Trẻ sợ bóng tối, không dám ngủ một mình, làm thế nào để 'luyện dũng khí' một cách khoa học? Phụ huynh nhất định phải đọc!

Trẻ em từ 1–5 tuổi thường sợ bóng tối, cần người lớn ngủ cùng hoặc bật đèn khi ngủ. Tuy nhiên, vẫn có những trẻ đến tận cuối cấp tiểu học vẫn phải bật đèn, không thể ngủ một mình, hoặc không dám đi vệ sinh đêm một mình, thậm chí phải mở cửa nhà vệ sinh và yêu cầu bố mẹ đứng đợi bên ngoài. Một số trẻ cảm thấy trong bóng tối dường như có ma quỷ hay quái vật, số khác đơn giản chỉ sợ bóng tối đến mức không ngủ được. Vậy phụ huynh nên làm gì khi gặp tình huống này?

1. Giải thích tâm lý "sợ bóng tối" cho trẻ như thế nào?

Nỗi sợ bóng tối bắt nguồn từ bản năng sinh tồn của con người thời nguyên thủy. Những người không sợ bóng tối thường hành động liều lĩnh và dễ tử vong từ nhỏ, trong khi người sợ bóng tối lại thận trọng hơn, có khả năng sống đến tuổi trưởng thành cao hơn. Vì vậy, tâm lý căng thẳng và cảnh giác trước bóng tối đã được di truyền qua nhiều thế hệ, hình thành nên nỗi "sợ bóng tối" từ thuở nhỏ.

Khi trưởng thành, nhờ kinh nghiệm và nhận thức phát triển, con người thường dùng lý trí để kiểm soát nỗi sợ bản năng, đồng thời áp dụng nhiều biện pháp phòng ngừa và đối phó với nguy hiểm, nên không còn sợ bóng tối như khi còn nhỏ.

Khi trẻ sợ bóng tối không dám ngủ một mình, bố mẹ nên đồng hành để giúp con tự tin hơn

2. Làm thế nào giúp trẻ "luyện dũng khí" khoa học?

Nếu trẻ vị thành niên vẫn sợ bóng tối hoặc không dám ngủ một mình, phụ huynh có thể áp dụng phương pháp khích lệ và giảm nhạy cảm từ từ để giúp trẻ vượt qua nỗi sợ.

Chấp nhận và thấu hiểu nỗi sợ của trẻ

Bố mẹ có thể kể cho trẻ nghe cách mình đối mặt và vượt qua nỗi sợ bóng tối thời nhỏ, hoặc khuyến khích trẻ hỏi kinh nghiệm từ anh chị em.

Không có quy định cứng về độ tuổi phải ngủ riêng, nên có giai đoạn chuyển tiếp

Có thể bắt đầu bằng cách ngủ giường tầng hoặc hai giường trong cùng phòng. Khi trẻ đã quen, bố mẹ có thể rời phòng sau khi trẻ ngủ, cuối cùng để trẻ ngủ riêng một phòng. Cho trẻ ôm thú bông khi ngủ, hoặc sử dụng đèn ngủ, đèn pin. Có thể lắp đèn dọc đường đi vệ sinh. Sau khi trẻ thích nghi, giảm dần số lượng và độ sáng của đèn.

Ngoài ra, bố mẹ nên khen ngợi kịp thời nếu trẻ tiến bộ, không cần vội chuyển sang giai đoạn tiếp theo.

Khuyến khích trẻ tự tìm cách vượt qua nỗi sợ

Ví dụ, khi đi vệ sinh đêm, trẻ có thể hát nhỏ hoặc đọc khẩu hiệu tự sáng tác (dù ngây ngô cũng không sao). Có thể dùng bài hát chủ đề phim hoạt hình hoặc nhạc cách mạng sôi động.

3. Những điều cần tránh khi "luyện dũng khí"

Không ép buộc thô bạo: Đừng bắt trẻ lên giường rồi tắt đèn, đóng cửa ngay. Nên trò chuyện, đọc sách hoặc âu yếm trước khi ngủ để tạo không khí thoải mái. Trước khi tắt đèn, nên thông báo: "Bố/mẹ tắt đèn nhé" hoặc để trẻ tự tắt. Có thể cho trẻ tự chọn đèn ngủ.

Không dọa nạt: Tránh nói "không ngủ là công an bắt", "ngoài kia có kẻ xấu"... Cũng không nên khẳng định: "Bố mẹ đuổi quái vật rồi", "Làm gì có ma". Thay vào đó, hãy giải thích rõ rằng quái vật và ma chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, giúp trẻ phân biệt giữa phim ảnh và thực tế. Nếu trẻ vẫn nghĩ đến quái vật, hãy khuyến khích trẻ vẽ và đặt tên cho chúng, thậm chí sáng tác câu chuyện vui nhộn.

Không gán nhãn "nhát cáy": Thay vào đó, dùng từ "thận trọng". Trẻ thận trọng thường suy nghĩ kỹ, ít hành động liều lĩnh và trưởng thành sẽ trở nên đáng tin cậy.

Hầu hết trẻ đều có thể ngủ riêng khi vào cấp 2, dù vẫn còn chút sợ bóng tối. Trong hành trình dài của cuộc đời, việc ngủ riêng sớm hay muộn vài năm không quan trọng. Tuổi thơ có bố mẹ bên cạnh là điều hạnh phúc. Nếu trẻ kháng cự việc ngủ riêng, hãy kiên nhẫn đồng hành thêm. Nếu bố mẹ bận công việc không thể ở cùng, hãy hướng dẫn trẻ bằng ngôn từ và hành động tích cực.