Cha mẹ không nên 'sửa sai' con cái thường xuyên. Mỗi lần bạn sửa lỗi cho trẻ, trẻ sẽ bị tổn thương

11:25 25/04/2025

Các bậc cha mẹ ngày nay dường như muốn nuôi dạy một đứa trẻ "hoàn hảo". Vì vậy, trong cuộc sống, bất cứ khi nào trẻ có hành vi không phù hợp với "sự hoàn hảo", cha mẹ bắt đầu làm quá vấn đề lên và liên tục sửa lỗi cho trẻ.

Ví dụ, phát âm phải chuẩn, chữ viết phải ngay ngắn, làm bài tập phải nghiêm túc, nói phải đàng hoàng...

Ngay cả khi nói đến việc ăn uống, mặc quần áo và những vấn đề tầm thường khác trong cuộc sống, cha mẹ vẫn quen dùng "tiêu chuẩn hoàn hảo" của riêng mình để yêu cầu và sửa sai con cái.

Tuy nhiên, nghiên cứu tâm lý cho thấy rằng:

Việc thường xuyên sửa lỗi cho trẻ sẽ không làm trẻ tốt hơn mà ngược lại sẽ làm giảm sự tự tin, khả năng sáng tạo và động lực học tập của trẻ.

Vì vậy, hôm nay, chúng ta hãy nói về lý do tại sao cha mẹ nên giảm “sự sửa sai” theo góc độ tâm lý.

nuôi dạy trẻ

1. Việc sửa lỗi thường xuyên sẽ khiến trẻ sợ mắc lỗi

Nhà tâm lý học Carroll đã đề xuất khái niệm "tư duy phát triển" như sau:

Cách trẻ nhìn nhận lỗi lầm quan trọng hơn chính lỗi lầm đó. Nếu cha mẹ luôn sửa lỗi cho con cái, rất có thể chúng sẽ phát triển "tư duy cố định".

Ví dụ, chúng ta vô thức coi "sai lầm" là "thất bại" và trở nên sợ thử những điều mới, hoặc thậm chí từ bỏ nỗ lực tránh bị chỉ trích.

Giống như tôi đã từng đọc một cuốn sách tranh với con mình, trong đó có một câu chuyện nhỏ đáng để nói chuyện với tất cả các bạn.

Có một cậu bé vẽ bầu trời màu tím. Mẹ cậu liên tục nhắc nhở cậu rằng bầu trời phải có màu xanh.

Lúc đầu, cậu bé nghĩ màu tím là màu của bầu trời trong lòng mình, nhưng mẹ cậu vẫn dùng "tiêu chuẩn" của riêng mình để nói với cậu rằng cậu đã sai. Cuối cùng, những tấm bảng vẽ và màu vẽ ở nhà phủ đầy bụi, nhưng cậu bé không bao giờ sáng tạo nữa.

Câu chuyện nhỏ này tuy đơn giản nhưng lại cho chúng ta biết một sự thật:

Mọi sự sửa lỗi có vẻ "có ý tốt" sẽ củng cố suy nghĩ của trẻ rằng "mình đã làm điều gì đó sai". Theo thời gian, trẻ em sẽ tiếp thu những lời chỉ trích này và dần mất đi lòng tự trọng.

nuôi dạy trẻ

2. Sửa lỗi quá mức làm suy yếu tính tự chủ của trẻ em

Nhà tâm lý học Erikson tin rằng:

2-4 tuổi là giai đoạn quan trọng để trẻ đấu tranh với “sự nhút nhát, nghi ngờ” bằng “tính tự chủ”. Nói cách khác, nếu cha mẹ luôn can thiệp, xen vào và sửa lỗi, trẻ sẽ cảm thấy mình “bất tài”, trở nên phụ thuộc vào người khác và thiếu tự tin để tự giải quyết vấn đề.

Ví dụ, khi một đứa trẻ tự đi giày, bố mẹ vội chạy đến giúp và nói với đứa trẻ: "Con đi giày sai rồi, để bố mẹ giúp con".

Ví dụ, khi trẻ giải một bài toán, cha mẹ ngay lập tức chỉ ra lỗi sai: "Con phải tính theo cách này, đúng rồi".

Về bản chất, những hành vi này là kỳ vọng của cha mẹ rằng con cái họ sẽ phát triển theo hướng tốt hơn với sự giúp đỡ của họ. Nhưng vấn đề là chúng ta càng can thiệp vào không gian tự chủ của trẻ em thì chúng càng có ít cơ hội tự mình thử nghiệm mọi thứ.

Điều này có nghĩa là chúng ta đang tước đoạt và hạn chế cơ hội cũng như không gian phát triển tự do của trẻ em.

Theo thời gian, lòng tự tin của trẻ sẽ bị suy giảm, sự phụ thuộc của trẻ sẽ tăng lên và thậm chí trẻ có thể dần mất đi khả năng suy nghĩ độc lập.

Trước đây khi tôi trò chuyện với một số phụ huynh, họ liên tục nhắc đến việc nếu họ không sửa lỗi cho con mình ngay bây giờ, thì càng để lâu, con họ sẽ càng mắc phải nhiều lỗi sai tệ hại hơn.

Trên thực tế, việc sửa lỗi có thể được chia thành “việc lớn” và “việc nhỏ”.

Ví dụ, khi nói đến những điều tầm thường, đừng lặp lại những điều tương tự với con bạn hoặc nhắc đi nhắc lại nhiều lần.

Bởi vì đối với một số thứ, khi trẻ lớn lên, trẻ sẽ dần hình thành tư duy và nhận thức đúng đắn.

Giống như khi còn nhỏ, trẻ con sẽ gọi một chú chó con là "Woof woof", nhưng khi lớn lên, trẻ sẽ tự nhiên biết rằng đó là "chó con".

Vì vậy, đừng vội vàng trên con đường học vấn, nếu không bạn sẽ dễ gặp phải sự phản đối.

nuôi dạy trẻ

3. Việc sửa lỗi thường xuyên có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ cha mẹ - con cái

Nói về việc sửa lỗi, nếu chúng ta đặt mình vào vị trí của họ, người lớn chúng ta chắc chắn cũng sẽ cảm thấy như vậy. Giống như khi bạn đang làm việc gì đó một cách nghiêm túc và chú tâm, và có ai đó đứng bên cạnh hướng dẫn và dạy bạn nhiều điều khác nhau. Dần dần, ngay cả những thứ mà bạn rất quen thuộc cũng sẽ trở nên nhút nhát và hèn nhát dưới "tiếng nói của ma quỷ" này, và bạn thậm chí có thể nảy sinh đủ loại bất mãn và oán giận sâu thẳm trong lòng.

Trẻ em cũng vậy.

Trong tâm lý học có một khái niệm gọi là "hiệu ứng vượt quá giới hạn".

Điều này có nghĩa là khi sự kích thích quá nhiều, quá mạnh hoặc kéo dài quá lâu, con người sẽ trở nên mất kiên nhẫn hoặc nổi loạn.

Trên thực tế, nếu cha mẹ luôn sửa lỗi cho con cái, trẻ cũng có thể phát triển các vấn đề về tâm lý như buồn chán, nổi loạn và tự ti.

Nếu tình trạng này kéo dài, kèm theo những lời chỉ trích, bất mãn và cái mà chúng ta gọi là “khuyên răn”, trẻ sẽ chủ động đóng kênh giao tiếp với cha mẹ, mối quan hệ cha mẹ - con cái sẽ ngày càng xa cách.

nuôi dạy trẻ

4. Một cách tiếp cận tốt hơn: khuyến khích thay vì sửa chữa

Trẻ em gặp phải vấn đề là chuyện bình thường. Tuy nhiên, cách cha mẹ xử lý và giải quyết vấn đề sẽ có tác động sâu sắc đến con cái họ.

Vậy cha mẹ nên làm gì khi gặp phải lỗi sai?

① Khẳng định trước, sau đó hướng dẫn

Ví dụ, đứa trẻ viết sai một từ.

Ta có thể nói: "Dòng chữ này được viết gọn gàng hơn dòng chữ trước. Nếu nét chữ này dài hơn thì sẽ hoàn hảo hơn".

② Cho phép thử nghiệm và sai sót, và đừng vội can thiệp

Ví dụ, nếu các khối xây dựng của con bạn luôn dễ bị đổ, đừng chỉ ra lỗi của con.

Chúng ta có thể nói thế này: "Phương pháp của bạn khá thú vị. Chúng ta hãy cùng xem điều gì sẽ xảy ra sau một thời gian nữa"?

Sẽ có ý nghĩa và giá trị hơn khi cho phép trẻ mắc lỗi và tự sửa lỗi thông qua quá trình và kết quả.

③ Đặt câu hỏi thay vì buộc tội

Ví dụ, nếu con bạn trả lời sai một câu hỏi, đừng hỏi trực tiếp rằng: "Tại sao con lại trả lời sai lần nữa?"

Chúng ta có thể nói: "Bạn nghĩ lỗi có khả năng xảy ra ở đâu? Chúng ta hãy cùng kiểm tra nhé."

Thông qua ngôn ngữ này, trẻ em có thể chấp nhận tốt hơn và sẵn sàng hoàn thành điều gì đó cùng chúng ta.

Tất nhiên, còn một điểm nữa đáng lưu ý.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta phải học cách phân biệt giữa các vấn đề nguyên tắc và những sai lầm có thể chấp nhận được.

Ví dụ, các vấn đề liên quan đến an toàn, nguyên tắc và đạo đức phải được sửa đổi.

Mặt khác, nếu đó là những lỗi nhỏ không quan trọng, hãy cho con bạn thêm thời gian. Họ có thể không làm tệ hơn chúng ta.

nuôi dạy trẻ

Trên thực tế, mỗi đứa trẻ đều có những "vấn đề nhỏ" riêng. Chúng sẽ khóc lóc và làm ầm ĩ, nhảy cẫng lên, làm bẩn sàn nhà chúng ta vừa lau và từ chối hợp tác với sự sắp xếp của chúng ta.

Tuy nhiên, chính vì những khiếm khuyết này mà chúng cần phải phát triển.

Sự phát triển của trẻ em không cần một “cỗ máy sửa lỗi” mà cần một “người hỗ trợ”.

Chúng ta hãy động viên lẫn nhau.

Minh Thanh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)
Cha mẹ hãy nói 7 câu này thật nhiều để giúp con tự tin, hạnh phúc và thành công trong tương lai

Cha mẹ hãy nói 7 câu này thật nhiều để giúp con tự tin, hạnh phúc và thành công trong tương lai...

Chăm con - 23 giờ, 6 phút trước

Phương pháp cha mẹ trò chuyện, động viên và đồng hành cùng con sẽ quyết định đứa trẻ đó lớn lên với tâm thế như thế nào: tự tin hay tự ti, mạnh mẽ...

Mẹo giải độc gan: Có 5 loại 'vua giải độc' này, ăn ngày 1 ít giải độc gan, bổ gan

Mẹo giải độc gan: Có 5 loại 'vua giải độc' này, ăn ngày 1 ít giải độc gan, bổ gan

Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày trước

Tục ngữ có câu "bổ gan tức là dưỡng sinh", điều này cho thấy tầm quan trọng của Gan đối với cơ thể. Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi...

Một căn bệnh nguy hiểm tại Việt Nam đang vào mùa cao điểm: Vừa trò chuyện, vài phút sau đã tử vong

Một căn bệnh nguy hiểm tại Việt Nam đang vào mùa cao điểm: Vừa trò chuyện, vài phút sau đã tử vong...

Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 3 giờ trước

Tình hình dịch sốt xuất huyết Dengue đang diễn biến phức tạp trên cả nước, đặc biệt tại các tỉnh phía Nam. Số ca mắc tăng đột biến, nhiều trường hợp nhập viện muộn...

Nấu canh thêm một nắm rau này, hệ miễn dịch được 'kích hoạt' tối đa, rất tiếc rất ít người biết

Nấu canh thêm một nắm rau này, hệ miễn dịch được 'kích hoạt' tối đa, rất tiếc rất ít người biết

Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 5 giờ trước

Không nhiều người biết rằng, ngoài việc tăng hương vị, bạn có thể kích hoạt hệ miễn dịch của mình bằng cách thêm một nắm rau này vào nồi canh.

Số ca tử vong do nhồi máu não tăng vọt! Các bác sĩ khuyên: Dù ở độ tuổi nào, bạn cũng phải tuân thủ ba nguyên tắc này trong những ngày hè nóng nực

Số ca tử vong do nhồi máu não tăng vọt! Các bác sĩ khuyên: Dù ở độ tuổi nào, bạn cũng phải...

Chăm sóc sức khỏe - 1 ngày, 8 giờ trước

Bác sĩ nói: "Vào những ngày hè nóng nực, chúng ta phải đặc biệt cẩn thận với chứng nhồi máu não. Nhiều người đột nhiên phát bệnh vào thời điểm này".

Từ năm 2025, xe máy không có bộ phận giảm thanh, giảm khói, bị phạt bao nhiêu tiền?

Từ năm 2025, xe máy không có bộ phận giảm thanh, giảm khói, bị phạt bao nhiêu tiền?

Tin trong ngày - 1 giờ, 12 phút trước

Nghị định 168 quy định rõ việc xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và...

Tăng phụ cấp nghề cho cán bộ y tế: Ai sẽ nhận mức cao nhất 70% lương?

Tăng phụ cấp nghề cho cán bộ y tế: Ai sẽ nhận mức cao nhất 70% lương?

Tin trong ngày - 1 giờ, 12 phút trước

Bộ Y tế công bố dự thảo điều chỉnh chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với cán bộ, công chức, viên chức ngành y tế công lập.

Nghiên cứu phát hiện: Bệnh nhân ung thư kiên trì tắm nắng, sau nửa năm cơ thể có 4 thay đổi lớn

Nghiên cứu phát hiện: Bệnh nhân ung thư kiên trì tắm nắng, sau nửa năm cơ thể có 4 thay đổi lớn...

Chăm sóc sức khỏe - 1 giờ, 12 phút trước

Các nhà khoa học phát hiện ra rằng, ánh nắng mặt trời đang mang lại những thay đổi kỳ diệu cho bệnh nhân ung thư chỉ sau 6 tháng kiên trì.

Trường hợp nào bắt buộc phải đổi thẻ căn cước công dân, không chú ý cẩn thận có thể bị xử phạt?

Trường hợp nào bắt buộc phải đổi thẻ căn cước công dân, không chú ý cẩn thận có thể bị xử phạt?...

Kiến thức - 1 giờ, 13 phút trước

Luật Căn cước công dân 2023 quy định rõ các trường hợp bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp đổi hoặc cấp lại thẻ căn cước công dân.

'Cậu bé vàng toán học Việt Nam' nghỉ hưu sau 4 thập kỷ cống hiến

'Cậu bé vàng toán học Việt Nam' nghỉ hưu sau 4 thập kỷ cống hiến

Tin trong ngày - 1 giờ, 14 phút trước

Sau 40 năm gắn bó với sự nghiệp trồng người, Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình, người được mệnh danh là "cậu bé vàng của toán học Việt Nam", đã chính thức nghỉ hưu....

Đăng video mừng sinh nhật tuổi 24, Hoa hậu Đỗ Thị Hà 'lộ' việc chuẩn bị làm...

Lỗi đỗ xe trên miệng cống thoát nước theo Nghị định 168 năm 2025 bị phạt bao nhiêu tiền?

Lỗi đỗ xe trên miệng cống thoát nước theo Nghị định 168 năm 2025 bị phạt bao nhiêu tiền?

Tin trong ngày - 3 giờ, 34 phút trước

Theo Nghị định 168, hành vi dừng, đỗ xe sai quy định, đặc biệt là đỗ xe trên miệng cống thoát nước sẽ bị xử phạt nghiêm.

Kể từ 01/01/2026, trường hợp nào tăng tiền lương lên ít nhất 1,47 lần trong mức đóng bảo hiểm thất nghiệp tối đa của người lao động khu vực nhà nước?

Kể từ 01/01/2026, trường hợp nào tăng tiền lương lên ít nhất 1,47 lần trong mức đóng bảo hiểm thất nghiệp tối...

Tin trong ngày - 3 giờ, 34 phút trước

Tại Điều 58 Luật Việc làm 2013 (hết hiệu lực 31/12/2025) quy định người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì tiền lương tháng...

Độ chịu chơi của Lý Nhã Kỳ, sinh nhật biến resort 10 hecta thành cung điện

Độ chịu chơi của Lý Nhã Kỳ, sinh nhật biến resort 10 hecta thành cung điện

Chuyện làng sao - 3 giờ, 34 phút trước

Lý Nhã Kỳ chi tiền tỉ đón tuổi mới khi biến resort 10 hecta thành cung điện, showbiz Việt hội tụ.

Sắp có chính sách mới cho người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố

Sắp có chính sách mới cho người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố

Tin trong ngày - 3 giờ, 35 phút trước

Bộ Nội vụ đang chủ trì tham mưu, xây dựng Nghị định về tổ chức hoạt động và chế độ chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân...

Kể từ nay, chủ hộ kinh doanh bị phạt đến 75.000.000 đồng nếu không làm điều này

Kể từ nay, chủ hộ kinh doanh bị phạt đến 75.000.000 đồng nếu không làm điều này

Tin trong ngày - 3 giờ, 35 phút trước

Theo quy định mới, sẽ áp mức phạt 50 - 75 triệu đồng nếu chủ hộ kinh doanh trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp nhưng chưa bị xử lý hình...

Vào nửa cuối năm, những con giáp này sẽ có một sự bùng nổ về phước lành và may mắn!

Vào nửa cuối năm, những con giáp này sẽ có một sự bùng nổ về phước lành và may mắn!

Đời sống số - 3 giờ, 9 phút trước

May mắn không tự nhiên mà có, mà là điềm báo trước cho mỗi bước đi vững chắc. Khi bạn tiến về phía trước với tâm trí minh mẫn và kiên định với ý...

5 nơi bẩn nhất trên người phụ nữ, đàn ông đang tìm hiểu bạn gái nhất định phải để ý

5 nơi bẩn nhất trên người phụ nữ, đàn ông đang tìm hiểu bạn gái nhất định phải để ý

Đàn ông yêu - 3 giờ, 9 phút trước

Khi một người đàn ông đang tìm hiểu phụ nữ, việc chú ý đến vệ sinh cá nhân là điều quan trọng để thể hiện sự tôn trọng và thấu hiểu. Dưới đây là...

Từ năm 2026, 3 nhóm đối tượng được ưu tiên tuyển dụng làm nhà giáo

Từ năm 2026, 3 nhóm đối tượng được ưu tiên tuyển dụng làm nhà giáo

Tin trong ngày - 3 giờ, 9 phút trước

Luật Nhà giáo, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, đã quy định rõ về các đối tượng được ưu tiên trong công tác tuyển dụng, bên cạnh các quy định cụ thể về phương...

Đừng bận tâm tiết kiệm tiền trong 3 năm tới! Thay vào đó, hãy chuyển đổi khoản tiết kiệm thành 3 thứ này và bạn sẽ nhận được nhiều lợi ích hơn

Đừng bận tâm tiết kiệm tiền trong 3 năm tới! Thay vào đó, hãy chuyển đổi khoản tiết kiệm thành 3 thứ...

Kiến thức - 3 giờ, 9 phút trước

Với bối cảnh kinh tế hiện nay, việc giữ tiền trong ngân hàng tưởng như an toàn lại có thể khiến tài sản của bạn dần mất giá. Vì vậy, thay vì tiết kiệm,...

Ngành học có điểm chuẩn từ 23 -27, đang khát nhân lực ra trường lương 50 triệu/tháng

Ngành học có điểm chuẩn từ 23 -27, đang khát nhân lực ra trường lương 50 triệu/tháng

Kiến thức - 3 giờ, 10 phút trước

Ở Việt Nam ngành học này có rất nhiều trường đào tạo như: Đại học Bách khoa Hà Nội, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, Đại học Công nghệ - Đại học...

Tại sao đàn ông lại thích 'gái hư' hơn 'gái ngoan'? Lý do là vì họ có thể đáp ứng được 3 'nhu cầu' này

Tại sao đàn ông lại thích 'gái hư' hơn 'gái ngoan'? Lý do là vì họ có thể đáp ứng được 3...

Đàn ông yêu - 3 giờ, 10 phút trước

Người ta vẫn thường nói: "Đàn ông không hư, phụ nữ không yêu" và ngược lại, những cô gái mang nét "hư hỏng" cũng có sức hút đặc biệt đối với phái mạnh.

Sinh viên thuê trọ đăng ký tạm trú có cần giấy tờ công chứng không?

Sinh viên thuê trọ đăng ký tạm trú có cần giấy tờ công chứng không?

Tin trong ngày - 3 giờ, 10 phút trước

Theo các quy định pháp luật mới nhất, giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp như hợp đồng thuê nhà của sinh viên khi làm thủ tục đăng ký tạm trú sẽ không...

Người có tính cách tốt thì 9/10 người có bốn đặc điểm này, nếu gặp hãy kết bạn với họ cả đời!

Người có tính cách tốt thì 9/10 người có bốn đặc điểm này, nếu gặp hãy kết bạn với họ cả đời!...

Kiến thức - 4 giờ, 43 phút trước

Câu nói “Mười người tốt thì chín người có bốn đặc điểm này, gặp xin kết bạn cả đời” là một cách nói nhấn mạnh rằng những người tốt thường chia sẻ những phẩm...

'Cửa' kiểm soát xe máy xăng tại Hà Nội được đặt tại các nút giao nào?

'Cửa' kiểm soát xe máy xăng tại Hà Nội được đặt tại các nút giao nào?

Tin trong ngày - 4 giờ, 43 phút trước

Từ tháng 7/2026, để ngăn chặn xe máy xăng vượt tuyến đường Vành đai 1 dự kiến sẽ có những 'cửa' kiểm soát được đặt ở những nút giao này.

Trường hợp này không cần đăng ký định danh biển số xe, ra đường cũng chẳng lo bị CSGT phạt

Trường hợp này không cần đăng ký định danh biển số xe, ra đường cũng chẳng lo bị CSGT phạt

Tin trong ngày - 4 giờ, 44 phút trước

Theo quy định có 4 trường hợp không cần đăng ký định danh biển số xe, cũng chẳng lo bị xử phạt.