Nghiên cứu Harvard chỉ ra 4 điều tưởng 'thương con' lại khiến trẻ thất bại nhanh nhất

Thương con là bản năng, mong con thành công là ước vọng của mọi bậc cha mẹ. Tuy nhiên, đôi khi chính những hành động xuất phát từ tình thương thái quá lại có thể gây hại. Khoa học đã chỉ ra 4 cách nuôi dạy phổ biến mà nhiều phụ huynh nghĩ là tốt, nhưng thực chất lại đang đẩy con xa dần sự tự lập và thành công.

1. Làm hộ con mọi thứ

Câu nói quen thuộc của nhiều phụ huynh Việt là: “Con còn nhỏ, để bố mẹ làm cho”. Từ việc nhà như gấp quần áo, dọn phòng, cho đến cả việc học, nhiều cha mẹ thường ra tay nghĩa hiệp giúp con. Tuy nhiên, Harvard nhấn mạnh: đây chính là một trong những sai lầm lớn nhất.

Khi cha mẹ làm hộ, trẻ không có cơ hội rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề hay chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Lâu dần, con sẽ hình thành thói quen ỷ lại, chỉ biết dựa dẫm. Khi bước ra xã hội, không còn ai dọn đường sẵn, trẻ sẽ lúng túng và dễ dàng thất bại.

2. Bao bọc quá mức

Thương con theo cách này lại vô tình đẩy trẻ xa dần thành công và tự lập (Ảnh minh hoạ)

Thấy con vấp ngã là lập tức đỡ dậy, thấy con bị bạn trêu là ngay lập tức can thiệp. Những hành động này xuất phát từ tình thương, nhưng nghiên cứu Harvard chỉ rõ: việc ngăn con trải qua khó khăn chính là tước đi cơ hội rèn luyện sự kiên cường.

Một đứa trẻ lớn lên trong “lồng kính” sẽ thiếu khả năng đối mặt với thất bại và dễ bỏ cuộc khi gặp thử thách nhỏ. Thực tế cho thấy, những đứa trẻ từng va vấp và học được cách tự đứng dậy sau sai lầm mới có khả năng thành công một cách bền vững.

3. Nuông chiều vật chất

Thay vì dành thời gian chất lượng bên con, nhiều gia đình hiện đại chọn cách bù đắp bằng vật chất. Mọi yêu cầu của con từ đồ chơi, quần áo đến thiết bị công nghệ đều được đáp ứng. Harvard cảnh báo: nuông chiều vật chất khiến trẻ dần đánh đồng tình yêu thương với đồ đạc.

Hệ quả là con không học được giá trị của lao động, không biết trân trọng thành quả. Khi bước vào đời, trẻ dễ rơi vào vòng xoáy hưởng thụ, thiếu động lực phấn đấu và có xu hướng sống thực dụng.

4. Giải quyết mâu thuẫn thay con

(Ảnh minh hoạ)

Khi con trẻ cãi nhau với bạn bè, nhiều cha mẹ ngay lập tức can thiệp, đứng ra hòa giải hoặc thậm chí bênh vực con mình. Nghiên cứu Harvard cho thấy, đây là cách vô tình làm mất đi kỹ năng giao tiếp xã hội của trẻ.

Thay vì học cách nói chuyện, thỏa hiệp hay chịu trách nhiệm, trẻ sẽ quen với việc “có người lớn lo hộ”. Lớn lên, con sẽ gặp khó khăn khi làm việc nhóm, dễ gây xung đột và không biết cách tự xử lý các mối quan hệ - một kỹ năng tối quan trọng trong cả học tập và sự nghiệp.

Vì sao những hành động này lại dẫn đến thất bại?

Điểm chung của cả bốn sai lầm trên là cha mẹ đã vô tình lấy đi cơ hội trải nghiệm của con. Nghiên cứu của Harvard khẳng định, con trẻ cần được rèn luyện qua va chạm, được thử sai, rồi tự rút kinh nghiệm. Khi cha mẹ làm thay, bao bọc và che chắn, trẻ mất đi khả năng xây dựng sự kiên cường (resilience) yếu tố quyết định thành công trong cuộc sống.

Cha mẹ nên làm gì?

(Ảnh minh hoạ)

Nghiên cứu cũng đưa ra gợi ý rằng, cha mẹ hãy trở thành “người đồng hành” chứ không phải “người thay thế”:

Khuyến khích con tự làm những việc trong khả năng của mình.

Để con được thử sức và mắc sai lầm, sau đó cùng con phân tích và rút kinh nghiệm.

Đặt ra giới hạn về vật chất, cho con hiểu rằng yêu thương thể hiện qua thời gian và sự hiện diện.

Dạy con kỹ năng giải quyết mâu thuẫn bằng cách lắng nghe và đặt câu hỏi gợi mở, thay vì can thiệp trực tiếp.

Câu nói “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi” ngày nay được hiểu theo nghĩa rằng tình yêu thương cần đi cùng sự rèn giũa. Như Harvard đã chứng minh, thay vì yêu thương sai cách, hãy để con được sống, được vấp ngã và tự học hỏi. Cha mẹ không thể đi cùng con cả đời, nhưng có thể trao cho con đôi cánh vững chãi để tự bay xa.