Tật ngậm mút tay ở trẻ và lời cảnh báo từ bác sĩ Nhi khoa

Một trong những thói quen phổ biến của trẻ sơ sinh là ngậm mút ngón tay. Đối với trẻ sơ sinh, hành động há miệng, ngậm mút ngón tay là điều khiến trẻ cảm thấy thích thú, thói quen này được hình thành sau khi trẻ ra đời hoặc có thể là tiếp diễn kể từ khi trẻ còn trong bụng mẹ. Khi nhìn thấy trẻ ngậm mút ngón tay, bố mẹ nên lưu ý và có biện pháp uốn nắn kịp thời, nhằm tránh những hệ lụy không tốt đối với quá trình phát triển của trẻ.

Tật ngậm mút tay ở trẻ và lời cảnh báo từ bác sĩ Nhi khoa

Mút ngón tay là phản xạ tự nhiên

Mút ngón tay cái, ngón tay, núm vú giả, núm vú chai hoặc đồ chơi là hoàn toàn bình thường và tự nhiên đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Việc mút tay sẽ làm trẻ cảm thấy dễ chịu hơn, đây chính là sự tiếp nối phản xạ tự nhiên của con trẻ ngay khi còn trong bụng mẹ. Dần dần thói quen này hình thành ngay cả khi trẻ không đói, thậm chí đã lớn và thôi bú.

Các nghiên cứu đã cho thấy rằng, lúc trẻ mút tay sẽ kích thích não sản xuất ra chất endophin (một chất giảm đau nội sinh), giúp trẻ cảm thấy được thư giãn, thích thú, tương tự như khi trẻ được ăn món yêu thích. Mút tay còn có tác dụng kích thích các cơ quan xúc giác, khứu giác và vị giác, giúp thúc đẩy sự phát triển các công năng thần kinh, đồng thời, giúp bé bú sữa mẹ tốt hơn, miệng ngậm chặt vào đầu ty của mẹ hơn…

Khi bé có thể đưa ngón tay cái vào miệng, chứng tỏ cơ quan điều khiển sự vận động và các cơ bắp của bé có thể phối hợp theo ý muốn. Đây là một trong những tín hiệu đầu tiên của sự phát triển về trí lực.

Phần lớn trẻ bỏ tật mút tay khi được 1-2 tuổi, khoảng 15% tiếp tục ngậm mút tay cho đến 4 tuổi. Tuy nhiên, đa phần những trẻ trên 5 tuổi vẫn giữ thói quen này thì việc ngậm mút ngón tay sẽ trở thành tật khó chữa gây những bất lợi cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ trong tương lai.

Tác hại khôn lường khi trẻ mút tay

Theo các nghiên cứu cho thấy đa số trẻ có thể an toàn khi mút ngón tay của chúng. Thông thường, các trẻ chỉ ngậm mút ngón tay một cách nhẹ nhàng trong khoảng thời gian ngắn nên không gây tổn thương đáng kể trên cơ thể. Nếu duy trì thói quen này, trẻ sẽ gặp những bất lợi về sức khỏe như sau:

- Dù đây chỉ là những tác động vật lý của thói quen những thói quen mút tay khi bàn tay trẻ chưa được rửa sạch sẽ là yếu tố thuận lợi làm cho trẻ bị lây các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm qua đường tay – miệng như bệnh chân tay miệng, bệnh cúm, bệnh thủy đậu, nhiễm giun và đặc biệt là các bệnh về đường tiêu hoá. Nếu khả năng miễn dịch của bé không tốt, rất có thể dẫn đến những bệnh truyền nhiễm.

- Trẻ ngậm ngón tay quá sâu khiến trẻ dễ bị nôn trớ, nhất là sau khi ăn hoặc bú.

- Bé mút tay nhiều, lâu và dùng lực mạnh không chỉ làm bẹp đầu ngón tay, mà còn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của xương tay.

- Khi bé mút tay, đầu ngón tay cái nằm trong khoang miệng sẽ sản sinh những lực tác động lên trên, xuống dưới, ra trước và ra sau. Nếu bé mút tay quá nhiều, sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của cơ mặt. Hàm trên, hàm dưới cũng gặp những tác động, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển của răng, và tổng quan là ảnh hưởng đến khuôn mặt của bé.

- Ở những trẻ từ 5 – 6 tuổi đang trong thời kỳ thay răng vĩnh viễn, tật ngậm mút tay với động tác mút mạnh liên tục hoặc dùng lưỡi đẩy thì có thể gây ra một số tổn thương ở răng và hàm, dẫn đến tình trạng biến dạng răng như hàm bị hô (răng và hàm bị đẩy ra ngoài) hay móm (một hàm thụt vào trong), lệch khớp cắn, khó phát âm. Mức độ hô của răng phụ thuộc vào thời lượng bé mút ngón tay và vị trí mà bé đặt ngón tay.

- Về tâm lý, mút ngón tay thường được xem là biểu hiện của xấu hổ, thiếu tự tin và dễ là cái cớ khiến bạn bè trêu ghẹo, gây mặc cảm cho trẻ khi đến trường.

Giúp trẻ dần bỏ tật ngậm mút tay

Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ khuyến cáo cha mẹ nên áp dụng những cách sau đây khi con mình có thói quen ngậm mút tay:

- Ngay khi bé định đưa ngón tay lên miệng, cha mẹ chỉ cần làm phân tâm trẻ, lôi cuốn sự chú ý vào những trò chơi phù hợp với lứa tuổi của trẻ.

- Những lúc trẻ gặp khó khăn hoặc đang căng thẳng như trẻ bị bệnh, bị đau đớn sau tiêm chủng, bị người lớn dọa nạt khiến trẻ sợ hãi, cha mẹ lúc này nên dành nhiều thời gian gần gũi bên trẻ để chăm sóc trẻ tốt hơn, tạo sự ấm áp giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn một cách dễ dàng, cũng là cách để hạn chế thói quen trẻ ngậm mút tay.

- Cha mẹ có thể dán miếng băng keo không thấm nước hoặc quấn vải vào ngón tay trẻ thường mút hay cho trẻ đeo bao tay. Ngoài ra, cha mẹ cũng có thể dùng chất có vị đắng nhưng an toàn như mướp đắng, dầu gió,…để giúp trẻ sớm bỏ tật mút tay.

- Với trẻ trên 10 tuổi, cha mẹ cần nói "không" và giải thích cho trẻ biết tác tác hại và ảnh hưởng của việc mút tay đến sức khỏe của con trẻ như thế nào. Cha mẹ có thể cho trẻ xem một số hình ảnh minh họa để trẻ hiểu rõ hơn vấn đề.

Nếu những cố gắng trên của cha mẹ không giúp được gì cho trẻ, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên về tâm lý trẻ em để có biện pháp khắc phục và chăm sóc trẻ tránh tật ngậm mút tay một cách hiệu quả hơn.