Căn bệnh ung thư nào ở trẻ em hay mắc nhiều nhất? Dấu hiệu nhận biết không khó, đa số bố mẹ phát hiện muộn

1. Đâu là bệnh ung thư trẻ em mắc nhiều nhất?

Không giống như ung thư ở người lớn, ung thư trẻ em tương đối hiếm gặp. Trên thế giới, mỗi năm ước tính có khoảng 400.000 trẻ nhỏ và thanh thiếu niên từ 1–19 tuổi mắc bệnh ung thư (số liệu năm 2022).

Trong số các bệnh ung thư thường gặp ở trẻ em, bệnh bạch cầu (một loại ung thư máu) hình thành do sự quá sản tế bào bất thường của tủy xương, đây chính là loại ung thư phổ biến nhất ở trẻ em. Ước tính cứ 4 bệnh nhân nhi thì có gần 3 trẻ mắc bệnh bạch cầu thuộc dạng bạch cầu lympho cấp tính (ALL).

2. Ngoài ung thư máu, loại ung thư nào khác mà trẻ nhỏ có tỷ lệ mắc cao?

Ung thư máu là căn bệnh trẻ em hay mắc nhiều nhất (Ảnh minh hoạ)

Thống kê cho thấy, u não là căn bệnh ung thư có tỷ lệ mắc cao thứ 2 ở trẻ em. U não là những khối u bất thường phát triển bên trong hoặc xung quanh não. Khối u não không nhất thiết là ung thư và một số có thể lành tính. Dựa theo vị trí của khối u, việc điều trị có thể gây ra các tác dụng phụ hoặc làm suy giảm chức năng thần kinh của trẻ em, thanh thiếu niên trong thời gian dài.

3. Quan điểm sai lầm về ung thư ở trẻ em

Nhiều người lo ngại, việc điều trị chung phòng, dùng chung máy chụp chiếu, xạ trị sẽ lây nhiễm ung thư ở trẻ nhỏ, nhưng đây là quan niệm sai lầm. Các nghiên cứu đã chứng minh, ung thư không phải bệnh lây nhiễm và không thể lây truyền như bệnh cúm.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là trẻ em được hóa trị và xạ trị có hệ thống miễn dịch yếu hơn và có nguy cơ bị nhiễm các vi sinh vật như vi khuẩn và virus, đây là nguyên nhân gây ra hàng loại bệnh truyền nhiễm, nhưng không thể lây bệnh ung thư trẻ đang mắc.

4. Yếu tố nguy cơ dẫn tới ung thư máu ở trẻ

Nghiên cứu hiện tại cho thấy chỉ có khoảng 2% số ca ung thư ở trẻ em là do di truyền và hầu hết các bệnh ung thư ở trẻ em xảy ra do đột biến gen ngẫu nhiên. Như vậy, ung thư ở trẻ em có yếu tố nguy cơ do di truyền, dù tỉ lệ không lớn.

Với ung thư máu, các hội chứng di truyền bao gồm hội chứng Down, hội chứng Li-Fraumeni, u xơ thần kinh và thiếu máu Fanconi là yếu tố nguy cơ mắc bệnh. Hoặc đứa trẻ có anh chị em mắc bệnh ung thư máu thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

5. Biểu hiện điển hình của ung thư máu là gì?

(Ảnh minh hoạ)

Ung thư máu ở trẻ có nhiều triệu chứng và các triệu chứng phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên, các triệu chứng thường gặp bao gồm:

- Do không đủ tế bào hồng cầu có thể khiến một người cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt, lạnh, chóng mặt, khó thở và trông xanh xao.

- Số lượng tiểu cầu thấp có thể gây chảy máu dễ dàng hơn bình thường.

- Số lượng bạch cầu thấp hoặc rất cao có thể gây sốt và nhiễm trùng tái phát.

6. Dấu hiệu dưới da nào cảnh báo nguy cơ ung thư máu?

Theo Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, khi xuất hiện bất thường trên da như bầm tím, đốm đỏ không rõ nguyên nhân, không va đập… thì rất có thể đây là một trong những biểu hiện của bệnh ung thư máu. Bởi đây là hệ quả của việc sụt giảm số lượng tiểu cầu trong cơ thể. Do vậy, khi có dấu hiệu này cần đi khám càng sớm, càng tốt.

7. Chảy máu cam (máu mũi) khi nào cần nghĩ đến ung thư?

(Ảnh minh hoạ)

Chảy máu cam thường gặp ở trẻ, có thể do va chạm, do ngoáy làm rách niêm mạc, với trường hợp đó thì không đáng ngại. Tuy nhiên, nếu chảy máu cam với tần suất nhiều (4 lần/tuần) và bất thường thì hãy nghĩ đến bệnh lý, trong đó có ung thư máu.

Theo Viện Nghiên cứu Ung thư Vương quốc Anh, chảy máu cam mãn tính là do bị giảm số lượng tiểu cầu. Một số phương pháp điều trị ung thư, như hóa trị, có thể làm tăng tần suất chảy máu. Nếu bị ung thư, bạn có thể tình trạng chảy máu cam ngày càng nhiều. Chúng đặc biệt phổ biến đối với bệnh nhân ung thư vì chúng có thể xảy ra do một số nguyên nhân đơn giản như xì mũi quá mạnh, hắt hơi hoặc va chạm nhẹ vào mũi.

8. Điều cần làm khi nghi ngờ, phát hiện ung thư máu là gì?

Với bất kỳ bệnh ung thư nào, mức độ hồi phục của một đứa trẻ (tiên lượng) sẽ khác nhau, điều này còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, yếu tố quan trọng nhất đó là cần phải đi khám và điều trị y tế ngay khi có triệu chứng hoặc phát hiện ra bệnh. Việc khám và điều trị sớm không chỉ tăng cơ hội điều trị tốt hơn, mà còn giúp kéo dài thời gian và chất lượng sống.

9. Ung thư máu ở trẻ sẽ phải theo dõi, điều trị suốt đời?

Việc điều trị ung thư ở trẻ em phụ thuộc vào hai vấn đề chính: Bản chất chính xác của bệnh và phân loại nguy cơ bệnh. Vấn đề đầu tiên khi điều trị ung thư trẻ em là biết được chính xác bản chất căn bệnh của trẻ. Điều này giúp các bác sĩ xác định phương án điều trị phù hợp nhằm đạt được kết quả tối ưu nhất cho trẻ.

Hiện có nhiều phương pháp điều trị ung thư máu cho trẻ, giúp trẻ có tiên lượng tốt như ghép tủy, điều trị tế bào gốc… Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể tái phát, nên cần phải theo dõi, điều trị suốt đời.

10. Đâu là điều cần tránh nếu không may con mắc ung thư?

(Ảnh minh hoạ)

Theo các chuyên gia, việc che giấu việc chẩn đoán ung thư với trẻ trong thời đại thông tin hiện đại này là điều vô cùng khó khăn và không nên làm. Thay vào đó, đây có thể là một cơ hội tốt để giáo dục con cái về mặt khoa học ở mảng bệnh lý cơ thể người khi một đứa trẻ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư ở trẻ em.

Ngoài ra, những bài học quý giá về việc vệ sinh cá nhân, dinh dưỡng và kiến ​​thức chung về sức khỏe có thể được ghi nhớ trong quá trình này. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, cha mẹ nên tham khảo ý kiến ​​của các chuyên gia thích hợp

11. Làm sao để ngăn ngừa, phòng ung thư máu ở trẻ?

Các chuyên gia đều thống nhất rằng, hầu hết các bệnh ung thư ở trẻ em, bao gồm cả bệnh ung thư máu, không thể ngăn ngừa được. Rủi ro từ chụp X-quang và chụp CT là rất nhỏ, nhưng các chuyên gia cũng khuyến cáo rằng, phụ nữ mang thai nên xét nghiệm các bệnh lý di truyền, không nên dùng thuốc có nguy cơ cao ở phụ nữ có thai và trẻ em trừ khi thực sự cần thiết và có sự chỉ định của bác sĩ.