Có nên gây tê ngoài màng cứng để 'sinh con không đau'? Có ảnh hưởng đến trí thông minh của bé không? Bác sĩ sản khoa chia sẻ: 90% sản phụ hối hận vì biết quá muộn!

"Bác sĩ ơi, cho em mổ đi, em chịu hết nổi rồi!", tiếng kêu đau đớn của sản phụ vang lên trong phòng sinh sau hơn 12 tiếng vật vã với những cơn co thắt dữ dội. Chỉ đến khi được tiêm giảm đau, chị mới có thể bình tĩnh nắm tay chồng, chờ con chào đời.

Những tình huống như vậy không còn xa lạ tại các bệnh viện phụ sản. Khi gây tê ngoài màng cứng - còn gọi là "đẻ không đau" ngày càng phổ biến, nhiều sản phụ bắt đầu quan tâm hơn. Tuy nhiên, không ít người vẫn lo ngại: Liệu có thật sự không đau? Có ảnh hưởng đến em bé? Có gây đau lưng sau sinh?

Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về phương pháp này, nhiều bà mẹ sau sinh tiếc nuối vì biết quá muộn.

Cái gọi là “sinh không đau” hay “đẻ không đau” trong y học chính là gây tê ngoài màng cứng (epidural anesthesia)

1. Cơn đau chuyển dạ không còn là điều bắt buộc

Nhiều người lớn tuổi thường nói: "Sinh con là phải đau, ai mà không trải qua". Tuy nhiên, y học hiện đại đã chứng minh cảm giác đau đớn dữ dội không hề là một phần bắt buộc của hành trình làm mẹ.

Thực tế, đau đẻ quá mức có thể gây hại: sản phụ kiệt sức, tâm lý hoảng loạn, thậm chí ảnh hưởng đến quá trình sinh và sức khỏe của thai nhi. Câu chuyện của chị Mai từng sinh con đầu bằng phương pháp truyền thống suốt gần 20 tiếng trong đau đớn và cuối cùng phải mổ cấp cứu là ví dụ rõ ràng. Lần sinh thứ hai, chị chọn gây tê ngoài màng cứng và vượt cạn nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

Các nghiên cứu cũng cho thấy, giảm đau khi sinh giúp mẹ tiết kiệm sức lực, giảm căng thẳng, từ đó hỗ trợ quá trình sinh thuận lợi và an toàn hơn cho cả mẹ lẫn con.

2. Sinh không đau không có nghĩa là "không hề đau", mà là "đau trong khả năng chịu đựng"

Một số mẹ bầu cho rằng gây tê ngoài màng cứng sẽ khiến họ hoàn toàn không còn cảm giác đau. Thực tế, thuật ngữ y khoa gọi đây là "giảm đau khi sinh", với mục tiêu là biến cơn đau không thể chịu đựng thành mức đau nhẹ nằm trong ngưỡng kiểm soát.

Nếu chia mức độ đau từ 0 đến 10:

0: Không đau

3: Khó chịu nhẹ

6: Phải nhăn mặt chịu đựng

10: Đau không thể chịu nổi

Đau khi sinh thường dao động từ 8 - 10 điểm, còn với sinh không đau, cơn đau có thể được kiểm soát ở mức 3 - 4. Như vậy, sản phụ vẫn cảm nhận được cơn co thắt để phối hợp rặn đẻ cùng bác sĩ, nhưng không đến mức kiệt sức vì đau đớn.

3. Những hiểu lầm thường gặp

Ba hiểu lầm phổ biến nhất về gây tê ngoài màng cứng bao gồm:

- Gây ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ

- Dễ bị đau lưng sau sinh

- Làm kéo dài thời gian sinh

Hãy để khoa học trả lời từng câu:

* Có ảnh hưởng đến trí tuệ của bé?

Thuốc gây tê trong sinh không đau chỉ bằng 1/5 đến 1/10 liều dùng trong mổ đẻ, và chủ yếu tác động lên dây thần kinh tủy sống của mẹ. Lượng thuốc vào máu rất nhỏ. Nhiều nghiên cứu lâm sàng đã xác nhận gây tê ngoài màng cứng không ảnh hưởng đến trí não thai nhi.

* Có gây đau lưng sau sinh không?

Đau lưng sau sinh thường do nhiều nguyên nhân như: Nội tiết thay đổi khi mang thai khiến dây chằng giãn ra; Gắng sức vùng thắt lưng khi sinh; Tư thế bế con không đúng; Không nghỉ ngơi hợp lý sau sinh...

Vết tiêm gây tê chỉ gây khó chịu nhẹ ở vị trí chọc kim, sẽ biến mất sau vài ngày. Thống kê cho thấy, tỷ lệ đau lưng ở sản phụ có và không dùng sinh không đau là tương đương.

* Có làm kéo dài thời gian sinh?

Trái với quan điểm sai lầm, sinh không đau còn có thể giúp rút ngắn giai đoạn đầu tiên của chuyển dạ. Khi không còn bị cơn đau hành hạ, sản phụ thả lỏng cơ thể, giúp cổ tử cung mở nhanh hơn. Giai đoạn thứ hai (khi đẩy em bé ra ngoài) có thể kéo dài thêm khoảng 20 phút, nhưng không ảnh hưởng đến sự an toàn của mẹ và bé.

4. Có phải ai cũng phù hợp với gây tê ngoài màng cứng?

Dù mang lại nhiều lợi ích, gây tê ngoài màng cứng không dành cho tất cả sản phụ. Một số trường hợp cần thận trọng hoặc tránh sử dụng:

- Rối loạn đông máu

- Nhiễm trùng tại vùng tiêm

- Một số bệnh tim mạch đặc biệt

- Dị ứng với thuốc gây tê

Tuy nhiên, trước khi quyết định, bác sĩ gây mê sẽ khám và đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn cho sản phụ.

5. Lời khuyên dành cho các mẹ bầu

Nếu bạn đang cân nhắc gây tê ngoài màng cứng khi sinh, dưới đây là một số lời khuyên thực tế:

- Trao đổi sớm: Trong quá trình khám thai, hãy nói rõ với bác sĩ về mong muốn sử dụng sinh không đau và tìm hiểu kỹ xem bệnh viện có triển khai dịch vụ này không.

- Đừng chờ tới mức không chịu nổi mới yêu cầu: Thường khi mở cổ tử cung 2 - 3 phân đã có thể tiến hành.

- Phối hợp khi gây tê: Khi chọc kim gây tê, cần giữ nguyên tư thế dù đang co thắt, điều này rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

- Chế độ ăn phù hợp: Trước sinh không nên ăn quá no, nên dùng thức ăn lỏng để tránh buồn nôn.

- Chuẩn bị tâm lý: Gây tê ngoài màng cứng không đồng nghĩa "không cảm giác gì", mà là đau ở mức có thể chịu đựng, vì vậy nên giữ kỳ vọng hợp lý.