Cha mẹ không nên 'sửa sai' con cái thường xuyên. Mỗi lần bạn sửa lỗi cho trẻ, trẻ sẽ bị tổn thương

11:25 25/04/2025

Các bậc cha mẹ ngày nay dường như muốn nuôi dạy một đứa trẻ "hoàn hảo". Vì vậy, trong cuộc sống, bất cứ khi nào trẻ có hành vi không phù hợp với "sự hoàn hảo", cha mẹ bắt đầu làm quá vấn đề lên và liên tục sửa lỗi cho trẻ.

Ví dụ, phát âm phải chuẩn, chữ viết phải ngay ngắn, làm bài tập phải nghiêm túc, nói phải đàng hoàng...

Ngay cả khi nói đến việc ăn uống, mặc quần áo và những vấn đề tầm thường khác trong cuộc sống, cha mẹ vẫn quen dùng "tiêu chuẩn hoàn hảo" của riêng mình để yêu cầu và sửa sai con cái.

Tuy nhiên, nghiên cứu tâm lý cho thấy rằng:

Việc thường xuyên sửa lỗi cho trẻ sẽ không làm trẻ tốt hơn mà ngược lại sẽ làm giảm sự tự tin, khả năng sáng tạo và động lực học tập của trẻ.

Vì vậy, hôm nay, chúng ta hãy nói về lý do tại sao cha mẹ nên giảm “sự sửa sai” theo góc độ tâm lý.

nuôi dạy trẻ

1. Việc sửa lỗi thường xuyên sẽ khiến trẻ sợ mắc lỗi

Nhà tâm lý học Carroll đã đề xuất khái niệm "tư duy phát triển" như sau:

Cách trẻ nhìn nhận lỗi lầm quan trọng hơn chính lỗi lầm đó. Nếu cha mẹ luôn sửa lỗi cho con cái, rất có thể chúng sẽ phát triển "tư duy cố định".

Ví dụ, chúng ta vô thức coi "sai lầm" là "thất bại" và trở nên sợ thử những điều mới, hoặc thậm chí từ bỏ nỗ lực tránh bị chỉ trích.

Giống như tôi đã từng đọc một cuốn sách tranh với con mình, trong đó có một câu chuyện nhỏ đáng để nói chuyện với tất cả các bạn.

Có một cậu bé vẽ bầu trời màu tím. Mẹ cậu liên tục nhắc nhở cậu rằng bầu trời phải có màu xanh.

Lúc đầu, cậu bé nghĩ màu tím là màu của bầu trời trong lòng mình, nhưng mẹ cậu vẫn dùng "tiêu chuẩn" của riêng mình để nói với cậu rằng cậu đã sai. Cuối cùng, những tấm bảng vẽ và màu vẽ ở nhà phủ đầy bụi, nhưng cậu bé không bao giờ sáng tạo nữa.

Câu chuyện nhỏ này tuy đơn giản nhưng lại cho chúng ta biết một sự thật:

Mọi sự sửa lỗi có vẻ "có ý tốt" sẽ củng cố suy nghĩ của trẻ rằng "mình đã làm điều gì đó sai". Theo thời gian, trẻ em sẽ tiếp thu những lời chỉ trích này và dần mất đi lòng tự trọng.

nuôi dạy trẻ

2. Sửa lỗi quá mức làm suy yếu tính tự chủ của trẻ em

Nhà tâm lý học Erikson tin rằng:

2-4 tuổi là giai đoạn quan trọng để trẻ đấu tranh với “sự nhút nhát, nghi ngờ” bằng “tính tự chủ”. Nói cách khác, nếu cha mẹ luôn can thiệp, xen vào và sửa lỗi, trẻ sẽ cảm thấy mình “bất tài”, trở nên phụ thuộc vào người khác và thiếu tự tin để tự giải quyết vấn đề.

Ví dụ, khi một đứa trẻ tự đi giày, bố mẹ vội chạy đến giúp và nói với đứa trẻ: "Con đi giày sai rồi, để bố mẹ giúp con".

Ví dụ, khi trẻ giải một bài toán, cha mẹ ngay lập tức chỉ ra lỗi sai: "Con phải tính theo cách này, đúng rồi".

Về bản chất, những hành vi này là kỳ vọng của cha mẹ rằng con cái họ sẽ phát triển theo hướng tốt hơn với sự giúp đỡ của họ. Nhưng vấn đề là chúng ta càng can thiệp vào không gian tự chủ của trẻ em thì chúng càng có ít cơ hội tự mình thử nghiệm mọi thứ.

Điều này có nghĩa là chúng ta đang tước đoạt và hạn chế cơ hội cũng như không gian phát triển tự do của trẻ em.

Theo thời gian, lòng tự tin của trẻ sẽ bị suy giảm, sự phụ thuộc của trẻ sẽ tăng lên và thậm chí trẻ có thể dần mất đi khả năng suy nghĩ độc lập.

Trước đây khi tôi trò chuyện với một số phụ huynh, họ liên tục nhắc đến việc nếu họ không sửa lỗi cho con mình ngay bây giờ, thì càng để lâu, con họ sẽ càng mắc phải nhiều lỗi sai tệ hại hơn.

Trên thực tế, việc sửa lỗi có thể được chia thành “việc lớn” và “việc nhỏ”.

Ví dụ, khi nói đến những điều tầm thường, đừng lặp lại những điều tương tự với con bạn hoặc nhắc đi nhắc lại nhiều lần.

Bởi vì đối với một số thứ, khi trẻ lớn lên, trẻ sẽ dần hình thành tư duy và nhận thức đúng đắn.

Giống như khi còn nhỏ, trẻ con sẽ gọi một chú chó con là "Woof woof", nhưng khi lớn lên, trẻ sẽ tự nhiên biết rằng đó là "chó con".

Vì vậy, đừng vội vàng trên con đường học vấn, nếu không bạn sẽ dễ gặp phải sự phản đối.

nuôi dạy trẻ

3. Việc sửa lỗi thường xuyên có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ cha mẹ - con cái

Nói về việc sửa lỗi, nếu chúng ta đặt mình vào vị trí của họ, người lớn chúng ta chắc chắn cũng sẽ cảm thấy như vậy. Giống như khi bạn đang làm việc gì đó một cách nghiêm túc và chú tâm, và có ai đó đứng bên cạnh hướng dẫn và dạy bạn nhiều điều khác nhau. Dần dần, ngay cả những thứ mà bạn rất quen thuộc cũng sẽ trở nên nhút nhát và hèn nhát dưới "tiếng nói của ma quỷ" này, và bạn thậm chí có thể nảy sinh đủ loại bất mãn và oán giận sâu thẳm trong lòng.

Trẻ em cũng vậy.

Trong tâm lý học có một khái niệm gọi là "hiệu ứng vượt quá giới hạn".

Điều này có nghĩa là khi sự kích thích quá nhiều, quá mạnh hoặc kéo dài quá lâu, con người sẽ trở nên mất kiên nhẫn hoặc nổi loạn.

Trên thực tế, nếu cha mẹ luôn sửa lỗi cho con cái, trẻ cũng có thể phát triển các vấn đề về tâm lý như buồn chán, nổi loạn và tự ti.

Nếu tình trạng này kéo dài, kèm theo những lời chỉ trích, bất mãn và cái mà chúng ta gọi là “khuyên răn”, trẻ sẽ chủ động đóng kênh giao tiếp với cha mẹ, mối quan hệ cha mẹ - con cái sẽ ngày càng xa cách.

nuôi dạy trẻ

4. Một cách tiếp cận tốt hơn: khuyến khích thay vì sửa chữa

Trẻ em gặp phải vấn đề là chuyện bình thường. Tuy nhiên, cách cha mẹ xử lý và giải quyết vấn đề sẽ có tác động sâu sắc đến con cái họ.

Vậy cha mẹ nên làm gì khi gặp phải lỗi sai?

① Khẳng định trước, sau đó hướng dẫn

Ví dụ, đứa trẻ viết sai một từ.

Ta có thể nói: "Dòng chữ này được viết gọn gàng hơn dòng chữ trước. Nếu nét chữ này dài hơn thì sẽ hoàn hảo hơn".

② Cho phép thử nghiệm và sai sót, và đừng vội can thiệp

Ví dụ, nếu các khối xây dựng của con bạn luôn dễ bị đổ, đừng chỉ ra lỗi của con.

Chúng ta có thể nói thế này: "Phương pháp của bạn khá thú vị. Chúng ta hãy cùng xem điều gì sẽ xảy ra sau một thời gian nữa"?

Sẽ có ý nghĩa và giá trị hơn khi cho phép trẻ mắc lỗi và tự sửa lỗi thông qua quá trình và kết quả.

③ Đặt câu hỏi thay vì buộc tội

Ví dụ, nếu con bạn trả lời sai một câu hỏi, đừng hỏi trực tiếp rằng: "Tại sao con lại trả lời sai lần nữa?"

Chúng ta có thể nói: "Bạn nghĩ lỗi có khả năng xảy ra ở đâu? Chúng ta hãy cùng kiểm tra nhé."

Thông qua ngôn ngữ này, trẻ em có thể chấp nhận tốt hơn và sẵn sàng hoàn thành điều gì đó cùng chúng ta.

Tất nhiên, còn một điểm nữa đáng lưu ý.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta phải học cách phân biệt giữa các vấn đề nguyên tắc và những sai lầm có thể chấp nhận được.

Ví dụ, các vấn đề liên quan đến an toàn, nguyên tắc và đạo đức phải được sửa đổi.

Mặt khác, nếu đó là những lỗi nhỏ không quan trọng, hãy cho con bạn thêm thời gian. Họ có thể không làm tệ hơn chúng ta.

nuôi dạy trẻ

Trên thực tế, mỗi đứa trẻ đều có những "vấn đề nhỏ" riêng. Chúng sẽ khóc lóc và làm ầm ĩ, nhảy cẫng lên, làm bẩn sàn nhà chúng ta vừa lau và từ chối hợp tác với sự sắp xếp của chúng ta.

Tuy nhiên, chính vì những khiếm khuyết này mà chúng cần phải phát triển.

Sự phát triển của trẻ em không cần một “cỗ máy sửa lỗi” mà cần một “người hỗ trợ”.

Chúng ta hãy động viên lẫn nhau.

Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)
Giải mã bí ẩn sinh tử: Phân người có thể dự đoán nguy cơ tử vong trong 30 ngày?

Giải mã bí ẩn sinh tử: Phân người có thể dự đoán nguy cơ tử vong trong 30 ngày?

Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 23 giờ trước

Y học hiện đại không ngừng phát triển, nhiều phương pháp chẩn đoán sức khỏe độc đáo và đáng kinh ngạc đang dần xuất hiện.

Con bạn có EQ rất cao nếu nói câu này: Xin chúc mừng bé đang phát triển rất tốt!

Con bạn có EQ rất cao nếu nói câu này: Xin chúc mừng bé đang phát triển rất tốt!

Chăm con - 2 ngày, 2 giờ trước

Thông thường một đứa trẻ có EQ cao là kết quả của quá trình quan sát, học hỏi và được nuôi dưỡng trong một môi trường mà cảm xúc được tôn trọng.

1 loại thực phẩm 'phá gan' chẳng kém gì rượu bia: Rút ngắn tuổi thọ nếu quá lạm dụng, nhiều người Việt thích ăn vì tiện

1 loại thực phẩm 'phá gan' chẳng kém gì rượu bia: Rút ngắn tuổi thọ nếu quá lạm dụng, nhiều người Việt...

Chăm sóc sức khỏe - 3 ngày, 23 giờ trước

Nhiều người cho rằng tiêu thụ quá nhiều rượu bia là nguyên nhân duy nhất gây tổn thương gan. Tuy nhiên, có một loại thực phẩm khác, rất quen thuộc và được nhiều người...

7 loại cá nếu thấy ở chợ phải mua ngay: Bổ ngang nhân sâm, tổ yến, giá lại rẻ, ăn nhiều không lo tăng cân

7 loại cá nếu thấy ở chợ phải mua ngay: Bổ ngang nhân sâm, tổ yến, giá lại rẻ, ăn nhiều không...

Chăm sóc sức khỏe - 3 ngày, 23 giờ trước

7 loại cá tự nhiên này không chỉ giàu dưỡng chất, bổ như nhân sâm hay tổ yến, mà còn có mức giá bình dân, phù hợp với mọi gia đình. Ít người để...

Khi trẻ hỏi: 'Người khác được chơi điện thoại di động, tại sao con lại không được?', chúng ta nên trả lời thế nào?

Khi trẻ hỏi: 'Người khác được chơi điện thoại di động, tại sao con lại không được?', chúng ta nên trả lời...

Chăm con - 3 ngày, 2 giờ trước

Trong quá trình nuôi dạy con, cha mẹ từng đối mặt với câu hỏi: “Vì sao người ta được chơi điện thoại còn con thì không?”. Câu hỏi này kéo theo những tranh luận...

5 công việc online 'khát' nhân lực, thu nhập từ 500.000 đồng/giờ, làm tại nhà vẫn rủng rỉnh tiền tiêu

5 công việc online 'khát' nhân lực, thu nhập từ 500.000 đồng/giờ, làm tại nhà vẫn rủng rỉnh tiền tiêu

Tin trong ngày - 2 giờ, 53 phút trước

Dưới đây là 5 công việc có thể làm ngay tại nhà nhưng hoàn toàn có thể giúp bạn kiếm được khoản thu nhập kha khá. Và tất cả những gì bạn cần là...

Tin vui: 100 triệu dân Việt Nam sẽ được hưởng một chính sách có lợi đặc biệt về y tế sau 5 tháng nữa

Tin vui: 100 triệu dân Việt Nam sẽ được hưởng một chính sách có lợi đặc biệt về y tế sau 5...

Tin trong ngày - 2 giờ, 53 phút trước

Sắp tới, 100 triệu dân Việt Nam sẽ chứng kiến một sự thay đổi lớn chưa từng có trong ngành y tế. Và người hưởng lợi từ chính sách này chính là người dân....

Xây nhà riêng năm 2025 chú ý: Cần nắm quy định mới sau kẻo bị phạt lên đến 140 triệu đồng

Xây nhà riêng năm 2025 chú ý: Cần nắm quy định mới sau kẻo bị phạt lên đến 140 triệu đồng

Kiến thức - 2 giờ, 53 phút trước

Vì chủ quan khi xây nhà ở riêng lẻ, thiếu tìm hiểu pháp luật, một số người mắc phải vi phạm xây dựng, có thể bị xử phạt rất nặng mà không biết.

Tiết kiệm nhiều tiền hơn, chi tiêu ít hơn, tại sao 'giữ tiền mặt' lại trở thành lựa chọn của hầu hết mọi người trong 2 năm tới?

Tiết kiệm nhiều tiền hơn, chi tiêu ít hơn, tại sao 'giữ tiền mặt' lại trở thành lựa chọn của hầu hết...

Kiến thức - 2 giờ, 54 phút trước

Sau nhiều năm chuộng đầu tư mạo hiểm và tiêu dùng vượt khả năng, ngày càng nhiều người Việt lựa chọn quay về với lối sống tiết kiệm, ưu tiên giữ tiền mặt và...

Theo quy định mới nhất, lỗi đỗ xe trên vỉa hè với ô tô, xe máy sẽ bị phạt bao nhiêu tiền?

Theo quy định mới nhất, lỗi đỗ xe trên vỉa hè với ô tô, xe máy sẽ bị phạt bao nhiêu tiền?...

Kiến thức - 2 giờ, 54 phút trước

Nghị định 168 quy định mức phạt đối với lỗi đỗ xe trên vỉa hè dành cho xe máy, ô tô.

Hơn 5 triệu người xem Mạnh Trường 'ra tay' với vợ

Có nhiều con giáp sinh ra đã mang trong mình may mắn, bạn có nằm trong số đó không?

Có nhiều con giáp sinh ra đã mang trong mình may mắn, bạn có nằm trong số đó không?

Đời sống số - 2 giờ, 54 phút trước

Trong cuộc sống phức tạp, may mắn dường như là một món quà khó nắm bắt. Có người thì cuộc sống khó khăn, có người thì cuộc sống suôn sẻ. Cho dù là tích...

Loạt 'ông lớn' thi nhau đặt trụ sở tại phường nhỏ nhất Hà Nội, tổng vốn hoá lên đến hơn 522 nghìn tỷ đồng

Loạt 'ông lớn' thi nhau đặt trụ sở tại phường nhỏ nhất Hà Nội, tổng vốn hoá lên đến hơn 522 nghìn...

Kiến thức - 3 giờ, 47 phút trước

Phường Cửa Nam, dù chỉ với diện tích vỏn vẹn 1,68 km², tương đương ⅓ diện tích mặt nước Hồ Tây, lại nổi lên như một "siêu phường" với vị trí đắc địa và...

Một năm không hoàn thành nhiệm vụ, cán bộ, công chức sẽ bị tinh giản ngay?

Một năm không hoàn thành nhiệm vụ, cán bộ, công chức sẽ bị tinh giản ngay?

Dòng sự kiện - 3 giờ, 47 phút trước

Theo quy định mới nhất, cán bộ, công chức trong năm trước liền kề hoặc trong năm thực hiện xét xếp loại "không hoàn thành nhiệm vụ" sẽ thuộc diện tinh giản biên chế....

Kể từ bây giờ, người lao động sẽ được nhận 5 khoản tiền này khi nghỉ việc: Ai cũng nên biết để hưởng đủ

Kể từ bây giờ, người lao động sẽ được nhận 5 khoản tiền này khi nghỉ việc: Ai cũng nên biết để...

Kiến thức - 3 giờ, 47 phút trước

Việc nắm vững những thông tin này là vô cùng quan trọng để người lao động bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình khi chấm dứt hợp đồng lao động.

Giáo viên có danh hiệu này sẽ nhận thưởng hơn 29 triệu đồng từ ngày 1/7/2025, tăng gấp 12,5 lần lương cơ sở

Giáo viên có danh hiệu này sẽ nhận thưởng hơn 29 triệu đồng từ ngày 1/7/2025, tăng gấp 12,5 lần lương cơ...

Tin trong ngày - 3 giờ, 48 phút trước

Theo quy định mới tại Nghị định 152/2025/NĐ-CP, mức tiền thưởng cho giáo viên đạt danh hiệu “Nhà giáo ưu tú” sẽ tăng gấp 9 lần mức lương cơ sở, và con số này...

Trường hợp nào nhận tiền vào tài khoản cá nhân đều phải chịu thuế?

Trường hợp nào nhận tiền vào tài khoản cá nhân đều phải chịu thuế?

Tin trong ngày - 3 giờ, 48 phút trước

Nhiều người lầm tưởng cứ có tiền chuyển vào tài khoản là sẽ bị truy thu thuế. Tuy nhiên, cơ quan thuế khẳng định, việc xác định nghĩa vụ nộp thuế dựa trên bản...

BHXH Việt Nam cảnh báo khẩn: Hàng chục triệu người dân cần chú ý kẻo bị đánh cắp thông tin, chiếm đoạt tiền trong tài khoản

BHXH Việt Nam cảnh báo khẩn: Hàng chục triệu người dân cần chú ý kẻo bị đánh cắp thông tin, chiếm đoạt...

Tin trong ngày - 3 giờ, 48 phút trước

Cảnh báo được đưa ra khi xuất hiện một trang web giả mạo trên không gian mạng, có tên miền, giao diện và hình ảnh tương tự với Cổng dịch vụ công trực tuyến...

Đất trồng lúa nước có chuyển sang đất ở được không? Bộ Nông nghiệp và Môi trường giải đáp

Đất trồng lúa nước có chuyển sang đất ở được không? Bộ Nông nghiệp và Môi trường giải đáp

Tin trong ngày - 4 giờ, 45 phút trước

Câu hỏi về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa nước sang đất ở là mối quan tâm chung của nhiều người dân. Mới đây, một gia đình tại tỉnh Gia...

Chưa đầy 1 tháng nữa, cây cầu gần 7.000 tỷ, cách cầu dây văng đầu tiên do Việt Nam thiết kế 3,8km sẽ hoàn thành

Chưa đầy 1 tháng nữa, cây cầu gần 7.000 tỷ, cách cầu dây văng đầu tiên do Việt Nam thiết kế 3,8km...

Tin trong ngày - 4 giờ, 45 phút trước

Toàn bộ dự án dự kiến sẽ hoàn thành vào đầu tháng 8 năm 2025, vượt tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Trường đại học rộng nhất Việt Nam, có hơn 500 giáo sư, phó giáo sư và trên 1.800 tiến sĩ

Trường đại học rộng nhất Việt Nam, có hơn 500 giáo sư, phó giáo sư và trên 1.800 tiến sĩ

Tin trong ngày - 4 giờ, 46 phút trước

Đại học này có số giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ đang công tác hoặc tham gia làm việc nhiều nhất cả nước.

Đây là 5 quốc gia tiêu tiền Việt Nam: Người dân tự tin xuất ngoại đi du lịch mà không mất thời gian đổi tiền

Đây là 5 quốc gia tiêu tiền Việt Nam: Người dân tự tin xuất ngoại đi du lịch mà không mất thời...

Du lịch nước ngoài - 4 giờ, 46 phút trước

Việc đổi tiền khi du lịch nước ngoài thường gây phiền toái và tiềm ẩn rủi ro. Tuy nhiên, người dân Việt Nam sắp tới có thể “quẳng gánh lo” này khi du lịch...

Tại sao 'Hồng tỷ' Nam Kinh có thể lừa tình 1691 đàn ông? Chuyên gia tâm lý đưa ra câu trả lời bất ngờ

Tại sao 'Hồng tỷ' Nam Kinh có thể lừa tình 1691 đàn ông? Chuyên gia tâm lý đưa ra câu trả lời...

Tin trong ngày - 4 giờ, 47 phút trước

Điều khiến cư dân mạng thắc mắc là: Tại sao 'Hồng tỷ' lại có thể dẫn dụ được nhiều đàn ông như vậy? Trong số đó, có nhiều chàng trai biết 'Hồng tỷ' giả...

Đây là loại thực phẩm mà ung thư sợ nhất. Hầu hết mọi người đều không ăn đủ. Nó đang ẩn núp trên bàn ăn của bạn

Đây là loại thực phẩm mà ung thư sợ nhất. Hầu hết mọi người đều không ăn đủ. Nó đang ẩn núp...

Chăm sóc sức khỏe - 4 giờ, 47 phút trước

Sữa đậu nành cho bữa sáng, đậu phụ cho bữa trưa, đậu phụ khô cho bữa tối... Từ lâu, các sản phẩm từ đậu nành đã trở thành thực phẩm không thể thiếu trên...

Uống rượu đi xe đạp bị phạt thế nào theo quy định mới nhất?

Uống rượu đi xe đạp bị phạt thế nào theo quy định mới nhất?

Kiến thức - 4 giờ, 20 phút trước

Theo quy định hiện hành, việc điều khiển phương tiện giao thông sau khi uống rượu bia là vi phạm luật và có thể bị xử phạt. Các phương tiện thô sơ như xe...

Không chỉ có lương hưu, hàng loạt chế độ BHXH cũng thay đổi từ 01/7/2025, người dân cần lưu ý

Không chỉ có lương hưu, hàng loạt chế độ BHXH cũng thay đổi từ 01/7/2025, người dân cần lưu ý

Tin trong ngày - 4 giờ, 20 phút trước

Luật BHXH năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong các chế độ BHXH mà người dân cần nắm rõ. Không...