Cha mẹ khôn ngoan thường hay dạy con cách quản lý tài chính từ khi 'vỡ lòng': Bài học tiền bạc theo từng lứa tuổi, phụ huynh nào cũng cần phải biết

Giai đoạn mầm non

Với trẻ ở độ tuổi mẫu giáo, những khái niệm trừu tượng về tiền bạc còn khá xa lạ. Vì vậy, các bài học cần được cụ thể hóa và gắn liền với trải nghiệm hằng ngày.

Thay vì dùng heo đất truyền thống, cha mẹ có thể cùng con tạo ra một “chiếc lọ kho báu” bằng thủy tinh. Ưu điểm của chiếc lọ này là con có thể quan sát được số tiền tiết kiệm của mình tăng lên mỗi ngày. Hãy đặt mục tiêu cùng con làm đầy "kho báu" từ tiền lì xì, tiền thưởng hay quà bánh. Qua đó, con sẽ học được bài học đầu tiên về sự kiên nhẫn và tiết kiệm.

Nghiên cứu của Đại học Cambridge cho thấy thói quen tài chính của trẻ nhỏ đã được hình thành trước 7 tuổi (Ảnh minh hoạ)

Mỗi khi bỏ tiền vào lọ, cha mẹ nên giải thích cho con giá trị của từng tờ tiền. Thay vì nói “Món đồ chơi này 50 ngàn”, hãy hướng dẫn con dùng chính số tiền trong lọ để mua món đồ mình thích. Điều này giúp mối liên kết giữa tiền bạc và giá trị món đồ dần hình thành trong nhận thức của trẻ.

Quan trọng hơn cả, cha mẹ chính là tấm gương sáng nhất. Trẻ em quan sát và học hỏi rất nhanh. Cách cha mẹ trả giá khi mua sắm, từ chối một chiếc túi nilon để tiết kiệm, hay thái độ khi thảo luận về chi tiêu đều được con ghi nhớ. Vì vậy, hãy thường xuyên nói về việc chi tiêu hợp lý và tuyệt đối đừng tranh cãi chuyện tiền nong trước mặt con trẻ.

Tiểu học và trung học cơ sở

Khi bước vào cấp 1 và cấp 2, trẻ đã có thể tiếp thu những khái niệm phức tạp hơn. Đây là lúc để cha mẹ trao cho con quyền tự chủ và trách nhiệm trong chi tiêu.

Hãy bắt đầu bằng cách trao cho con quyền lựa chọn trong một ngân sách nhất định. Ví dụ, nếu con cùng lúc thích một đôi giày và một con búp bê có giá tiền bằng nhau, hãy giải thích rằng con chỉ có thể chọn một. Cha mẹ có thể phân tích ưu, khuyết điểm của từng món để giúp con đưa ra quyết định hữu ích nhất. Đây là cách rèn luyện cho con thói quen suy nghĩ cẩn thận trước khi chi tiêu.

(Ảnh minh hoạ)

Để con có ngân sách riêng, việc cho tiền tiêu vặt có điều kiện là một phương pháp hiệu quả. Khoản tiền này nên được xem như phần thưởng khi con hoàn thành các công việc nhà như gấp quần áo, dọn chén bát. Điều này giúp con hiểu ra rằng phải bỏ thời gian và công sức lao động mới kiếm được tiền.

Giai đoạn này cũng là lúc trẻ dễ có những quyết định mua sắm bồng bột. Khi con vòi vĩnh một món đồ chơi, thay vì đồng ý ngay, cha mẹ hãy cho con thời gian suy nghĩ, thảo luận về việc dùng tiền tiết kiệm của con để mua, và cân nhắc xem ở nhà đã có món đồ tương tự chưa. Thường thì chỉ sau một đêm, cảm xúc của con với món đồ sẽ vơi đi và quyết định đưa ra sẽ chính xác hơn.

Khi con bước vào trung học

Tuổi trung học là giai đoạn trẻ bắt đầu có sự so sánh vật chất với bạn bè và các nhu cầu cũng tăng lên. Các bài học tài chính cần được nâng cao để chuẩn bị cho con hành trang tự lập.

Trước hết, hãy dạy con trân trọng và hài lòng với những gì mình có. Dù có điều kiện, cha mẹ không nên chiều theo mọi yêu cầu của con. Hãy sáng suốt cân nhắc món đồ nào thực sự phù hợp với nhu cầu, thay vì vô tình tập cho con thói đua đòi.

(Ảnh minh hoạ)

Đây cũng là thời điểm thích hợp để yêu cầu con lập kế hoạch chi tiêu. Hãy hướng dẫn con cách phân bổ tiền tiêu vặt, tiền thưởng thành các khoản cụ thể: chi phí thiết yếu (sách vở, đi lại), “quỹ khẩn cấp” không được dùng đến, và “quỹ quà tặng” cho những dịp đặc biệt.

Cuối cùng, cha mẹ nên gợi ý cho con cách kiếm tiền. Ngoài việc học, con có thể làm việc bán thời gian vào cuối tuần hoặc kỳ nghỉ hè. Việc này không chỉ giúp con có thêm chi phí sinh hoạt mà còn là cơ hội để cọ xát với xã hội và trưởng thành hơn. Cha mẹ cũng có thể đầu tư cho con học các kỹ năng có thể tạo ra thu nhập như viết lách, thiết kế, lập trình...

Tiền bạc không chỉ là con số trong ví, mà còn là “ngôn ngữ” để trẻ hiểu về giá trị lao động, sự tiết kiệm và khả năng ra quyết định. Và ngôn ngữ đó cần được cha mẹ dạy từ rất sớm, qua từng hành động nhỏ, từng đồng xu bỏ vào “lọ kho báu”. Dạy con quản lý tiền bạc, thực chất là dạy con cách quản lý chính cuộc đời mình.