Khi trẻ hỏi: 'Người khác được chơi điện thoại di động, tại sao con lại không được?', chúng ta nên trả lời thế nào?

Nhiều cha mẹ sẽ đáp lại ngay bằng những lý lẽ như: “Người ta học giỏi nên mới được chơi”, “Các bạn đứng top đầu, con đứng cuối thì con muốn gì?”, hoặc “Người ta là người ta, con là con”. Những phản ứng này thể hiện mong muốn kiểm soát và áp đặt của người lớn, trong khi đứa trẻ cũng ngày càng phản kháng bằng cách viện dẫn số đông làm lý do để biện minh cho mong muốn của mình.

Trong xã hội hiện đại, việc trẻ em muốn tiếp cận công nghệ là điều không tránh khỏi

Tuy nhiên, thay vì áp đặt và tìm cách dập tắt phản ứng của trẻ, người lớn nên xem đây là một cơ hội để khơi mở tư duy và hướng dẫn con xây dựng hệ giá trị cá nhân. Điều cần thiết không phải là khiến trẻ im lặng và làm theo, mà là giúp trẻ hiểu tại sao mình nên làm điều này, không nên làm điều kia, và điều gì mới thực sự có lợi cho bản thân.

Trong xã hội hiện đại, khi mạng xã hội, giải trí số và điện thoại thông minh len lỏi vào mọi ngóc ngách đời sống, việc trẻ em muốn tiếp cận công nghệ là điều không tránh khỏi. Nhưng điều quan trọng là cách cha mẹ định hướng và giải thích cho con hiểu về lợi hại, chứ không đơn thuần là cấm đoán. Nếu chỉ ngăn cản mà không lý giải, trẻ sẽ không hiểu được bản chất vấn đề và sẽ tìm cách lén lút làm điều mình muốn, thay vì tự ý thức và điều chỉnh hành vi.

Một đứa trẻ luôn lấy người khác làm tiêu chuẩn để sống, để học, để giải trí, thì rất khó có thể phát triển thành một cá nhân độc lập. Khi tư duy phụ thuộc vào đám đông, các quyết định dễ bị chi phối bởi cảm xúc, thiếu lý trí và dễ bị dẫn dắt sai lầm. Điều này càng nguy hiểm hơn trong bối cảnh các giá trị ảo, hào nhoáng đang ngày càng chiếm ưu thế.

(Ảnh minh họa)

Thay vì đặt câu hỏi “Tại sao con không giống bạn?”, người lớn nên khơi gợi cho trẻ suy nghĩ: “Tại sao con phải giống bạn?”, “Con muốn trở thành người như thế nào?”. Từ đó, giúp trẻ hiểu rằng việc khác biệt không phải là điều xấu, và việc biết tư duy độc lập là điều đáng quý. Trong các mối quan hệ, không nên chỉ tìm kiếm điểm giống nhau để hoà nhập, mà còn cần trân trọng sự khác biệt, thậm chí có thể trở thành người tạo ra chủ đề, dẫn dắt cuộc trò chuyện và làm mới nhóm bạn.

Nuôi dạy một đứa trẻ biết suy nghĩ độc lập, biết đặt câu hỏi đúng và có khả năng tự ra quyết định là mục tiêu dài hạn. Đó không phải là quá trình thắng thua trong từng cuộc tranh luận, mà là sự đồng hành, kiên nhẫn và định hướng của cha mẹ từ những điều nhỏ nhất.

Khi trẻ hỏi “Vì sao người ta được chơi điện thoại còn con thì không?”, đó không chỉ là câu hỏi về quyền được giải trí, mà là lời mời gọi người lớn bước vào thế giới nội tâm của con, cùng con đối thoại, cùng con lớn lên.