Hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ

07:09 19/08/2012

Không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tập tục lạc hậu này diễn ra ở Tây Nguyên.

Núi rừng Tây Nguyên là nơi cư trú lâu đời của nhiều tộc người như Xê-đăng, Brâu, Êđê, M'nông, Jrai, Giẻ Triêng, Bana... Nhưng hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ phổ biến ở tộc người Bana và Jrai sinh - 2 tộc người hiền hòa, yêu chuộng hòa bình và rất trân trọng sự sống, bất kể đó là con người hay muông thú.


Rừng ma, nơi chứng kiến những hình ảnh khiếp đảm của hủ tục "dọ-tơm-amí"
khi đứa trẻ còn chưa dứt sữa mẹ đã lâm cảnh mồ côi. Ảnh: CAND.

Hết đời này đến đời khác, những người già Bana và Jrai đều nhắc nhở con cháu khi vào rừng săn thịt không được sát hại những con thú đang bụng mang dạ chửa. Bởi giết thú như thế là giết cả mẹ lẫn con, như thế là độc ác và làng sẽ phạt nặng. Ấy vậy mà hủ tục "dọ-tơm-amí" - hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ đã phản ánh điều trái ngược.

Tộc người Jrai và Bana rất thân thiện, hào sảng và giàu tình cảm. Họ mời người lạ uống rượu cần, ăn thịt nướng và khoản đãi những bữa đại tiệc cồng chiêng huyền hoặc. Trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày, sự tôn ty kính trên nhường dưới, lòng hiếu khách hiện rõ. Họ đặc biệt yêu thương trẻ con, nhất là những đứa trẻ hãy còn chưa dứt sữa mẹ.

Tại làng Dip xã Ia Kreng (huyện Chư Pảh, Gia Lai), cụ bà Rơ-chăm Luih (76 tuổi, người Jrai) lý giải, sở dĩ trẻ chưa dứt sữa được quan tâm, yêu thương đặc biệt bởi đồng bào quan niệm chúng yếu ớt, chưa thể tự chăm sóc mình, nếu thiếu vắng sự quan tâm của người lớn, chúng sẽ chết vì khát sữa, dịch bệnh và thú dữ rình rập.

Nhiều người già ở huyện Kong Chơro (Gia Lai) bật mí, từ bao đời qua các gia đình, dòng họ Jrai và Bana rất coi trọng việc sinh đẻ. Cặp vợ chồng nào cũng cố đẻ cho nhiều bởi quan niệm càng có nhiều con thì càng đông vui, có thể cậy nhờ con cháu đi lấy nước, lấy củi, săn thú... và đó là gia đình sung túc. Già làng Bok Nhâm (người Bana) bật mí, cũng vì lý do ấy mà lắm đôi vợ chồng hiếm muộn thường lo sợ khi về già sẽ không có con cái chăm nom. "Có làng còn quan niệm việc có nhiều con dòng họ thêm đông đúc, hùng mạnh", già Bok Nhâm nói.

Chính vì những lẽ đó mà việc sinh đẻ, nuôi dạy con cái được xem là việc quan trọng với người phụ nữ Jrai và Bana. Điều này đồng nghĩa với việc khi mang thai, người mẹ tương lai sẽ phải trải qua nhiều kiêng cữ nghiêm ngặt cũng như nghi lễ cúng Yàng (thần linh) nhằm cầu mong đứa trẻ sinh ra được khỏe mạnh. Nghi lễ cầu cho đứa trẻ chào đời dễ dàng sau 3 tháng người mẹ mang thai, được gọi là lễ nắn bụng. Ba tháng sau, nghi lễ buăh drang cầu cho người mẹ sinh nở dễ dàng sau 6 tháng mang thai... được tiến hành.

Gia chủ bày lễ vật, mời thầy cúng đến làm lễ Yàng Tơkeng (cúng Thần đẻ). Lời khấn có nội dung như sau: "Ơi, Thần/ Thần Núi, Thần Rừng, Thần Làng/ Hôm nay chúng tôi làm lễ/ Cúng gà, cúng heo, cúng dê/ Thần về chứng kiến và uống rượu cùng chúng tôi/ Đừng cho người đã chết vì đẻ khó đến gần/ Đừng cho người chết không bình thường về đến/ Đừng cho chúng nó bắt con gái, con trai đi/ Mong Thần phù hộ/ Cho dễ đẻ, đẻ tốt. Cho mẹ khỏe, con khỏe/ Được sống lâu dài/ Khi con trai, con gái lớn biết làm ăn được sung túc/ Lại mời Thần về uống rượu với chúng tôi".

Luật tục từ ngàn xưa cấm ngặt, lên án người đàn bà phá thai. Nếu bị phát hiện, hành vi trái đạo đức đó sẽ bị khép tội điên, bị kết tội biếng nhác (không muốn nuôi con), độc ác và hẳn nhiên sẽ bị họ hàng, dân làng trách móc, khinh khi. Ấy thế nhưng vì sao họ lại nhẫn tâm chôn sống đứa trẻ đáng thương mồ côi mẹ mà lẽ ra nó cần phải được yêu thương, vun đắp đặc biệt hơn những đứa trẻ khác?

Cách trung tâm thị xã Kon Tum khoảng 10 km, qua cây cầu Kon Klor thơ mộng bắc ngang dòng Đắk Bla là xã Đắk-Rơ-Wa (thị xã Kon Tum), nơi có nhiều ngôi làng cổ là địa bàn cư trú lâu đời của tộc người Bana và người Xê-đăng.


Gương mặt khiếp đảm của cụ bà Y M'lang khi nhắc đến hủ tục
người chôn sống người. Ảnh: CAND.

Tại làng Kon JơDri, khi được hỏi thăm hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh "dọ-tơm-amí", không ít phụ nữ người Bana ở làng rùng mình. Chị Y' Pla (45 tuổi) mẹ của 5 đứa con gật đầu xác nhận tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ là chuyện có thật chứ không phải là lời đồn. Cụ bà Y M'Lang (78 tuổi, ở làng Kon Klor), giọng chắc như đinh đóng cột: "Mẹ chết thì đứa trẻ được đưa ra rừng ma với mẹ thôi. Mẹ chết thì đứa trẻ phải chết cùng mẹ".

Hủ tục "dọ-tơm-amí" có từ bao giờ, hỏi thăm nhiều người già Jrai, Bana, đều chỉ nhận được nụ cười hiền lẫn những cái lắc đầu, câu trả lời "không biết", "không rõ". Những người trong cuộc chỉ rõ một điều rằng đó là tục lệ được truyền đời. Ông cha quy định, mẹ chết thì đứa trẻ sơ sinh buộc phải "dọ-tơm-amí", mặc cho gia đình không muốn. Vì hủ tục truyền đời lẫn áp lực từ phía dân làng, dòng họ mà đa phần cha của đứa trẻ sẽ không dám đấu tranh để bảo vệ con. Anh ta bỏ mặc đứa trẻ bị "dọ-tơm-amí", mặc người làng chôn sống nó theo mẹ.

Cụ bà Y M'lang bật mí, không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mẹ mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tùy làng mà đứa trẻ bị kết tội "dọ-tơm-amí" hoặc sẽ bị chôn sống theo mẹ hoặc bị bỏ mặc giữa rừng ma... Khi ấy nếu không chết vì kiệt sức thì đứa trẻ cũng sẽ chết vì bị rắn độc cắn hoặc thú dữ ăn.

Những người già có thể đã từng chứng kiến hay đã từng tham gia "dọ-tơm-amí" không dám thừa nhận mà chỉ giải thích giản đơn rằng do cuộc sống nơi núi sâu rừng thẳm ngày trước vốn dĩ nghèo khó và khắc nghiệt. Nếu mẹ chết, không được bú sữa mẹ, không được cho ăn, đứa trẻ rồi cũng sẽ chết vì đói nên người ta tin rằng việc "dọ-tơm-amí" sẽ giúp đứa trẻ khi về với thế giới ma sẽ được mẹ chăm sóc tốt hơn.

Chỉ vì những suy nghĩ giản đơn và ấu trĩ ấy mà khi mẹ chết, bao năm qua, rất nhiều đứa trẻ còn chưa dứt sữa bị chết oan, bị luật tục hà khắc, tàn nhẫn chôn sống theo mẹ. Dù những người già khẳng định hủ tục "dọ-tơm-amí" đã ngủ yên ở buôn làng mình từ lâu lắm, chỉ còn trong ký ức nhưng cứ nghĩ đến cảnh những đứa trẻ còn đỏ hỏn ngây thơ, vô tội bị mang ra giữa rừng với muôn vàn thú dữ và biết bao bất trắc... mà nhiều người không khỏi rùng mình.

Công An Nhân Dân
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

Mức lương hưu của người nghỉ hưu năm 2025 đóng BHXH đủ 23 năm, cụ thể là bao nhiêu?

Mức lương hưu của người nghỉ hưu năm 2025 đóng BHXH đủ 23 năm, cụ thể là bao nhiêu?

Kiến thức - 57 phút trước

Lao động nữ nghỉ hưu năm 2025, nếu đóng đủ 23 năm BHXH sẽ nhận được lương hưu với tỷ lệ 61% tiền lương tháng đóng BHXH. Đối với lao động nam, nếu đóng...

WHO công bố bảng xếp hạng 10 loại thịt lành mạnh nhất thế giới, ức gà chỉ xếp thứ 10, vị trí đầu tiên có chút bất ngờ

WHO công bố bảng xếp hạng 10 loại thịt lành mạnh nhất thế giới, ức gà chỉ xếp thứ 10, vị trí...

Kiến thức - 57 phút trước

Cùng với sự gia tăng của mức sống, mối quan tâm đến dinh dưỡng và sức khỏe trong ăn uống ngày càng được chú trọng. Mặc dù rau xanh luôn được ưu ái, thịt...

Chủ tịch một ngân hàng đã thẳng thắn nói: Trong 10 năm nữa, nhà cửa và tiền mặt sẽ không mang lại nhiều sự an toàn bằng hai thứ này

Chủ tịch một ngân hàng đã thẳng thắn nói: Trong 10 năm nữa, nhà cửa và tiền mặt sẽ không mang lại...

Làm sao - 57 phút trước

Trong xã hội hiện đại, người ta thường có hai cách phổ biến để bảo vệ tài sản gia đình. Một là gửi tiết kiệm bằng tiền mặt trong ngân hàng, hai là đầu...

Trong 6 năm tới, DeepSeek dự đoán 7 ngành nghề này sẽ có nguy cơ thất nghiệp cao, ai đang theo học cần chú ý

Trong 6 năm tới, DeepSeek dự đoán 7 ngành nghề này sẽ có nguy cơ thất nghiệp cao, ai đang theo học...

Kiến thức - 57 phút trước

DeepSeek đã dự đoán 7 ngành nghề có nguy cơ thất nghiệp cao trong vòng 6 năm tới, gây bất ngờ khi một số lĩnh vực tưởng chừng ổn định cũng đứng trước thách...

Các bác sĩ đã phân tích 1.500 cụ già sống thọ và ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng những người sống lâu thường làm 3 điều này!

Các bác sĩ đã phân tích 1.500 cụ già sống thọ và ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng những người sống...

Chăm sóc sức khỏe - 57 phút trước

Một nghiên cứu quy mô với dữ liệu từ 1.500 người cao tuổi sống thọ đã khiến các chuyên gia y tế không khỏi bất ngờ khi phát hiện ra rằng bí quyết sống...

Hoài Lâm lộ diện sau đám cưới của vợ cũ Cindy Lư và Đạt G, cười tươi...

Loại rau được báo Mỹ đánh giá 'tốt nhất thế giới', hóa ra là rau quen thuộc bán rẻ đầy chợ Việt

Loại rau được báo Mỹ đánh giá 'tốt nhất thế giới', hóa ra là rau quen thuộc bán rẻ đầy chợ Việt...

Chăm sóc sức khỏe - 58 phút trước

Loại rau quen thuộc họ cải này là một siêu thực phẩm thuộc top "rau tốt nhất thế giới", nó cung nguồn năng lượng tuyệt vời, chứa đầy chất dinh dưỡng rất tốt cho...

Con giáp nào may mắn Ngày 26 tháng 7, tức thứ Bảy, ngày 2 tháng 6 âm lịch?

Con giáp nào may mắn Ngày 26 tháng 7, tức thứ Bảy, ngày 2 tháng 6 âm lịch?

Đời sống số - 58 phút trước

Để theo kịp thời đại, trước tiên chúng ta phải hiểu các quy luật của tự nhiên và xã hội. Ngày 26 tháng 7 là thứ Bảy, ngày mùng 2 tháng 6 âm lịch....

Sinh con năm 2026 tháng nào tốt? Top 5 tháng đẹp sinh con thông minh, tài lộc vượng

Sinh con năm 2026 tháng nào tốt? Top 5 tháng đẹp sinh con thông minh, tài lộc vượng

Làm sao - 1 giờ, 23 phút trước

Việc xem xét chọn sinh con năm 2026 tháng nào tốt rất quan trọng, sẽ mang đến vận khí tốt lành cho trẻ về trí tuệ, nhân cách và tương lai sự nghiệp. Bên...

Đừng mặc đồ giống nhau vào mùa hè, hãy thử những bộ trang phục độc đáo này, chúng vừa cao cấp vừa thể hiện được thần thái của bạn

Đừng mặc đồ giống nhau vào mùa hè, hãy thử những bộ trang phục độc đáo này, chúng vừa cao cấp vừa...

Thời trang + - 2 giờ, 36 phút trước

Việc ăn mặc vào mùa hè thực ra khá đơn giản, nhưng nhiều người lại khiến phong cách ăn mặc hàng ngày của mình trở nên quá cứng nhắc, khiến cho trang phục thường...

Cả thế giới biết cách tạo ra vàng nhưng chẳng ai làm, tại sao?

Cả thế giới biết cách tạo ra vàng nhưng chẳng ai làm, tại sao?

Kiến thức - 2 giờ, 36 phút trước

Bên cạnh việc khai thác ngoài tự nhiên, con người đã thành công trong việc tạo ra vàng ở phòng thí nghiệm. Nhưng tại sao cách làm này không được nhân rộng?

Ai là nhân vật EQ cao nhất Tây Du Ký? Ngoài đời có 5 kiểu người giống hệt, bạn có nằm trong số đó không?

Ai là nhân vật EQ cao nhất Tây Du Ký? Ngoài đời có 5 kiểu người giống hệt, bạn có nằm trong...

Kiến thức - 2 giờ, 36 phút trước

Ở thời đại mà thông minh cảm xúc được đánh giá cao hơn cả điểm số, Sa Tăng bỗng trở thành biểu tượng EQ.

Sau 1/7/2025: Không cần mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc, chỉ cần mua loại tự nguyện sẽ không bị phạt, đúng không?

Sau 1/7/2025: Không cần mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc, chỉ cần mua loại tự nguyện sẽ không bị phạt, đúng...

Kiến thức - 2 giờ, 37 phút trước

Có thông tin cho rằng, sau ngày 1/7/2025, người dân không cần mua Bảo hiểm xe máy bắt buộc, chỉ cần mua loại tự nguyện sẽ không bị phạt, điều này có đúng không?...

2 nhóm khách hàng vừa mới bị Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV, MB... ngừng giao dịch rút/chuyển tiền, là ai?

2 nhóm khách hàng vừa mới bị Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV, MB... ngừng giao dịch rút/chuyển tiền, là ai?

Kiến thức - 2 giờ, 37 phút trước

Hàng loạt ngân hàng lớn tại Việt Nam như Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV, MB, ACB, SHB, LPBank… đã đồng loạt phát đi thông báo khẩn: Từ ngày 1/7/2025, tất cả giao dịch rút tiền,...

Bill Gates chỉ ra 2 ngành tưởng chừng 'bất khả xâm phạm' nay sắp bị AI xâm lấn

Bill Gates chỉ ra 2 ngành tưởng chừng 'bất khả xâm phạm' nay sắp bị AI xâm lấn

Tin trong ngày - 2 giờ, 37 phút trước

Tỷ phú Bill Gates đưa ra những nhận định đầy táo bạo về vai trò to lớn của trí tuệ nhân tạo trong việc giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực tại hai...

5 dấu hiệu nhận biết cha mẹ yêu bản thân hơn con cái

5 dấu hiệu nhận biết cha mẹ yêu bản thân hơn con cái

Kiến thức - 2 giờ, 37 phút trước

Một số phụ huynh luôn đặt bản thân lên hàng đầu, thậm chí vô tình khiến con cái trở thành "người thứ yếu" trong cuộc sống của họ.

7 cụm từ khiến bạn mất điểm trong giao tiếp, người khôn khéo tránh ngay!

7 cụm từ khiến bạn mất điểm trong giao tiếp, người khôn khéo tránh ngay!

Làm sao - 2 giờ, 7 phút trước

Giao tiếp là chìa khóa vàng giúp bạn gây thiện cảm và xây dựng niềm tin. Thế nhưng, chỉ một vài từ ngữ vô tình có thể biến cuộc trò chuyện thành thảm họa....

Chuyển đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp (không phải đất ở) thuộc địa giới hành chính của xã bị phạt bao nhiêu tiền?

Chuyển đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp (không phải đất ở) thuộc địa giới...

Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước

Nghị định số 123/2024 của Chính phủ quy định rõ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với hành vi sử dụng đất nông nghiệp không phải là...

Điểm danh những trường Đại học có học phí rẻ nhất Việt Nam: Dưới đây là danh sách chi tiết!

Điểm danh những trường Đại học có học phí rẻ nhất Việt Nam: Dưới đây là danh sách chi tiết!

Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước

Sau khi có điểm thi tốt nghiệp THPT 2025, nhiều thí sinh quan tâm các trường đại học có học phí phù hợp năng lực và điều kiện kinh tế.

Công an cảnh báo: Không muốn sập bẫy nợ tiền, người dân tuyệt đối đừng tải những ứng dụng này

Công an cảnh báo: Không muốn sập bẫy nợ tiền, người dân tuyệt đối đừng tải những ứng dụng này

Đời sống số - 2 giờ, 8 phút trước

Người dân cần hết sức cảnh giác và tìm hiểu thật kỹ trước khi tải xuống những ứng dụng này.

Hơn 20 bức tranh nổi tiếng nhất mọi thời đại

Hơn 20 bức tranh nổi tiếng nhất mọi thời đại

Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước

Lịch sử hội họa thế giới ghi dấu hàng trăm kiệt tác vượt thời gian, song mức độ phổ biến và danh tiếng của từng tác phẩm không đồng đều. Mới đây, tạp chí...