Chủ nhật, 22/06/2025
Đứa trẻ ngồi trên sofa, tay cầm điện thoại, mắt dán chặt vào màn hình. Bạn đứng bên cạnh, nhìn thấy vẻ say mê của con mà lòng đầy bực bội. Khi nghe câu nói quen thuộc này, bạn bật thốt: "Lại chơi nữa? Con không có quy tắc gì sao?"
Có lẽ bạn không nhận ra, câu "thêm 10 phút nữa" này thực chất là trẻ đang cố gắng làm một việc cực kỳ quan trọng - đang "thương lượng" với bạn. Và cách chúng ta phản hồi với yêu cầu tưởng chừng nhỏ nhặt này sẽ định hình nên những cuộc đời khác nhau của trẻ.
1. "Mẹ ơi, con chơi thêm 10 phút nữa nhé?"
Khi nghe trẻ nói muốn chơi thêm 10 phút, chúng ta thường nghĩ chúng đang "lười biếng, lì lợm, câu giờ". Nhưng thực tế, điều chúng thực sự muốn có thể là: Một chút kiểm soát: "Con không phải chỉ tuân lệnh mà có thể thương lượng"; Cảm giác được tôn trọng: "Mẹ nghe thấy yêu cầu của con"; Bài học quản lý thời gian: "Con có thể tự kiểm soát thời gian kết thúc không?".
Một câu nói tưởng như trì hoãn đơn thuần này thực chất là nỗ lực đầu tiên của trẻ trong việc "lựa chọn" và "kiểm soát".
Chúng ta thường đánh giá thấp ý nghĩa tâm lý đằng sau câu nói này. Trong khi phàn nàn con "thiếu ý thức thời gian, vô kỷ luật", chúng ta lại dùng cách phản ứng thô bạo nhất để cắt ngắn mọi cơ hội hình thành ý thức thời gian của trẻ.
2. 2 cách trả lời khác nhau, 2 cuộc đời khác nhau
"Không được là không được! Tắt ngay!"
Phản ứng này là "bản năng" của đa số phụ huynh. Giọng cao, ngữ khí cứng rắn, thái độ kiên quyết. Chúng ta tưởng mình đang "thiết lập quy tắc", nhưng với trẻ, chúng nghe thấy: "Điều con nói không quan trọng"; "Con không có quyền thương lượng"; "Chỉ cần người lớn không vui, con không có tiếng nói".
Lúc này, trẻ thường có 3 phản ứng: Chống đối: "Con không chịu đâu!" - và bắt đầu chống lại bạn; Vâng lời bề ngoài: Bề ngoài nghe lời nhưng trong lòng phản kháng; Giả vờ nghe lời: Khi bạn quay đi, chúng lại lén mở điện thoại...
Bề ngoài tưởng bạn thắng, nhưng thực chất bạn đã đánh mất sự tin tưởng của trẻ và cơ hội tự quản lý bản thân. Về lâu dài, trẻ không trở nên tự giác hơn mà chỉ giỏi "lén lút" hơn.
"10 phút nữa à? Được, con tự kiểm soát nhé!"
Câu trả lời này ôn hòa nhưng mạnh mẽ. Không phải đồng ý ngay cũng không phủ định thẳng, mà trao lại quyền lựa chọn cho trẻ. Bạn có thể tiếp tục: "Vậy chúng ta thống nhất, 10 phút nữa con tự tắt, mẹ sẽ nhắc con một lần nhé?" Hoặc: "Con xem mấy giờ rồi? 10 phút nữa là mấy giờ? Cần mẹ nhắc giờ không?".
Tại sao cách trả lời này quan trọng? Vì nó làm được 3 điều: Lắng nghe biểu đạt của trẻ: Bạn không phủ định mà nói "Mẹ nghe thấy con, mẹ tôn trọng mong muốn của con"; Cho trẻ cơ hội cam kết: Bạn không ra lệnh mà mời trẻ lựa chọn và chịu trách nhiệm; Rèn luyện "thỏa mãn trì hoãn" và ý thức thời gian: Nếu trẻ làm được sau 10 phút, chúng có cảm giác thành tựu; nếu không, đây là cơ hội dạy trẻ tầm quan trọng của "giữ lời hứa".
Cha mẹ hãy nhớ, 10 phút này chính là sân tập để trẻ trưởng thành. Những đứa trẻ như vậy khi lớn lên sẽ có khả năng tự chủ tốt hơn, biết chịu trách nhiệm với thời gian của mình hơn.
3. Quan niệm thời gian của trẻ được hình thành từ sự "được chấp nhận"
Nhiều phụ huynh phàn nàn: "Con tôi hoàn toàn không có ý thức thời gian, lúc nào cũng chậm chạp, trì hoãn, không giữ lời." Nhưng nếu nhìn lại thì hãy xem: Chúng ta đã bao giờ cho trẻ cơ hội "tự kiểm soát thời gian"; Chúng ta có cho phép trẻ tập "tự quyết định khi nào kết thúc"?; Chúng ta có kiên nhẫn cùng trẻ "thất bại từng chút" rồi lại tổng kết?
Thực tế, cảm nhận thời gian của trẻ không hình thành trong một ngày, mà đến từ những gợi ý trong mỗi lần chúng ta phản hồi. Khi chúng ta sẵn sàng "đợi 10 phút", không phải nuông chiều mà đang nói với trẻ: "Mẹ tin con làm được.".
Như vậy, đứa trẻ được tin tưởng sẽ càng nỗ lực để xứng đáng.
4. Trong cuộc sống, cha mẹ có thể làm thế này
Khi trẻ "thương lượng" với chúng ta, hãy phản hồi theo cách sau:
Bước 1: Giữ bình tĩnh, dùng ngữ khí trung tính: Đừng vội nói "không", cũng đừng lập tức đồng ý. Hãy dùng câu trung tính như: "Ồ, con muốn chơi thêm 10 phút nữa à?". Thông điệp này truyền đạt: "Mẹ không phải kẻ thù, mẹ sẵn sàng lắng nghe con."
Bước 2: Mời trẻ lựa chọn, xác định ranh giới: Ví dụ: "Con tự xem giờ nhé, bây giờ là mấy giờ?"; "Mẹ sẽ nhắc con trước 1 phút nhé?". Điểm mấu chốt là để trẻ tham gia vào quá trình quyết định, không phải chỉ nghe lệnh. Như vậy trẻ mới sẵn sàng chịu trách nhiệm với kết quả.
Bước 3: Tổng kết sau sự việc, củng cố kinh nghiệm: Dù trẻ có làm được hay không, chúng ta đều có thể cùng nhìn lại: "Con đã hứa 10 phút và đã giữ lời, mẹ rất vui."; Hoặc: "Con đã chơi quá vài phút, lần sau chúng ta thử cách khác nhé? Con nghĩ cách nào tốt hơn?". Đây mới là bước then chốt xây dựng khả năng tự kiểm soát.
Loại cá này xứng đáng là "nhà vô địch" omega-3, không chỉ vì giá trị...
Chăm con - 2 ngày, 18 giờ trước
Việc trẻ biếng ăn kéo dài có thể xuất phát từ các sai lầm trong quá trình chăm sóc bé. Đáng nói là những sai lầm này có khá nhiều cha mẹ mắc phải...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 18 giờ trước
Giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, trẻ rất dễ quấy khóc vì nhiều lý do khác nhau. Khi thấy con khóc, phản xạ tự nhiên của nhiều bà mẹ là bế con lên...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 18 giờ trước
Theo lương y Nguyễn Trung Hái, dùng quá nhiều nước diếp cá cũng có thể gây đầy bụng, buốt tiểu, thậm chí giảm huyết áp nhẹ ở người mẫn cảm.
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 22 giờ trước
Trong cuộc sống hàng ngày, đại đa số bạn nữ rất chú trọng đến việc chăm sóc sức khỏe của bản thân, đặc biệt là việc chăm sóc vùng kín.
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 23 giờ trước
Trong cuộc sống hiện đại bận rộn, sữa là biểu tượng của dinh dưỡng và sức khỏe trong tâm trí nhiều người và thường xuất hiện trong chế độ ăn uống hàng ngày, đặc...
Bật mí điện ảnh - 49 phút trước
Dù đã trải qua gần 4 thập kỷ, "Tây Du Ký" phiên bản 1986 vẫn là một kiệt tác không thể thay thế của điện ảnh Hoa ngữ. Đằng sau những thước phim tưởng...
Đàn ông yêu - 2 giờ, 51 phút trước
Bây giờ bạn đã trưởng thành, bạn có thể yêu, nhưng bạn phải nhớ rằng có ba kiểu phụ nữ là "thảm họa" đối với đàn ông, vì vậy bạn phải thận trọng cho...
Kiến thức - 2 giờ, 15 phút trước
Trường hợp không thực hiện đăng ký biến động đúng thời hạn, người sử dụng đất sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính từ 2-3 triệu đồng.
Kiến thức - 2 giờ, 18 phút trước
Không ai trong chúng ta học tập chỉ vì bằng cấp. Nhiều bạn trẻ ôm ấp ước mơ đổi đời, xây dựng sự nghiệp lẫy lừng, thậm chí trở thành tỷ phú. Vậy họ...
Kiến thức - 2 giờ, 22 phút trước
Chúng ta đều biết, dù mua thịt lợn ở chợ rau hay thịt cắt sẵn đóng gói trong siêu thị thì giá sườn luôn đắt hơn thịt nạc nên một số người lớn tuổi...
Chăm con - 3 giờ, 35 phút trước
Là cha mẹ, tất cả chúng ta đều hy vọng rằng con cái mình có thể đứng vững và thành công trong tương lai. Nhưng phải nói rằng ngưỡng và độ khó để đạt...
Kiến thức - 3 giờ, 38 phút trước
Từ 1/7/2025, Chính phủ thay thế mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng bằng mức tham chiếu mới.
Đời sống số - 3 giờ, 47 phút trước
Khi thảo luận về mối quan hệ giữa trẻ em và con giáp, chúng ta thực sự có thể nhìn nhận theo góc độ đầy ấm áp và hy vọng. Mặc dù con giáp...
Tin trong ngày - 3 giờ, 49 phút trước
Chính sách này là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hệ thống an sinh xã hội đa tầng, hỗ trợ hàng triệu người cao tuổi không có thu nhập ổn định khi...
Kiến thức - 3 giờ, 58 phút trước
Sau hơn mười năm học tập chăm chỉ, đặc biệt là ba năm học tập căng thẳng ở trường trung học, tháng Sáu này là thời điểm để chứng kiến và kiểm tra nhiều...
Đời sống số - 8 giờ, 39 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 22/6/2025.
Chuyện làng sao - 9 giờ, 57 phút trước
Trong đêm thi cuối cùng này, người kế nhiệm Hoa hậu Xuân Hạnh ở Miss Cosmo Vietnam 2025 (Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam) sẽ chính thức lộ diện.
Chuyện làng sao - 9 giờ, 18 phút trước
Tin sao Việt 21/6/2025: Mối quan hệ giữa Hồ Ngọc Hà và Lệ Quyên chưa bao giờ là đề tài hết hot để cư dân mạng bàn tán. Hai tấm ảnh bầu được cho...
Kiến thức - 11 giờ, 15 phút trước
Dao thái thịt nên được mài thường xuyên, tôi sẽ dạy bạn một mẹo, không cần đá mài, con dao làm bếp vẫn có thể sắc bén như mới
Kiến thức - 11 giờ, 18 phút trước
Trước khi đi ngủ mỗi tối, việc đóng hay mở cửa phòng ngủ luôn là chủ đề gây tranh cãi bất tận, với ý kiến khác nhau tùy theo từng người.
Chuyện làng sao - 12 giờ, 60 phút trước
Hương Liên lần đầu hé lộ tin nhắn cưa cẩm của chồng thiếu gia lúc mới quen biết.
Chuyện làng sao - 12 giờ, 2 phút trước
Ngô Thanh Vân từng thừa nhận gặp biến chứng ứ mật trong gan, da dẻ sần sùi, bụng bị nứt nẻ, tóc rụng… khi mang bầu.
Chuyện làng sao - 12 giờ, 8 phút trước
Sau vài năm thoải mái chia sẻ chuyện tình yêu với Hoài Linh thì thời gian gần đây, nữ ca sĩ này sống khá kín tiếng.
Kiến thức - 12 giờ, 8 phút trước
Trong xã hội hiện đại, những vụ án mạng đi kèm với hành vi tự sát của hung thủ không còn là điều xa lạ. Dù mỗi vụ việc có hoàn cảnh và nguyên...
Kiến thức - 12 giờ, 9 phút trước
Sau sáp nhập, Đắk Lắk sẽ là tỉnh duy nhất ở nước ta có tên gọi viết không theo quy tắc chính tả.