Người xưa chỉ dạy: 'Phía Đông trồng lựu là vàng, phía Tây trồng hồng là bạc', tại sao lại nói như vậy? Ngày nay thì sao?

Đối với người xưa, lựu và hồng là hai loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, được ví quý như vàng, như bạc. Câu tục ngữ trên trước hết là sự đúc kết kinh nghiệm canh tác thực tiễn để đạt được năng suất và chất lượng tốt nhất.

“Phía Đông trồng lựu là vàng”: Người xưa quan sát thấy lựu là cây thân thấp, tán rộng, ưa sáng nhưng lại không chịu được nắng gắt buổi chiều. Hướng Đông là nơi đón ánh nắng ban mai dịu nhẹ, giúp cây sinh trưởng mạnh mẽ, đất đai tơi xốp. Dưới nắng sớm, hoa lựu và những quả lựu chín đỏ rực lên óng ánh tựa như vàng bạc. Quan trọng hơn, ánh nắng này giúp lựu chín ngọt và giữ được vỏ căng mọng, không bị nứt như khi phơi mình dưới "nắng quái hướng Tây". Vì những lẽ đó, cây lựu trồng hướng Đông cho ra nhiều quả, có giá trị kinh tế cao, được ví như “vàng” bởi màu sắc bắt mắt, giá trị dinh dưỡng và dễ dàng chế biến thành nước ép, mứt, rượu hay làm thuốc.

Cây lựu đón nắng phía Đông cho quả ngon ngọt lấp lánh như vàng

“Phía Tây trồng hồng là bạc”: Ngược lại, cây hồng là loại cây chín muộn vào cuối thu, quả rất dễ rụng nếu trồng sai hướng. Hướng Tây, với ánh nắng ấm áp của buổi chiều, đặc biệt là trong những ngày đông giá, lại là điều kiện lý tưởng để hồng chín đều, có vỏ bóng và vị ngọt đậm. Hình ảnh những quả hồng chín mọng được sương đêm phủ lên trong tiết trời se lạnh tạo ra một vẻ đẹp lấp lánh như bạc. Quả hồng cũng là một loại quả có giá trị kinh tế, xứng đáng được ví như “bạc”.

Như vậy, câu nói này chính là một bài học kinh nghiệm quý báu về việc lựa chọn hướng trồng cây sao cho phù hợp với đặc tính sinh trưởng để tối đa hóa giá trị thu hoạch.

Ý nghĩa phong thủy và văn hóa sâu sắc

Không chỉ dừng lại ở lợi ích kinh tế, người xưa còn gửi gắm vào việc trồng cây những quan niệm phong thủy tinh tế.

Theo quan niệm dân gian, phía Đông là hướng mặt trời mọc, tượng trưng cho sự khởi đầu, sinh khí dồi dào, may mắn và thịnh vượng. Cây lựu với sắc đỏ của hoa và quả, vốn là biểu tượng cho hạnh phúc và phú quý, khi được trồng ở hướng này sẽ hấp thụ được nguồn năng lượng tốt lành, mang lại tài lộc, giúp gia chủ “vàng bạc đầy nhà”.

Trong khi đó, phía Tây là hướng mặt trời lặn, biểu trưng cho sự kết thúc, sự tích lũy và ổn định. Quả hồng chín đỏ tượng trưng cho sự viên mãn, đủ đầy. Trồng hồng ở hướng Tây được cho là giúp cân bằng âm dương, mang lại sự may mắn vừa đủ, một cuộc sống ổn định, vững chắc như “bạc”, không quá dư thừa nhưng bền lâu.

Câu tục ngữ vì thế còn là một lời chỉ dẫn về cách bài trí sân vườn sao cho hợp lý, vừa đẹp mắt, vừa mang lại may mắn và sự hài hòa cho gia đình.

Giá trị của câu nói trong thời hiện đại

Ngày nay, câu nói “Phía Đông trồng lựu là vàng, phía Tây trồng hồng là bạc” vẫn còn giá trị nhưng cách nhìn nhận đã có nhiều thay đổi:

Về khoa học nông nghiệp: Hướng trồng cây vẫn quan trọng, nhưng không còn là yếu tố quyết định duy nhất. Với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, người trồng có thể chủ động điều chỉnh điều kiện sinh trưởng cho cây bằng hệ thống tưới tiêu, lưới che chắn nắng, hay chọn các giống cây mới kháng sâu bệnh. Do đó, lựu và hồng có thể được trồng ở nhiều hướng khác nhau miễn là phù hợp về đất đai và khí hậu.

Về giá trị kinh tế: Thị trường trái cây hiện đại vô cùng đa dạng với nhiều loại quả nhập khẩu. Lựu không còn là loại quả quý hiếm như xưa nên không còn được ví như “vàng”. Tương tự, hồng cũng không hẳn là “bạc” khi nhiều giống hồng ngoại như hồng Nhật, hồng giòn Hàn Quốc lại có giá trị kinh tế cao hơn cả lựu. Cách so sánh “vàng – bạc” giờ đây chỉ còn mang tính tượng trưng, gợi nhắc về giá trị truyền thống.

Về phong thủy và cảnh quan: Nhiều gia đình vẫn quan tâm đến việc trồng cây hợp hướng để tạo năng lượng tốt. Tuy nhiên, yếu tố cảnh quan, thẩm mỹ và sự tiện lợi ngày càng được chú trọng hơn. Cây lựu có thể được trồng trong chậu làm cảnh trước nhà, trong khi cây hồng thân gỗ cao lớn lại khó trồng trong chậu, chủ yếu phù hợp với những nơi có sân vườn, đất đai rộng rãi. Cũng vì lý do này, nhiều gia đình hiện đại lựa chọn trồng cây hồng đá cảnh thay cho cây hồng ăn quả truyền thống.

* Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo!