Tại sao sỏi mật lại thường gặp ở phụ nữ? Nó thường liên quan mật thiết đến cuộc sống hàng ngày. Năm loại thói quen có khả năng gây ra bệnh cao nhất

Sỏi mật là tình trạng hình thành các tinh thể rắn trong đường dẫn mật, thường gặp nhất là ở túi mật, cơ quan có nhiệm vụ chứa và cô đặc dịch mật. Khi các thành phần trong dịch mật bị mất cân bằng hoặc túi mật co bóp kém, các tinh thể cholesterol hoặc bilirubin sẽ dần kết tụ thành sỏi.

Sỏi mật thường bắt nguồn từ những thói quen tưởng chừng vô hại trong đời sống hằng ngày

Theo các nghiên cứu, phụ nữ có nguy cơ mắc sỏi mật cao gấp 2,5 lần nam giới. Nguyên nhân chính là do hormone estrogen làm tăng nồng độ cholesterol trong dịch mật và giảm khả năng co bóp của túi mật. Sau tuổi 40, tỷ lệ mắc bệnh càng cao, đặc biệt ở phụ nữ thừa cân, ít vận động hoặc có chế độ ăn uống không điều độ.

5 thói quen hàng ngày âm thầm “nuôi dưỡng” sỏi mật

1. Bỏ bữa sáng

Nhiều người vì bận rộn mà thường xuyên nhịn ăn sáng, khiến dịch mật ứ đọng trong túi mật quá lâu và dễ kết tinh thành sỏi. Ăn sáng đều đặn giúp túi mật co bóp và đào thải mật, ngăn cholesterol tích tụ.

2. Ăn nhiều đồ béo, ngọt

Các món chiên rán, thịt mỡ, bánh kem, đồ ăn nhanh chứa nhiều chất béo và cholesterol làm tăng gánh nặng cho túi mật. Khi mật tiết ra quá nhiều mà không được tống hết, cholesterol dư thừa sẽ lắng đọng thành sỏi.

3. Thừa cân

Người béo phì có nồng độ cholesterol trong mật cao hơn bình thường, đồng thời chức năng co bóp túi mật giảm sút. Vì thế, giảm cân khoa học và duy trì BMI hợp lý là chìa khóa để phòng bệnh.

(Ảnh minh họa)

4. Ít vận động

Lối sống tĩnh tại khiến cơ túi mật hoạt động kém, dịch mật bị ứ đọng. Chỉ cần duy trì thói quen đi bộ hoặc vận động nhẹ sau bữa ăn, bạn đã giúp cơ thể giảm đáng kể nguy cơ hình thành sỏi.

5. Yếu tố di truyền

Nếu trong gia đình có người mắc sỏi mật, nguy cơ bạn mắc bệnh cũng cao hơn. Do đó, người có tiền sử gia đình cần kiểm tra định kỳ bằng siêu âm ổ bụng.

Điều đáng nói là khoảng 70% người bị sỏi mật không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm. Tuy nhiên, khi sỏi di chuyển hoặc gây tắc nghẽn, bệnh nhân có thể xuất hiện các dấu hiệu như đau quặn vùng hạ sườn phải sau bữa ăn, cơn đau có thể lan lên vai hoặc lưng; vàng da, vàng mắt; buồn nôn, nôn ói, đặc biệt sau khi ăn đồ dầu mỡ; hoặc sốt, ớn lạnh do viêm túi mật. Nhiều người nhầm những triệu chứng này với bệnh dạ dày, dẫn đến phát hiện bệnh muộn.

(Ảnh minh họa)

Siêu âm ổ bụng là phương pháp đơn giản và hiệu quả nhất để phát hiện sỏi mật. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT, chụp cộng hưởng từ đường mật (MRCP) hoặc nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) để xác định vị trí và mức độ tổn thương.

Tùy tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Với người không có triệu chứng, chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm mỗi năm. Nếu có triệu chứng rõ ràng hoặc sỏi gây viêm, phương pháp tối ưu hiện nay là phẫu thuật cắt túi mật nội soi – an toàn, ít xâm lấn và hồi phục nhanh. Với trường hợp không thể phẫu thuật, bác sĩ có thể dùng thuốc tan sỏi hoặc tán sỏi ngoài cơ thể, tuy nhiên hiệu quả còn hạn chế và dễ tái phát.

Để phòng tránh sỏi mật, mỗi người nên bắt đầu bằng việc thay đổi thói quen sống. Cần ăn uống điều độ, hạn chế chất béo, tăng cường chất xơ, không để bụng đói quá lâu và luôn ăn sáng đầy đủ. Sau bữa ăn, nên đi bộ nhẹ 15 phút giúp túi mật co bóp tốt hơn. Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên, kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là siêu âm ổ bụng nếu đã trên 40 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh.