Vụ cháy Công ty Rạng Đông: 15,1- 27,2 kg thủy ngân bị phát tán ra môi trường, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dân

Liên quan đến kết quả quan trắc môi trường, đặc biệt về hàm lượng thủy ngân sau vụ cháy Công ty Bóng đèn phích nước Rạng Đông, chiều 4/9, tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) Võ Tuấn Nhân cho biết, ngay sau vụ cháy, cơ quan chức năng đã làm hết sức mình dập tắt đám cháy và Bộ TN-MT đã chỉ đạo các đơn vị vào cuộc kiểm tra vấn đề môi trường, nguy cơ ô nhiễm.

Trước nguy cơ ô nhiễm môi trường xảy ra tại nhà máy Rạng Đông, Bộ TN-MT đã đề nghị Hà Nội phối hợp với Binh chủng Hóa học xử lý tồn dư hóa chất và kim loại.

Tiếp đó, Bộ đã tổ chức nhiều cuộc họp với các Bộ, ngành để thống nhất số liệu thủy ngân phát tán ra môi trường sau vụ cháy. Ban đầu, theo số liệu báo cáo của Công ty Rạng Đông, nguồn thủy ngân có thể phát tán là khoảng 15,1 kg.

Tuy nhiên, theo tính toán của các nhà khoa học, cần 30 mmg thủy ngân để sản xuất 1 bóng đèn huỳnh quang, 8 mmg cho một bóng đèn compact, khối lượng thủy ngân phát tán là 27,2 kg. Rất may mắn là 3 kho tủ lạnh chứa amalgam để sản xuất đèn chưa bị cháy, vẫn đang được niêm phong.

"Chúng tôi xác định 15,1- 27,2 kg thủy ngân đã phát tán ra môi trường", ông Nhân nói và cho biết đã lấy mẫu nước, trầm tích xung quanh nhà máy và cho nhiều kết quả khác nhau.

Cụ thể kết quả so sánh giá trị nồng độ thủy ngân (Hg) với các quy chuẩn Việt Nam hiện hành về môi trường cho thấy:

- Có 1/12 mẫu nước mặt có giá trị Hg vượt QCVN 08-MT:2015 1,3 lần tại điểm quan trắc trên sông Tô Lịch, cách cống xả gom nước thải của Công ty ở ngõ 320 Khương Đình 1,5km.

- Có 1/8 mẫu nước thải có giá trị Hg vượt QCVN40:2011/BTNMT (cột A) 2,76 lần tại điểm quan trắc hố ga cạnh xưởng Led trong công ty

- Có 12/13 mẫu trầm tích, bùn đáy có giá trị Hg vượt QCVN43:2017/BTNMT; Điểm quan trắc tại sông Tô Lịch, cách cống xả gom nước thải của Công ty ở ngõ 320 Khương Đình 1km có giá trị Hg cao nhất, vượt quy chuẩn trên 6,1 lần.

- Có 1/6 mẫu không khí có giá trị Hg vượt QCVN 06: 2009/BTNMT 1,02 lần tại điểm quan trắc trong khuôn viên nhà kho bị cháy của công ty.

Về các điểm quan trắc chất lượng không khí xung quanh, Tổng Cục Môi trường đã bố trí 4 vị trí lấy mẫu hấp phụ Hg, (bằng bẫy vàng theo công nghệ của Nhật Bản) theo hướng phát tán của dòng khí tại vị trí hàng rào của kho sản phẩm bị cháy, tại khoảng cách 200m, 500m và 1.000m tính từ hàng rào kho sản phẩm bị cháy.

Kết quả cho thấy, trong khoảng cách từ hàng rào đến khoảng cách 200m, các mẫu hấp phụ thủy ngân đều có giá trị nằm trong ngưỡng khuyến cáo của WHO và Châu Âu (ngưỡng ảnh hưởng đến sức khỏe con người tại khu vực đô thị).

Vụ hỏa hoạn kéo dài hơn 5 tiếng không chỉ khiến Công ty Cổ phần bóng đèn Phích nước Rạng Đông thiệt hại tài sản khoảng 150 tỷ đồng, mà còn gây nhiều lo ngại về ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm thủy ngân do bóng đèn huỳnh quang của nhà máy có chứa thủy ngân.

Các điểm quan trắc không khí trong khuôn viên Công ty phía trước khu cháy (trạm oxy) và trong nhà kho bị cháy có giá trị Hg trong môi trường không khí cao vượt ngưỡng khuyến cáo của WHO và Mỹ từ 10 đến 30 lần (ngưỡng ảnh hưởng đến sức khỏe con người tại khu vực đô thị).

Có 2/9 điểm quan trắc nước mặt có giá trị Hg nằm ngoài khoảng khuyến cáo của WHO ảnh hưởng đến sức khỏe con người, đó là điểm NM-HĐ 02 (Hồ Hạ Đình) và điểm TL05 (sông Tô Lịch tại điểm cách ngõ 320 Khương Đình 1,5km về phía hạ lưu).

Nồng độ Hg quan trắc được trong môi trường đất tại các vị trí quan trắc đều không vượt quá ngưỡng có thể gây tác hại cho môi trường và sức khỏe con người theo khuyến cáo của Canada, nhưng mẫu đất trong khuôn viên vườn hoa của Công ty có hàm lượng Hg cao hơn các vị trí khác.

Theo Thứ trưởng Bộ TN-MT, có thể thấy vụ cháy xảy ra ở công ty Rạng Đông là sự cố cháy nổ, mất an toàn về hóa chất và môi trường, được đánh giá quy mô ảnh hưởng mức độ trung bình.

Tuy nhiên, làm thiệt hại rất lớn về tài sản, gây ô nhiễm môi trường, không khí, nước mặt, trầm tích, có ảnh hưởng, tác động xấu đến sức khỏe, môi trường xung quanh.

Các hóa chất gây ô nhiễm môi trường xung quanh là thủy ngân và các kim loại nặng... và phát tán ra môi trường, không khí, đất nước, lắng đọng vào nước sông Tô lịch, trầm tích đáy...

"Từ kết quả phân tích, theo các khuyến cáo của WHO, Châu Âu cho thấy phạm vi vùng có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người dân trong bán kính 500m tính từ hàng rào kho bị cháy", ông Nhân nhấn mạnh.

Về giải pháp khắc phục, lãnh đạo Bộ TN-MT cho biết trước hết đề nghị công ty Rạng Đông cô lập, phủ bạt khu vực bị cháy, không để hơi thủy ngân phát tán ra môi trường. Ông đề nghị cần lưu giữ các chất tàn dư trong container để xử lý.

Bộ cũng đề nghị UBND TP Hà Nội kiến nghị Bộ Tư lệnh Hóa học - Bộ Quốc phòng tiến hành tẩy độc khu vực bị cháy.

Tiếp tục thống kê hàng hóa bị cháy, xác định đúng số lượng thủy ngân. Ngoài ra, cần kiểm tra sức khỏe người dân, cán bộ công ty, lực lượng cảnh sát tham gia chữa cháy.

Trước đó, chiều 3/9, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng đề nghị các bộ, ngành liên quan cần kiểm soát và đưa ra các quy định về sự cố an toàn hóa chất, sự cố môi trường, cháy nổ và có chính sách quản lý các cơ sở công nghiệp có liên quan đến hóa chất trong các khu đô thị để tránh những trường hợp đáng tiếc như sự cố vừa qua.

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối với môi trường và người dân xung quanh nhà máy, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề nghị Công ty Rạng Đông cần thực hiện ngay các biện pháp che chắn, cô lập những khu vực có nguy cơ gây ô nhiễm để tránh phát tán hoá chất ra môi trường xung quanh; các vật liệu đã bị huỷ hoại, hư hỏng, tro xỉ, tàn dư từ đám cháy cần thu gom vào các container để các cơ quan có đủ năng lực xử lý theo đúng tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường.