Thứ tư, 24/09/2025
Khi con đến tuổi dậy thì, nhiều bố mẹ lo lắng tìm đọc sách báo, tìm hỏi các chuyên gia để có cách dạy dỗ con cái đi đúng hướng. Có những bố mẹ còn cảm thấy bất lực khi con rời xa mình, thường xuyên cãi lại, không muốn nghe bố mẹ dạy.
Mới đây, anh "Chánh Văn" - nhà văn Hoàng Anh Tú đã bàn luận về cách dạy con ở tuổi dậy thì: "Khi cha mẹ cũng "khủng hoảng dậy thì". 12 năm làm Chánh Văn, đối diện với hàng vạn câu hỏi của cái lũ đang ở tuổi dậy thì, tôi cũng gọi là đủ chút vốn liếng khi đối thoại, trả lời cho những đứa trẻ hay hỏi ấy. Khi lũ trẻ đó lớn lên và bây giờ đều trở thành những người cha, người mẹ có con cái vào tuổi dậy thì thì một lần nữa, tôi lại đối thoại với họ, ở phiên bản đã thành cha mẹ. Tôi nhận ra rằng mỗi chúng ta đều phải trải qua 2 giai đoạn "khủng hoảng dậy thì". Giai đoạn 1: Khi chúng ta là những đứa trẻ đến tuổi dậy thì. Giai đoạn 2: Khi chúng ta có con cái đến tuổi dậy thì.
Với khủng hoảng dậy thì ở giai đoạn 1 thì sách báo đã nhiều rồi. Chỉ là khủng hoảng dậy thì ở giai đoạn 2 thì chắc tại tôi là “anh Chánh Văn” nên tôi bị hỏi nhiều hơn. Đến mức tôi đã đủ tư liệu để lên một dự án xuất bản cuốn sách viết về khủng hoảng có con ở tuổi dậy thì của các bậc cha mẹ. Bởi tôi đã nhận được hàng trăm bức thư tâm sự của các bậc cha mẹ về việc con họ thay đổi thế nào khi bước vào tuổi dậy thì, rằng họ đã vật lộn ra sao trong giai đoạn này, hàng trăm câu hỏi cho thấy cha mẹ cũng khủng hoảng không kém gì con cái họ.
Nào là con bắt đầu chỉ cho cha mẹ thấy cái lưng của chúng, những tiếng đóng cửa cái rầm, những phản ứng dữ dội của con hay cả sự đối đầu chứ không chịu đối thoại, những đối phó thay vì đối diện, bật lại cha mẹ tanh tách, càng cấm chúng càng làm… Cha mẹ bất lực trước con cái. Rồi chuyện tự do dân chủ chống đối không chỉ sự áp đặt mà còn cả những lời hay lẽ phải của cha mẹ.
Nhiều cha mẹ đã mất kiên nhẫn để nhẹ nhàng khuyên giải như sách báo viết. Nhiều cha mẹ khóc tu tu như một đứa trẻ khi họ có cảm giác mất kết nối với con cái. Lại có những cha mẹ nhất quyết từ bỏ việc dân chủ với con vì dân chủ của tụi nó là “cha mẹ bằng tuổi con thế nào sao bắt con phải thế này hay thế nọ?”.
Dân chủ của tụi mới lớn có nghĩa là cha mẹ phải tôn trọng quyền của tụi con. Học hành cả ngày rồi cũng phải để con giải trí chứ (học 1 tiếng - giải trí 3 tiếng). Tệ hơn, nhiều đứa trẻ bắt đầu yêu từ khi “nứt mắt” ra. Hôm trước tôi còn xem được cái clip một cô bé lớp 5 nói về việc “phiền phức vì bị nhiều cậu bạn trong lớp theo đuổi, nói yêu”. Rồi những đứa trẻ lớp 6 đã bắt đầu trang điểm, những “confession” của tụi cấp 2 nồng nặc mùi yêu đương. Cha mẹ thời của chúng ta chắc cũng đã có khủng hoảng như vậy nhưng khi chúng ta đang làm cha mẹ ở thời nay sự khủng hoảng có vẻ trầm kha hơn. Bởi lũ trẻ thời nay khác chúng ta hồi bằng chúng lắm. Chúng đòi hỏi quyền trẻ em nhiều hơn, chúng có kiến thức nhiều hơn (để tranh luận), chúng có nhiều nguy cơ hơn (mạng xã hội, điện thoại thông minh, những hội nhóm kín…) và quan trọng nhất: Chúng ta yêu con cái, lo cho con cái nhiều hơn thời cha mẹ chúng ta (thời đó lo cái ăn cái mặc đủ mệt rồi).
Vậy, cha mẹ làm sao để vượt qua khủng hoảng dậy thì lần 2 này? Không thể dùng kinh nghiệm của cha mẹ mình đã từng đối xử thế nào với mình khi xưa được. Vì mỗi thời mỗi khác. Kiến thức trong sách vở hay trên mạng nhiều khi cũng năm bài bảy ý. Nếu tìm được một bài đúng ý chứng tỏ cha mẹ ấy tổn hao nhiều tâm sức google lắm. Xử trí thế nào cho chuẩn, cho hợp lý, cho vào khuôn phép thực sự nan giải lắm. Bởi mỗi đứa trẻ đều có những phản ứng khác nhau. Chuẩn với đứa này chưa chắc đã đúng với đứa khác. Nhiêu khê lắm thay.
Vấn đề nằm ở chính các bậc cha mẹ, tôi nghĩ vậy, đó là thứ mà nhiều cha mẹ quên mất khi chỉ chăm chăm đi kiếm cách trị con mà quên cách sửa mình. Là bởi chúng ta đôi khi để yêu thương choán hết tâm trí. Chúng ta lo lắng khi con cái không chịu đối thoại với chúng ta, cảm giác bị chúng gạt ra ngoài. Chúng ta sợ đủ thứ và tự vẽ ra đủ thứ sợ hãi. Dù có khi con chúng ta còn chưa nghĩ đến. Kiểu khi con hỏi: Con phải trả lời khi được hỏi về chuyện chăn gối thế nào nhỉ? Cha mẹ bắt đầu nghĩ đến thuốc tránh thai, nghĩ đến bao cao su, nghĩ đến lừa đảo qua mạng, nghĩ đến tình yêu vượt quá giới hạn, nghĩ đến đủ thứ kinh dị. Trong khi thứ con hỏi chỉ là giới tính Nam hay Nữ trong bản khai. Là đôi khi, nỗi lo lắng đã dẫn chúng ta vào mê cung của chính chúng ta đặt ra. Chưa kể báo chí luôn kể những câu chuyện triệu view về nguy cơ rình rập con cái chúng ta.
Chuyên gia khuyên các bậc phụ huynh nên làm bạn, tôn trọng, tin tưởng con.
Tôi nghĩ cha mẹ cần phải sửa trị mình trước.
1. Đặt lòng tin vào con mình. Đừng chỉ nói bố mẹ tin con nhưng con nói gì bố mẹ cũng hoảng hốt lo lắng, sợ con sai đường khi con nói vậy.
2. Tôn trọng con là tôn trọng cả những suy nghĩ khác biệt trong con. Trân trọng những câu hỏi hay suy nghĩ của con và cùng con thảo luận chúng thay vì áo mặc sao qua khỏi đầu, bố mẹ từng này tuổi phải khôn hơn con.
3. Tập làm quen với việc chỉ nhìn thấy lưng con, bởi chúng cần phải đi trước bố mẹ chứ không phải luôn đi sau bố mẹ. Chúng cần có một thế giới riêng để có chân trời riêng. Miễn sao bạn luôn nhìn thấy lưng chúng chứ không phải mất hút chúng. Tập buông tay để con lớn, nếu có giữ, hãy là người giữ dây diều chứ đừng giữ cả con diều. Nhớ lại cách thả diều đi, để học cách buông tay cho con bay.
4. Xây dựng nguyên tắc - kỷ luật dựa trên nguyên tắc đã được thống nhất chứ đừng kỷ luật theo cảm xúc nữa. Là cái gì không cấm thì được làm chứ đừng là làm gì cũng cấm hoặc mỗi ngày thêm một điều cấm.
5. Học cách thừa nhận hoặc chấp nhận. Thích ứng an toàn thay vì chiến lược Không - Được - Sai. Quản lý rủi ro chứ đừng chỉ chăm chăm Ngăn chặn rủi ro.
6. Định hướng tương lai chứ đừng Vẽ hay sắp đặt tương lai. Từ kinh nghiệm bản thân tôi thấy những cuộc trò chuyện hàng ngày với các con về tương lai của cả nhà, của con luôn là câu chuyện thú vị nhất trong nhà tôi. Con nghĩ gì về tương lai chính là những gì con đang nghĩ trong hiện tại. Chúng ta có thể căn chỉnh hiện tại với những tương lai mà con đang nghĩ. Giống như việc xây dựng mục tiêu vậy".
Xem thêm
Nhịn ăn tối tưởng chừng là cách giảm cân nhanh chóng và đơn giản, nhưng...
Chăm sóc sức khỏe - 18 giờ, 43 phút trước
Dưới đây là một số dấu hiệu tóc thường gặp ở người khỏe mạnh, có tiềm năng sống thọ (theo quan sát lâm sàng của bác sĩ da liễu và chuyên gia dinh dưỡng)....
Chăm sóc sức khỏe - 18 giờ, 44 phút trước
Loại rau này mang lại nhiều lợi ích như giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, tăng cường sức khỏe, kiểm soát huyết áp,…
Chăm sóc sức khỏe - 21 giờ, 8 phút trước
Lấy cảm hứng từ phẩm chất kiên cường và tinh thần quả cảm của lực lượng Công an Nhân dân (CAND), chương trình Chiến sĩ Quả cảm xuất hiện như một dấu ấn mới...
Chăm sóc sức khỏe - 22 giờ, 57 phút trước
Anh Lý, 38 tuổi, một quản lý cấp trung trong ngành tài chính bỗng nhận tin sét đánh, anh mắc bệnh tiền liệt tuyến. Nhiều năm làm việc căng thẳng, tiệc tùng liên miên,...
Chăm con - 1 ngày, 1 giờ trước
Nghiên cứu từ Đại học Harvard đã chỉ ra rằng, việc cha mẹ chỉ tập trung vào thành tích học tập mà bỏ qua những khía cạnh khác có thể là một thiệt thòi....
Kiến thức - 2 giờ, 58 phút trước
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi không thực hiện đúng quy định về việc cấp, đổi, cấp lại thẻ CCCD có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 đến 500.000 đồng.
Tin trong ngày - 2 giờ, 6 phút trước
Ngày 22/9, Ban chỉ đạo Cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ trên địa bàn thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch hành động số 03/KH-BCĐ, đề ra nhiều nhiệm...
Kiến thức - 2 giờ, 10 phút trước
Bạn điều chỉnh nhiệt độ tủ lạnh như thế nào? Tôi đoán nhiều người đã điều chỉnh sai từ số 1 đến số 7. Hôm nay, tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đúng để...
Kiến thức - 2 giờ, 10 phút trước
Với chiều dài hơn 2.300 km, Quốc lộ 1A không chỉ là tuyến đường bộ dài nhất mà còn là trục giao thông huyết mạch của Việt Nam. Tuy nhiên, ít ai biết rằng...
Tin trong ngày - 2 giờ, 14 phút trước
Sau quá trình sắp xếp đơn vị hành chính tại Hà Nội, phường Cầu Giấy đã được thành lập, mang theo kỳ vọng về một trung tâm đô thị phát triển năng động, hiện...
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 38 phút trước
Khi chúng ta già đi, các chức năng khác nhau của cơ thể con người dần thay đổi. Chức năng của hệ tiêu hóa, tốc độ trao đổi chất giảm và khả năng miễn...
Kiến thức - 3 giờ, 45 phút trước
Đây là điểm mới trong dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Việc làm về chính sách hỗ trợ tạo việc làm.
Đời sống số - 3 giờ, 47 phút trước
Mỗi con giáp đều có những khoảnh khắc tỏa sáng riêng, đạt đến đỉnh cao của cuộc đời và gặt hái vô vàn phước lành. Dưới đây, dưới góc nhìn của số học con...
Đời sống số - 10 giờ, 50 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 24/9/2025.
Kiến thức - 10 giờ, 6 phút trước
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người từ 60 tuổi không có lương hưu nhưng từng tham gia BHXH vẫn có quyền nhận trợ cấp xã hội hàng tháng, bên cạnh những đối...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 21 phút trước
Ảnh dạm ngõ hiếm hoi của Á hậu Quỳnh Châu cùng chồng doanh nhân đang gây sốt cõi mạng.
Kiến thức - 10 giờ, 21 phút trước
Bạn đọc hỏi: Mức tiền thưởng huy hiệu 40 năm tuổi Đảng năm 2025 là bao nhiêu?
Tin trong ngày - 11 giờ, 51 phút trước
Khi dừng xe để kiểm soát, cán bộ CSGT phải sử dụng camera body (camera mini) hoặc bố trí camera ghi nhận lại toàn bộ quá trình kiểm tra, xử lý.
Kiến thức - 11 giờ, 22 phút trước
Tỉnh này được xem là nơi có trữ lượng vàng lớn nhất cả nước. Sau sáp nhập thì tỉnh này đã hợp nhất vào tỉnh khác.
Tin trong ngày - 11 giờ, 24 phút trước
Theo Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh sẽ có 5 hình thức khen thưởng, trong đó bổ sung hình thức mới là thư khen nhằm khuyến khích kịp...
Đời sống số - 12 giờ, 45 phút trước
Người xưa thường nói: "Đứng như tùng, ngồi như chuông, nằm như cung, đi như gió". Ngồi, nằm, đi không chỉ liên quan đến tinh thần của một người mà còn âm thầm ảnh...
Chăm sóc sức khỏe - 12 giờ, 51 phút trước
Không chỉ giàu vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, loại cá này còn cung cấp nhiều axit béo omega-3, omega-6, vốn là những thành phần thường được nhắc đến khi nói...
Tin trong ngày - 12 giờ, 21 phút trước
Luật BHXH 2024 cùng các văn bản hướng dẫn có hiệu lực từ 1/7/2025 đã bổ sung thêm trường hợp sớm được nhận lương hưu.
Chuyện làng sao - 13 giờ, 31 phút trước
Khánh Phương - một thành viên trong Ngũ Hổ Tướng đã lên tiếng xin lỗi về ồn ào quảng cáo web cá độ trong MV mới.
Kiến thức - 13 giờ, 51 phút trước
Công trình này được khởi công vào ngày 4/11/1993, hòa lưới quốc gia tổ máy đầu tiên vào ngày 12/5/2000, khánh thành nhà máy ngày 27/4/2002 và đến tháng 6/2021 được khởi công mở...