Rùng rợn xác chết... đội mồ sống lại!

09:57 25/11/2011

"Xác chết hoàn trần" đã thực sự tồn tại bằng da bằng thịt trong lịch sử thế giới.

Tưởng chừng những Zombie - “xác chết hoàn trần” chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng con người hay chỉ tồn tại ở những bộ phim kinh dị của điện ảnh Mỹ, tuy nhiên trong lịch sử thế giới, Zombie đã thực sự tồn tại bằng da bằng thịt. Chỉ có điều những nhân vật này ít được người đời nhắc tới vì sự ghê rợn và tính vô nhân đạo của nó.

Phương cách kiếm nô lệ tàn độc

Chữ Zombie được bắt nguồn trong ngôn ngữ của Ấn Độ, được ghép từ hai chữ “jumbie” - có nghĩa là thây ma và “nzambi”, có nghĩa là linh hồn người chết. Sau khi những chuyện kể về Zombie được truyền vào vùng đất Trung Phi xa xôi, cái tên này đã được chuyển thành nzùmbe với ý nghĩa tương tự.


Ảnh mang tính minh họa

Theo một số sách sử tại vùng đất Haiti thuộc Trung Phi có ghi lại, vào thế kỷ thứ 18 một số chúa đất giàu có thường xuyên tìm kiếm những nô lệ rẻ tiền làm các công việc nặng nhọc tại các đồn điền mía, cao su hoặc chăn dắt gia súc trên quy mô lớn. Tuy nhiên, đối với những công việc cần hao tốn nhiều sức lực như vậy, chỉ có những thanh niên với thân hình vạm vỡ và sức khỏe phi thường mới có thể cáng đáng nổi. Điều đáng nói là để thuê được những nô lệ này, chúa đất đều phải trả với giá khá cao.

Với mong muốn thuê được những nô lệ to khỏe nhưng lại trả công ở mức rẻ mạt nhất, lúc này tại cả một khu vực rộng lớn ở vùng Trung Phi, có nhiều nhóm người đã nghĩ ra một phương pháp kỳ dị để đạt được mục đích của mình. Phương pháp này có tên là nzùmbe, bắt nguồn từ chữ Zombie từ Ấn Độ - có nghĩa là xác chết hoàn trần.

Để thực hiện được phương pháp Zombie, các chúa đất đã chọn lựa và thuê những người vạm vỡ khỏe mạnh nhất. Sau đó những người này sẽ bị đầu độc bằng Tetrodotoxin, một loại độc dược cực mạnh được lấy từ gan của một số loại động vật để làm tê liệt hệ thần kinh con người từ 5 cho tới 7 ngày. Những nô lệ bị đầu độc bằng chất Tetrodotoxin, sau khi thấm độc cơ thể sẽ bất động như người chết thật. Gia đình sau đó vẫn  làm mai táng hậu sự bình thường. Ở vùng Trung Phi thời xa xưa, người bản xứ ít khi dùng quan tài như ngày nay, họ chỉ bó chiếu hay đắp lên cơ thể người qua đời những tảng đá, cành cây... rồi lấp đất lên xác người xấu số.

Tuy nhiên, đó chỉ là sự khởi đầu cho phương pháp bất lương của giới địa chủ. Chỉ vài ngày sau khi người xấu số được chôn cất, các chúa đất đã sai người đến đào xác và cho người trúng độc một loại thuốc giải. Thuốc giải sẽ làm người chết tỉnh lại mà sức khỏe lại không hề giảm sút. Chỉ có điều, tinh thần trí nhớ của họ đã bị triệt tiêu hoàn toàn.

Sau khi đưa những nô lệ này trở lại trần gian, những "xác chết hoàn trần" này chỉ còn biết nghe lời chủ làm tất cả các công việc được chỉ định... cho đến khi họ hoàn toàn không còn sử dụng được nữa. Khi chúa đất cảm thấy nô lệ đó đã trở nên vô dụng thì họ không tiếp tục cho thuốc giải, khi này những Zombie sẽ phải chết thật sự bởi chất độc ngấm dần vào cơ thể.

Tại một số vùng đất thuộc khu vưc Trung Phi trước đây, cũng có nhiều trường hợp kẻ phạm phải những tội ác nghiêm trọng chống lại cộng đồng sẽ bị biến thành Zombie để trả giá cho tội lỗi của chúng trong quá khứ. Và thường những kẻ pham tội này khi biến thành Zombie đều trở thành những người vô hại.

Kỳ dị những đồn đoán về Zombie thời hiện đại

Các nhà khoa học nghiên cứu văn hoá Haiti tại Trung Phi cho biết đã có vô số những truyện kể về người chết được hồi sinh và trở thành Zombie nhờ các phù thuỷ được gọi là Voodoo. Sau khi trở thành “xác chết hoàn trần” từ phương pháp trên, những Zombie sẽ không nhận thức được mọi việc xung quanh và cũng không đặc biệt nguy hiểm, trừ phi họ được cho ăn muối để phục hồi tri giác(?).


Ảnh mang tính minh họa

Không chỉ xuất hiện từ thế kỷ 18, mà tại thế kỷ thứ 20, câu chuyện về người đàn ông có tên là Clairvius Narcisse sống tại vùng đông bắc đất nước Haiti đã làm giới khoa học thế giới phải “rùng mình”. Một số tài liệu có ghi lại, vào năm 1980, một người đàn ông lạ mặt bỗng nhiên xuất hiện tại một ngôi làng ở vùng nông thôn Haiti và tự xưng tên là Clairvius Narcisse. Theo người đàn ông này kể lại thì ông đã qua đời tại bệnh viện Albert Schweitzer ở Desxchapelles, Haiti từ…  20 năm trước. Narcisse mô tả là mình có ý thức, nhưng bị liệt người khi bị coi là đã chết. Ông thậm chí còn nhìn thấy bác sĩ chụp vải lên mặt mình. Narcisse tuyên bố mình được một thầy phù thủy làm hồi sinh rồi biến thành Zombie.

Sau khi được bệnh viện cung cấp thông tin về bệnh tình và cái chết của Narcisse gần 20 năm trước, các nhà khoa học đã xem trường hợp của người đàn ông này là một bằng chứng tiềm tàng về các Zombie của Haiti. Người ta đặt ra cho Narcisse nhiều câu hỏi về gia đình và tuổi thơ ấu của ông. Cuối cùng, gia đình Narcisse và những người quan sát bên ngoài đã công nhận ông là một Zombie hồi sinh! Trường hợp của ông Narcisse sau này cũng là lý do chính để Dự án Zombie ra đời. Đây là một dự án chuyên nghiên cứu nguồn gốc các Zombie tiến hành tại Haiti vào giữa các năm 1982 và 1984.

Năm 2009, nhà sản xuất chương Santiago Stelley Fernandez của đài VBS, dưới sự chỉ dẫn của một công dân Haiti lớn tuổi, người đã thoát khỏi bày tay thần chết sau khi bị 14 viên đạn găm vào mặt, đã tiến hành một cuộc điều tra riêng lẻ của mình về Zombie. Sau đó đoàn làm phim của Santiago Stelley Fernandez đã tìm tới Haiti ngay trước thời điểm diễn ra trận động đất mạnh tàn phá đảo quốc này để tìm hiểu và thu thập mẫu chất độc huyền thoại làm tê liệt thần kinh con người của các thầy phù thủy trên đất nước Haiti. Ở thời điểm hiện tại, nhóm làm phim vẫn đang tiếp tục chu du khắp đất nước Haiti để tìm ra những bí ẩn của một huyền thoại có một không hai này.

Không chỉ có trường hợp của người đàn ông kỳ lạ Clairvius Narcisse hay nhà sản xuất chương Santiago Stelley Fernandez, trước đó vào năm 1937, trong quá trình nghiên cứu văn hóa dân gian ở Haiti, Zora Neale Hurston - nhà nhân chủng học người Mỹ - đã chạn trán với một thây ma nữ có tên là Felicia Felix-Mentor. Theo lời đồn đại, người đàn bà này đã qua đời ở tuổi 29 và đội mồ sống dậy một cách đầy bí ẩn 20 năm sau đó. Hurston cố công tìm hiểu và biết được rằng có một loại biệt dược có thể gây chết giả, tuy nhiên lại không có nhiều nhân chứng chịu cung cấp thông tin để làm sáng tỏ câu chuyện này.

Bí ẩn về chất kịch độc

Không chỉ tồn tại trong huyền thoại hay trong những câu chuyện truyền miệng, hiện tượng Zombie tại khu vực Trung Phi nói chung và đất nước Haiti nói riêng đã được chính thức đưa vào nghiên cứu bới những giáo sư hàng đầu của nước Mỹ, Wade Davis - nhà khoa học của trường Đại học Harvard. Sau khá nhiều năm nghiên cứu và xâm nhập thực tế tại đất nước Haiti, vị giáo sư này đã cho ra đời hai công trình về hiện tượng Zombie có tên là “The Serpent and the Rainbow”, xuất bản năm 1985 và “The Ethnobiology of the Haitian Zombie” xuất bản năm 1988.


Ảnh mang tính minh họa

Trong cả hai tác phẩm của mình, giáo sư Wade Davis đã kết luận rằng các phù thủy ở Haiti đã dùng tetrodotoxin, một loại chất độc được chiết xuất từ cá nóc có thể gây ra hiện tượng tê liệt giống như chết. Được biết, tetrodotoxin là chất độc thần kinh, rất độc, gây tử vong cao, chất này cũng tồn tại ở da và nội tạng con sa giông, kỳ nhông, bạch tuộc vòng xanh, cóc... Tuy nhiên tetroditoxin có trong cá nóc được coi là một trong những chất có độc tính mạnh nhất đối với hệ thần kinh và tim mạch con người.

Đối với các thầy phù thủy tại Haiti, nắm biết được tetrodotoxin là loại chất cực độc, tuy nhiên với sự tìm tòi tài tình, họ đã kết hợp khéo léo chất này với nhiều loại chất khác để nó có thể khiến một người rơi vào trạng thái ngủ sâu giống như chết trong một thời gian dài. “Những nhà phù thủy này đã bào chế chất cực độc tetrodotoxin từ cá nóc thành một dạng chất bột. Khi nạn nhân được cho dùng thuốc này để rắc vào những vết thương hở trong những tai nạn lao động, thuốc bột Zombie sẽ làm tấy rát da nạn nhân. Độc tố tetrodotoxin trong thuộc bột Zombie khiến nạn nhân bị liệt người và có vẽ như đã chết nên gia đình lo mai táng. Lúc đó các thầy phù thủy sẽ lấy cắp “xác” từ trong mộ. Nếu chất độc được loại trừ hay không đủ, sức giết chết nạn nhân, người đó sẽ sống lại và biến thành một Zombie” - tác giả Wade Davis đã viết như vậy trong cuốn “The Ethnobiology of the Haitian Zombie” được xuất bản năm 1988.

Không chỉ tìm ra được chất độc tetrodotoxin được chiết xuất từ cá nóc, sau nhiều năm nghiên cứu, giáo sư Wade Davis cũng tìm ra được một loại chất độc khác gây tê liệt thần kinh của các Zombie. Đó là zombification - loại chất có khả năng kiểm soát thần kinh được chế từ cây cà độc dược.

Mặc dù lý thuyết của giáo sư Wade Davis khá thuyết phục nhưng nhiều nhà khoa học trên thế giới đã tìm ra lỗ hổng trong các nghiên cứu của ông. Nhà tâm lý học Terence Hines đến từ đại học Harvard  đã không đồng ý với kết luận của Davis khi cho rằng các phù thủy Haiti có khả năng giữ trạng thái vô hồn của một người trong thời gian nhiều năm liền mà không phải chỉ có vài ngày. Hơn nữa ông Terence Hines cũng cho biết trạng thái dùng chất tetrodotoxin không giống như hiện tượng Zombie.

Cho đến thời điểm hiện tại, mặc dù chưa có một kết luận chính thức về loại thuốc biến người thành Zombie, tuy nhiên chủ đề về loại người này vẫn luôn là một đề tài thú vị để các nhà khoa học trên thế giới tiếp tục tìm hiểu và nghiên cứu.

Người đưa tin
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

Gặp biến chứng thai kì khi U50, Ngô Thanh Vân được chồng làm cho điều này

Gặp biến chứng thai kì khi U50, Ngô Thanh Vân được chồng làm cho điều này

Chuyện làng sao - 4 giờ, 37 phút trước

Ngô Thanh Vân nhận được sự yêu chiều hết mực từ chồng khi bầu bí.

Tử vi ngày 14/6/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mão có quý nhân che chở, Dần đối mặt với thử thách

Tử vi ngày 14/6/2025 của 12 con giáp: Tuổi Mão có quý nhân che chở, Dần đối mặt với thử thách

Đời sống số - 4 giờ, 38 phút trước

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 14/6/2025.

Ăn cá có nhiều lợi ích, nhưng ăn bao nhiêu, ăn thế nào? Loại cá nào không nên ăn? Bạn đã thực sự biết chưa?

Ăn cá có nhiều lợi ích, nhưng ăn bao nhiêu, ăn thế nào? Loại cá nào không nên ăn? Bạn đã thực...

Chăm sóc sức khỏe - 5 giờ, 47 phút trước

Cá là một trong những loại thịt chất lượng cao, nhưng chúng ta cần biết cách lựa chọn. Không phải loại cá nào cũng có thể ăn, cũng không phải loại cá nào cũng...

Mức quy đổi điểm IELTS năm 2025 và học phí của 12 trường thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội

Mức quy đổi điểm IELTS năm 2025 và học phí của 12 trường thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội

Tin trong ngày - 5 giờ, 48 phút trước

Đại học Quốc gia Hà Nội đã ban hành quy chế tuyển sinh đại học chính quy năm 2025 áp dụng cho 12 trường thuộc.

Anh nông dân treo lon bia trong vườn bưởi gia đình, bên trong là 'kho báu' hàng xóm phải học theo

Anh nông dân treo lon bia trong vườn bưởi gia đình, bên trong là 'kho báu' hàng xóm phải học theo

Kiến thức - 5 giờ, 49 phút trước

Sáng kiến của anh Nguyễn Văn Trí (ngụ ấp Tân Xuân, xã Tân Phú, huyện Tân Châu) trong việc bảo vệ vườn bưởi không chỉ thân thiện với môi trường mà còn mang lại...

Anh Tú và hành động tình tứ với 'cô hàng xóm' LyLy khiến fan 'vỡ òa'

Netizen réo gọi vì tin đồn bỏ học, Hoa hậu Ý Nhi nói gì?

Netizen réo gọi vì tin đồn bỏ học, Hoa hậu Ý Nhi nói gì?

Chuyện làng sao - 5 giờ, 50 phút trước

Phản ứng của Hoa hậu Ý Nhi khi được netizen réo tên vì tin đồn bỏ học ở Úc khiến nhiều người quan tâm.

Trường hợp ban quản trị nhà chung cư không lập hóa đơn khi cung cấp dịch vụ cho cư dân thì bị xử lý như thế nào?

Trường hợp ban quản trị nhà chung cư không lập hóa đơn khi cung cấp dịch vụ cho cư dân thì bị...

Tin trong ngày - 5 giờ, 51 phút trước

Thực tế, tại nhiều chung cư, ban quản trị nhà chung cư lại đảm nhiệm một phần quản lý vận hành, điều này dẫn đến nhiều sai sót trong việc thực hiện nghĩa vụ...

Sao Việt 13/6: Mạc Anh Thư nói về việc tái hợp Huy Khánh; Ốc Thanh Vân lại đưa các con sang Úc định cư sau 6 tháng trở về Việt Nam?

Sao Việt 13/6: Mạc Anh Thư nói về việc tái hợp Huy Khánh; Ốc Thanh Vân lại đưa các con sang Úc...

Chuyện làng sao - 5 giờ, 52 phút trước

Tin sao Việt 13/6/2025: Huy Khánh và Mạc Anh Thư xuất hiện cùng nhau làm dấy lên tin đồn cả hai tái hợp. Bà xã Trí Rùa chia sẻ hình ảnh check-in tươi tắn...

Tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025: Những lưu ý khi đăng ký xét tuyển, phụ huynh và học sinh cần lưu ý

Tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025: Những lưu ý khi đăng ký xét tuyển, phụ huynh và học sinh cần...

Tin trong ngày - 5 giờ, 53 phút trước

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã có văn bản hướng dẫn tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng năm 2025 với nhiều điểm đáng lưu ý.

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Bảy ngày 14/6, tức ngày 19 tháng 5 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Bảy ngày 14/6, tức ngày 19 tháng 5 âm lịch?

Thời trang + - 8 giờ, 32 phút trước

Trong chu kỳ của các mùa thay đổi và các điều khoản mặt trời xen kẽ, mỗi thời kỳ có năng lượng và đặc điểm riêng biệt. Ngày 14 tháng 6, thứ bảy, ngày...

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn loài hoa đỏ yêu thích của bạn dựa trên trực giác để kiểm tra điều gì khiến bạn nổi bật trong mắt người khác

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn loài hoa đỏ yêu thích của bạn dựa trên trực giác để kiểm tra điều gì khiến...

Đời sống số - 8 giờ, 52 phút trước

Đây là bài trắc nghiệm tâm lý trực giác giúp bạn khám phá điểm nổi bật nhất của bản thân trong mắt người khác – dựa vào loài hoa màu đỏ mà bạn bị...

Sau khi kết hôn, tôi có nên đưa lương cho vợ không? Câu trả lời của 3 người đàn ông đã kết hôn rất thực tế

Sau khi kết hôn, tôi có nên đưa lương cho vợ không? Câu trả lời của 3 người đàn ông đã kết...

Đàn ông yêu - 8 giờ, 58 phút trước

Một người bạn tôi vừa hủy hôn vì bạn gái yêu cầu phải giao hết lương cho cô sau khi cưới. Anh không đồng ý vì cho rằng đó là vấn đề nguyên tắc....

5 nghề có mức lương cạnh tranh cao nhất hiện nay, thu nhập 400 triệu đồng/tháng, có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai

5 nghề có mức lương cạnh tranh cao nhất hiện nay, thu nhập 400 triệu đồng/tháng, có tiềm năng phát triển mạnh...

Tin trong ngày - 8 giờ, 8 phút trước

Việc lựa chọn một ngành nghề phù hợp không chỉ là đam mê mà còn là bài toán kinh tế quan trọng. Nếu bạn là một người trẻ tài năng, mong muốn được khẳng...

Tin vui cho người lao động: Chỉ cần đóng bảo hiểm xã hội 15 năm, có thể được hưởng lương hưu từ 1/7/2025

Tin vui cho người lao động: Chỉ cần đóng bảo hiểm xã hội 15 năm, có thể được hưởng lương hưu từ...

Tin trong ngày - 8 giờ, 9 phút trước

Theo quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu sẽ giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm. Đây là một...

Cây gỗ quý 4.300 năm tuổi được trả hơn 850 tỷ đồng: Cụ ông vẫn sống chết không bán!

Cây gỗ quý 4.300 năm tuổi được trả hơn 850 tỷ đồng: Cụ ông vẫn sống chết không bán!

Kiến thức - 8 giờ, 9 phút trước

Nhiều người nhận xét đây thật sự là một kho báu của thiên nhiên.

'Thành phố giàu nhất Việt Nam' sẽ trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ của châu Á, sánh ngang Singapore, Thượng Hải

'Thành phố giàu nhất Việt Nam' sẽ trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ của châu Á, sánh ngang...

Tin trong ngày - 8 giờ, 17 phút trước

TP. HCM vừa được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 1125/QĐ-TTg phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060.

Trả hết nợ thế chấp sớm là khôn ngoan hay ngu ngốc? Nhân viên ngân hàng cảnh báo: Nhiều người vẫn đang 'cho không' tiền

Trả hết nợ thế chấp sớm là khôn ngoan hay ngu ngốc? Nhân viên ngân hàng cảnh báo: Nhiều người vẫn đang...

Làm sao - 9 giờ, 49 phút trước

Vay tiền mua nhà từ lâu đã trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều gia đình. Tuy nhiên, khoản vay lớn kèm áp lực trả nợ hàng tháng khiến không ít người "đau...

Khu rừng toàn gỗ quý tại 1 tỉnh thuộc vùng Tây Bắc của Việt Nam: Nơi là ‘điểm đến đẹp siêu thực nhất thế giới’

Khu rừng toàn gỗ quý tại 1 tỉnh thuộc vùng Tây Bắc của Việt Nam: Nơi là ‘điểm đến đẹp siêu thực...

Kiến thức - 9 giờ, 50 phút trước

Đồi cây toàn gỗ quý này mọc ở độ cao trên 1.000m, có gần 70 cây, chưa kể cây con…

Hướng dẫn cập nhật căn cước công dân vào tài khoản bảo hiểm xã hội online

Hướng dẫn cập nhật căn cước công dân vào tài khoản bảo hiểm xã hội online

Làm sao - 9 giờ, 50 phút trước

Việc cập nhật số CCCD hoặc số định danh cá nhân là cơ sở để tiến tới đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm. Nhờ đó mà khi tích...

Thành phố giàu thứ 2 miền Bắc phê duyệt 3 dự án lớn với tổng số vốn hơn 14.000 tỷ đồng

Thành phố giàu thứ 2 miền Bắc phê duyệt 3 dự án lớn với tổng số vốn hơn 14.000 tỷ đồng

Kiến thức - 9 giờ, 51 phút trước

Các dự án được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, hoàn thiện hạ tầng và tạo đà phát triển đô thị hiện đại cho vùng đất tiềm năng...