Loại cá rẻ hơn cá hồi, cá ngừ nhiều lần nhưng nhiều dưỡng chất không kém, được ví như 'thuốc bổ từ biển'

Bên cạnh các loại thịt hay rau xanh, cá được đánh giá là nguồn dinh dưỡng quan trọng và không thể thiếu trong mâm cơm của các gia đình. Có nhiều loài cá không chỉ chế biến được thành nhiều món ăn ngon mà còn sở hữu hàm lượng dinh dưỡng cao, được ví như thuốc bổ.

Sau đây là một ví dụ - cá mòi. Nhỏ bé nhưng giàu giá trị dinh dưỡng, cá mòi từ lâu đã được các chuyên gia gọi là “thuốc bổ từ biển”. Chỉ với một khẩu phần khoảng 100g, loại cá này có thể cung cấp gần đủ vitamin D cho cơ thể, đi kèm lượng canxi, phốt pho, omega-3, vitamin B12 và sắt. Đây đều là những dưỡng chất quan trọng cho xương khớp, hệ miễn dịch, não bộ và tim mạch.

Ảnh minh họa

So với cá hồi hay cá ngừ - vốn được coi là “ngôi sao dinh dưỡng” - cá mòi không hề thua kém về các chỉ số chính. Điểm khác biệt nằm ở chỗ, cá mòi có vòng đời ngắn, ăn sinh vật phù du nên hàm lượng thủy ngân rất thấp, an toàn hơn nhiều loài cá biển lớn.

Chính yếu tố này khiến các chuyên gia phương Tây xếp cá mòi vào nhóm “siêu thực phẩm giá rẻ” (cheap superfood), khuyến nghị nên ăn thường xuyên, kể cả với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.

So về giá trị, cá hồi và cá ngừ thường được xếp vào nhóm thực phẩm cao cấp với giá từ vài trăm nghìn đồng mỗi kg, trong khi cá mòi tươi ở chợ Việt Nam chỉ khoảng 40.000 - 60.000 đồng/kg, loại đặc sản cấp đông cao nhất cũng chỉ 120.000 đồng/kg. Ngay cả cá mòi đóng hộp - tiện lợi, dễ bảo quản - cũng rẻ hơn nhiều so với sản phẩm tương tự từ cá hồi.

Ảnh minh họa

Với mức giá bình dân nhưng giá trị dinh dưỡng cao, cá mòi trở thành lựa chọn hợp lý cho nhiều gia đình. Đây là điểm khác biệt khiến loài cá này vừa quen thuộc trong bữa cơm Việt, vừa được đưa vào nhiều chế độ ăn uống khoa học trên thế giới, tiêu biểu là chế độ Địa Trung Hải vốn nổi tiếng tốt cho tim mạch.

Cá mòi phổ biến ở đâu, thời điểm nào trong năm?

Ở Việt Nam, cá mòi được đánh bắt chủ yếu ở vùng biển phía Bắc và Bắc Trung Bộ, đặc biệt nhiều tại Quảng Ninh, Hải Phòng, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An. Thời điểm cá vào mùa rộ là tháng Ba âm lịch, khi đàn cá di cư về gần bờ sinh sản.

Loài cá di cư theo đàn, thường xuất hiện dày đặc gần bờ vào mùa sinh sản, nên phương thức khai thác chủ yếu là đánh bắt bằng lưới vây và lưới kéo ven bờ. Vào những ngày cao điểm, ngư dân thường ra khơi từ đêm hoặc rạng sáng, dùng ánh sáng đèn để dẫn dụ đàn cá nổi lên mặt nước rồi thả lưới bao vây.

Do cá mòi tập trung với mật độ lớn, chỉ sau vài giờ, ngư dân có thể thu về hàng tạ cá tươi. Một số địa phương miền Bắc còn dùng thuyền nhỏ với lưới mắt dày, khai thác thủ công ngay sát bờ khi cá vào sinh sản. Đặc điểm đánh bắt theo mùa này khiến cá mòi trở thành đặc sản vụ xuân, không chỉ mang lại nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn là kế sinh nhai quan trọng của nhiều làng chài ven biển.

Ảnh Ngọc Thành

Cá mòi có thân bạc óng ánh, thịt mềm, béo ngậy và giàu dầu cá. Khi chế biến, cá dễ bị tanh nếu không khéo, nhưng chính vị béo đậm đà ấy lại tạo nên sức hấp dẫn riêng. Người dân miền Bắc thường chế biến cá mòi thành các món quen thuộc như kho riềng, kho cà chua hoặc nướng than.

Tại các chợ ven biển, cá mòi tươi được bày bán nhiều vào mùa, còn cá mòi đóng hộp là lựa chọn tiện lợi cho những ai muốn mang về làm quà hoặc dùng chế biến nhanh gọn. Các món cá mòi kho nhừ đến rục xương không chỉ đậm đà hương vị mà còn tận dụng tối đa lượng canxi từ xương cá - điều ít loài cá nào có được.

Công thức món ngon từ cá mòi

Từ một loài cá nhỏ bé, cá mòi đã khẳng định giá trị nhờ dinh dưỡng vượt trội, giá cả hợp lý và hương vị đặc trưng. Không chỉ góp mặt thường xuyên trong bữa ăn dân dã, cá mòi còn được các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá cao, xứng đáng là một “siêu thực phẩm giá rẻ” nên có trong thực đơn hằng tuần.

Một số món ngon từ cá mòi dễ làm tại nhà có thể kể tới như: Cá mòi kho cà chua - Cá rán sơ, kho cùng cà chua, hành và gừng đến khi thịt mềm, nước sốt sánh; Cá mòi nướng than - Cá ướp muối, tiêu, chanh, nướng vàng trên than hồng, ăn kèm rau sống và muối ớt chanh; Cá mòi kho riềng - Xếp riềng dưới đáy nồi, cho cá lên, thêm nước mắm và đường, kho nhỏ lửa đến khi cá nhừ, xương mềm.

Ảnh minh họa

Đây đều là những món dễ chế biến, nguyên liệu đơn giản, phù hợp cho bữa cơm gia đình. Dưới đây là gợi ý về công thức cụ thể.

1. Cá mòi kho cà chua

2. Cá mòi nướng than

3. Cá mòi kho riềng