Ngủ trưa thường xuyên có tốt hơn là không bao giờ ngủ trưa không? Thời gian ngủ trưa lý tưởng là bao lâu?

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng một giấc ngủ trưa hợp lý có thể giúp giảm cảm giác mệt mỏi, cải thiện sự tỉnh táo, tăng khả năng tập trung, trí nhớ và sáng tạo. Thậm chí, ngủ trưa còn góp phần làm chậm quá trình lão hóa não, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện tâm trạng.

Một giấc ngủ trưa ngắn và chất lượng cũng mang lại nhiều lợi ích đáng kể

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng không phải ai cũng nên ngủ trưa. Người bị mất ngủ kinh niên nếu ngủ bù vào ban ngày thường khó kiểm soát thời lượng, dễ ngủ quá sâu, từ đó làm trầm trọng thêm chứng mất ngủ ban đêm. Với nhóm người cao tuổi trên 65, đặc biệt là những người có bệnh tim mạch, béo phì hay rối loạn tuần hoàn, việc ngủ trưa quá lâu ngay sau bữa ăn có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

Ngoài ra, tư thế và thói quen ngủ trưa cũng quyết định chất lượng giấc ngủ. Nhiều người có thói quen gục xuống bàn hoặc kê tay làm gối, song cách này khiến cơ và dây chằng cổ, lưng phải chịu áp lực liên tục, dễ gây đau nhức cột sống và khiến não bộ thiếu máu tạm thời. Các nghiên cứu cũng cho thấy việc ngủ trưa không đều đặn có thể làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức.

(Ảnh minh họa)

Vậy ngủ trưa bao lâu là hợp lý?

Với người trưởng thành khỏe mạnh, thời gian tối ưu được khuyến nghị là khoảng 20 phút. Đây là giai đoạn ngủ nông, dễ tỉnh táo khi thức dậy và không gây cảm giác uể oải. Ngủ quá lâu, cơ thể có thể rơi vào trạng thái ngủ sâu, khi bị đánh thức sẽ cảm thấy mệt mỏi và tim đập nhanh.

Đối với trẻ nhỏ, nhu cầu ngủ trưa thay đổi theo độ tuổi: trẻ 3 tuổi thường cần khoảng 2 giờ, trong khi đến 6 tuổi chỉ còn khoảng 1,5 giờ. Ngược lại, người cao tuổi lại có xu hướng cần ngủ trưa nhiều hơn do giấc ngủ ban đêm thường chập chờn.

Một khảo sát trên 3.000 người trên 65 tuổi cho thấy nhóm ngủ trưa khoảng 60 phút có khả năng ghi nhớ và tư duy tốt nhất, trong khi ngủ ít hơn hoặc nhiều hơn đều có kết quả kém hơn.

Cũng có những lúc ngủ trưa không cần quá dài. Một nghiên cứu của Đức chỉ ra rằng thậm chí chỉ cần 6 phút chợp mắt cũng đủ để não bộ chuyển hóa ký ức ngắn hạn thành ký ức dài hạn. Vì vậy, nếu không có nhiều thời gian, một “giấc ngủ mini” vài phút vẫn đem lại lợi ích nhất định.

(Ảnh minh họa)

Nhưng nếu không thể chợp mắt vào buổi trưa thì sao?

Các nhà khoa học khuyên rằng chỉ cần nhắm mắt, thả lỏng cơ thể và “để tâm trí trôi dạt” trong khoảng 15-20 phút, trạng thái gọi là “an tĩnh tỉnh táo” cũng có thể giúp giảm căng thẳng, hạ huyết áp và phục hồi sự tập trung. Nghiên cứu trên động vật thậm chí còn cho thấy trạng thái này có tác dụng kích hoạt các nơ-ron ký ức, giúp não bộ ôn tập lại những trải nghiệm trước đó.

Có thể thấy, ngủ trưa là con dao hai lưỡi: ngủ đúng cách sẽ là liều thuốc bổ cho cả thể chất lẫn tinh thần, nhưng ngủ sai cách lại có nguy cơ gây hại. Điều quan trọng là hiểu rõ cơ thể mình, duy trì thói quen ngủ ngắn, đều đặn, đúng tư thế, để mỗi giấc trưa thực sự trở thành “nguồn năng lượng vàng” cho nửa ngày còn lại.