6 thói quen xấu âm thầm hủy hoại não bộ và làm giảm chỉ số IQ của trẻ: Dù khó khăn đến đâu, cha mẹ cũng phải giúp con bỏ ngay

Trong một lần sang thăm nhà hàng xóm, vừa bước vào cửa tôi bắt gặp một gương mặt lạ. Sau đôi ba câu chào hỏi mới biết, đó là gia sư một kèm một mà hàng xóm thuê cho con trai. Tôi không khỏi bất ngờ, bởi cậu bé vốn học giỏi từ nhỏ, thông minh lanh lợi, phản ứng nhanh nhạy, tại sao bỗng dưng lại cần thuê gia sư?

Người mẹ thở dài chia sẻ: "Đừng nhắc nữa! Từ khi lên cấp hai, đầu óc thằng bé như bị kẹt, trước kia nghe một lần là hiểu, giờ phải lặp đi lặp lại mới nhớ. Làm bài cũng chậm, hiệu quả kém hẳn. Tôi sợ kéo dài sẽ ảnh hưởng thành tích, nên buộc phải nhờ thầy kèm cặp thêm".

Nhiều bậc phụ huynh không hay biết, những thói quen tưởng chừng vô hại lại đang lặng lẽ làm suy giảm trí tuệ của con (Ảnh minh họa)

Nhìn cậu bé mắt lơ đãng, ngồi học chẳng tập trung, tôi chợt nhớ đến lời một giáo sư từng dạy ở đại học: "Não bộ con người có tính dẻo, trí tuệ không cố định. Nhưng một số hành vi, thói quen trong đời sống có thể âm thầm kéo tụt chỉ số IQ".

Dưới đây là 6 thói quen được giới chuyên môn chỉ ra, cha mẹ cần sớm giúp con loại bỏ:

1. Thiếu ngủ kéo dài

Đầu những năm 2000, nhóm nghiên cứu tại Đại học Brown (Mỹ) và Đại học Tel Aviv (Israel) đã tiến hành thí nghiệm "Sadeh" với 68 học sinh 10-15 tuổi. Các em được chia làm ba nhóm: Ngủ đủ 8,5 giờ (22h30-7h00), ngủ thiếu 2 giờ (00h30-7h00) và ngủ thiếu nghiêm trọng, chỉ 4,5 giờ (2h30-7h00).

Sau 5 ngày, nhóm thiếu ngủ cho thấy phản ứng chậm, trí nhớ giảm và kết quả học tập đi xuống rõ rệt.

Tổ chức Giấc ngủ Quốc gia Mỹ khuyến cáo tiểu học cần ngủ 9-11 giờ/ngày, trung học cơ sở 8-10 giờ, trung học phổ thông 7-9 giờ.

Trường hợp con trai nhà hàng xóm mỗi tối học đến 11 giờ, thêm thời gian sinh hoạt, thường ngủ sau nửa đêm thì rõ ràng không đáp ứng đủ. Đây có thể là nguyên nhân khiến khả năng tiếp thu giảm sút.

2. Ăn nhiều đồ ngọt

Không ít phụ huynh chỉ nghĩ ăn đường nhiều gây sâu răng, béo phì. Nhưng thực tế, nghiên cứu đăng trên Journal of Neuroscience cho thấy chế độ ăn nhiều đường cản trở sự tái tạo tế bào thần kinh ở hồi hải mã - khu vực chịu trách nhiệm về trí nhớ và học tập.

Hệ quả là trẻ khó tập trung, năng lực học tập giảm.

Trường hợp cậu bé hàng xóm vốn thường xuyên ăn bánh kẹo, nước ngọt, có thể cũng bị ảnh hưởng từ chế độ ăn này.

3. Lạm dụng thiết bị điện tử

Nhiều cha mẹ chỉ lo con xem điện thoại hại mắt, nhưng tác động tiêu cực lên não bộ còn nghiêm trọng hơn.

Năm 2018, Viện Y tế Quốc gia Mỹ theo dõi 4.500 trẻ từ 9-10 tuổi trong 3 năm. Kết quả nhóm sử dụng màn hình trên 7 giờ/ngày có vỏ não (đặc biệt ở thùy trán và thái dương) mỏng đi sớm, điểm ngôn ngữ và suy luận thấp hơn 5-9 điểm so với bạn bè.

Cơ chế là do sự kích thích nhanh, ngắn của video và trò chơi khiến não quen "lướt qua", không đào sâu, làm giảm khả năng ghi nhớ dài hạn.

4. Bữa sáng nghèo nàn dinh dưỡng

Nhiều gia đình chỉ chú trọng ăn no với bánh bao, cháo trắng, dầu quẩy… nhưng đây không phải lựa chọn tốt cho não bộ đang phát triển.

Giáo sư Chung Nam Sơn (Trung Quốc) từng chia sẻ thực đơn bữa sáng gồm 2 quả cam, 1 lòng đỏ trứng, vài lòng trắng, bánh mì phô mai, sữa, bánh quy xơ, cháo đậu đỏ.

Điểm khác biệt chính là sự cân bằng dinh dưỡng, đủ vitamin, protein, khoáng chất. Trẻ em vừa học tập vừa phát triển thể chất, nếu bữa sáng chỉ toàn tinh bột sẽ thiếu năng lượng bền vững, giảm tập trung và cản trở sự phát triển trí não.

5. Cha mẹ thường xuyên quát mắng

Nghiên cứu năm 2009 của Đại học Harvard (nhóm Martin Teicher) quét MRI hơn 1.000 thiếu niên 8-16 tuổi. Kết quả những em thường xuyên bị cha mẹ mắng nhiếc có thể tích hồi hải mã nhỏ hơn 6%, vùng vỏ não trước trán phát triển kém.

Hai khu vực này đóng vai trò trung tâm trong ghi nhớ, điều tiết cảm xúc và tư duy cao cấp. Việc phát triển bị hạn chế tất yếu ảnh hưởng trí tuệ.

Ở khu chung cư, tiếng quát mắng con học bài của người mẹ hàng xóm nhiều năm liền vẫn còn vang vọng. Giờ đây cậu bé chậm chạp, hay lơ đãng, không loại trừ hậu quả từ việc bị la mắng triền miên.

6. Ít vận động

Một nghiên cứu đăng trên The Lancet Child & Adolescent Health theo dõi 5.000 học sinh 11 tuổi. Những em vận động từ 60 phút/ngày trở lên, sau 1 năm có trí nhớ làm việc tăng 11%, điểm toán cao hơn 9%. Ngược lại, nhóm ít vận động gần như không tiến bộ.

Vận động giúp tăng lưu lượng máu não, thúc đẩy sự phát triển của hồi hải mã và vỏ não trước trán.

Cậu bé hàng xóm vì bận học, thời gian rảnh chỉ chơi game hoặc xem TV, hầu như không ra ngoài vận động. Điều này càng khiến khả năng tư duy và học tập bị thui chột.

Sáu thói quen trên đây thoạt nhìn tưởng không nghiêm trọng, nhưng lâu dần những ảnh hưởng này tích tụ, khiến trẻ thông minh sáng dạ trở nên kém tập trung, chậm chạp và học hành sa sút. Cha mẹ nên kiên quyết cùng con điều chỉnh sớm, để bảo vệ trí tuệ và tương lai của trẻ.