Cha mẹ không nên 'sửa sai' con cái thường xuyên. Mỗi lần bạn sửa lỗi cho trẻ, trẻ sẽ bị tổn thương

11:25 25/04/2025

Các bậc cha mẹ ngày nay dường như muốn nuôi dạy một đứa trẻ "hoàn hảo". Vì vậy, trong cuộc sống, bất cứ khi nào trẻ có hành vi không phù hợp với "sự hoàn hảo", cha mẹ bắt đầu làm quá vấn đề lên và liên tục sửa lỗi cho trẻ.

Ví dụ, phát âm phải chuẩn, chữ viết phải ngay ngắn, làm bài tập phải nghiêm túc, nói phải đàng hoàng...

Ngay cả khi nói đến việc ăn uống, mặc quần áo và những vấn đề tầm thường khác trong cuộc sống, cha mẹ vẫn quen dùng "tiêu chuẩn hoàn hảo" của riêng mình để yêu cầu và sửa sai con cái.

Tuy nhiên, nghiên cứu tâm lý cho thấy rằng:

Việc thường xuyên sửa lỗi cho trẻ sẽ không làm trẻ tốt hơn mà ngược lại sẽ làm giảm sự tự tin, khả năng sáng tạo và động lực học tập của trẻ.

Vì vậy, hôm nay, chúng ta hãy nói về lý do tại sao cha mẹ nên giảm “sự sửa sai” theo góc độ tâm lý.

nuôi dạy trẻ

1. Việc sửa lỗi thường xuyên sẽ khiến trẻ sợ mắc lỗi

Nhà tâm lý học Carroll đã đề xuất khái niệm "tư duy phát triển" như sau:

Cách trẻ nhìn nhận lỗi lầm quan trọng hơn chính lỗi lầm đó. Nếu cha mẹ luôn sửa lỗi cho con cái, rất có thể chúng sẽ phát triển "tư duy cố định".

Ví dụ, chúng ta vô thức coi "sai lầm" là "thất bại" và trở nên sợ thử những điều mới, hoặc thậm chí từ bỏ nỗ lực tránh bị chỉ trích.

Giống như tôi đã từng đọc một cuốn sách tranh với con mình, trong đó có một câu chuyện nhỏ đáng để nói chuyện với tất cả các bạn.

Có một cậu bé vẽ bầu trời màu tím. Mẹ cậu liên tục nhắc nhở cậu rằng bầu trời phải có màu xanh.

Lúc đầu, cậu bé nghĩ màu tím là màu của bầu trời trong lòng mình, nhưng mẹ cậu vẫn dùng "tiêu chuẩn" của riêng mình để nói với cậu rằng cậu đã sai. Cuối cùng, những tấm bảng vẽ và màu vẽ ở nhà phủ đầy bụi, nhưng cậu bé không bao giờ sáng tạo nữa.

Câu chuyện nhỏ này tuy đơn giản nhưng lại cho chúng ta biết một sự thật:

Mọi sự sửa lỗi có vẻ "có ý tốt" sẽ củng cố suy nghĩ của trẻ rằng "mình đã làm điều gì đó sai". Theo thời gian, trẻ em sẽ tiếp thu những lời chỉ trích này và dần mất đi lòng tự trọng.

nuôi dạy trẻ

2. Sửa lỗi quá mức làm suy yếu tính tự chủ của trẻ em

Nhà tâm lý học Erikson tin rằng:

2-4 tuổi là giai đoạn quan trọng để trẻ đấu tranh với “sự nhút nhát, nghi ngờ” bằng “tính tự chủ”. Nói cách khác, nếu cha mẹ luôn can thiệp, xen vào và sửa lỗi, trẻ sẽ cảm thấy mình “bất tài”, trở nên phụ thuộc vào người khác và thiếu tự tin để tự giải quyết vấn đề.

Ví dụ, khi một đứa trẻ tự đi giày, bố mẹ vội chạy đến giúp và nói với đứa trẻ: "Con đi giày sai rồi, để bố mẹ giúp con".

Ví dụ, khi trẻ giải một bài toán, cha mẹ ngay lập tức chỉ ra lỗi sai: "Con phải tính theo cách này, đúng rồi".

Về bản chất, những hành vi này là kỳ vọng của cha mẹ rằng con cái họ sẽ phát triển theo hướng tốt hơn với sự giúp đỡ của họ. Nhưng vấn đề là chúng ta càng can thiệp vào không gian tự chủ của trẻ em thì chúng càng có ít cơ hội tự mình thử nghiệm mọi thứ.

Điều này có nghĩa là chúng ta đang tước đoạt và hạn chế cơ hội cũng như không gian phát triển tự do của trẻ em.

Theo thời gian, lòng tự tin của trẻ sẽ bị suy giảm, sự phụ thuộc của trẻ sẽ tăng lên và thậm chí trẻ có thể dần mất đi khả năng suy nghĩ độc lập.

Trước đây khi tôi trò chuyện với một số phụ huynh, họ liên tục nhắc đến việc nếu họ không sửa lỗi cho con mình ngay bây giờ, thì càng để lâu, con họ sẽ càng mắc phải nhiều lỗi sai tệ hại hơn.

Trên thực tế, việc sửa lỗi có thể được chia thành “việc lớn” và “việc nhỏ”.

Ví dụ, khi nói đến những điều tầm thường, đừng lặp lại những điều tương tự với con bạn hoặc nhắc đi nhắc lại nhiều lần.

Bởi vì đối với một số thứ, khi trẻ lớn lên, trẻ sẽ dần hình thành tư duy và nhận thức đúng đắn.

Giống như khi còn nhỏ, trẻ con sẽ gọi một chú chó con là "Woof woof", nhưng khi lớn lên, trẻ sẽ tự nhiên biết rằng đó là "chó con".

Vì vậy, đừng vội vàng trên con đường học vấn, nếu không bạn sẽ dễ gặp phải sự phản đối.

nuôi dạy trẻ

3. Việc sửa lỗi thường xuyên có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ cha mẹ - con cái

Nói về việc sửa lỗi, nếu chúng ta đặt mình vào vị trí của họ, người lớn chúng ta chắc chắn cũng sẽ cảm thấy như vậy. Giống như khi bạn đang làm việc gì đó một cách nghiêm túc và chú tâm, và có ai đó đứng bên cạnh hướng dẫn và dạy bạn nhiều điều khác nhau. Dần dần, ngay cả những thứ mà bạn rất quen thuộc cũng sẽ trở nên nhút nhát và hèn nhát dưới "tiếng nói của ma quỷ" này, và bạn thậm chí có thể nảy sinh đủ loại bất mãn và oán giận sâu thẳm trong lòng.

Trẻ em cũng vậy.

Trong tâm lý học có một khái niệm gọi là "hiệu ứng vượt quá giới hạn".

Điều này có nghĩa là khi sự kích thích quá nhiều, quá mạnh hoặc kéo dài quá lâu, con người sẽ trở nên mất kiên nhẫn hoặc nổi loạn.

Trên thực tế, nếu cha mẹ luôn sửa lỗi cho con cái, trẻ cũng có thể phát triển các vấn đề về tâm lý như buồn chán, nổi loạn và tự ti.

Nếu tình trạng này kéo dài, kèm theo những lời chỉ trích, bất mãn và cái mà chúng ta gọi là “khuyên răn”, trẻ sẽ chủ động đóng kênh giao tiếp với cha mẹ, mối quan hệ cha mẹ - con cái sẽ ngày càng xa cách.

nuôi dạy trẻ

4. Một cách tiếp cận tốt hơn: khuyến khích thay vì sửa chữa

Trẻ em gặp phải vấn đề là chuyện bình thường. Tuy nhiên, cách cha mẹ xử lý và giải quyết vấn đề sẽ có tác động sâu sắc đến con cái họ.

Vậy cha mẹ nên làm gì khi gặp phải lỗi sai?

① Khẳng định trước, sau đó hướng dẫn

Ví dụ, đứa trẻ viết sai một từ.

Ta có thể nói: "Dòng chữ này được viết gọn gàng hơn dòng chữ trước. Nếu nét chữ này dài hơn thì sẽ hoàn hảo hơn".

② Cho phép thử nghiệm và sai sót, và đừng vội can thiệp

Ví dụ, nếu các khối xây dựng của con bạn luôn dễ bị đổ, đừng chỉ ra lỗi của con.

Chúng ta có thể nói thế này: "Phương pháp của bạn khá thú vị. Chúng ta hãy cùng xem điều gì sẽ xảy ra sau một thời gian nữa"?

Sẽ có ý nghĩa và giá trị hơn khi cho phép trẻ mắc lỗi và tự sửa lỗi thông qua quá trình và kết quả.

③ Đặt câu hỏi thay vì buộc tội

Ví dụ, nếu con bạn trả lời sai một câu hỏi, đừng hỏi trực tiếp rằng: "Tại sao con lại trả lời sai lần nữa?"

Chúng ta có thể nói: "Bạn nghĩ lỗi có khả năng xảy ra ở đâu? Chúng ta hãy cùng kiểm tra nhé."

Thông qua ngôn ngữ này, trẻ em có thể chấp nhận tốt hơn và sẵn sàng hoàn thành điều gì đó cùng chúng ta.

Tất nhiên, còn một điểm nữa đáng lưu ý.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta phải học cách phân biệt giữa các vấn đề nguyên tắc và những sai lầm có thể chấp nhận được.

Ví dụ, các vấn đề liên quan đến an toàn, nguyên tắc và đạo đức phải được sửa đổi.

Mặt khác, nếu đó là những lỗi nhỏ không quan trọng, hãy cho con bạn thêm thời gian. Họ có thể không làm tệ hơn chúng ta.

nuôi dạy trẻ

Trên thực tế, mỗi đứa trẻ đều có những "vấn đề nhỏ" riêng. Chúng sẽ khóc lóc và làm ầm ĩ, nhảy cẫng lên, làm bẩn sàn nhà chúng ta vừa lau và từ chối hợp tác với sự sắp xếp của chúng ta.

Tuy nhiên, chính vì những khiếm khuyết này mà chúng cần phải phát triển.

Sự phát triển của trẻ em không cần một “cỗ máy sửa lỗi” mà cần một “người hỗ trợ”.

Chúng ta hãy động viên lẫn nhau.

Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)
Đi chợ gặp 5 loại lá này nhớ mua ngay: Rẻ bèo nhưng giúp giải độc, thanh lọc phổi tự nhiên hiệu quả

Đi chợ gặp 5 loại lá này nhớ mua ngay: Rẻ bèo nhưng giúp giải độc, thanh lọc phổi tự nhiên hiệu...

Chăm sóc sức khỏe - 12 giờ, 15 phút trước

ThS.BS Nguyễn Thu Trang (Bệnh viện TƯ Quân đội 108) gợi ý 5 loại lá dễ tìm, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, an toàn và phù hợp để dùng hàng ngày.

Một cụ bà bị xuất huyết não khi dùng điều hòa? Bác sĩ: Người trên 60 tuổi cần lưu ý 5 điểm khi dùng điều hòa, nhà có người già nhất định phải biết

Một cụ bà bị xuất huyết não khi dùng điều hòa? Bác sĩ: Người trên 60 tuổi cần lưu ý 5 điểm...

Chăm sóc sức khỏe - 19 giờ, 38 phút trước

Vào mùa hè, điều hòa trở thành cứu cánh, nhưng với người trên 60 tuổi, nếu sử dụng không đúng cách, cũng có thể trở thành "sát thủ thầm lặng".

Tác dụng của nước tía tô và mật ong là gì?

Tác dụng của nước tía tô và mật ong là gì?

Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 4 giờ trước

Tía tô không chỉ là loại gia vị phổ biến trong cuộc sống mà còn là một vị thuốc Đông y. Nó có tác dụng giải độc, giảm đau, chữa cảm cúm. Khi kết...

Các bác sĩ đã phân tích 1.500 cụ già sống thọ và ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng những người sống lâu thường làm 3 điều này!

Các bác sĩ đã phân tích 1.500 cụ già sống thọ và ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng những người sống...

Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 19 giờ trước

Một nghiên cứu quy mô với dữ liệu từ 1.500 người cao tuổi sống thọ đã khiến các chuyên gia y tế không khỏi bất ngờ khi phát hiện ra rằng bí quyết sống...

Loại rau được báo Mỹ đánh giá 'tốt nhất thế giới', hóa ra là rau quen thuộc bán rẻ đầy chợ Việt

Loại rau được báo Mỹ đánh giá 'tốt nhất thế giới', hóa ra là rau quen thuộc bán rẻ đầy chợ Việt...

Chăm sóc sức khỏe - 2 ngày, 19 giờ trước

Loại rau quen thuộc họ cải này là một siêu thực phẩm thuộc top "rau tốt nhất thế giới", nó cung nguồn năng lượng tuyệt vời, chứa đầy chất dinh dưỡng rất tốt cho...

5 trường hợp được rẽ phải khi đèn đỏ mà không bị phạt tới 20.000.000 đồng, là những trường hợp nào?

5 trường hợp được rẽ phải khi đèn đỏ mà không bị phạt tới 20.000.000 đồng, là những trường hợp nào?

Kiến thức - 34 phút trước

Vượt đèn đỏ khi tham gia giao thông có thể bị phạt tới 20 triệu đồng. Tuy nhiên, có 5 trường hợp dưới đây được phép rẽ phải dù vượt đèn đỏ.

Chuyên gia khuyên dùng 5 loại hạt này giúp cải thiện gan nhiễm mỡ, hầu như ai cũng biết

Chuyên gia khuyên dùng 5 loại hạt này giúp cải thiện gan nhiễm mỡ, hầu như ai cũng biết

Khỏe đẹp - 35 phút trước

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), được mệnh danh là "đại dịch thầm lặng", đang ngày càng trở nên phổ biến, thường liên quan đến béo phì và tiểu đường type 2....

Khu đô thị tỷ USD của Vingroup ở Bắc Ninh dự kiến xong pháp lý vào tháng 5/2026

Khu đô thị tỷ USD của Vingroup ở Bắc Ninh dự kiến xong pháp lý vào tháng 5/2026

Tin trong ngày - 39 phút trước

Từ nay đến tháng 5/2026, doanh nghiệp sẽ hoàn thành lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch 1/500 và báo cáo nghiên cứu khả thi dự án khu đô thị mới phía tây bắc...

Hoàng Thùy đáp một câu cực căng khi bị mỉa mai ế show quảng cáo

Hoàng Thùy đáp một câu cực căng khi bị mỉa mai ế show quảng cáo

Chuyện làng sao - 41 phút trước

Thời gian qua, Hoàng Thùy khá im ắng và vắng bóng kỳ lạ trong các sự kiện showbiz.

Vợ Huỳnh Anh bị hăm dọa đòi nợ, tình tiết phía sau mới choáng

Vợ Huỳnh Anh bị hăm dọa đòi nợ, tình tiết phía sau mới choáng

Chuyện làng sao - 48 phút trước

Bà xã Huỳnh Anh bày tỏ sự bức xúc khi bị làm phiền liên tục.

Động thái đầu tiên của Lan Phương sau khi công bố ly thân với chồng ngoại quốc...

'Nữ quái màn ảnh Việt' gây sốt thập niên 90 bỗng giải nghệ, U50 bị bắt vì ma tuý

'Nữ quái màn ảnh Việt' gây sốt thập niên 90 bỗng giải nghệ, U50 bị bắt vì ma tuý

Chuyện làng sao - 56 phút trước

Nổi tiếng khi tham gia bộ phim "Xin hãy tin em" vào năm 1997, nữ diễn viên này từng được nhiều khán giả yêu mến trước khi vướng vào vòng lao lý.

Lời trăn trối cuối cùng của vị bác sĩ giàu có trước khi qua đời khiến nhận thức về cuộc sống của nhiều người thay đổi mãi mãi

Lời trăn trối cuối cùng của vị bác sĩ giàu có trước khi qua đời khiến nhận thức về cuộc sống của...

Đời sống trẻ - 1 giờ, 3 phút trước

Trước khi qua đời ở tuổi 40 vì ung thư phổi, bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ triệu phú người Singapore, Richard Teo Keng Siang, đã để lại một thông điệp lay động hàng...

Google Maps sẽ chỉ đường chính xác nhất nếu trên điện thoại bật tính năng này

Google Maps sẽ chỉ đường chính xác nhất nếu trên điện thoại bật tính năng này

Xài gì - 1 giờ, 3 phút trước

Google Maps là công cụ định vị được ưa chuộng nhất hiện nay, nhưng đôi khi vẫn gặp vấn đề về độ chính xác do kết nối mạng hoặc cài đặt. Tuy nhiên, chỉ...

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cảnh báo khẩn tới hàng triệu người đang hưởng lương hưu

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cảnh báo khẩn tới hàng triệu người đang hưởng lương hưu

Tin trong ngày - 1 giờ, 3 phút trước

Bảo hiểm xã hội Việt Nam phát đi cảnh báo khẩn tới hàng triệu người dân đang hưởng lương hưu, về tình trạng lừa đảo qua điện thoại và tin nhắn ngày càng gia...

Cơm nguội bảo quản trong tủ lạnh được mấy ngày?

Cơm nguội bảo quản trong tủ lạnh được mấy ngày?

Kiến thức - 1 giờ, 4 phút trước

Việc tận dụng cơm nguội là thói quen của nhiều gia đình Việt. Tuy nhiên, nếu không được bảo quản đúng cách, cơm nguội có thể trở thành nguồn gây ngộ độc thực phẩm....

Đại học Kinh tế TP.HCM xác định điểm chuẩn học bạ sẽ cao hơn điểm thi tốt nghiệp THPT 2025 khoảng 3,5 điểm

Đại học Kinh tế TP.HCM xác định điểm chuẩn học bạ sẽ cao hơn điểm thi tốt nghiệp THPT 2025 khoảng 3,5...

Tin trong ngày - 1 giờ, 4 phút trước

Ngày 26/7, Đại học Kinh tế TPHCM thông báo quy đổi tương đương mức điểm trúng tuyển giữa các phương thức xét tuyển đại học chính quy năm 2025.

Từ tháng 10/2025, hàng triệu người dùng máy tính có nguy cơ cao bị tấn công nếu không biết điều này

Từ tháng 10/2025, hàng triệu người dùng máy tính có nguy cơ cao bị tấn công nếu không biết điều này

Đời sống số - 2 giờ, 52 phút trước

Trong thời đại số, bảo mật là điều kiện sống còn. Nếu không hành động sớm, rất nhiều máy tính sẽ nằm trong "vùng nguy hiểm".

Trẻ em có chỉ số IQ cao thường có 4 'đặc điểm' khi còn nhỏ! Thật đáng kinh ngạc khi có 2 trong số đó

Trẻ em có chỉ số IQ cao thường có 4 'đặc điểm' khi còn nhỏ! Thật đáng kinh ngạc khi có 2...

Chăm con - 2 giờ, 52 phút trước

Thực tế, những hành vi có vẻ "kỳ lạ" lại chính là biểu hiện của trí thông minh ở trẻ em, nhưng nhiều người lớn lại "không thể hiểu" được.

Tỉnh cách Hà Nội 90 km đón tin vui: Sẽ có thêm 2 khu công nghiệp rộng gần 600 ha, mở ra loạt cơ hội việc làm mới

Tỉnh cách Hà Nội 90 km đón tin vui: Sẽ có thêm 2 khu công nghiệp rộng gần 600 ha, mở ra...

Tin trong ngày - 2 giờ, 52 phút trước

Mới đây, quy hoạch phân hai khu công nghiệp Trung Hà II và Phù Ninh đã được UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt.

Cảnh báo khẩn: 4 số điện thoại lừa đảo, tuyệt đối không nghe máy, không kết bạn Zalo

Cảnh báo khẩn: 4 số điện thoại lừa đảo, tuyệt đối không nghe máy, không kết bạn Zalo

Kiến thức - 2 giờ, 52 phút trước

Công an TP Đà Nẵng đã phát đi cảnh báo về thủ đoạn mạo danh nhân viên ngân hàng để chiếm đoạt tài sản và chỉ đích danh 4 số điện thoại liên quan...

UBND cấp xã được xác nhận mua nhà ở xã hội từ 1/7/2025 đúng không?

UBND cấp xã được xác nhận mua nhà ở xã hội từ 1/7/2025 đúng không?

Tin trong ngày - 2 giờ, 53 phút trước

Từ 1/7, chính quyền cấp xã sẽ được quyền cấp phép xây dựng, kiểm tra quy hoạch và tiếp nhận hồ sơ mua nhà ở xã hội.

Sao Việt 27/7: Hồ Ngọc Hà lộ eo nhỏ 'siêu thực'; Cường Đô La cho con dán hình lên mặt

Sao Việt 27/7: Hồ Ngọc Hà lộ eo nhỏ 'siêu thực'; Cường Đô La cho con dán hình lên mặt

Chuyện làng sao - 2 giờ, 28 phút trước

Tin sao Việt 27/7/2025: Trải qua nhiều lần sinh nở nhưng Hồ Ngọc Hà vẫn giữ được vòng eo nhỏ đến khó tin. Cường Đô La hết mực cưng chiều các con.

Khi chọn nhà chồng/vợ, hãy chú ý đến hai chi tiết này của gia đình đối phương, đừng bất cẩn

Khi chọn nhà chồng/vợ, hãy chú ý đến hai chi tiết này của gia đình đối phương, đừng bất cẩn

Kiến thức - 4 giờ, 44 phút trước

Khi chọn cha mẹ chồng/vợ cho con cái, bạn không nên nhìn vào mức độ giàu có hay mối quan hệ của gia đình, mà hãy nhìn vào phong cách vốn có của gia...

Nếu bạn trang trí những nơi này trong nhà thật đẹp, gia chủ sẽ càng thịnh vượng hơn!

Nếu bạn trang trí những nơi này trong nhà thật đẹp, gia chủ sẽ càng thịnh vượng hơn!

Kiến thức - 4 giờ, 51 phút trước

Trong không gian gia đình, cách bài trí và khí chất của mỗi không gian đều có liên quan mật thiết đến vận mệnh của gia chủ.

'Hiệu ứng cửa sổ vỡ' nguyên bản đang hủy hoại cuộc hôn nhân của bạn! 90% các cặp đôi bỏ qua những chi tiết chết người này!

'Hiệu ứng cửa sổ vỡ' nguyên bản đang hủy hoại cuộc hôn nhân của bạn! 90% các cặp đôi bỏ qua những...

Tâm sự - 4 giờ, 53 phút trước

Hôm nay tôi muốn nói với bạn về một hiện tượng tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng có thể phá vỡ một cuộc hôn nhân - "hiệu ứng cửa sổ vỡ". Bạn có thể đã...