Hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ

07:09 19/08/2012

Không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tập tục lạc hậu này diễn ra ở Tây Nguyên.

Núi rừng Tây Nguyên là nơi cư trú lâu đời của nhiều tộc người như Xê-đăng, Brâu, Êđê, M'nông, Jrai, Giẻ Triêng, Bana... Nhưng hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ phổ biến ở tộc người Bana và Jrai sinh - 2 tộc người hiền hòa, yêu chuộng hòa bình và rất trân trọng sự sống, bất kể đó là con người hay muông thú.


Rừng ma, nơi chứng kiến những hình ảnh khiếp đảm của hủ tục "dọ-tơm-amí"
khi đứa trẻ còn chưa dứt sữa mẹ đã lâm cảnh mồ côi. Ảnh: CAND.

Hết đời này đến đời khác, những người già Bana và Jrai đều nhắc nhở con cháu khi vào rừng săn thịt không được sát hại những con thú đang bụng mang dạ chửa. Bởi giết thú như thế là giết cả mẹ lẫn con, như thế là độc ác và làng sẽ phạt nặng. Ấy vậy mà hủ tục "dọ-tơm-amí" - hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ đã phản ánh điều trái ngược.

Tộc người Jrai và Bana rất thân thiện, hào sảng và giàu tình cảm. Họ mời người lạ uống rượu cần, ăn thịt nướng và khoản đãi những bữa đại tiệc cồng chiêng huyền hoặc. Trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày, sự tôn ty kính trên nhường dưới, lòng hiếu khách hiện rõ. Họ đặc biệt yêu thương trẻ con, nhất là những đứa trẻ hãy còn chưa dứt sữa mẹ.

Tại làng Dip xã Ia Kreng (huyện Chư Pảh, Gia Lai), cụ bà Rơ-chăm Luih (76 tuổi, người Jrai) lý giải, sở dĩ trẻ chưa dứt sữa được quan tâm, yêu thương đặc biệt bởi đồng bào quan niệm chúng yếu ớt, chưa thể tự chăm sóc mình, nếu thiếu vắng sự quan tâm của người lớn, chúng sẽ chết vì khát sữa, dịch bệnh và thú dữ rình rập.

Nhiều người già ở huyện Kong Chơro (Gia Lai) bật mí, từ bao đời qua các gia đình, dòng họ Jrai và Bana rất coi trọng việc sinh đẻ. Cặp vợ chồng nào cũng cố đẻ cho nhiều bởi quan niệm càng có nhiều con thì càng đông vui, có thể cậy nhờ con cháu đi lấy nước, lấy củi, săn thú... và đó là gia đình sung túc. Già làng Bok Nhâm (người Bana) bật mí, cũng vì lý do ấy mà lắm đôi vợ chồng hiếm muộn thường lo sợ khi về già sẽ không có con cái chăm nom. "Có làng còn quan niệm việc có nhiều con dòng họ thêm đông đúc, hùng mạnh", già Bok Nhâm nói.

Chính vì những lẽ đó mà việc sinh đẻ, nuôi dạy con cái được xem là việc quan trọng với người phụ nữ Jrai và Bana. Điều này đồng nghĩa với việc khi mang thai, người mẹ tương lai sẽ phải trải qua nhiều kiêng cữ nghiêm ngặt cũng như nghi lễ cúng Yàng (thần linh) nhằm cầu mong đứa trẻ sinh ra được khỏe mạnh. Nghi lễ cầu cho đứa trẻ chào đời dễ dàng sau 3 tháng người mẹ mang thai, được gọi là lễ nắn bụng. Ba tháng sau, nghi lễ buăh drang cầu cho người mẹ sinh nở dễ dàng sau 6 tháng mang thai... được tiến hành.

Gia chủ bày lễ vật, mời thầy cúng đến làm lễ Yàng Tơkeng (cúng Thần đẻ). Lời khấn có nội dung như sau: "Ơi, Thần/ Thần Núi, Thần Rừng, Thần Làng/ Hôm nay chúng tôi làm lễ/ Cúng gà, cúng heo, cúng dê/ Thần về chứng kiến và uống rượu cùng chúng tôi/ Đừng cho người đã chết vì đẻ khó đến gần/ Đừng cho người chết không bình thường về đến/ Đừng cho chúng nó bắt con gái, con trai đi/ Mong Thần phù hộ/ Cho dễ đẻ, đẻ tốt. Cho mẹ khỏe, con khỏe/ Được sống lâu dài/ Khi con trai, con gái lớn biết làm ăn được sung túc/ Lại mời Thần về uống rượu với chúng tôi".

Luật tục từ ngàn xưa cấm ngặt, lên án người đàn bà phá thai. Nếu bị phát hiện, hành vi trái đạo đức đó sẽ bị khép tội điên, bị kết tội biếng nhác (không muốn nuôi con), độc ác và hẳn nhiên sẽ bị họ hàng, dân làng trách móc, khinh khi. Ấy thế nhưng vì sao họ lại nhẫn tâm chôn sống đứa trẻ đáng thương mồ côi mẹ mà lẽ ra nó cần phải được yêu thương, vun đắp đặc biệt hơn những đứa trẻ khác?

Cách trung tâm thị xã Kon Tum khoảng 10 km, qua cây cầu Kon Klor thơ mộng bắc ngang dòng Đắk Bla là xã Đắk-Rơ-Wa (thị xã Kon Tum), nơi có nhiều ngôi làng cổ là địa bàn cư trú lâu đời của tộc người Bana và người Xê-đăng.


Gương mặt khiếp đảm của cụ bà Y M'lang khi nhắc đến hủ tục
người chôn sống người. Ảnh: CAND.

Tại làng Kon JơDri, khi được hỏi thăm hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh "dọ-tơm-amí", không ít phụ nữ người Bana ở làng rùng mình. Chị Y' Pla (45 tuổi) mẹ của 5 đứa con gật đầu xác nhận tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ là chuyện có thật chứ không phải là lời đồn. Cụ bà Y M'Lang (78 tuổi, ở làng Kon Klor), giọng chắc như đinh đóng cột: "Mẹ chết thì đứa trẻ được đưa ra rừng ma với mẹ thôi. Mẹ chết thì đứa trẻ phải chết cùng mẹ".

Hủ tục "dọ-tơm-amí" có từ bao giờ, hỏi thăm nhiều người già Jrai, Bana, đều chỉ nhận được nụ cười hiền lẫn những cái lắc đầu, câu trả lời "không biết", "không rõ". Những người trong cuộc chỉ rõ một điều rằng đó là tục lệ được truyền đời. Ông cha quy định, mẹ chết thì đứa trẻ sơ sinh buộc phải "dọ-tơm-amí", mặc cho gia đình không muốn. Vì hủ tục truyền đời lẫn áp lực từ phía dân làng, dòng họ mà đa phần cha của đứa trẻ sẽ không dám đấu tranh để bảo vệ con. Anh ta bỏ mặc đứa trẻ bị "dọ-tơm-amí", mặc người làng chôn sống nó theo mẹ.

Cụ bà Y M'lang bật mí, không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mẹ mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tùy làng mà đứa trẻ bị kết tội "dọ-tơm-amí" hoặc sẽ bị chôn sống theo mẹ hoặc bị bỏ mặc giữa rừng ma... Khi ấy nếu không chết vì kiệt sức thì đứa trẻ cũng sẽ chết vì bị rắn độc cắn hoặc thú dữ ăn.

Những người già có thể đã từng chứng kiến hay đã từng tham gia "dọ-tơm-amí" không dám thừa nhận mà chỉ giải thích giản đơn rằng do cuộc sống nơi núi sâu rừng thẳm ngày trước vốn dĩ nghèo khó và khắc nghiệt. Nếu mẹ chết, không được bú sữa mẹ, không được cho ăn, đứa trẻ rồi cũng sẽ chết vì đói nên người ta tin rằng việc "dọ-tơm-amí" sẽ giúp đứa trẻ khi về với thế giới ma sẽ được mẹ chăm sóc tốt hơn.

Chỉ vì những suy nghĩ giản đơn và ấu trĩ ấy mà khi mẹ chết, bao năm qua, rất nhiều đứa trẻ còn chưa dứt sữa bị chết oan, bị luật tục hà khắc, tàn nhẫn chôn sống theo mẹ. Dù những người già khẳng định hủ tục "dọ-tơm-amí" đã ngủ yên ở buôn làng mình từ lâu lắm, chỉ còn trong ký ức nhưng cứ nghĩ đến cảnh những đứa trẻ còn đỏ hỏn ngây thơ, vô tội bị mang ra giữa rừng với muôn vàn thú dữ và biết bao bất trắc... mà nhiều người không khỏi rùng mình.

Công An Nhân Dân
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

Tin quan trọng: 5 trường hợp nào công chức không được thôi việc theo nguyện vọng từ 1/7/2025?

Tin quan trọng: 5 trường hợp nào công chức không được thôi việc theo nguyện vọng từ 1/7/2025?

Tin trong ngày - 20 phút trước

Bộ Nội vụ đã ban hành Quyết định số 727/QĐ-BNV hướng dẫn cụ thể về trình tự, thủ tục giải quyết thôi việc đối với công chức, viên chức.

Tại sao chúng ta chỉ đốt ba nén hương thay vì bốn hoặc năm nén? Đừng đốt nhang bừa bãi nếu bạn không hiểu rõ

Tại sao chúng ta chỉ đốt ba nén hương thay vì bốn hoặc năm nén? Đừng đốt nhang bừa bãi nếu bạn...

Kiến thức - 30 phút trước

Văn hóa truyền thống của đất nước ta vô cùng phong phú và sâu sắc, nhiều phong tục tập quán được lưu truyền từ xưa đến nay. Trong số đó, người dân thường đến...

Sao Việt 25/7: Ca sĩ Tóc Tiên không còn đeo nhẫn cưới; Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung xin lỗi ca sĩ Hiền Thục

Sao Việt 25/7: Ca sĩ Tóc Tiên không còn đeo nhẫn cưới; Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung xin lỗi ca sĩ Hiền...

Chuyện làng sao - 1 giờ, 9 phút trước

Tin sao Việt 25/7/2025: Nhiều người phát hiện "tín vật định tình" của Tóc Tiên và Touliver đã không còn xuất hiện trong những lần cả hai lộ diện gần đây. Nhạc sĩ Nguyễn...

Ngoài tiền lương, hàng nghìn người sẽ được nhận thêm 5.000.000 đồng/tháng từ 15/8/2025 nếu làm công việc này

Ngoài tiền lương, hàng nghìn người sẽ được nhận thêm 5.000.000 đồng/tháng từ 15/8/2025 nếu làm công việc này

Tin trong ngày - 1 giờ, 11 phút trước

Ngày 1/7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 179/2025/NĐ-CP, quy định về mức hỗ trợ cho người làm công tác chuyên trách trong các lĩnh vực chuyển đổi số, an toàn thông tin...

Nữ đại gia Thái Lan 1 năm thay 6 đời chồng, 57 tuổi đăng tin tuyển chồng đáp ứng tiêu chuẩn 'yêu' 28 lần/ngày, giờ ra sao?

Nữ đại gia Thái Lan 1 năm thay 6 đời chồng, 57 tuổi đăng tin tuyển chồng đáp ứng tiêu chuẩn 'yêu'...

Tin trong ngày - 1 giờ, 12 phút trước

Nữ doanh nhân nổi tiếng tại Thái Lan - Leena Jungjunja không chỉ được biết đến vì khối tài sản kếch xù mà còn bởi những câu chuyện đời tư gây chấn động. Đặc...

Hoài Lâm lộ diện sau đám cưới của vợ cũ Cindy Lư và Đạt G, cười tươi...

Trong năm 2025: Người mắc bệnh này không được lái xe ra đường, cố tình vi phạm bị CSGT tịch thu phương tiện?

Trong năm 2025: Người mắc bệnh này không được lái xe ra đường, cố tình vi phạm bị CSGT tịch thu phương...

Kiến thức - 1 giờ, 12 phút trước

Theo quy định thì người dân mắc 1 trong 7 bệnh này sẽ không được lái xe ra đường. Đó là bệnh gì?

Tổ tiên dặn: Bàn thờ có 3 thứ này 10 nhà thì 9 nhà nghèo khổ, nhìn xem nhà bạn có phạm phải hay không?

Tổ tiên dặn: Bàn thờ có 3 thứ này 10 nhà thì 9 nhà nghèo khổ, nhìn xem nhà bạn có phạm...

Phong thủy - 1 giờ, 12 phút trước

Theo quan niệm của người xưa và phong thủy, có những thứ không nên đặt lên bàn thờ.

Đi ăn cưới, đám giỗ gói đồ ăn thừa mang về là văn minh hay nhếch nhác?

Đi ăn cưới, đám giỗ gói đồ ăn thừa mang về là văn minh hay nhếch nhác?

Làm sao - 1 giờ, 12 phút trước

Trong đời sống hiện đại, việc dự tiệc cưới, giỗ, tân gia hay liên hoan đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, hành động gói đồ ăn thừa mang về đang gây tranh cãi....

Thông báo quan trọng với những người nhận lương hưu, trợ cấp BHXH trong kỳ chi trả tháng 8/2025

Thông báo quan trọng với những người nhận lương hưu, trợ cấp BHXH trong kỳ chi trả tháng 8/2025

Kiến thức - 1 giờ, 12 phút trước

BHXH khuyến khích người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH nhận chế độ hằng tháng qua tài khoản cá nhân để đảm bảo an toàn, nhanh chóng, kịp thời.

Giờ nào là tốt nhất cho người sinh năm Tuất?

Giờ nào là tốt nhất cho người sinh năm Tuất?

Đời sống số - 2 giờ, 55 phút trước

Trong văn hóa truyền thống, mối quan hệ giữa con giáp và thời gian trong ngày mang những ý nghĩa độc đáo. Nhiều người tò mò về thời điểm sinh của người tuổi Tuất...

Siêu dự án của Tỷ phú Phạm Nhật Vượng hưởng lợi khi đại lộ 10 làn xe được mong chờ bậc nhất Hà Nội có chuyển biến quan trọng

Siêu dự án của Tỷ phú Phạm Nhật Vượng hưởng lợi khi đại lộ 10 làn xe được mong chờ bậc nhất...

Tin trong ngày - 2 giờ, 17 phút trước

Đây là một trong những dự án được hưởng lợi nhiều nhất khi đại Lộ Tây Thăng Long thông xe. Khi thời gian di chuyển từ đại đô thị đến Tây Hồ chỉ còn...

Dự báo thời tiết: Miền Bắc tiếp tục mưa to đến rất to, người dân chú ý

Dự báo thời tiết: Miền Bắc tiếp tục mưa to đến rất to, người dân chú ý

Tin trong ngày - 2 giờ, 18 phút trước

Theo dự báo thời tiết mới nhất, phía Bắc (Thanh Hóa và Nghệ An) nhiều mây, có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to; phía Nam (Hà Tĩnh...

Đại học Quốc gia TP.HCM công bố bảng quy đổi điểm đánh giá năng lực năm 2025

Đại học Quốc gia TP.HCM công bố bảng quy đổi điểm đánh giá năng lực năm 2025

Tin trong ngày - 2 giờ, 18 phút trước

Tối 24/7, Đại học Quốc gia TP.HCM công bố bảng quy đổi tương đương giữa điểm thi đánh giá năng lực và điểm thi tốt nghiệp THPT ở 4 tổ hợp xét tuyển hệ...

Từ 1/1/2026: Quy định quan trọng liên quan đến hàng triệu xe máy chạy xăng ở Hà Nội, người dân cần nắm rõ

Từ 1/1/2026: Quy định quan trọng liên quan đến hàng triệu xe máy chạy xăng ở Hà Nội, người dân cần nắm...

Tin trong ngày - 2 giờ, 18 phút trước

Ước tính hàng triệu xe máy chạy xăng sẽ không được hoạt động trong khu vực trung tâm thành phố Hà Nội bắt đầu từ 1/1/2026.

Hai ngành học được ví là 'vua của mọi ngành' được một trường đại học giảm mạnh điểm sàn

Hai ngành học được ví là 'vua của mọi ngành' được một trường đại học giảm mạnh điểm sàn

Kiến thức - 2 giờ, 18 phút trước

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TP.HCM) hạ điểm sàn xét tuyển đối với hai ngành là thiết kế vi mạch và công nghệ bán dẫn.

Chọn hoa dâng bàn thờ ngày mùng 1 tháng 6 nhuận: Ưu tiên 5 loại cát tường, tuyệt đối tránh dâng 4 loài hoa xấu này

Chọn hoa dâng bàn thờ ngày mùng 1 tháng 6 nhuận: Ưu tiên 5 loại cát tường, tuyệt đối tránh dâng 4...

Làm sao - 2 giờ, 19 phút trước

Hoa dâng lên bàn thờ không chỉ cần đẹp mà còn phải mang ý nghĩa tốt lành, thu hút may mắn cho gia chủ. Tuy nhiên, không phải loài hoa nào cũng phù hợp...

Thảm kịch vụ lật tàu trên vịnh Hạ Long: Nạn nhân sẽ được bồi thường ra sao?

Thảm kịch vụ lật tàu trên vịnh Hạ Long: Nạn nhân sẽ được bồi thường ra sao?

Tin trong ngày - 3 giờ, 2 phút trước

Vụ lật tàu du lịch trên vịnh Hạ Long đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, với hàng chục người gặp nạn. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, tỉnh Quảng Ninh đã...

Ngày mùng 1 tháng 6 nhuận năm 2025: Thực hiện nguyên tắc '4 nên, 6 kiêng' để cả tháng đón phước lộc, may mắn, tránh vận xui

Ngày mùng 1 tháng 6 nhuận năm 2025: Thực hiện nguyên tắc '4 nên, 6 kiêng' để cả tháng đón phước lộc,...

Tin trong ngày - 3 giờ, 2 phút trước

Theo quan niệm dân gian, ngày mùng 1 đầu tháng mang ý nghĩa đặc biệt, là khởi đầu cho một chu kỳ mới. Mọi việc diễn ra trong ngày này đều sẽ ảnh hưởng...

Thuế bất động sản thứ 2 là gì? Khi nào đánh thuế bất động sản thứ 2?

Thuế bất động sản thứ 2 là gì? Khi nào đánh thuế bất động sản thứ 2?

Kiến thức - 3 giờ, 2 phút trước

Đề xuất đánh thuế đối với bất động sản thứ hai đang nhận được sự quan tâm lớn từ dư luận, với kỳ vọng có thể kiềm chế đầu cơ, ổn định thị trường...

3 kiểu tin nhắn nhóm khiến bạn trở thành đồng nghiệp EQ cao số 1

3 kiểu tin nhắn nhóm khiến bạn trở thành đồng nghiệp EQ cao số 1

Đời sống trẻ - 3 giờ, 2 phút trước

Nhóm chat không chỉ soạn thảo tin nhắn mà còn có thể phản ánh được EQ của bạn. Một biểu tượng cảm xúc đơn giản có thể mang lại sự thoải mái cho cả...