Chủ nhật, 13/07/2025
Xyanua là gì?
Khi nhắc đến Xyanua, nhiều người sẽ cảm thấy sợ hãi khi đây là loại hóa chất được xếp vào nhóm cực độc nên rất nguy hiểm đối với sức khỏe. Thế nhưng, loại hóa chất này vẫn được dùng ở mức cho phép trong việc sản xuất giấy, dệt may, nhựa hay dùng để diệt sâu bệnh, sâu bọ.
Theo thông tin từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), Xyanua là một hóa chất cực mạnh, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng kể cả ở nhiều dạng hợp chất khác nhau. Xyanua có thể tồn tại ở thể khí không màu như hydro xyanua (HCN), xyanua clorua (CNCl) hoặc dạng tinh thể như kali xyanua (KCN), natri xyanua (NaCN).
Về mùi vị, Xyanua được mô tả là có mùi giống như "hạnh nhân đắng", nhưng đôi khi là không mùi, do đó rất khó có thể phân biệt được Xyanua với các hóa chất khác.
Xyanua còn được tìm thấy trong khói thuốc lá, khói đám cháy hay trong các sản phẩm dệt may, sản xuất giấy, nhựa, thuốc trừ sâu.
Các thực phẩm tự nhiên chứa Xyanua?
Trong tự nhiên Xyanua cũng được tìm thấy ở hơn 2.000 loài thực vật. Trong số này có các loại thực phẩm tự nhiên thường gặp như măng, sắn, hạt của các loại quả hạch như táo, mơ, đào, lê, mận, anh đào… Ở những cây này, xyanua liên kết với các phân tử đường dưới dạng glycoside cyanogen.
Bản thân các glycoside cyanogen tương đối không độc hại, tuy nhiên, chúng được chuyển hóa thành hydro xyanua độc hại trong đường ruột.
Trẻ nhỏ dễ bị tổn thương hơn và chỉ nhai một vài hạt của những loại cây này có thể gây ngộ độc xyanua. Nấu kỹ thực vật chứa xyanua trong nước sôi có thể làm giảm mức độ độc tính của chúng một cách hiệu quả.
Ngộ độc xyanua trong thực phẩm xảy ra chủ yếu khi chúng ta ăn sắn không được chế biến đúng cách. Nguyên nhân là trong sắn có chất nhóm xyanua. Khi hấp thụ vào cơ thể nó sinh ra acid xyanhidric (HCN) có độc tính cao gây ngộ độc. Chất độc có nhiều nhất ở vỏ sắn, hai đầu củ sắn và lõi sắn.
Cũng vì thế, theo ông, khi ăn sắn chúng ta thường phải cắt 2 đầu bỏ đi, bóc vỏ, ngâm trong nước sau đó mới mang đi luộc. Đặc tính của xyanua dễ tan trong nước.
Trong củ măng tươi cũng có chứa xyanua. Tuy nhiên, trong thực tế, ngộ độc sắn phổ biến hơn, thậm chí có người tử vong, ngộ độc măng rất ít. Lý do vì khi chế biến chúng ta thường ngâm, luộc măng rất kỹ, bỏ nước đi, muối chua… nên khi ăn hầu như không có ai bị ngộ độc, nếu có thì cũng nhẹ.
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Bộ Y tế, sắn, măng có chất độc là acid xyanhydric. Độc tố acid cyanhydric có cả trong sắn thường dùng và sắn cao sản nhưng trong sắn cao sản độc tố này cao gấp nhiều lần. Khi vào trong máu, độc tố làm cho các mô tế bào bị thiếu oxy, gây suy hô hấp nghiêm trọng.
Hiện nay ngộ độc sắn ít gặp hơn trước đây và tình trạng ngộ độc này thường gặp ở vùng sâu, vùng xa. Người bị ngộ độc do ăn phải sắn rửa và ngâm không kỹ, ăn cả vỏ hoặc luộc sắn còn cả vỏ. Nếu bóc vỏ sắn và ngâm nước trước khi luộc thì chất độc sẽ mất đi.
Dấu hiệu nhiễm độc Xyanua?
Xyanua khi tiếp xúc sẽ hấp thu nhanh vào cơ thể và ức chế nhanh hệ hô hấp, hệ thần kinh, do đó nó có thể gây nguy hiểm tính mạng ngay cả khi chỉ tiêu thụ một liều lượng rất nhỏ.
Mức độ nguy hiểm do ngộ độc Xyanua sẽ phụ thuộc vào lượng Xyanua mà cơ thể tiếp xúc, cũng như lộ trình và thời gian tiếp xúc. Việc hít phải khí Xyanua sẽ nguy hiểm nhất, đồng thời nuốt và uống phải Xyanua cũng sẽ gây ngộ độc.
Khi Xyanua đi vào cơ thể con người, chất độc này sẽ ngăn các tế bào trong cơ thể sử dụng oxy, từ đó các tế bào sẽ chết dần và có hại cho tim, não hơn hết.
Khi bị ngộ độc Xyanua, nạn nhân thường trải qua 3 giai đoạn: Giai đoạn đầu tiên là kích động, thở gấp, lú lẫn và cảm thấy kích động. Tiếp theo, nạn nhân sẽ khó thở, co giật và huyết áp giảm. Cuối cùng, nạn nhân sẽ bị hôn mê sâu, trụy tim, mất phản xạ và có thể dẫn đến tử vong.
Con người có thể nhiễm Xyanua khi tiếp xúc ở lượng nhỏ do hít phải, tiếp xúc qua da hay ăn phải thực phẩm, những dấu hiệu và triệu chứng khi nhiễm Xyanua diễn ra trong vài phút bao gồm đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, thở gấp, nhịp tim đập nhanh, cơ thể yếu ớt, bồn chồn.
Nhận biết người nhiễm Xyanua
Ảnh hưởng sức khỏe do tiếp xúc với Xyanua ở mức độ cao có thể bắt đầu sau vài giây đến vài phút. Một số dấu hiệu và triệu chứng của phơi nhiễm bao gồm:
Yếu người, đờ đẫn, bồn chồn.
Đau đầu.
Buồn nôn/cảm giác đau bụng.
Nhịp tim nhanh hay chậm.
Thở nhanh hay chậm.
Thở hổn hển và khó thở.
Mất ý thức, hôn mê.
Co giật.
Tổn thương phổi.
Tim ngừng đập.
Suy hô hấp và dẫn đến tử vong.
Mức độ nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe phụ thuộc vào con đường và thời gian tiếp xúc, liều lượng và dạng Xyanua.
Nếu nạn nhân sống sót sau khi bị ngộ độc thì vẫn bị những tổn thương về não, tim và thần kinh.
Cách sơ cứu ngộ độc Xyanua?
Ngộ độc Xyanua được điều trị bằng thuốc giải độc đặc hiệu và chăm sóc y tế hỗ trợ tại bệnh viện hoặc bởi nhân viên cấp cứu đã được đào tạo. Điều quan trọng nhất là nạn nhân phải được điều trị y tế càng sớm càng tốt. Bệnh nhân thường được thở oxy.
Thuốc giải độc cho ngộ độc Xyanua hữu ích nhất nếu được dùng càng sớm càng tốt sau khi tiếp xúc. Hai loại thuốc giải độc (natri nitrit và natri thiosulfate) thường được sử dụng để ngăn chặn tác động của ngộ độc xyanua nghiêm trọng. Các loại thuốc khác có thể cần thiết để kiểm soát các ảnh hưởng bổ sung tới sức khỏe của Xyanua chẳng hạn như co giật.
Những người gặp các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng cần được chăm sóc tích cực tại bệnh viện, đặc biệt là những người đã hôn mê. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng có thể dẫn đến tử vong.
Đồng thời, bạn nên cần cẩn thận sơ chế kỹ trước khi tiêu thụ những thực phẩm tự nhiên được chuyên gia cảnh báo là có chứa Xyanua.
Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/xyanua-la-gi-thuc-pham-nao-chua-xyanua-cach-nhan-biet-va-so-cuu-ngo-..
Hoa sen là báu vật. Hoa sen, lá sen, cọng sen, hạt sen, lõi sen...
Chăm sóc sức khỏe - 17 giờ, 27 phút trước
Trong nhịp sống hối hả, việc tìm kiếm những thực phẩm lành mạnh ngày càng trở thành tâm điểm chú ý. Có một loại củ quen thuộc, giá rẻ, dù không đẹp mắt nhưng...
Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 3 giờ trước
Vấn đề liên quan đến sức khỏe của mỗi chúng ta này không chỉ gây tò mò lớn cho người dân mà còn là trọng tâm nghiên cứu của các nhà khoa học trong...
Chăm con - 1 ngày, 5 giờ trước
Trẻ xem TV nhiều và trẻ ít xem khi lớn lên sẽ khác biệt rõ rệt ở 4 khía cạnh này, cha mẹ cùng tìm hiểu nhé!
Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 8 giờ trước
Trên bãi biển vào giữa mùa hè, mọi người đều cầm một quả dừa, uống nước dừa mát lạnh, cảm nhận làn gió biển và tận hưởng cảnh đẹp bất tận. Thật tuyệt vời!...
Khỏe đẹp - 2 ngày, 17 giờ trước
Báo Mỹ mới đây đã công bố danh sách 10 loại rau giàu dinh dưỡng nhất thế giới, trong đó, một loại rau trồng dưới nước đã xuất sắc giành ngôi vị đầu bảng,...
Đời sống trẻ - 27 phút trước
Facebook không chỉ là nơi chia sẻ những khoảnh khắc thường nhật, mà còn trở thành một "bản sao tính cách" của mỗi người. Những gì bạn đăng tải, bình luận hay thể hiện...
Kiến thức - 57 phút trước
Thông tin việc tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục sẽ được nhận tiền trợ cấp 3 - 6 triệu đồng/tháng, thực hư ra sao?
Tin trong ngày - 1 giờ, 27 phút trước
Năm 2026, người dân cả nước sẽ đón nhận một tin vui đặc biệt, chưa từng có trong lịch sử y tế: miễn phí khám sức khỏe định kỳ trên toàn quốc. Đây được...
Tin trong ngày - 2 giờ, 57 phút trước
Trên tinh thần cải cách thủ tục hành chính, nhằm giảm chi phí và rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ cho người dân, TP Hà Nội đang xem xét triển khai thí...
Tin trong ngày - 2 giờ, 5 phút trước
Những tiêu chuẩn tuyển dụng tiếp viên hàng không cách đây khoảng 80 năm khiến nhiều người hiện đại không khỏi bất ngờ và thậm chí là sốc bởi sự khắt khe, phi lý....
Tin trong ngày - 2 giờ, 8 phút trước
Thời gian nghỉ thai sản là một chế độ quan trọng nhằm đảm bảo sức khỏe cho lao động nữ và sự phát triển của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, vẫn có những trường...
Kiến thức - 2 giờ, 11 phút trước
Theo thống kê, sinh viên mới tốt nghiệp đại học đang đối mặt với khả năng thất nghiệp cao, đặc biệt ở các ngành dưới đây.
Kiến thức - 2 giờ, 12 phút trước
Nhiều người thắc mắc vạch xương cá là gì, khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông phải xử lý thế nào để không vi phạm luật giao thông.
Tin trong ngày - 2 giờ, 22 phút trước
Từ ngày 1/7/2025, người hưởng lương hưu và các trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) chính thức được điều chỉnh tăng 15% so với mức hưởng của tháng 6/2024. Quy định này được...
Tin trong ngày - 2 giờ, 27 phút trước
Thay vì hưởng trợ cấp khá cao như Nghị định 178, tới đây, công chức dôi dư do sáp nhập, sẽ được hưởng chính sách riêng của nghị định 154 hoặc 170 áp dụng...
Xài gì - 3 giờ, 44 phút trước
Việc ghi âm cuộc gọi Zalo giúp người dùng lưu lại được những thông tin quan trọng, hỗ trợ hiệu quả cho công việc và học tập.
Kiến thức - 3 giờ, 57 phút trước
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang trên đà chuyển mình mạnh mẽ, thị trường bất động sản Hải Phòng nổi lên như một điểm sáng đầy triển vọng, được dự báo...
Kiến thức - 3 giờ, 59 phút trước
Trước đây, giá đất nền ở những khu vực này được đẩy lên cao. Nhưng hiện tại, cơn sốt đất nền ở những khu vực này chỉ kéo dài được vài tháng sau đó...
Tin trong ngày - 3 giờ, 6 phút trước
Theo Công an thành phố Hà Nội, chủ xe, người đồng sở hữu, người mua có địa chỉ thường trú trên địa bàn Hà Nội sẽ thực hiện sang tên xe trên cổng dịch...
Kiến thức - 3 giờ, 27 phút trước
Không chỉ là ngày đánh dấu cột mốc quan trọng, con số cuối cùng trong ngày sinh Âm lịch còn ẩn chứa vận mệnh tài lộc của mỗi người. Dưới đây là 6 con...
Tin trong ngày - 4 giờ, 35 phút trước
Năm nay, nhiều trường y dược thực hiện chính sách cộng điểm ưu tiên hoặc ưu tiên xét tuyển với thí sinh có chứng chỉ ngoại ngữ IELTS hoặc chứng chỉ SAT.
Tin trong ngày - 4 giờ, 37 phút trước
Nhiều trường đại học thuộc khối ngành Kỹ thuật đã công bố ngưỡng điểm sàn xét tuyển năm 2025 theo kết quả kỳ thi đánh giá năng lực và tư duy.
Kiến thức - 4 giờ, 40 phút trước
Kể từ ngày 1/1/2026, sau khi chính thức áp dụng bảng giá đất mới tiệm cận với giá thị trường, chắc chắn sẽ có những ảnh hưởng không nhỏ đến khoản tiền sử dụng...
Tin trong ngày - 4 giờ, 43 phút trước
Theo thông báo của Sở Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) TP.HCM, kết quả phúc khảo lớp 10 năm học 2025-2026 sẽ được công bố vào hôm nay (13/7).
Kiến thức - 4 giờ, 57 phút trước
Từ 1/7/2025, nhiều nhóm đối tượng sẽ được hưởng 100% chi phí khám, chữa bệnh Bảo hiểm y tế.