Muốn sống thọ phải nhờ gen bố hay mẹ? Sự thật về tuổi thọ khiến nhiều người bất ngờ!

Tuổi thọ của con người không phụ thuộc vào một yếu tố đơn lẻ mà là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố khác nhau như di truyền, môi trường sống, lối sống, thói quen ăn uống... Trong đó, yếu tố di truyền từ cha hay mẹ đều đóng vai trò quan trọng như nhau, không thể khẳng định yếu tố nào quyết định hoàn toàn tuổi thọ.

Liệu chúng ta sống lâu hay ngắn chủ yếu là do gen từ cha hay mẹ quyết định? (Ảnh minh họa)

Yếu tố di truyền: Nền tảng sinh học của tuổi thọ

Gen là đơn vị cơ bản trong cấu trúc ADN, có vai trò lưu trữ và truyền đạt thông tin di truyền qua các thế hệ. Nhiều nghiên cứu cho thấy, yếu tố di truyền chiếm khoảng 20 - 30% ảnh hưởng đến tuổi thọ của một người.

Một số gen có liên quan mật thiết đến sức khỏe và tuổi thọ như:

- APOE: liên quan đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer - một nguyên nhân tử vong phổ biến ở người cao tuổi.

- SIRT3: điều hòa chuyển hóa năng lượng tế bào, ảnh hưởng đến quá trình lão hóa.

- FOXO3A, TERT: liên quan đến khả năng sửa chữa ADN, điều hòa miễn dịch.

Ngoài ra, còn có các gen "trường thọ" như APOC3, KLOTHO, MYC, có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, giảm viêm, hỗ trợ tổng hợp protein và chống lão hóa.

Đặc biệt, gen KLOTHO được xem là biểu tượng của trường thọ. Những người sở hữu gen này có thể sống thọ hơn người bình thường từ 10 đến 20 năm nhờ khả năng làm chậm quá trình lão hóa, ngăn ngừa xơ vữa động mạch và các bệnh lý về thận.

Môi trường sống: Tác nhân không thể bỏ qua

Môi trường đóng vai trò lớn sau yếu tố di truyền. Tình trạng ô nhiễm, hóa chất độc hại, tia phóng xạ hay biến đổi khí hậu đều có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và rút ngắn tuổi thọ.

Chẳng hạn, thời tiết khắc nghiệt như nắng nóng kéo dài hay lạnh giá cực độ đều có thể gây rối loạn các chức năng sinh lý, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch, rối loạn tiêu hóa và suy giảm miễn dịch.

Lối sống và thói quen ăn uống: Quyết định tuổi thọ mỗi ngày

Một lối sống lành mạnh có thể kéo dài tuổi thọ đáng kể. Ngược lại, thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu, ăn uống không điều độ, lười vận động hay thường xuyên căng thẳng có thể thúc đẩy quá trình lão hóa và gây ra nhiều bệnh mãn tính.

Những thói quen tốt giúp kéo dài tuổi thọ gồm:

- Tập thể dục đều đặn.

- Duy trì chế độ ăn uống khoa học, giảm đường – muối – chất béo xấu.

- Ngủ đủ giấc, tinh thần tích cực.

- Tránh xa thuốc lá và hạn chế rượu bia.

Di truyền theo cha hay mẹ ảnh hưởng nhiều hơn đến tuổi thọ?

Theo lý thuyết di truyền, tuổi thọ là kết quả của sự kết hợp gen từ cả cha và mẹ. Đặc điểm này được gọi là đa gen di truyền, nghĩa là nhiều gen cùng tác động nhưng mỗi gen chỉ chiếm một phần nhỏ trong quyết định cuối cùng.

Giới tính cũng là một yếu tố liên quan đến tuổi thọ. Thống kê cho thấy, nữ giới thường có tuổi thọ trung bình cao hơn nam giới, một phần do cấu trúc sinh học và sự biểu hiện gen khác nhau giữa hai giới.

Các nghiên cứu về cặp song sinh cho thấy có sự tương đồng đáng kể về tuổi thọ, chứng minh vai trò lớn của gen. Tuy nhiên, do các cặp song sinh thường có môi trường sống giống nhau, nên không thể khẳng định chính xác liệu gen từ cha hay mẹ ảnh hưởng nhiều hơn.

Những nghiên cứu sâu hơn bằng phương pháp hiện đại như phân tích đa hình đơn nucleotide (SNP) hay kỹ thuật "knockout gene" vẫn chưa đưa ra kết luận cuối cùng. Nhưng nhìn chung, cả gen từ cha và mẹ đều ảnh hưởng đến tuổi thọ.

Ngoài ra, để sống khỏe mạnh và trường thọ, bên cạnh việc kế thừa gen tốt, mỗi người cần chủ động tạo dựng cho mình một lối sống tích cực, môi trường lành mạnh và chế độ ăn uống hợp lý.