Chủ nhật, 03/08/2025
Vào buổi sáng tại một làng quê, cụ bà Hương, 72 tuổi, đang dọn dẹp nhà cửa như thường lệ. Khi cúi người nhặt khăn lau sàn, bà bỗng cảm thấy một bóng đen lướt qua trước mắt, chiếc cốc nước trên tay phải choảng rơi xuống đất. Hai chân bà nặng như chì, cơ thể mất kiểm soát đổ xuống ghế sofa. Nghe tiếng động, cháu trai Hà Dương lao vào phòng và sững sờ khi thấy bà mắt đờ đẫn, miệng méo xệch, tay phải co cứng không thể duỗi ra.
"Bà cháu vừa rồi còn khỏe, sao lại đột nhiên không cử động được?" - Hà Dương nắm chặt tay nắm cửa phòng cấp cứu, giọng run rẩy. Bác sĩ trực lập tức đẩy xe lăn đến, chỉ số đo huyết áp hiển thị 200/110 mmHg, độ bão hòa oxy 92%. "Khả năng cao là đột quỵ do nhồi máu não, cần chụp CT ngay!".
Kết quả chụp CT cho thấy vùng động mạch não giữa bên trái có vùng giảm mật độ rõ rệt, xác định bà Hương bị nhồi máu não do thiếu máu cục bộ. Đội ngũ thần kinh nội khoa lập tức kích hoạt quy trình tiêu sợi huyết. Chỉ 48 phút kể từ khi phát bệnh, thuốc đã được tiêm vào tĩnh mạch. "Chậm thêm nửa tiếng nữa là có thể đã bỏ lỡ khung giờ điều trị tốt nhất", bác sĩ điều trị lau mồ hôi trán nói.
Khi thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống và nhận thức y tế chưa theo kịp với sự thay đổi của xã hội, đột quỵ trở thành “sát thủ vô hình” len lỏi vào từng mái nhà (Ảnh minh họa)
I. Ba lý do khiến đột quỵ hoành hành ở nông thôn
1. Thiếu theo dõi bệnh nền
Nhiều người cao tuổi ở nông thôn mắc các bệnh mạn tính như cao huyết áp, đái tháo đường hay tim mạch nhưng không được theo dõi, kiểm tra định kỳ một cách đầy đủ. Việc bỏ uống thuốc vì thấy "không có triệu chứng" hoặc vì sợ tác dụng phụ là tình trạng khá phổ biến. Sự chủ quan và thiếu kiến thức y tế cơ bản khiến việc điều trị gián đoạn, dẫn đến nguy cơ tai biến cao mà không ai ngờ tới.
2. Thói quen ăn uống mặn, nhiều chất béo
Trong nhiều gia đình nông thôn, các món ăn truyền thống đậm đà muối và mỡ vẫn là lựa chọn quen thuộc trên mâm cơm. Việc sử dụng nhiều nước mắm, muối, thực phẩm chế biến sẵn, hoặc thịt mỡ trong các bữa ăn thường ngày khiến lượng natri và chất béo bão hòa vượt mức khuyến nghị, từ đó làm tăng nguy cơ cao huyết áp và xơ vữa mạch máu - những yếu tố hàng đầu dẫn đến đột quỵ.
3. Ít vận động thể chất
Khi tuổi cao, thói quen vận động hàng ngày của người dân nông thôn dần giảm sút. Nhiều người cao tuổi sau khi nghỉ làm đồng thường dành thời gian ngồi nghỉ, xem tivi hoặc làm việc nhẹ trong nhà, dẫn đến cơ thể trì trệ, máu lưu thông kém. Ít vận động khiến khả năng kiểm soát huyết áp giảm và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông - nguyên nhân trực tiếp gây đột quỵ.
II. Những "tín hiệu cầu cứu" của cơ thể
1. Mắt mờ
Việc đột ngột nhìn mờ, thấy lóa sáng hoặc mất thị lực tạm thời ở một bên mắt có thể là dấu hiệu cảnh báo thiếu máu lên võng mạc hoặc não bộ. Tuy những biểu hiện này có thể nhanh chóng biến mất, nhưng chúng thường là "điểm khởi đầu" cho một biến cố lớn hơn nếu không được theo dõi kịp thời.
2. Yếu tay, tê chân thoáng qua
Cảm giác đột nhiên tay chân yếu, không nâng được đồ vật, mất sức ở một bên cơ thể hay cảm giác tê rần như "kiến bò" có thể báo hiệu tổn thương vùng vận động của não. Đây không đơn thuần là mỏi mệt do làm việc, mà là lời cảnh báo từ hệ thần kinh.
3. Lơ mơ, buồn ngủ bất thường
Tình trạng ngủ gà, lơ mơ, cảm giác "khó tỉnh táo" vào buổi sáng dù đã nghỉ ngơi đủ có thể là dấu hiệu của việc não bị thiếu oxy trong thời gian dài. Nếu đi kèm với mệt mỏi kéo dài, khó tập trung, thì người bệnh nên được kiểm tra chuyên sâu.
4. Nói ngọng, nói lắp bất chợt
Khó khăn trong việc phát âm, nói ngọng đột ngột, hoặc không diễn đạt được suy nghĩ rõ ràng là một cảnh báo điển hình của rối loạn chức năng ngôn ngữ do thiếu máu não. Đây là một trong những dấu hiệu xuất hiện sớm ở nhiều ca đột quỵ.
5. Đau đầu dữ dội bất thường
Nếu xuất hiện cơn đau đầu dữ dội, đột ngột, khác thường so với các cơn đau đầu trước đây, kèm theo buồn nôn, chóng mặt hoặc rối loạn thị giác, cần hết sức cảnh giác. Đó có thể là biểu hiện của tăng áp lực nội sọ hoặc xuất huyết não.
III. "Mốc thời gian vàng" cứu sống người đột quỵ
Trong cấp cứu đột quỵ, thời gian chính là yếu tố then chốt quyết định sự sống còn và khả năng phục hồi của người bệnh. Mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não có thể bị tổn thương vĩnh viễn. Vì vậy, nhận diện sớm và xử trí kịp thời là yếu tố quan trọng nhất để giữ lại sự sống và hạn chế di chứng.
0 - 4,5 giờ: Thời điểm vàng cho điều trị
Khoảng thời gian trong vòng 4,5 giờ kể từ khi khởi phát triệu chứng được xem là "cửa sổ vàng" để thực hiện phương pháp tiêm thuốc tiêu huyết khối (thuốc làm tan cục máu đông). Điều trị trong giai đoạn này có thể giúp phục hồi đáng kể chức năng thần kinh và giảm nguy cơ tàn phế.
4,5 - 6 giờ: Giai đoạn can thiệp mạch máu
Nếu người bệnh không còn phù hợp với tiêu huyết khối tĩnh mạch, can thiệp lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học thông qua đường động mạch có thể được thực hiện, đặc biệt khi cục máu đông làm tắc các động mạch lớn trong não. Đây là “cơ hội thứ hai” để cứu vãn vùng não đang bị đe dọa.
6 - 24 giờ: Cửa sổ điều trị mở rộng có chọn lọc
Với sự hỗ trợ của các kỹ thuật hình ảnh tiên tiến như CT hoặc MRI tưới máu não, một số trường hợp bệnh nhân vẫn có thể được chỉ định can thiệp trong vòng 6 - 24 giờ nếu còn mô não sống sót xung quanh vùng tổn thương. Tuy nhiên, hiệu quả sẽ giảm đáng kể nếu chậm trễ.
Để tận dụng được các mốc thời gian quan trọng này, điều cốt lõi là người dân phải biết nhận diện dấu hiệu đột quỵ như: méo miệng, yếu liệt tay chân, nói khó và gọi cấp cứu ngay lập tức. Chỉ khi hành động nhanh - gọi nhanh - chuyển nhanh, người bệnh mới có cơ hội được can thiệp trong "thời gian vàng".
Không chỉ là một nguyên liệu quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày, cải bó...
Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 1 giờ trước
Đây là loại rau nằm trong top 10 rau củ quả ít thuốc trừ sâu nhất của Tổ chức môi trường EWG (Mỹ). Loại rau này mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe...
Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 3 giờ trước
Thịt lươn còn được xem là một "siêu thực phẩm" với giá trị dinh dưỡng vượt trội, mang lại nhiều lợi ích to lớn cho sức khỏe từ tim mạch, não bộ đến xương...
Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 6 giờ trước
Thôi nào, hôm nay chúng ta hãy nói về xuất tinh nhé. Đừng ngại ngùng hay cảm thấy ghê tởm. Xét về mặt khoa học, điều này hoàn toàn bình thường. Hãy cùng phổ...
Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 7 giờ trước
Với hơn 200.000 ca đột quỵ mỗi năm tại Việt Nam, việc nhận biết và xử trí đúng cách trong những giây phút đầu tiên là yếu tố sống còn. PGS.TS. Mai Duy Tôn,...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 21 giờ trước
Bạn có biết, khi vận động cường độ cao như đá bóng, chạy bộ hay tập gym, nhịp tim tăng đột ngột có thể làm huyết áp tăng mạnh, dẫn đến thiếu máu não...
Kiến thức - 52 phút trước
Trước thắc mắc về việc nhận tiền lương hưu và trợ cấp BHXH qua tài khoản ngân hàng có phải nộp thuế hay không, BHXH Việt Nam đã đưa ra câu trả lời cụ...
Chuyện làng sao - 1 giờ, 6 phút trước
Thêm một tình huống gây chú ý khi Ốc Thanh Vân công khai phản hồi một bình luận mang tính công kích từ antifan.
Kiến thức - 1 giờ, 18 phút trước
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại vàng khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng. Tuy nhiên, đừng vì tâm lý ham rẻ mà mua phải vàng...
Kiến thức - 1 giờ, 19 phút trước
Dưới đây là danh sách những ngành được miễn học phí trong năm 2025.
Kiến thức - 1 giờ, 20 phút trước
Theo quy định tại Luật BHXH 2024, đối tượng này có thể lựa chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy nhu cầu.
Kiến thức - 1 giờ, 22 phút trước
Ngành Kinh tế Quốc tế đang trở thành “nam châm” hút thí sinh với điểm chuẩn chạm mốc 29,5 và mức lương sau tốt nghiệp lên đến 50 triệu đồng/tháng. Cơ hội làm việc...
Tin trong ngày - 1 giờ, 23 phút trước
Bắt đầu từ tháng 8/2025, hang động lớn nhất thế giới của Việt Nam được đoàn làm phim Bollywood chọn là địa điểm chính để quay dự án điện ảnh 4 triệu USD.
Tin trong ngày - 1 giờ, 24 phút trước
Sự ra đi đột ngột của ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, vào chiều ngày 31/7 đã để lại niềm tiếc thương sâu sắc cho nhiều người....
Kiến thức - 2 giờ, 52 phút trước
Bắt đầu từ năm 2026, Hà Nội sẽ chi ngân sách cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí cho 4 nhóm người yếu thế. Chính sách mới giúp giảm gánh nặng viện phí,...
Đời sống số - 2 giờ, 11 phút trước
May mắn là một điều bí ẩn, dường như không tồn tại, nhưng nó lại hiện hữu trong cuộc sống thường nhật của chúng ta. Chúng ta gọi nó là "một bất ngờ". May...
Đời sống trẻ - 2 giờ, 22 phút trước
Thời gian gần đây, trên các mạng xã hội đã xuất hiện một hình thức lừa đảo tinh vi nhắm vào nam thanh niên. Các đối tượng sử dụng tài khoản với hình ảnh...
Làm sao - 2 giờ, 23 phút trước
Đang có dịch tả châu Phi, khi ra chợ mua thịt lợn, bà nội trợ cần nhớ một số lưu ý này để giữ sức khỏe cho cả gia đình.
Kiến thức - 2 giờ, 24 phút trước
Bên cạnh đó, thành phố mới sau sáp nhập còn sở hữu cả sân vận động lâu đời nhất Việt Nam.
Đời sống số - 2 giờ, 24 phút trước
Trong phong thủy, cây đinh lăng mang ý nghĩa tốt lành, xua tà khí đuổi tà ma. Nhưng việc trồng cây đinh lăng trước nhà là có nên hay không?
Doanh nghiệp - 2 giờ, 25 phút trước
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực thi hành từ đầu năm nhưng cơ quan chủ trì soạn thảo vừa đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều....
Chuyện làng sao - 3 giờ, 41 phút trước
Diễn viên Lê Hiền Hạnh - đóng "Đảo của dân ngụ cư" - qua đời đột ngột sau sinh. Giây phút trước khi ra đi, cô bật khóc, gọi tìm con rồi dần hôn...
Kiến thức - 3 giờ, 52 phút trước
Chính phủ thay thế mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng bằng mức tham chiếu mới từ ngày 1/7/2025.
Tin trong ngày - 3 giờ, 22 phút trước
Việc thay đổi các quy trình kiểm tra an ninh được cho là đã lỗi thời không chỉ giúp tiết kiệm thời gian cho hàng triệu hành khách mà còn nâng cao chất lượng...
Kiến thức - 3 giờ, 22 phút trước
Nếu muốn sang tên sổ đỏ trong khi chưa trả tiền sử dụng đất, cần chú ý những thông tin sau đây.
Tin trong ngày - 3 giờ, 23 phút trước
Theo quy định, người sử dụng đất có quyền yêu cầu cấp lại sổ đỏ khi sổ đỏ bị ố, nhòe, rách, hư hỏng.