Loại củ chứa nhiều vi nhựa nhất gây hại cho sức khỏe, người Việt vẫn hay ăn thường xuyên

Vi nhựa là gì? Tác hại của hạt vi nhựa đối với sức khỏe con người

Vi nhựa (microplastic) là những mảnh nhựa có kích thước rất nhỏ, có đường kính nhỏ hơn 5mm, được tìm thấy trong môi trường (sông, đại dương, đất,...). Chúng có thể tồn tại trong nguồn nước, thức ăn.

Hạt vi nhựa còn có trong kem đánh răng, tẩy tế bào chết ở kích thước nhỏ (microbeads). Hoặc chúng hình thành từ quá trình phân hủy các mảnh nhựa lớn trong môi trường.

Hạt vi nhựa gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. (Ảnh minh họa)

Hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể con người bằng các con đường như hô hấp, tiêu hóa, tiếp xúc qua da và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, cụ thể:

- Stress oxy hóa và độc trên tế bào: Căng thẳng oxy hóa là sự mất cân bằng giữa gốc tự do trong cơ thể và chất chống oxy hóa. Khi vi hạt nhựa xâm nhập vào thể sẽ khiến gốc tự do bị viêm và dẫn đến mất cân bằng oxy hóa. Theo các nghiên cứu, nồng độ hạt vi nhựa từ 0,05 – 10mg/l sẽ sinh ra gốc tự do và chúng phản ứng ngược lại với nồng độ cao. Điều này dẫn đến gây ảnh hưởng đến tế bào não và tế bào biểu mô.

- Thay đổi chuyển hóa và dòng chảy năng lượng: Khi con người tiếp xúc lâu với hạt vi nhựa trong nước, thực phẩm, mỹ phẩm... có thể làm biến đổi enzyme chuyển hóa hoặc gây mất cân bằng năng lượng, dẫn đến mệt mỏi, nhợt nhạt, tay chân dễ bị lạnh...

- Gây ung thư: Trong hạt vi nhựa có chứa Phthalate là một chất được dùng trong sản xuất nhựa dẻo. Phthalate đã được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đưa vào danh sách chất có thể gây nên sự phát triển tế bào ung thư. Theo một nghiên cứu trên chuột cho thấy khi chúng ăn hạt vi nhựa, các hạt này sẽ tích tụ trong gan, làm tăng oxy hóa trong gan và ảnh hưởng tới tế bào gốc.

- Di cư đến mô khác: Nghiên cứu của các chuyên gia tại Đại học Vrije Amsterdam, Hà Lan cho thấy hạt vi nhựa có thể tuần hoàn theo máu và di chuyển đến nhiều mô trong cơ thể. Các nghiên cứu đã cho thấy hạt vi nhựa có trong hệ tim mạch và gây tắc nghẽn động mạch, phù động mạch, viêm tế bào, gây độc tế bào máu...

- Gây dị ứng: Hạt vi nhựa còn tham gia vào quá trình sản sinh histamine và gián tiếp gây ra dị ứng, sốc phản vệ, phản ứng viêm…

Loại củ chứa nhiều vi nhựa nhất được cảnh báo gây hại sức khỏe

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia Công nghệ thực phẩm, cho biết vi nhựa có mặt ở hầu hết mọi nơi – từ đại dương, sông hồ, không khí, đất đến thực phẩm, rau củ, mỹ phẩm và cả quần áo. Chúng dễ dàng xâm nhập vào cây trồng thông qua quá trình hấp thụ từ đất hoặc nước tưới bị ô nhiễm. Cà rốt – loại củ phát triển trong lòng đất – có khả năng hấp thụ lượng vi nhựa lớn qua hệ thống rễ.

Cà rốt là loại củ chứa nhiều vi nhựa nhất. (Ảnh minh họa)

Không chỉ cà rốt, các loại củ khác như củ cải, su hào, khoai lang, khoai tây… cũng có thể bị nhiễm vi nhựa theo cách tương tự. Ngoài ra, trong quá trình phát triển hoặc sau thu hoạch, hạt vi nhựa trong không khí có thể bám lên bề mặt củ. Việc sử dụng túi nilon, hộp nhựa hoặc bao bì đóng gói cũng là nguyên nhân khiến thực phẩm bị nhiễm thêm vi nhựa.

PGS Thịnh cho biết, đến nay các nghiên cứu về mức độ ảnh hưởng của vi nhựa lên sức khỏe con người vẫn chưa có kết luận rõ ràng. Tuy nhiên, cà rốt vẫn là loại thực phẩm bổ dưỡng, giàu vitamin và tốt cho sức khỏe, vì vậy người dân hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Để hạn chế nguy cơ hấp thụ vi nhựa từ cà rốt và các loại rau củ, các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng nên chú ý một số biện pháp đơn giản trong quá trình sử dụng hàng ngày.

Cần lựa chọn và vệ sinh sạch sẽ cà rốt trước khi ăn. (Ảnh minh họa)

Trước hết, cần rửa sạch kỹ dưới vòi nước chảy nhằm loại bỏ bụi bẩn và phần lớn vi nhựa bám trên bề mặt. Tiếp đó, nên gọt bỏ lớp vỏ ngoài, vì đây là nơi dễ tích tụ tạp chất và vi nhựa trong quá trình trồng trọt hoặc bảo quản. Ngoài ra, nên ưu tiên chọn mua thực phẩm từ nguồn đáng tin cậy, đặc biệt là các sản phẩm được canh tác hữu cơ, hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu và các yếu tố gây ô nhiễm môi trường.

Bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm sạch, chuyên gia cũng khuyến nghị mỗi người cần nâng cao ý thức trong việc giảm tiêu thụ các sản phẩm nhựa, hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần và không xả rác thải nhựa ra môi trường. Đây được xem là cách hiệu quả và bền vững nhất để giảm thiểu ô nhiễm vi nhựa, bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.