Thứ sáu, 18/04/2025
Khi con đến tuổi dậy thì, nhiều bố mẹ lo lắng tìm đọc sách báo, tìm hỏi các chuyên gia để có cách dạy dỗ con cái đi đúng hướng. Có những bố mẹ còn cảm thấy bất lực khi con rời xa mình, thường xuyên cãi lại, không muốn nghe bố mẹ dạy.
Mới đây, anh "Chánh Văn" - nhà văn Hoàng Anh Tú đã bàn luận về cách dạy con ở tuổi dậy thì: "Khi cha mẹ cũng "khủng hoảng dậy thì". 12 năm làm Chánh Văn, đối diện với hàng vạn câu hỏi của cái lũ đang ở tuổi dậy thì, tôi cũng gọi là đủ chút vốn liếng khi đối thoại, trả lời cho những đứa trẻ hay hỏi ấy. Khi lũ trẻ đó lớn lên và bây giờ đều trở thành những người cha, người mẹ có con cái vào tuổi dậy thì thì một lần nữa, tôi lại đối thoại với họ, ở phiên bản đã thành cha mẹ. Tôi nhận ra rằng mỗi chúng ta đều phải trải qua 2 giai đoạn "khủng hoảng dậy thì". Giai đoạn 1: Khi chúng ta là những đứa trẻ đến tuổi dậy thì. Giai đoạn 2: Khi chúng ta có con cái đến tuổi dậy thì.
Với khủng hoảng dậy thì ở giai đoạn 1 thì sách báo đã nhiều rồi. Chỉ là khủng hoảng dậy thì ở giai đoạn 2 thì chắc tại tôi là “anh Chánh Văn” nên tôi bị hỏi nhiều hơn. Đến mức tôi đã đủ tư liệu để lên một dự án xuất bản cuốn sách viết về khủng hoảng có con ở tuổi dậy thì của các bậc cha mẹ. Bởi tôi đã nhận được hàng trăm bức thư tâm sự của các bậc cha mẹ về việc con họ thay đổi thế nào khi bước vào tuổi dậy thì, rằng họ đã vật lộn ra sao trong giai đoạn này, hàng trăm câu hỏi cho thấy cha mẹ cũng khủng hoảng không kém gì con cái họ.
Nào là con bắt đầu chỉ cho cha mẹ thấy cái lưng của chúng, những tiếng đóng cửa cái rầm, những phản ứng dữ dội của con hay cả sự đối đầu chứ không chịu đối thoại, những đối phó thay vì đối diện, bật lại cha mẹ tanh tách, càng cấm chúng càng làm… Cha mẹ bất lực trước con cái. Rồi chuyện tự do dân chủ chống đối không chỉ sự áp đặt mà còn cả những lời hay lẽ phải của cha mẹ.
Nhiều cha mẹ đã mất kiên nhẫn để nhẹ nhàng khuyên giải như sách báo viết. Nhiều cha mẹ khóc tu tu như một đứa trẻ khi họ có cảm giác mất kết nối với con cái. Lại có những cha mẹ nhất quyết từ bỏ việc dân chủ với con vì dân chủ của tụi nó là “cha mẹ bằng tuổi con thế nào sao bắt con phải thế này hay thế nọ?”.
Dân chủ của tụi mới lớn có nghĩa là cha mẹ phải tôn trọng quyền của tụi con. Học hành cả ngày rồi cũng phải để con giải trí chứ (học 1 tiếng - giải trí 3 tiếng). Tệ hơn, nhiều đứa trẻ bắt đầu yêu từ khi “nứt mắt” ra. Hôm trước tôi còn xem được cái clip một cô bé lớp 5 nói về việc “phiền phức vì bị nhiều cậu bạn trong lớp theo đuổi, nói yêu”. Rồi những đứa trẻ lớp 6 đã bắt đầu trang điểm, những “confession” của tụi cấp 2 nồng nặc mùi yêu đương. Cha mẹ thời của chúng ta chắc cũng đã có khủng hoảng như vậy nhưng khi chúng ta đang làm cha mẹ ở thời nay sự khủng hoảng có vẻ trầm kha hơn. Bởi lũ trẻ thời nay khác chúng ta hồi bằng chúng lắm. Chúng đòi hỏi quyền trẻ em nhiều hơn, chúng có kiến thức nhiều hơn (để tranh luận), chúng có nhiều nguy cơ hơn (mạng xã hội, điện thoại thông minh, những hội nhóm kín…) và quan trọng nhất: Chúng ta yêu con cái, lo cho con cái nhiều hơn thời cha mẹ chúng ta (thời đó lo cái ăn cái mặc đủ mệt rồi).
Vậy, cha mẹ làm sao để vượt qua khủng hoảng dậy thì lần 2 này? Không thể dùng kinh nghiệm của cha mẹ mình đã từng đối xử thế nào với mình khi xưa được. Vì mỗi thời mỗi khác. Kiến thức trong sách vở hay trên mạng nhiều khi cũng năm bài bảy ý. Nếu tìm được một bài đúng ý chứng tỏ cha mẹ ấy tổn hao nhiều tâm sức google lắm. Xử trí thế nào cho chuẩn, cho hợp lý, cho vào khuôn phép thực sự nan giải lắm. Bởi mỗi đứa trẻ đều có những phản ứng khác nhau. Chuẩn với đứa này chưa chắc đã đúng với đứa khác. Nhiêu khê lắm thay.
Vấn đề nằm ở chính các bậc cha mẹ, tôi nghĩ vậy, đó là thứ mà nhiều cha mẹ quên mất khi chỉ chăm chăm đi kiếm cách trị con mà quên cách sửa mình. Là bởi chúng ta đôi khi để yêu thương choán hết tâm trí. Chúng ta lo lắng khi con cái không chịu đối thoại với chúng ta, cảm giác bị chúng gạt ra ngoài. Chúng ta sợ đủ thứ và tự vẽ ra đủ thứ sợ hãi. Dù có khi con chúng ta còn chưa nghĩ đến. Kiểu khi con hỏi: Con phải trả lời khi được hỏi về chuyện chăn gối thế nào nhỉ? Cha mẹ bắt đầu nghĩ đến thuốc tránh thai, nghĩ đến bao cao su, nghĩ đến lừa đảo qua mạng, nghĩ đến tình yêu vượt quá giới hạn, nghĩ đến đủ thứ kinh dị. Trong khi thứ con hỏi chỉ là giới tính Nam hay Nữ trong bản khai. Là đôi khi, nỗi lo lắng đã dẫn chúng ta vào mê cung của chính chúng ta đặt ra. Chưa kể báo chí luôn kể những câu chuyện triệu view về nguy cơ rình rập con cái chúng ta.
Chuyên gia khuyên các bậc phụ huynh nên làm bạn, tôn trọng, tin tưởng con.
Tôi nghĩ cha mẹ cần phải sửa trị mình trước.
1. Đặt lòng tin vào con mình. Đừng chỉ nói bố mẹ tin con nhưng con nói gì bố mẹ cũng hoảng hốt lo lắng, sợ con sai đường khi con nói vậy.
2. Tôn trọng con là tôn trọng cả những suy nghĩ khác biệt trong con. Trân trọng những câu hỏi hay suy nghĩ của con và cùng con thảo luận chúng thay vì áo mặc sao qua khỏi đầu, bố mẹ từng này tuổi phải khôn hơn con.
3. Tập làm quen với việc chỉ nhìn thấy lưng con, bởi chúng cần phải đi trước bố mẹ chứ không phải luôn đi sau bố mẹ. Chúng cần có một thế giới riêng để có chân trời riêng. Miễn sao bạn luôn nhìn thấy lưng chúng chứ không phải mất hút chúng. Tập buông tay để con lớn, nếu có giữ, hãy là người giữ dây diều chứ đừng giữ cả con diều. Nhớ lại cách thả diều đi, để học cách buông tay cho con bay.
4. Xây dựng nguyên tắc - kỷ luật dựa trên nguyên tắc đã được thống nhất chứ đừng kỷ luật theo cảm xúc nữa. Là cái gì không cấm thì được làm chứ đừng là làm gì cũng cấm hoặc mỗi ngày thêm một điều cấm.
5. Học cách thừa nhận hoặc chấp nhận. Thích ứng an toàn thay vì chiến lược Không - Được - Sai. Quản lý rủi ro chứ đừng chỉ chăm chăm Ngăn chặn rủi ro.
6. Định hướng tương lai chứ đừng Vẽ hay sắp đặt tương lai. Từ kinh nghiệm bản thân tôi thấy những cuộc trò chuyện hàng ngày với các con về tương lai của cả nhà, của con luôn là câu chuyện thú vị nhất trong nhà tôi. Con nghĩ gì về tương lai chính là những gì con đang nghĩ trong hiện tại. Chúng ta có thể căn chỉnh hiện tại với những tương lai mà con đang nghĩ. Giống như việc xây dựng mục tiêu vậy".
Xem thêm
Một loại rau dân dã quen thuộc, tưởng chừng chỉ là gia vị trong ẩm...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 14 giờ trước
Gan, giống như một "người quản gia" quan trọng trong "nhà máy" tinh vi của cơ thể con người, âm thầm thực hiện một loạt các nhiệm vụ quan trọng như giải độc, trao...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 8 giờ trước
Đây là bảng xếp hạng 100 loại thực phẩm lành mạnh nhất thế giới. Trong đó có một loại thực phẩm người Việt xưa thường dùng trong bữa ăn hàng ngày nhưng ngày nay...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 9 giờ trước
Ở tuổi 101, bác sĩ John Scharffenberg, một giáo sư thỉnh giảng tại Trường Y tế công cộng thuộc Đại học Loma Linda (Mỹ), vẫn tự lái chiếc xe ô tô màu đỏ của...
Khỏe đẹp - 2 ngày, 9 giờ trước
Giữa thị trường đồ uống sôi động, nơi mà người tiêu dùng đang bị bủa vây bởi hàng loạt lựa chọn đa dạng từ truyền thống tới hiện đại, một làn sóng mới đang...
Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 11 giờ trước
Ngày nay, khi ung thư là một chủ đề rất đáng sợ, mọi người đều muốn biết cách tránh xa nó. Một số người đã nghe nói rằng tỏi có thể kháng khuẩn, chống...
Chuyện làng sao - 3 giờ, 38 phút trước
Trong khi "Đường Tăng" nên duyên với nữ đại gia giàu nhất Trung Quốc, "Tôn Ngộ Không" thành hôn cùng Hoàng hậu xứ Thiên Trúc, thì "Trư Bát Giới" lại âm thầm có màn...
Kiến thức - 3 giờ, 52 phút trước
Ngoài việc điều khiển xe tránh trèo lên vỉa hè, không lấn làn đường,... Luật Trật tự ATGT đường bộ 2024 còn quy định rất rõ về việc bấm còi. Tài xế nên nắm...
Kiến thức - 3 giờ, 53 phút trước
Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và có xu hướng trẻ hóa, nhiều người lao động trung niên không khỏi lo lắng về nguy cơ bị thay thế. Tuy...
Tin trong ngày - 3 giờ, 9 phút trước
Mới đây, Phòng Cảnh sát giao thông (PC08) Công an TP.HCM cho biết điều chỉnh phân luồng giao thông phục vụ ngày Tổng hợp luyện Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền...
Kiến thức - 3 giờ, 12 phút trước
Đại biểu Quốc hội kiến nghị mở rộng đối tượng được nhà nước hỗ trợ bảo hiểm y tế, tập trung vào nhóm người cao tuổi từ 60 đến dưới 75 tuổi không có...
Kiến thức - 3 giờ, 14 phút trước
Chỉ còn hơn một tháng nữa, kỳ nghỉ hè được mong đợi của học sinh trên cả nước sẽ đến. Bên cạnh những hoạt động vui chơi, giải trí, nhu cầu tìm kiếm các...
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 23 phút trước
Nghiên cứu cho thấy, thường xuyên ăn những thực phẩm này cực tốt cho não bộ.
Tin trong ngày - 3 giờ, 26 phút trước
Ngày 18/4, Sở Xây dựng Hà Nội thông báo phương án thí điểm điều chỉnh tổ chức giao thông trên một số tuyến đường.
Kiến thức - 4 giờ, 51 phút trước
Sau khi hoàn thành, Trung tâm chính trị - hành chính của thành phố này sẽ là một trong những công trình kiến trúc đẹp và hiện đại nhất cả nước.
Kiến thức - 4 giờ, 2 phút trước
Người có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) khi đi khám chữa bệnh đúng quy định tại các cơ sở y tế và có tổng chi phí cho một lần khám, chữa bệnh thấp...
Tâm sự - 4 giờ, 11 phút trước
Có người sẽ yêu bạn từ cái nhìn đầu tiên, cũng có người chỉ dần cảm mến sau một quá trình dài tiếp xúc và thấu hiểu. Trong mắt nhiều người, tình yêu là...
Kiến thức - 4 giờ, 18 phút trước
Theo Nghị quyết 01 của HĐND TP.HCM, việc tăng tiền nghỉ hưu trước tuổi với người có thời gian công tác còn trên 5 năm đến đủ 10 năm cụ thể là bao nhiêu?...
Kiến thức - 4 giờ, 20 phút trước
Đến nay, nguồn gốc và lý do khiến loài cá này phát ra mùi thơm kỳ lạ vẫn còn là một bí ẩn.
Chuyện làng sao - 4 giờ, 20 phút trước
Vợ chồng Phương Trinh Jolie - Lý Bình từng khiến công chúng ngưỡng mộ bởi sính lễ khủng.
Tin trong ngày - 4 giờ, 22 phút trước
Những ngày qua khi giá vàng tăng kỷ lục thì câu chuyện về một bé trai phải nhập viện khi nuốt phải kim loại quý này được nhiều người quan tâm.
Doanh nghiệp - 5 giờ, 42 phút trước
Tháng Tư về trên núi rừng Cao Bằng. Trong sương sớm phủ trắng những mái ngói, nơi tưởng chừng bị lãng quên, 40 căn nhà tình nghĩa vừa hoàn thành – vững chãi, ấm...
Đời sống số - 5 giờ, 43 phút trước
Người xưa sử dụng Thiên Can và Địa Cành để mô phỏng năng lượng của thời gian và không gian. Ngày 19 tháng 4 là thứ Bảy, ngày 22 tháng 3 âm lịch, con...
Chuyện làng sao - 5 giờ, 45 phút trước
Trong một buổi phỏng vấn, Lưu Diệc Phi bất ngờ bị phóng viên đặt câu hỏi đầy khiếm nhã về trang phục. Thay vì lúng túng hay phản ứng gay gắt, “thần tiên tỷ...
Kiến thức - 5 giờ, 55 phút trước
Nhiều người đột nhiên mất việc khi họ mới 40 tuổi. Những người này đã dành rất nhiều thời gian và công sức cho công việc, và hầu hết họ đều mong muốn sự...
Kiến thức - 5 giờ trước
Việc sáp nhập tỉnh, thành phố không bắt buộc người dân phải làm lại giấy tờ tùy thân ngay lập tức. Các giấy tờ như CCCD, sổ hộ khẩu, giấy khai sinh, hộ chiếu,......