Hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ

07:09 19/08/2012

Không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tập tục lạc hậu này diễn ra ở Tây Nguyên.

Núi rừng Tây Nguyên là nơi cư trú lâu đời của nhiều tộc người như Xê-đăng, Brâu, Êđê, M'nông, Jrai, Giẻ Triêng, Bana... Nhưng hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ phổ biến ở tộc người Bana và Jrai sinh - 2 tộc người hiền hòa, yêu chuộng hòa bình và rất trân trọng sự sống, bất kể đó là con người hay muông thú.


Rừng ma, nơi chứng kiến những hình ảnh khiếp đảm của hủ tục "dọ-tơm-amí"
khi đứa trẻ còn chưa dứt sữa mẹ đã lâm cảnh mồ côi. Ảnh: CAND.

Hết đời này đến đời khác, những người già Bana và Jrai đều nhắc nhở con cháu khi vào rừng săn thịt không được sát hại những con thú đang bụng mang dạ chửa. Bởi giết thú như thế là giết cả mẹ lẫn con, như thế là độc ác và làng sẽ phạt nặng. Ấy vậy mà hủ tục "dọ-tơm-amí" - hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ đã phản ánh điều trái ngược.

Tộc người Jrai và Bana rất thân thiện, hào sảng và giàu tình cảm. Họ mời người lạ uống rượu cần, ăn thịt nướng và khoản đãi những bữa đại tiệc cồng chiêng huyền hoặc. Trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày, sự tôn ty kính trên nhường dưới, lòng hiếu khách hiện rõ. Họ đặc biệt yêu thương trẻ con, nhất là những đứa trẻ hãy còn chưa dứt sữa mẹ.

Tại làng Dip xã Ia Kreng (huyện Chư Pảh, Gia Lai), cụ bà Rơ-chăm Luih (76 tuổi, người Jrai) lý giải, sở dĩ trẻ chưa dứt sữa được quan tâm, yêu thương đặc biệt bởi đồng bào quan niệm chúng yếu ớt, chưa thể tự chăm sóc mình, nếu thiếu vắng sự quan tâm của người lớn, chúng sẽ chết vì khát sữa, dịch bệnh và thú dữ rình rập.

Nhiều người già ở huyện Kong Chơro (Gia Lai) bật mí, từ bao đời qua các gia đình, dòng họ Jrai và Bana rất coi trọng việc sinh đẻ. Cặp vợ chồng nào cũng cố đẻ cho nhiều bởi quan niệm càng có nhiều con thì càng đông vui, có thể cậy nhờ con cháu đi lấy nước, lấy củi, săn thú... và đó là gia đình sung túc. Già làng Bok Nhâm (người Bana) bật mí, cũng vì lý do ấy mà lắm đôi vợ chồng hiếm muộn thường lo sợ khi về già sẽ không có con cái chăm nom. "Có làng còn quan niệm việc có nhiều con dòng họ thêm đông đúc, hùng mạnh", già Bok Nhâm nói.

Chính vì những lẽ đó mà việc sinh đẻ, nuôi dạy con cái được xem là việc quan trọng với người phụ nữ Jrai và Bana. Điều này đồng nghĩa với việc khi mang thai, người mẹ tương lai sẽ phải trải qua nhiều kiêng cữ nghiêm ngặt cũng như nghi lễ cúng Yàng (thần linh) nhằm cầu mong đứa trẻ sinh ra được khỏe mạnh. Nghi lễ cầu cho đứa trẻ chào đời dễ dàng sau 3 tháng người mẹ mang thai, được gọi là lễ nắn bụng. Ba tháng sau, nghi lễ buăh drang cầu cho người mẹ sinh nở dễ dàng sau 6 tháng mang thai... được tiến hành.

Gia chủ bày lễ vật, mời thầy cúng đến làm lễ Yàng Tơkeng (cúng Thần đẻ). Lời khấn có nội dung như sau: "Ơi, Thần/ Thần Núi, Thần Rừng, Thần Làng/ Hôm nay chúng tôi làm lễ/ Cúng gà, cúng heo, cúng dê/ Thần về chứng kiến và uống rượu cùng chúng tôi/ Đừng cho người đã chết vì đẻ khó đến gần/ Đừng cho người chết không bình thường về đến/ Đừng cho chúng nó bắt con gái, con trai đi/ Mong Thần phù hộ/ Cho dễ đẻ, đẻ tốt. Cho mẹ khỏe, con khỏe/ Được sống lâu dài/ Khi con trai, con gái lớn biết làm ăn được sung túc/ Lại mời Thần về uống rượu với chúng tôi".

Luật tục từ ngàn xưa cấm ngặt, lên án người đàn bà phá thai. Nếu bị phát hiện, hành vi trái đạo đức đó sẽ bị khép tội điên, bị kết tội biếng nhác (không muốn nuôi con), độc ác và hẳn nhiên sẽ bị họ hàng, dân làng trách móc, khinh khi. Ấy thế nhưng vì sao họ lại nhẫn tâm chôn sống đứa trẻ đáng thương mồ côi mẹ mà lẽ ra nó cần phải được yêu thương, vun đắp đặc biệt hơn những đứa trẻ khác?

Cách trung tâm thị xã Kon Tum khoảng 10 km, qua cây cầu Kon Klor thơ mộng bắc ngang dòng Đắk Bla là xã Đắk-Rơ-Wa (thị xã Kon Tum), nơi có nhiều ngôi làng cổ là địa bàn cư trú lâu đời của tộc người Bana và người Xê-đăng.


Gương mặt khiếp đảm của cụ bà Y M'lang khi nhắc đến hủ tục
người chôn sống người. Ảnh: CAND.

Tại làng Kon JơDri, khi được hỏi thăm hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh "dọ-tơm-amí", không ít phụ nữ người Bana ở làng rùng mình. Chị Y' Pla (45 tuổi) mẹ của 5 đứa con gật đầu xác nhận tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ là chuyện có thật chứ không phải là lời đồn. Cụ bà Y M'Lang (78 tuổi, ở làng Kon Klor), giọng chắc như đinh đóng cột: "Mẹ chết thì đứa trẻ được đưa ra rừng ma với mẹ thôi. Mẹ chết thì đứa trẻ phải chết cùng mẹ".

Hủ tục "dọ-tơm-amí" có từ bao giờ, hỏi thăm nhiều người già Jrai, Bana, đều chỉ nhận được nụ cười hiền lẫn những cái lắc đầu, câu trả lời "không biết", "không rõ". Những người trong cuộc chỉ rõ một điều rằng đó là tục lệ được truyền đời. Ông cha quy định, mẹ chết thì đứa trẻ sơ sinh buộc phải "dọ-tơm-amí", mặc cho gia đình không muốn. Vì hủ tục truyền đời lẫn áp lực từ phía dân làng, dòng họ mà đa phần cha của đứa trẻ sẽ không dám đấu tranh để bảo vệ con. Anh ta bỏ mặc đứa trẻ bị "dọ-tơm-amí", mặc người làng chôn sống nó theo mẹ.

Cụ bà Y M'lang bật mí, không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mẹ mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tùy làng mà đứa trẻ bị kết tội "dọ-tơm-amí" hoặc sẽ bị chôn sống theo mẹ hoặc bị bỏ mặc giữa rừng ma... Khi ấy nếu không chết vì kiệt sức thì đứa trẻ cũng sẽ chết vì bị rắn độc cắn hoặc thú dữ ăn.

Những người già có thể đã từng chứng kiến hay đã từng tham gia "dọ-tơm-amí" không dám thừa nhận mà chỉ giải thích giản đơn rằng do cuộc sống nơi núi sâu rừng thẳm ngày trước vốn dĩ nghèo khó và khắc nghiệt. Nếu mẹ chết, không được bú sữa mẹ, không được cho ăn, đứa trẻ rồi cũng sẽ chết vì đói nên người ta tin rằng việc "dọ-tơm-amí" sẽ giúp đứa trẻ khi về với thế giới ma sẽ được mẹ chăm sóc tốt hơn.

Chỉ vì những suy nghĩ giản đơn và ấu trĩ ấy mà khi mẹ chết, bao năm qua, rất nhiều đứa trẻ còn chưa dứt sữa bị chết oan, bị luật tục hà khắc, tàn nhẫn chôn sống theo mẹ. Dù những người già khẳng định hủ tục "dọ-tơm-amí" đã ngủ yên ở buôn làng mình từ lâu lắm, chỉ còn trong ký ức nhưng cứ nghĩ đến cảnh những đứa trẻ còn đỏ hỏn ngây thơ, vô tội bị mang ra giữa rừng với muôn vàn thú dữ và biết bao bất trắc... mà nhiều người không khỏi rùng mình.

Công An Nhân Dân
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

“Bạn có thể biết một người bất tài” khi nhìn thoáng qua: Những người bất tài thường có 3 đặc điểm rất chính xác!

“Bạn có thể biết một người bất tài” khi nhìn thoáng qua: Những người bất tài thường có 3 đặc điểm rất...

Kiến thức - 2 giờ, 8 phút trước

“Không có năng lực, nhìn thoáng qua liền biết”: người không có năng lực, đa số đều thích ba thứ này, đều rất chính xác

Quy định mới nhất về đèn đỏ, đèn xanh, đèn vàng, phải chú ý nếu không có thể bị phạt tới 20 triệu đồng

Quy định mới nhất về đèn đỏ, đèn xanh, đèn vàng, phải chú ý nếu không có thể bị phạt tới 20...

Kiến thức - 3 giờ, 45 phút trước

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 có nhiều thay đổi quan trọng liên quan đến quy định tín hiệu đèn giao thông.

Ngân hàng cảnh báo chiêu lừa đảo mới liên quan đến mã QR, khi quét mã cần phải cảnh giác không 'mất cả chì lẫn chài'

Ngân hàng cảnh báo chiêu lừa đảo mới liên quan đến mã QR, khi quét mã cần phải cảnh giác không 'mất...

Tin trong ngày - 3 giờ, 46 phút trước

Các ngân hàng lớn đã đồng loạt phát đi cảnh báo về một hình thức lừa đảo tinh vi mang tên "Quishing", sử dụng mã QR giả mạo để chiếm đoạt tài sản của...

Tại sao Lưu Hiểu Khánh mạnh mẽ vậy mà lúc nào cũng bị lừa gạt? Kẻ xấu thích nhắm vào người có đặc điểm này

Tại sao Lưu Hiểu Khánh mạnh mẽ vậy mà lúc nào cũng bị lừa gạt? Kẻ xấu thích nhắm vào người có...

Chuyện làng sao - 3 giờ, 46 phút trước

Lưu Hiểu Khánh - nữ cường nhân kỳ cựu của màn ảnh Hoa ngữ, từng gây chấn động khi tiết lộ trên show truyền hình rằng có lần bà bị lừa đến mức "chỉ...

Muốn trúng tuyển ngay khi phỏng vấn xin việc, học cách người EQ cao đáp nếu sếp hỏi: 'Khi nào bạn có thể bắt đầu làm việc?'

Muốn trúng tuyển ngay khi phỏng vấn xin việc, học cách người EQ cao đáp nếu sếp hỏi: 'Khi nào bạn có...

Đời sống trẻ - 3 giờ, 48 phút trước

Đứng trước câu hỏi này, người hấp tấp thường nhanh nhảu nói 'ngay lập tức', người EQ cao khéo léo, được đánh giá chuyên nghiệp, trúng tuyển ngay.

Đăng video mừng sinh nhật tuổi 24, Hoa hậu Đỗ Thị Hà 'lộ' việc chuẩn bị làm...

Các chuyên gia tài chính cho biết đây là 4 nguồn thu nhập thụ động phổ biến nhất

Các chuyên gia tài chính cho biết đây là 4 nguồn thu nhập thụ động phổ biến nhất

Kiến thức - 3 giờ, 48 phút trước

Tạo thu nhập thụ động từ lâu đã được xem là chìa khóa vàng để đạt được tự do tài chính. Theo một bài đăng từ trang Insider, các chuyên gia tài chính đã...

Seoul Academy - Nơi chắp cánh ước mơ chuyên gia nail chuyên nghiệp

Seoul Academy - Nơi chắp cánh ước mơ chuyên gia nail chuyên nghiệp

Làm đẹp+ - 4 giờ, 40 phút trước

Nhu cầu ngành nail ngày càng tăng cao thu hút đông đảo bạn trẻ đam mê sáng tạo lựa chọn. Tuy nhiên, việc lựa chọn một địa chỉ đào tạo uy tín là yếu...

Con giáp nào may mắn vào Thứ Ba, ngày 29 tháng 7, tức ngày mùng 5 tháng 6 âm lịch?

Con giáp nào may mắn vào Thứ Ba, ngày 29 tháng 7, tức ngày mùng 5 tháng 6 âm lịch?

Đời sống số - 4 giờ, 46 phút trước

Thời gian trong năm là sự sắp xếp của các vì sao, và người xưa đã thể hiện điều đó bằng các thuật ngữ mặt trời và các nhánh đất. Ngày 29 tháng 7...

Khi một đồng nghiệp hỏi lương, những người có EQ thấp sẽ trả lời trực tiếp, trong khi những người có EQ cao sẽ trả lời lịch sự mà không làm mất lòng người khác

Khi một đồng nghiệp hỏi lương, những người có EQ thấp sẽ trả lời trực tiếp, trong khi những người có EQ...

Kiến thức - 4 giờ, 59 phút trước

Trong môi trường công sở, có những điều nên giữ kín và mức lương cá nhân là một trong số đó. Dù tò mò là điều khó tránh, nhưng việc hỏi hoặc lỡ lời...

Cha mẹ hãy nói 7 câu này thật nhiều để giúp con tự tin, hạnh phúc và thành công trong tương lai

Cha mẹ hãy nói 7 câu này thật nhiều để giúp con tự tin, hạnh phúc và thành công trong tương lai...

Chăm con - 4 giờ, 60 phút trước

Phương pháp cha mẹ trò chuyện, động viên và đồng hành cùng con sẽ quyết định đứa trẻ đó lớn lên với tâm thế như thế nào: tự tin hay tự ti, mạnh mẽ...

7 trường hợp không được cấp Sổ đỏ, Sổ hồng từ năm 2025, người dân nên nắm rõ

7 trường hợp không được cấp Sổ đỏ, Sổ hồng từ năm 2025, người dân nên nắm rõ

Tin trong ngày - 4 giờ, 60 phút trước

Theo quy định mới, những trường hợp sau sẽ không được cấp Sổ đỏ, Sổ hồng. Có gửi hồ sơ lên xét cũng bị trả về.

Từ 01/01/2026, 2 trường hợp nhà giáo không được thuyên chuyển

Từ 01/01/2026, 2 trường hợp nhà giáo không được thuyên chuyển

Tin trong ngày - 4 giờ, 60 phút trước

Từ ngày 01/01/2026, Luật Nhà giáo năm 2025, số 73/2025/QH15 do Quốc hội ban hành, sẽ chính thức có hiệu lực. Một trong những điểm đáng chú ý của đạo luật này là việc...

Trí tuệ lớn nhất của người già là giúp con cái mình '5 điều' này, điều này quan trọng hơn gấp trăm lần so với việc cho tiền

Trí tuệ lớn nhất của người già là giúp con cái mình '5 điều' này, điều này quan trọng hơn gấp trăm...

Làm sao - 4 giờ trước

Ở tuổi xế chiều, nhiều cha mẹ vẫn muốn giúp con cái. Nhưng giúp sao cho đúng, để con nhẹ gánh mà mình không thiệt thân, mới là điều khôn ngoan. Dưới đây là...

Tỉnh duy nhất Việt Nam sở hữu Di sản thiên nhiên thế giới xuyên biên giới cùng siêu hang động lớn nhất thế giới

Tỉnh duy nhất Việt Nam sở hữu Di sản thiên nhiên thế giới xuyên biên giới cùng siêu hang động lớn nhất...

Du lịch Việt - 4 giờ trước

Lần đầu tiên Việt Nam có Di sản thiên nhiên thế giới liên quốc gia, khi Phong Nha - Kẻ Bàng được mở rộng để kết nối với Vườn quốc gia Hin Nam Nô...

Từ nay: Chuyển đất nông nghiệp lên đất thổ cư sẽ có thay đổi quan trọng, người dân cần phải biết

Từ nay: Chuyển đất nông nghiệp lên đất thổ cư sẽ có thay đổi quan trọng, người dân cần phải biết

Kiến thức - 5 giờ, 34 phút trước

Chính thức từ 1/7, người dân sẽ đỡ tốn thời gian công sức hơn khi có thể làm thủ tục chuyển đất nông nghiệp lên đất thổ cư tại ngay xã nơi mình sinh...

Hơn 2 triệu người cao tuổi đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng chú ý: Khi nào được chi trả tiền?

Hơn 2 triệu người cao tuổi đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng chú ý: Khi nào được chi trả tiền?...

Tin trong ngày - 5 giờ, 35 phút trước

Tính đến ngày 15/4/2025, cả nước có khoảng 2,06 triệu người cao tuổi đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng. Dưới đây là một số điểm đối tượng này cần biết để nhận...

5 ngành học đang được AI 'chống lưng', ra trường là có việc, thí sinh nên cân nhắc

5 ngành học đang được AI 'chống lưng', ra trường là có việc, thí sinh nên cân nhắc

Đời sống số - 5 giờ, 35 phút trước

Hiện nay, thị trường lao động đang chứng kiến những thay đổi ngoạn mục. Bên cạnh các ngành "hot" truyền thống như Khoa học máy tính, có những lĩnh vực tưởng chừng "bên lề"...

Tin vui dành cho sinh viên: Ngành này được miễn 100% học phí, hưởng thêm phí sinh hoạt toàn khóa học

Tin vui dành cho sinh viên: Ngành này được miễn 100% học phí, hưởng thêm phí sinh hoạt toàn khóa học

Tin trong ngày - 5 giờ, 35 phút trước

Theo quy định, ngành học này sẽ được miễn hoàn toàn học phí cũng như hỗ trợ thêm phí sinh hoạt.

Hôn nhân xuống dốc không vì ai phản bội, mà vì hiệu ứng này! 90% các cặp đôi bỏ qua những chi tiết chí mạng

Hôn nhân xuống dốc không vì ai phản bội, mà vì hiệu ứng này! 90% các cặp đôi bỏ qua những chi...

Yêu - 5 giờ, 35 phút trước

Trong hôn nhân, không phải vì sự phản bội mà chính những rạn nứt nhỏ không được để tâm mới là thứ âm thầm bào mòn tình cảm. Một hiện tượng tâm lý nguy...

Trước khi ly hôn, Lan Phương và chồng Tây sống trong tổ ấm thế nào?

Trước khi ly hôn, Lan Phương và chồng Tây sống trong tổ ấm thế nào?

Chuyện làng sao - 5 giờ, 35 phút trước

Trước khi đi đến ly hôn, cặp đôi từng có thời gian sống trong căn hộ 90m2 tại một chung cư cao cấp ở quận Tân Bình, TP.HCM.