Thứ sáu, 19/09/2025
Không phải là trẻ không thông minh, chỉ là lười học mà thôi
Vài ngày trước, bạn bè tới nhà chơi. Khi nhắc tới chuyện con cái lên cấp hai, cô ấy nói bản thân cực kỳ lo lắng, tuy khoảng thời gian này là nghỉ hè, nhưng cô lại không thể thư thái, nhẹ nhõm được, liên tục mất ngủ, rụng tóc, tất cả đều là vì chuyện học hành của con trai cô – bé Hiên Hiên. Hóa ra, năm nay thi lên cấp hai, kết quả thi của Hiên Hiên không được khả quan, 3 môn học chính là Ngữ văn 6 điểm, Toán 8 điểm và tiếng Anh 6 điểm.
Trong ấn tượng của tôi, Hiên Hiên vẫn luôn là một đứa trẻ vô cùng thông minh, điểm số như vậy thực sự khiến tôi vô cùng bất ngờ. Tôi nhớ là tiếng Anh và Ngữ văn của Hiên Hiên rất tốt cơ mà sao lần này thi lại xấp xỉ ngưỡng trung bình thế? Bạn tôi than thở trong ngao ngán: "Lười, đều là tại vì lười. Từ mới, ngữ pháp đều phải học thuộc, nhưng cả ngày nó không kiên nhẫn học, cứ ngồi được 10 phút là lại chạy ra ngoài chơi, nói nó một câu là nó cãi lại 3 câu, tức chết đi được”.
Nghe bạn kể xong, trong đầu tôi hiện lên 4 chữ: Lười quá hóa đần.
Trước đây từng có một vị giáo viên chủ nhiệm đã có tuổi nghề hơn 20 năm nói rằng: Cùng với sự tăng cấp của các cấp học, học hành ngày càng không phải là một việc chỉ cần dựa vào IQ là có thể xử lý được.
Tôi từng chứng kiến một đứa trẻ ban đầu dựa vào trí thông minh của mình mà học hành rất tốt, nhưng vì lười biếng trong thời gian dài, không có nghị lực và thói quen học tập tốt, cuối cùng gây ra “lười quá hóa đần”. Tôi cũng đã từng thấy những đứa trẻ ban đầu thành tích học tập không được vượt trội, nhưng vì có nghị lực và thói quen học tập hiệu quả mà đã vượt qua giai đoạn khó khăn, càng ngày càng tự tin, cuối cùng đã vượt xa dự tính của thầy cô và cha mẹ.
Những hiện tượng như thế này xuất hiện ngày càng nhiều xung quanh chúng ta, suy cho cùng, nguyên nhân không phải là do trẻ không thông minh, mà là vì lười. Đa số IQ của mọi đứa trẻ đều ở cùng một mức độ, thứ thực sự tạo ra khoảng cách chênh lệch giữa người với người chính là sự khắc khổ và cần cù. Nếu một người học hành lười biếng, lười tư duy, không chăm chỉ nghiêm túc, cuối cùng chỉ có thể tự chịu, tự hủy hoại tiền đồ của mình.
Vào năm học mới, các phụ huynh nhất định phải cảnh giác con cái “lười quá hóa đần”. “Cấp hai lười học, cấp ba thành dốt, lười quá hóa dốt nên đáng đời bị trượt”. Câu nói này quả thực vừa chân thực lại vừa khiến người ta thấy cay đắng. Lười biếng là một thói quen xấu, nó sẽ khiến trẻ ngày càng cảm thấy vất vả trong việc học, cuối cùng dần dần quật ngã ý chí của trẻ, thậm chí là từ bỏ sự nghiệp học hành.
Thi cử xong, khi phụ huynh hỏi con cái mình tại sao lại làm sai câu này, đa số trẻ sẽ theo quán tính mà nói rằng: "Câu này con biết làm, chỉ là do chủ quan, cẩu thả nên làm sai thôi". Vì chủ quan, cẩu thả nên nhớ nhầm công thức, tính sai đáp án. Vì không cẩn thận, đọc nhầm đề, nên làm đáp án sai. Vì không cẩn thận, tính trên nháp thì đúng, nhưng lúc chép vào bài thi thì viết nhầm.
Trong mắt cha mẹ, con cái mình mỗi ngày đều đi sớm về muộn, làm bài tập, thành tích lại chẳng thấy nâng cao chút nào. Lúc này, phụ huynh cần phải suy nghĩ nhiều hơn, nguyên nhân của việc “bình thường đều làm đúng, cứ đi thì lại làm sai” liệu có phải là vì trẻ đang giả vờ chăm chỉ để che giấu sự lười biếng của mình, dùng sự cẩu thả, chủ quan làm cái cớ?
Một giáo viên có 14 năm tuổi nghề đã tổng kết ra 2 kiểu lười biếng của trẻ:
1. Lười động chân tay: Những học sinh kiểu này có biểu hiện chính là lên lớp không thích ghi bài, thích dùng mắt, dùng não để nghĩ, lúc đi thi thường cẩu thả, chỉ nghĩ và viết sơ sài.
2. Lười động não: Học sinh kiểu này chỉ biết ghi chép, làm bài một cách máy móc, không biết nghiền ngẫm, không suy nghĩ, không chuyên tâm.
Giống như Michael Sandel từng nói: “Bản chất của việc học không phải là nhớ được những kiến thức nào, mà là việc nó kích thích bạn tư duy”. Nếu thống nhất việc học hành và tư duy lại thì có thể tránh được việc trẻ chỉ nghĩ mà không học, tránh được việc những thứ mình nghĩ thành suy nghĩ hão huyền, ảo tưởng. Chăm chỉ chất lượng thấp không bằng chuyên tâm chất lượng cao, chuyên tâm suy nghĩ, tư duy là bí quyết thành công để ghi nhớ, tiêu hóa, kiến thức.
Những đứa trẻ chuyên tâm học hành, ở chúng đều có những đặc điểm sau:
1. Chăm chỉ ôn tập lại bài vở, kiến thức: Trước khi ngủ sẽ ôn lại một lượt tất cả những kiến thức đã học trong ngày.
2. Từ chối việc trì hoãn: Mỗi ngày đều đặt ra thời gian hoàn thành nhiệm vụ học tập trong ngày.
3. Chú trọng tích lũy: Chăm đọc sách, viết nhật ký, trau dồi từ vựng, học những câu hay.
4. Thường xuyên đặt câu hỏi: Lên lớp nghe giảng, tan học đặt câu hỏi, chủ động phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề.
Học tập chẳng bao giờ có đường tắt, mỗi bước một vết chân mới có thể dần dần leo lên đỉnh núi được. Thành tích không biết nói dối, nếu như thời gian bỏ ra và thành tích tỉ lệ nghịch với nhau, các bậc phụ huynh cần phải suy ngẫm lại rằng liệu con mình có đang ở trạng thái chăm chỉ giả vờ hay không. Nhanh chóng giúp con mình thoát khỏi vỏ bọc chăm chỉ giả vờ ấy mới có thể trở nên tài giỏi hơn trong học tập.
Có câu nói: “Tham ăn lười làm là chuyện thường tình. Chính vì là chuyện thường tình nên con người mới cần phải đốc thúc, yêu cầu nghiêm khắc đối với bản thân mình”. Việc quản lý, giáo dục con cái một cách hợp lý của phụ huynh sẽ giúp con mình chăm chỉ phấn đấu thực sự chứ không phải giả vờ. Nếu phụ huynh cứ thỏa hiệp vô điều kiện thì sẽ chỉ khiến con cái ngày càng lười biếng.
Vài ngày trước tôi có đọc được một bài viết của tác giả mạng Trung Quốc Lưu Tiểu Niệm khiến tôi có ấn tượng sâu sắc: Một người tên Tử Cát sinh ra trong một gia đình bình thường đã thi đỗ trường đại học trọng điểm ở Quảng Châu. Sau khi tốt nghiệp thì tối không ngủ, sáng không chịu dậy, không tìm được việc lại trách môi trường việc làm không tốt. Sau đó cậu đi thi công chức, thi trượt lại nói đề thi không sát đề cương.
Cha mẹ cậu lại sốt ruột đi nhờ cậy quan hệ, khó khăn lắm mới kiếm được cơ hội cho cậu thực tập ở ngân hàng, cậu ta lại chê công việc đó không có chút kỹ thuật nào, không khớp với chuyên ngành mà cậu học, từ chối đi làm… Sau vài lần như vậy, cha mẹ Tử Khiết cuối cùng cũng đã hiểu: Thứ cậu thiếu không phải là học lực, mà là tâm thái sống sát với thực tế. Theo tôi thấy, Tử Khiết sau khi trưởng thành đã trải qua nhiều lần thất bại như vậy đều là vì sự lười biếng của bản thân và việc cứ thỏa hiệp hết lần này tới lần khác của cha mẹ cậu.
Trong “Gia huấn nhà họ Nhan” (cuốn gia huấn nổi tiếng thời Nam Bắc Triều của Trung Quốc) có nói: “Nhàn quen thành lười, lười quen thành bệnh”. Những phụ huynh có tầm nhìn xa đều có chút “nhẫn tâm”, họ sẽ kiên quyết từ chối, ép con cái phải chăm chỉ khi chúng muốn lười biếng. Trên mạng xã hội Trung Quốc cũng từng lưu truyền câu chuyện một bé gái học lớp 5, mẹ cô bé đã đặt ra một chuỗi các quy định trong gia đình, đồng thời còn yêu cầu con cái phải tuân thủ kế hoạch học tập một cách nghiêm ngặt và mẹ cô bé cũng sẽ hoàn thành cùng con.
Dần dà, cô bé ngày càng tự giác hơn. Mỗi sáng thức dậy lúc 6h30, tan học về nhà cũng không cần cha mẹ đôn đốc, giám sát mà chủ động làm bài tập, cuối tuần sẽ tự đọc sách và luyện chữ. Trong cuộc sống hiện thực, rất nhiều cha mẹ có thái độ nước đôi, để cho con mình có cơ hội “kì kèo mặc cả”. Kế hoạch học tập mà bản thân đã đặt ra, đừng vì thương con vất vả mà phá vỡ quy tắc, muốn con nuôi dưỡng thói quen học tập tốt thì không thể bỏ cuộc giữa chừng, không được lười nhác mà bỏ qua quy tắc.
Đằng sau mỗi một đứa trẻ ưu tú đều là những bậc phụ huynh có thái độ ôn hòa và yêu cầu nghiêm khắc, họ vừa tôn trọng con cái, cũng vừa khiến chúng không thể phá vỡ giới hạn.
Có người hỏi rằng: Những người lười biếng, sống vật vờ qua ngày trong thời đi học, bây giờ đã trở thành người như thế nào rồi?
Có người trả lời: “Có một công việc không tự do”
Con trai nhà chú tôi, hồi học cấp hai có thành tích cũng khá tốt, mỗi lần thi đều lọt vào top 10 cả khóa. Nhưng hồi năm lớp 11, cậu ấy bắt đầu đắm chìm vào mạng internet, ngày nào cũng sẽ tới quán net chơi game, mất đi hứng thú với học tập, trụy lạc tới thềm thi đại học. Cuối cùng đã thi đỗ một trường cao đẳng với thành tích hơn 300 điểm, học một chuyên ngành mà mình không thích, rồi sau đó tiếp tục sống không mục tiêu trong 4 năm đại học. Sau khi tốt nghiệp, không tìm được công việc chính thức, nhưng vì mưu sinh, cậu buộc phải làm phục vụ bàn tại các quán ăn nhỏ.
Con người không thể nào gọi mà tỉnh được, chỉ có thể bị đau mà tỉnh thôi
Mãi cho tới một lần lao lực quá sức, mệt quá mà ngất đi, cậu mới đột nhiên tỉnh ngộ: Lười học chính là tự đào hố chôn mình, không chịu khó học hành thì sẽ bị cuộc sống áp bức, chèn ép. Là cha là mẹ, hơn ai hết, chúng ta đều muốn con mình sống hạnh phúc, vui vẻ. Nhưng vui vẻ cũng phải tùy từng lúc, nếu như một đứa trẻ buông xuôi việc học hành trong độ tuổi nên học, tham lam hưởng lạc an nhàn trong lúc cần cố gắng thì con đường đời sau này của nó sẽ khó khăn, trắc trở vô cùng.
Hãy nói với con mình, mỗi một cuốn sách bây giờ con đọc, mỗi một kiến thức mà con ghi nhớ đều là để trong tương lai sau này của con có ý chí và sức mạnh bảo vệ cuộc đời của chính mình. Francis Bacon nói: “Thói quen là một loại sức mạnh ngoan cường mà to lớn, nó có thể điều khiển cuộc đời của một người, vì thế con người từ khi còn nhỏ thì nên thông qua giáo dục để bồi dưỡng một thói quen tốt”.
Để tránh trẻ bị rơi vào cạm bẫy của “lười quá hóa dốt”, cha mẹ bắt buộc phải giúp đỡ con mình lập nên ý thức, bồi dưỡng thói quen tốt ngay từ khi còn nhỏ. Bản chất của giáo dục chính là bồi dưỡng thói quen, bắt đầu từ bây giờ, hãy thành lập 4 thói quen tốt bên dưới rồi hãy nói tới chuyện thành tích:
1. Thói quen quy hoạch quy nạp
Học tập không có tính mục tiêu, tham làm bài quá nhiều mà không có mục tiêu, kế hoạch nhất định để cố gắng, kết quả chỉ là công cốc, chẳng có hiệu quả gì. Còn những đứa trẻ học tập hiệu quả đều biết đặt mục tiêu và lên kế hoạch học tập hợp lý cho bản thân, tổng kết quy nạp những kiến thức, tìm ra những điểm yếu trong học tập của mình để tìm ra cách bù đắp, vừa nâng cao hiệu suất học tập lại giúp bản thân thấy nhẹ nhõm hơn.
2. Thói quen tích cực, chủ động
Bất kỳ ai đều không thể học thay bạn được, gặp phải vấn đề không hiểu hãy hỏi thầy cô giáo, hỏi bạn học. Điều kiêng kỵ nhất trong học tập là không hiểu nhưng giả vờ hiểu, hiểu nửa vời, như vậy chỉ có hại chính mình. Vì thế, cha mẹ cần phải khuyến khích con cái thường xuyên đặt câu hỏi, chăm ghi chép, luyện tập. Chủ động học có thể khiến trẻ ngày càng tự tin hơn, thành tích mới ngày càng tốt lên.
3. Thói quen tự kiểm tra
Kiểm tra là một kiểu tự kiểm điểm lại chính mình, khi cha mẹ kèm con học bài đừng để trẻ làm bài xong lại lập tức đưa bài cho cha mẹ kiểm tra, mà hãy để trẻ tự mình kiểm tra lại một lần. Nếu như trẻ thực sự vì cẩu thả mà làm sai có thể tự kiểm tra ra, như vậy sẽ có lợi cho việc trẻ tự kiểm điểm lại nguyên nhân cẩu thả của mình, nhưng nếu như bản thân trẻ không nhận ra, vậy thì có lẽ là chưa hiểu rõ kiến thức, khi sửa lại bài cho trẻ cần chú ý điểm này để rèn luyện trẻ.
4. Thói quen quản lý thời gian
Việc hôm nay chớ để ngày mai. Những đứa trẻ lười nhác, trì trệ cao su giờ giấc sẽ khiến việc học tập và cuộc sống thành một mớ hỗn độn, cho dù là việc lớn hay việc nhỏ, cha mẹ đều có thể giúp đỡ con mình dùng đặt ra một giới hạn thời gian rõ ràng, đốc thúc con cái hoàn thành nhiệm vụ trong ngày. Ngoài ra, trong cuộc sống thường ngày cũng cần phải liên tục nhắc nhở trẻ chuyện gì cũng nên chuẩn bị hoặc làm trước 5 - 10 phút, để trẻ ngầm nuôi dưỡng thói quen đúng giờ, không cao su.
Nhà văn Đồng Hoa từng nói: “Cuộc đời con người là quá trình hy sinh và thu hoạch không ngừng. Trong quá trình này sẽ dần dần hình thành hai kiểu người, một kiểu vì cố gắng mà thành công, kiểu còn lại là vì lười nhác mà thất bại”. Cho dù bạn có tài năng thiên bẩm cao đến mấy, nếu bạn không yêu cầu nghiêm khắc với bản thân thì cũng sẽ tụt dốc. Cho dù bạn sinh ra bình thường, không nổi bật, chỉ cần bạn không buông xuôi, không phóng túng cho sự lười nhác của mình, luôn giữ thái độ cần cù, chăm chỉ, cho dù mỗi ngày chỉ cố gắng một chút thì bạn đều sẽ có thể leo lên đỉnh dốc.
Khi nhiệt độ tăng cao, mọi người tắm thường xuyên hơn. Nhưng chúng ta nên...
Chăm sóc sức khỏe - 16 giờ, 44 phút trước
Điều đau đớn nhất là phải chứng kiến những người thân yêu của mình lần lượt ra đi, đặc biệt là khi người già phải tạm biệt thế hệ trẻ.
Chăm sóc sức khỏe - 17 giờ, 51 phút trước
Vài năm trước, loại quả này đã tạo “cơn sốt” trên thế giới.
Chăm con - 21 giờ, 9 phút trước
Một nghiên cứu của Đại học Cambridge đã chỉ ra một sự thật đáng chú ý là thói quen tài chính của trẻ nhỏ đã được hình thành trước 7 tuổi. Vậy làm thế...
Chăm sóc sức khỏe - 23 giờ, 23 phút trước
Một số loại cá chứa hàm lượng thủy ngân cao, nếu tiêu thụ quá nhiều có thể gây ra hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe như tổn thương thần kinh, suy...
Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 2 giờ trước
Khi nhiều người ngồi xuống, bụng của họ trông giống như có một "chiếc vòng bơi" bao quanh, điều này không chỉ xấu xí mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe.
Kiến thức - 1 giờ, 24 phút trước
Trong bối cảnh xe điện đang trở thành xu hướng chủ đạo và nhu cầu về các kim loại sản xuất pin tăng cao, Việt Nam nổi lên như một quốc gia giàu tiềm...
Kiến thức - 2 giờ, 33 phút trước
Sự tương tác giữa con người luôn chứa đầy những mối quan hệ nhân văn. Trong cuộc sống, sự hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau là điều không thể thiếu, và mọi người...
Chăm con - 2 giờ, 36 phút trước
Phụ nữ có độ tuổi sinh đẻ và không thể sinh con bất cứ lúc nào họ muốn. Nếu đã quá một độ tuổi nhất định, họ không nên sinh con vì điều đó...
Kiến thức - 2 giờ, 44 phút trước
Theo quan niệm dân gian, ngày mùng 1/8 Âm lịch được xem là một thời điểm đặc biệt may mắn, đánh dấu sự khởi đầu của "tháng trăng đẹp", viên mãn. Người xưa tin...
Kiến thức - 2 giờ, 45 phút trước
Đây sẽ là tin vui với những người lao động trên 60 tuổi không có lương hưu. Chính sách này đã có hiệu lực từ tháng 7, nên biết để hưởng đủ.
Chăm sóc sức khỏe - 2 giờ, 51 phút trước
Khi nhiệt độ tăng cao, mọi người tắm thường xuyên hơn. Nhưng chúng ta nên tắm vào buổi sáng hay buổi tối? Tắm mỗi ngày có tốt cho sức khỏe không?
Đời sống số - 2 giờ, 60 phút trước
Hãy tận hưởng những điều tốt đẹp nhất của cả hai thế giới! Ba con giáp này sẽ liên tục gặp may mắn trong 90 ngày tới, ví tiền của họ sẽ căng phồng,...
Đời sống số - 2 giờ, 10 phút trước
Bạn có bao giờ nhận thấy rằng khi mở điện thoại mỗi ngày, tâm trạng của bạn dường như thay đổi theo phong cách của hình nền không? Trên thực tế, phong thủy từ...
Tin trong ngày - 2 giờ, 11 phút trước
Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) đã đưa ra báo cáo cho thấy loạt công nghệ mới và cuộc khủng hoảng khí hậu leo thang đang thay đổi diện mạo của các công...
Dòng sự kiện - 2 giờ, 24 phút trước
Sau khi bảng giá đất mới chính thức được áp dụng, sẽ có những đối tượng phải chịu mức phí sử dụng đất cao hơn so với trước.
Đời sống số - 9 giờ, 49 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 19/9/2025.
Tin trong ngày - 9 giờ, 5 phút trước
Nhiều tín hiệu tích cực mở ra cho ngành Giáo dục khi đội ngũ nhà giáo liên tiếp đón nhận tin vui về lương và chính sách đãi ngộ trong năm nay.
Dòng sự kiện - 9 giờ, 20 phút trước
Điều 15 Nghị định 131/2021/NĐ-CP quy định những trường hợp được giảm 80% tiền sử dụng đất trong hạn mức khi cấp sổ đỏ.
Kiến thức - 10 giờ, 38 phút trước
Có nhiều thông tin cho rằng người dân phải dùng sang Căn cước không được dùng Căn cước công dân, vậy điều đó có đúng không?
Kiến thức - 10 giờ, 41 phút trước
Có lẽ kỷ lục về tình dục có '1-0-2' này sẽ rất khó để người phụ nữ nào phá được.
Phong thủy - 10 giờ, 50 phút trước
Đinh lăng vừa được coi như 1 loại nhân sâm, vừa mang ý nghĩa tài vận hanh thông nên được rất nhiều người chọn để trồng. Nếu biết cách trồng và đặt đúng vị...
Hồ sơ tư liệu - 10 giờ, 6 phút trước
Thị trường bất động sản Việt Nam 8 tháng đầu năm 2025 ghi nhận sự phân hóa rõ rệt giữa các phân khúc. Trong khi đất nền dự án bất ngờ tăng trưởng mạnh...
Tin trong ngày - 10 giờ, 20 phút trước
Từ ngày 1/7/2025, những người đang trong thời gian tập sự theo Luật Cán bộ, Công chức sẽ được hưởng 100% mức lương của ngạch công chức tương ứng với vị trí việc làm...
Kiến thức - 11 giờ, 51 phút trước
Từ ngày 01/7/2025, các khoản hỗ trợ như tiền xăng, tiền điện thoại sẽ không phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nếu được chi trả dựa trên hiệu suất và kết quả...
Kiến thức - 11 giờ, 5 phút trước
'Muốn sống hạnh phúc thì mỗi chúng ta phải đạt được đến cân bằng', ông 'vua cà phê' Đặng Lê Nguyên Vũ chia sẻ.