Lớp phủ chống dính bên trong nồi cơm điện bị trầy xước và bong tróc có gây ung thư không?

Chúng ta đã sử dụng nồi cơm điện hàng thập kỷ nay, vậy làm sao điều đó có thể xảy ra? Chất liệu của lớp chống dính trên nồi cơm điện là gì, và tại sao nó lại được cho là có hại cho cơ thể?

Lòng nồi cơm điện thường được phủ PTFE, còn gọi là Teflon. Lớp phủ này đóng vai trò như một tấm khiên bảo vệ cho nồi cơm điện. Mặc dù xuất hiện từ rất lâu nhưng Teflon vẫn gây ra những lo ngại tiềm ẩn đối với sức khỏe. Một câu hỏi liên tục được đặt ra là liệu dùng nồi cơm điện bong lớp chống dính có làm tăng nguy cơ ung thư hay không?

Teflon là gì?

Teflon là tên của một loại hóa chất tổng hợp được gọi là polytetrafluoroethylene (PTFE). Teflon được sử dụng như một lớp chống dính trên bề mặt nhiều loại sản phẩm vì nó không thấm nước và giúp giảm ma sát.

Hầu hết các gia đình đều sử dụng nồi cơm, chảo chống dính để nấu ăn

Teflon được sử dụng từ những năm 1940 và xuất hiện trong nhiều vật dụng, từ bóng đèn nhiệt cho đến đồ bảo vệ vải. Bên cạnh đó, nó còn được ứng dụng vào công nghiệp, ô tô và dược phẩm. Trên thực tế chúng ta đang sử dụng rất nhiều sản phẩm phủ Teflon trong gia đình. Tuy nhiên, công dụng quen thuộc nhất của Teflon có lẽ là lớp chống dính phủ trên bề mặt nồi và chảo, giúp việc nấu nướng và vệ sinh dụng cụ dễ dàng hơn rất nhiều.

Thành phần chống dính trong dụng cụ nấu ăn có làm tăng nguy cơ ung thư hay không?

Mối quan tâm về dụng cụ nấu ăn như nồi chống dính và nguy cơ gây ung thư hoàn toàn không liên quan đến Teflon. Nguy cơ này liên quan đến axit perfluorooctanoic (PFOA) - một hóa chất được sử dụng trong quá trình sản xuất Teflon.

Mặc dù PFOA đã từng được sử dụng để sản xuất Teflon nhưng kể từ năm 2013 trở đi, tất cả các sản phẩm mang nhãn hiệu Teflon đều không chứa PFOA nữa. Có một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa PFOA và ung thư, nhưng mối liên hệ giữa Teflon và ung thư lại hoàn toàn không có căn cứ.

Chúng ta cần hiểu tại sao PFOA lại được quan tâm và tại sao nó không còn được sử dụng để sản xuất Teflon. Trong quá trình sản xuất lớp chống dính Teflon, PFOA có thể gây ô nhiễm vào đất, nước, không khí và thời gian nó tồn tại trong môi trường và cơ thể con người là rất dài.

Các nghiên cứu thường liên quan đến nhóm nguy cơ cao phơi nhiễm với PFOA và cho ra các kết quả khác nhau. Bên cạnh đó, tiếp xúc với các chất polyfluoroalkyl-PFAS (một nhóm lớn bao gồm cả PFOA) có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư sau:

- Ung thư bàng quang;
- Ung thư thận;
- Ung thư buồng trứng;
- Ung thư tuyến tiền liệt;
- Ung thư tinh hoàn

Chảo hoặc nồi chống dính có gây các vấn đề sức khỏe khác không?

Người tiêu dùng tiếp xúc lâu với khói sản sinh từ các dụng cụ có tráng lớp chống dính có thể xuất hiện các triệu chứng giống cúm như nhức đầu, ớn lạnh và sốt. Điều này thường liên quan đến việc các dụng cụ như nồi chống dính được sử dụng ở đến nhiệt độ quá cao trong nhiều giờ.

Thực tế, tình trạng này là lành tính và các triệu chứng có xu hướng biến mất trong vòng 12 đến 48 giờ sau khi tiếp xúc với khói. Tuy nhiên, các triệu chứng trên có thể nghiêm trọng đối với những người đã mắc bệnh tim mạch hoặc hô hấp từ trước.

Nguy cơ gây ung thư hoàn toàn không liên quan đến Teflon mà liên quan đến axit perfluorooctanoic (PFOA) - một hóa chất được sử dụng trong quá trình sản xuất Teflon.

Một số nghiên cứu khác cho thấy chất PFAS (không được sử dụng chế tạo Teflon từ năm 2013) có thể liên quan đến:

- Tăng mức cholesterol máu;
- Giảm hiệu quả vắc xin ở trẻ em;
- Thay đổi men gan;
- Tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp hoặc tiền sản giật ở phụ nữ đang mang thai;
- Nhẹ cân ở trẻ sơ sinh;

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, không có nguy cơ sức khỏe nào khác được chứng minh khi sử dụng dụng cụ nấu nướng được phủ lớp chống dính Teflon.

Dụng cụ bằng chất liệu khác có gây ung thư không?

- Dụng cụ bằng nhôm

Thực phẩm sẽ tiếp xúc trực tiếp với nhôm khi nấu nướng. Nhôm là kim loại có trong không khí, nước, đất và nhiều loại sản phẩm tiêu dùng khác. Khi chế biến thức ăn từ các dụng cụ làm từ nhôm, một số cặn nhôm có thể dính vào thực phẩm, nhưng nhôm anot hóa sẽ giúp hạn chế điều này.

Tuy nhiên, dụng cụ nấu ăn bằng nhôm được coi là an toàn và không có liên quan đến sự phát triển của bệnh ung thư. Một tác động khác là vai trò của nhôm trong sự phát triển bệnh Alzheimer vẫn chưa được xác định.

- Dụng cụ bằng gang thép

Khi nấu ăn bằng các dụng cụ làm từ gang, một số ít sắt sẽ ngấm vào thức ăn. Tất nhiên, sắt vẫn là nguyên tố cần thiết trong chế độ ăn uống của con người. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy sắt huyết thanh cao có thể là một yếu tố nguy cơ của tất cả các bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư gan và ung thư vú.

Ngoài ra, một phân tích tổng hợp năm 2014 cũng cho thấy mối liên hệ giữa nồng độ sắt cao và ung thư, mặc dù cần có thêm nghiên cứu để xác nhận vấn đề này. Do đó, người tiêu dùng có thể cần xem xét lại việc nấu ăn bằng dụng cụ làm từ gang, đặc biệt với người có hàm lượng sắt trong cơ thể quá cao.

Ngược lại, kết quả của một đánh giá hệ thống năm 2003 chỉ ra rằng dụng cụ làm bằng gang có thể là một biện pháp can thiệp đầy hứa hẹn cho những người bị thiếu sắt.

Dụng cụ nấu ăn bằng nhôm được coi là an toàn và không có liên quan đến sự phát triển của bệnh ung thư.

- Dụng cụ bằng đồng

Một lượng nhỏ đồng rất tốt cho sức khỏe, nhưng một lượng lớn có thể gây độc. Theo đó, bạn không nên sử dụng dụng cụ bằng đồng không được tráng men để nấu ăn, vì lớp tráng bề mặt có thể ngăn đồng rửa trôi vào thức ăn.

- Dụng cụ bằng thép không gỉ

Dường như không có bất kỳ rủi ro sức khỏe nào khi nấu ăn bằng dụng cụ thép không gỉ. Nhưng một bài báo xuất bản vào năm 2013 lưu ý rằng niken và crom có thể ngấm vào nước sốt cà chua. Lượng kim loại trôi vào thức ăn sẽ phụ thuộc vào loại thép không gỉ, thời gian nấu, cách sử dụng và gia vị chế biến món ăn.

Một số người cơ địa nhạy cảm với niken hoặc crom cần xem xét để chọn một dụng cụ nấu ăn từ vật liệu khác thay vì thép không gỉ.

Mẹo sử dụng dụng cụ nấu ăn Teflon an toàn

Theo Zhou Yuhao, tiến sĩ ĐH Công nghệ Hóa học Bắc Kinh, kỹ sư tại Viện nghiên cứu công nghiệp hóa chất Bắc Kinh (Sinopec), người dùng nên tuân thủ ba nguyên tắc:

- Không sử dụng quá lâu

Tuổi thọ hợp lý của lòng nồi khoảng 1-2 năm. Sau thời gian này, lớp phủ dễ bong tróc, làm nhôm lẫn vào thức ăn.

- Vệ sinh đúng cách

Tránh dùng búi sắt hoặc vật cứng cọ rửa. Không rửa lòng nồi ngay khi còn nóng để hạn chế bong lớp chống dính.

- Tránh nấu thực phẩm nhiều axit

Các món chua dễ phản ứng với kim loại nếu lớp phủ bị hở, làm nhôm kết tủa và đi vào thức ăn.