làm ăn thua lỗ, làm người ăn mày đến nhà Phạm Lang khất thực. Chỉ Thị Nhi ở nhà, nàng xót nghĩa xưa cho chàng ăn uống.
Lúc đó, Phạm Lang về, nàng giấu Trọng Cao vào đống rơm. Phạm Lang ra đốt rơm bón ruộng. Trọng Cao chết. Thị Nhi thấy có lỗi liền lao vào. Phạm Lang muốn cứu vợ cũng lao theo.
Cả ba người chết cháy hóa thành ba ông đầu rau ("đầu rau" là biến âm của từ Hán Việt cổ là "đầu lô" mà thành).
Tình nghĩa của ba người cảm động trời xanh, Ngọc Hoàng cho họ làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân và giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa.
Họ không những định đoạt may, rủi, phúc họa của gia chủ, các vị Táo còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.
Hàng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp là ngày ông Công ông Táo lên chầu trời, báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người.
Người dân thường cúng thêm chè, bánh mật để các vị Táo ăn cho ngọt giọng. Lên gặp Ngọc Hoàng sẽ chỉ nói tốt về gia đình mình.
Dưới đây là một số tư vấn của nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ về nghi lễ cúng Táo quân theo văn hóa dân gian xưa:
Lễ vật
Lễ vật cúng Táo quân truyền thống gồm có mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà.
Một mâm cỗ cúng Táo quân của người dân. Ảnh: Tô Hưng Giang.
Màu sắc của mũ, áo hay hai ông Công thay đổi hàng năm theo ngũ hành.
Để tiễn ông Công ông Táo về chầu trời, ở miền Bắc người dân cúng cá chép sống thả trong chậu nước, ngụ ý "cá hóa rồng" đưa ông Táo về trời. Cá chép sẽ được phóng sinh (thả ra ao, hồ, sông) sau khi cúng.
Mâm cỗ
Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo không cần cầu kỳ nhưng lại cần sự trang trọng, chu đáo, thể hiện được tấm lòng thành của gia chủ trước bàn thờ vị thần cai quản đất đai và vị thần cai quản bếp núc nhà mình.
- Mâm cỗ mặn:
1 đĩa gạo; 1 đĩa muối; 5 lạng thịt vai luộc hoặc gà luộc ngậm hoa hồng
1 bát canh mọc hoặc canh măng; 1 đĩa xào thập cẩm
1 đĩa giò; 1 đĩa xôi gấc hoặc bánh chưng
- Mâm cỗ ngọt:
1 đĩa chè kho; 1 đĩa hoa quả; 1 ấm trà sen
3 chén rượu; 1 quả bưởi; 1 quả cau, lá trầu
1 lọ hoa đào nhỏ; 1 lọ hoa cúc; tập giấy tiền, vàng mã; cá chép sống
Thời gian, cách thức cúng ông Táo
Lễ cúng tiễn ông Công ông Táo thường được cúng vào ngày 22 tháng Chạp âm lịch hàng năm, hoặc sáng sớm ngày 23.
Gia chủ dù vướng bận công việc quan trọng cũng phải hoàn thành lễ cúng trước 12 giờ trưa 23 tháng Chạp vì người Việt quan niệm phải kịp giờ để ông Táo lên Thiên đình.
Bài cúng ông Táo 23 tháng Chạp theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hóa Thông tin
Nam mô A di đà Phật!
Nam mô A di đà Phật!
Nam mô A di đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân. Tín chủ (chúng) con là: ……………
Ngụ tại:…………
Hôm nay ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái. Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạn tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Bạn có tin rằng, không cần đá mài, con dao làm bếp đã cũ của...
Kiến thức - 1 ngày, 5 giờ trước
Người Trung Quốc thời xưa có câu: "Giá kê tùy kê, giá cẩu tùy cẩu", nghĩa là "Lấy gà thì theo gà, lấy chó thì theo chó", vậy có phải con người kết hôn...
Kiến thức - 1 ngày, 8 giờ trước
Khi nhận thức của người dân về quản lý tài chính ngày càng tăng, ngày càng có nhiều người lựa chọn gửi tiền vào ngân hàng. Điều này không chỉ đảm bảo an toàn...
Kiến thức - 1 ngày, 8 giờ trước
Chỉ cần nghe giọng nói của phụ nữ, người ta biết được cô ấy là người như thế nào, có chu toàn cho gia đình hay không? Xem đàn ông tiêu tiền, ta cũng...
Đời sống số - 1 ngày, 8 giờ trước
Trong chặng đường dài của cuộc đời, việc nghỉ hưu là một bước ngoặt quan trọng. Cuộc sống sau khi nghỉ hưu của mỗi người là khác nhau, đặc biệt đối với những người...
Kiến thức - 1 ngày, 8 giờ trước
Nếu trong bếp nhà bạn có những món đồ này thì hãy vứt càng sớm càng tốt để bảo vệ sức khoẻ của bản thân và gia đình, đừng giữ lại vì tiếc của...
Chuyện làng sao - 3 giờ, 41 phút trước
Nhan sắc Hải Tú hiện tại vẫn nhận được nhiều sự chú ý.
Chuyện làng sao - 3 giờ, 42 phút trước
Tường San đang có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc.
Chuyện làng sao - 3 giờ, 42 phút trước
Vợ cũ Bằng Kiều là ca sĩ Trizzie Phương Trinh đã tiết lộ bí quyết trẻ đẹp hơn tuổi thật của mình.
Đi gì - 5 giờ, 48 phút trước
Mùa hè sôi động đến gần mang theo nguồn năng lượng tươi trẻ, tích cực và là thời điểm lý tưởng để bạn "tân trang" cho album ảnh của mình với những bức ảnh...
Chuyện làng sao - 6 giờ, 46 phút trước
Sắc vóc Quỳnh Thư những ngày cận kề sinh nở gây chú ý.
Chuyện làng sao - 6 giờ, 49 phút trước
Khung ảnh tình tứ của Trúc Anh bên một nam đạo diễn đã gây chú ý hơn cả.
Chuyện làng sao - 6 giờ, 50 phút trước
Nữ diễn viên Marian Rivera trở thành tâm điểm chú ý khi tái hiện lại hình ảnh trong bộ phim "Vũ điệu hoang dã" vào năm 2007.
Chuyện làng sao - 6 giờ, 50 phút trước
Sau thời gian sang Pháp, Thiều Bảo Trâm nay đã trở về nước.
Tin trong ngày - 7 giờ, 34 phút trước
Mai Võ là nữ Việt kiều Mỹ hiện tại đang kinh doanh trong lĩnh vực chăm sóc sắc đẹp. Dù thành đạt ở xứ sở cờ hoa nhưng chị luôn một lòng hướng về...
Chuyện làng sao - 8 giờ, 24 phút trước
Khoảnh khắc đáng yêu của con gái Bảo Anh gây lụi tim.
Chuyện làng sao - 8 giờ, 25 phút trước
Giữa lúc lộ loạt hint hẹn hò rộ lên, S.T Sơn Thạch tiếp tục bị soi khi đang du lịch với "tình tin đồn".
Kiến thức - 9 giờ, 20 phút trước
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi người đều có vài đôi giày. Tuy nhiên, trên thị trường có rất nhiều kiểu dáng giày khác nhau và chất lượng cũng không đồng đều. Bất kể...
Chăm sóc sức khỏe - 9 giờ, 20 phút trước
Dù là đàn ông hay đàn bà, sau khi bước qua tuổi 40, cơ thể có thể suy nhược dần, da có thể chảy xệ, nhăn nheo, tóc có thể dần dần suy yếu....
Chăm sóc sức khỏe - 9 giờ, 20 phút trước
Nói chung, người mua sẽ không mua nhà có mối sau khi biết chuyện, còn muốn bán nhà có mối cũng không dễ bán nếu diệt được mối, dù bạn vẫn có thể ở...
Đời sống trẻ - 10 giờ, 48 phút trước
Trong bối cảnh giáo dục ngày càng đa dạng hóa, việc học mỹ thuật đã không còn là lựa chọn của riêng ai. Đối với học sinh trung học phổ thông (THPT), việc tìm...
Chăm sóc sức khỏe - 10 giờ, 60 phút trước
Dưới đây là sai lầm khi rửa bát làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, rất nhiều người vẫn làm hàng ngày nhưng không hề hay biết.
Chăm sóc sức khỏe - 10 giờ, 17 phút trước
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường bỏ qua những dấu hiệu cơ thể gửi đến cho đến khi chúng trở nên nghiêm trọng. Đặc biệt, hai triệu chứng ở cánh tay có...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 24 phút trước
Sau nhiều năm, những nữ thần Hallyu thế hệ đầu tiên hiện tại ra sao? Chúng ta hãy xem bên dưới!
Kiến thức - 10 giờ, 29 phút trước
Đào Triết Hiên (Terence Tao) - người từng được mệnh danh là thần đồng của Trung Quốc, đã thể hiện trí thông minh phi thường với điểm số 760 trong kỳ thi SAT khi...
Xài gì - 11 giờ, 31 phút trước
Trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay, điện thoại di động không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống...