Một loại củ hiếm có khó tìm trên thế giới, nhưng lại nhan nhản ở Việt Nam, được mệnh danh là 'vua thảo dược'

Nghệ có vị đắng và hăng nhưng lại trở thành một nguyên liệu rất được ưa chuộng trong những năm gần đây vì giá trị dinh dưỡng phong phú.

Nhiều người nổi tiếng quốc tế đưa nó vào chế độ ăn uống hàng ngày của họ.

Ví dụ như Gwyneth Paltrow, người đóng vai Pepper Potts trong “Iron Man”, rất yêu thích nghệ và từng chia sẻ công thức làm latte nghệ.

Nhiều thương hiệu sản phẩm chăm sóc sức khỏe nổi tiếng ở Nhật Bản và các nước khác cũng được làm từ nghệ, cũng có những đồ uống được làm từ nghệ.

Vì vậy, chúng ta hãy xem xét kỹ hơn những tác dụng mà nghệ, được mệnh danh là “Vua”, đã khiến nó trở thành “nổi tiếng trên Internet” về thực phẩm trong những năm gần đây và thậm chí là một dược liệu không thể bị lãng quên đối với hàng nghìn năm.

Củ nghệ có tính chất ôn hòa, thuộc kinh can tỳ, chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho cơ thể con người và có những tác dụng, lợi ích riêng.

Hiện nay có 3 loại nghệ phổ biến là nghệ mùa xuân, nghệ mùa thu và nghệ tím. Trong số đó, nghệ mùa thu là loại có hàm lượng curcumin cao hơn.

Curcumin là một hợp chất polyphenolic thường được chiết xuất từ ​​củ của cây nghệ và có giá trị dinh dưỡng rất cao.

Tác dụng của nghệ:

- Giảm đau

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất curcumin trong nghệ có tác dụng giảm đau tương tự như các loại thuốc như ibuprofen. Nó có hiệu quả tốt trong điều trị đau sườn, đau viêm khớp dạng thấp, vai đông lạnh, v.v.

Ngoài ra, nghệ còn có tác dụng nhất định trong việc giảm đau nhức hoặc các cơn đau do chấn thương sau khi vận động.

- Kháng khuẩn chống viêm

Chất curcumin trong nghệ có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn như Staphylococcus và Streptococcus. Củ nghệ có thể cải thiện khả năng loại bỏ vi khuẩn của cơ thể và ngăn ngừa sự hình thành màng sinh học vi khuẩn. Đồng thời, chất curcumin có tác dụng kháng viêm tốt, giúp ngăn ngừa và chống lại nhiều chứng viêm mãn tính.

Các chất chuyển hóa của chất curcumin phát huy tác dụng đặc biệt và có thể chống lại các chứng viêm khác nhau.

- Ứ mật

Curcumin, curcumone, dầu dễ bay hơi, zingiberene trong nghệ đều có tác dụng tốt cho mật và thúc đẩy quá trình bài tiết mật. Chiết xuất nghệ có thể gây co bóp túi mật và có tác dụng lợi mật, có thể được sử dụng hiệu quả để điều trị sỏi mật hoặc viêm túi mật. Ăn nghệ có thể cải thiện sự trao đổi chất của gan và túi mật và ngăn ngừa các bệnh về túi mật.

- Hạ lipid máu và bảo vệ hệ tim mạch

Củ nghệ là vị thuốc tốt cho người bệnh mỡ máu cao. Vì nghệ rất giàu chất dinh dưỡng nên chất curcumin trong nghệ có vai trò làm giảm cholesterol toàn phần và chất béo trung tính trong huyết tương.

Đồng thời, chất dầu dễ bay hơi và curcumol trong nghệ có thể thanh lọc máu, ức chế kết tập tiểu cầu, làm mạch máu trong suốt hơn và bảo vệ hệ tim mạch. Curcumin cũng có thể ngăn ngừa xơ cứng động mạch và cục máu đông, có lợi cho việc điều trị bệnh tim mạch vành hoặc nhồi máu cơ tim.

- Làm đẹp da, chống lão hóa

Nghệ có khả năng chống oxy hóa mạnh, có thể chống lại các gốc tự do và có tác dụng ức chế nhất định đối với quá trình lão hóa da. Chất curcumin trong nghệ giúp thanh lọc cơ thể các độc tố và loại bỏ các tạp chất trên da, giúp da mịn màng và đẹp hơn.

Ở các nước như Ấn Độ, nghệ có lịch sử lâu đời trong việc làm đẹp da và là thần dược làm đẹp cho cô dâu.

Hiện nay, nghệ chủ yếu được cung cấp ở thị trường trong nước dưới dạng sản phẩm tốt cho sức khỏe; ngoài ra còn có các loại đồ uống làm từ nghệ như cà phê gừng nhãn hiệu k-way, đồ uống nghệ làm từ thực vật làm từ gừng và nghệ.

Uống nghệ hàng ngày có thể được kết hợp với các thực phẩm bổ dưỡng và tốt cho sức khỏe khác.

Ví dụ như sữa, hạt tiêu đen, quả dâu tây, chà là đỏ, v.v. không chỉ có tác dụng điều chỉnh mùi vị mà còn thúc đẩy quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng.

Nghệ tuy tốt nhưng những người này không nên sử dụng:

Cuối cùng, tôi xin nhắc các bạn rằng nghệ tuy là một loại thực phẩm tốt cho sức khỏe nhưng phải có hàm lượng dinh dưỡng vừa phải, không phải ai cũng có thể dùng được. Ví dụ như phụ nữ mang thai, phụ nữ chuẩn bị mang thai và những người bị âm hư, hỏa quá mức là những nhóm cấm kỵ và không được khuyến khích tiêu thụ.

Giá trị xuất khẩu

Ở Việt Nam, nghệ cũng là một cây trồng có ở nhiều nơi, từ vùng đồng bằng ven biển đến vùng núi cao trên 1500m, thậm chí tại nhiều nơi còn mọc hoang ở các đồng ruộng, nương rẫy.

Việt Nam là một trong những quốc gia có diện tích trồng nghệ lớn nhất thế giới, với hơn 50.000 ha (tính đến năm 2021).

Nghệ được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Đắk Nông... Nghệ Việt Nam có chất lượng tốt, hàm lượng curcumin cao, từ 3-5%.

Bên cạnh công dụng làm gia vị, nghệ còn có thể chữa trị rất nhiều triệu chứng như: Diệt khuẩn, phòng ngừa ung thư đại tràng, ung thư gan, điều trị đau dạ dày, đau bụng…

Theo số liệu thống kê của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), xuất khẩu nhóm gừng, nghệ và một số gia vị khác tính đến 9 tháng đầu năm đã mang về 40,8 triệu USD với 30.476 tấn, tăng mạnh 294% so với cùng kỳ năm 2022. Các thị trường nhập khẩu lớn của nhóm hàng này là Trung Quốc với 9.796 tấn, tăng đến 802% so với cùng kỳ năm 2022. Tiếp theo là Bangladesh với 5.844 tấn, tăng 100%. Ấn Độ đứng thứ 3 với 3.722 tấn, tăng 48,7% và đáng chú ý, Lào đã nhập khẩu từ nước ta 2.927 tấn gừng, nghệ và gia vị, tăng trưởng đến 11.608% so với cùng kỳ năm 2022.

Nguồn: Số liệu thống kê từ VPA

Tinh bột nghệ là một trong những sản phẩm chủ lực của ngành công nghiệp chế biến thực phẩm Việt Nam.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu tinh bột nghệ của Việt Nam đạt 9,8 triệu USD trong 9 tháng đầu năm 2023, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2022. Các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam là Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và các nước châu Âu.

Theo đánh giá từ các đối tác, tinh bột nghệ của Việt Nam có màu sắc đẹp, mùi thơm dễ chịu, không có vị đắng của nghệ, không chứa tạp chất và hóa chất bảo quản. Giữ nguyên được hàm lượng curcumin trong nghệ, là hoạt chất có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe và làm đẹp. Curcumin có khả năng chống viêm, chống oxy hóa, chống ung thư, hỗ trợ tiêu hóa, bảo vệ gan, tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện trí nhớ và làm trắng da.

Hiện tại, Việt Nam có 500.000ha các loại cây gia vị, với khoảng 400 doanh nghiệp và hàng trăm nghìn hộ nông dân nhỏ lẻ tham gia vào hoạt động sản xuất, xuất khẩu mặt hàng này. Đồng thời Việt Nam cũng là một trong những nước sản xuất và xuất khẩu gia vị lớn trên thế giới. Tuy nhiên, các loại cây gia vị của Việt Nam mới chỉ khai thác được khoảng 40-50% tiềm năng, dư địa phát triển ngành gia vị Việt Nam còn rất lớn.

Dự kiến, tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng gia vị của Việt Nam đến năm 2025 có thể đạt khoảng 2 tỷ USD, với khối lượng xuất khẩu khoảng 500.000 tấn