Hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ

07:09 19/08/2012

Không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tập tục lạc hậu này diễn ra ở Tây Nguyên.

Núi rừng Tây Nguyên là nơi cư trú lâu đời của nhiều tộc người như Xê-đăng, Brâu, Êđê, M'nông, Jrai, Giẻ Triêng, Bana... Nhưng hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ phổ biến ở tộc người Bana và Jrai sinh - 2 tộc người hiền hòa, yêu chuộng hòa bình và rất trân trọng sự sống, bất kể đó là con người hay muông thú.


Rừng ma, nơi chứng kiến những hình ảnh khiếp đảm của hủ tục "dọ-tơm-amí"
khi đứa trẻ còn chưa dứt sữa mẹ đã lâm cảnh mồ côi. Ảnh: CAND.

Hết đời này đến đời khác, những người già Bana và Jrai đều nhắc nhở con cháu khi vào rừng săn thịt không được sát hại những con thú đang bụng mang dạ chửa. Bởi giết thú như thế là giết cả mẹ lẫn con, như thế là độc ác và làng sẽ phạt nặng. Ấy vậy mà hủ tục "dọ-tơm-amí" - hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ đã phản ánh điều trái ngược.

Tộc người Jrai và Bana rất thân thiện, hào sảng và giàu tình cảm. Họ mời người lạ uống rượu cần, ăn thịt nướng và khoản đãi những bữa đại tiệc cồng chiêng huyền hoặc. Trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày, sự tôn ty kính trên nhường dưới, lòng hiếu khách hiện rõ. Họ đặc biệt yêu thương trẻ con, nhất là những đứa trẻ hãy còn chưa dứt sữa mẹ.

Tại làng Dip xã Ia Kreng (huyện Chư Pảh, Gia Lai), cụ bà Rơ-chăm Luih (76 tuổi, người Jrai) lý giải, sở dĩ trẻ chưa dứt sữa được quan tâm, yêu thương đặc biệt bởi đồng bào quan niệm chúng yếu ớt, chưa thể tự chăm sóc mình, nếu thiếu vắng sự quan tâm của người lớn, chúng sẽ chết vì khát sữa, dịch bệnh và thú dữ rình rập.

Nhiều người già ở huyện Kong Chơro (Gia Lai) bật mí, từ bao đời qua các gia đình, dòng họ Jrai và Bana rất coi trọng việc sinh đẻ. Cặp vợ chồng nào cũng cố đẻ cho nhiều bởi quan niệm càng có nhiều con thì càng đông vui, có thể cậy nhờ con cháu đi lấy nước, lấy củi, săn thú... và đó là gia đình sung túc. Già làng Bok Nhâm (người Bana) bật mí, cũng vì lý do ấy mà lắm đôi vợ chồng hiếm muộn thường lo sợ khi về già sẽ không có con cái chăm nom. "Có làng còn quan niệm việc có nhiều con dòng họ thêm đông đúc, hùng mạnh", già Bok Nhâm nói.

Chính vì những lẽ đó mà việc sinh đẻ, nuôi dạy con cái được xem là việc quan trọng với người phụ nữ Jrai và Bana. Điều này đồng nghĩa với việc khi mang thai, người mẹ tương lai sẽ phải trải qua nhiều kiêng cữ nghiêm ngặt cũng như nghi lễ cúng Yàng (thần linh) nhằm cầu mong đứa trẻ sinh ra được khỏe mạnh. Nghi lễ cầu cho đứa trẻ chào đời dễ dàng sau 3 tháng người mẹ mang thai, được gọi là lễ nắn bụng. Ba tháng sau, nghi lễ buăh drang cầu cho người mẹ sinh nở dễ dàng sau 6 tháng mang thai... được tiến hành.

Gia chủ bày lễ vật, mời thầy cúng đến làm lễ Yàng Tơkeng (cúng Thần đẻ). Lời khấn có nội dung như sau: "Ơi, Thần/ Thần Núi, Thần Rừng, Thần Làng/ Hôm nay chúng tôi làm lễ/ Cúng gà, cúng heo, cúng dê/ Thần về chứng kiến và uống rượu cùng chúng tôi/ Đừng cho người đã chết vì đẻ khó đến gần/ Đừng cho người chết không bình thường về đến/ Đừng cho chúng nó bắt con gái, con trai đi/ Mong Thần phù hộ/ Cho dễ đẻ, đẻ tốt. Cho mẹ khỏe, con khỏe/ Được sống lâu dài/ Khi con trai, con gái lớn biết làm ăn được sung túc/ Lại mời Thần về uống rượu với chúng tôi".

Luật tục từ ngàn xưa cấm ngặt, lên án người đàn bà phá thai. Nếu bị phát hiện, hành vi trái đạo đức đó sẽ bị khép tội điên, bị kết tội biếng nhác (không muốn nuôi con), độc ác và hẳn nhiên sẽ bị họ hàng, dân làng trách móc, khinh khi. Ấy thế nhưng vì sao họ lại nhẫn tâm chôn sống đứa trẻ đáng thương mồ côi mẹ mà lẽ ra nó cần phải được yêu thương, vun đắp đặc biệt hơn những đứa trẻ khác?

Cách trung tâm thị xã Kon Tum khoảng 10 km, qua cây cầu Kon Klor thơ mộng bắc ngang dòng Đắk Bla là xã Đắk-Rơ-Wa (thị xã Kon Tum), nơi có nhiều ngôi làng cổ là địa bàn cư trú lâu đời của tộc người Bana và người Xê-đăng.


Gương mặt khiếp đảm của cụ bà Y M'lang khi nhắc đến hủ tục
người chôn sống người. Ảnh: CAND.

Tại làng Kon JơDri, khi được hỏi thăm hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh "dọ-tơm-amí", không ít phụ nữ người Bana ở làng rùng mình. Chị Y' Pla (45 tuổi) mẹ của 5 đứa con gật đầu xác nhận tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ là chuyện có thật chứ không phải là lời đồn. Cụ bà Y M'Lang (78 tuổi, ở làng Kon Klor), giọng chắc như đinh đóng cột: "Mẹ chết thì đứa trẻ được đưa ra rừng ma với mẹ thôi. Mẹ chết thì đứa trẻ phải chết cùng mẹ".

Hủ tục "dọ-tơm-amí" có từ bao giờ, hỏi thăm nhiều người già Jrai, Bana, đều chỉ nhận được nụ cười hiền lẫn những cái lắc đầu, câu trả lời "không biết", "không rõ". Những người trong cuộc chỉ rõ một điều rằng đó là tục lệ được truyền đời. Ông cha quy định, mẹ chết thì đứa trẻ sơ sinh buộc phải "dọ-tơm-amí", mặc cho gia đình không muốn. Vì hủ tục truyền đời lẫn áp lực từ phía dân làng, dòng họ mà đa phần cha của đứa trẻ sẽ không dám đấu tranh để bảo vệ con. Anh ta bỏ mặc đứa trẻ bị "dọ-tơm-amí", mặc người làng chôn sống nó theo mẹ.

Cụ bà Y M'lang bật mí, không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mẹ mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tùy làng mà đứa trẻ bị kết tội "dọ-tơm-amí" hoặc sẽ bị chôn sống theo mẹ hoặc bị bỏ mặc giữa rừng ma... Khi ấy nếu không chết vì kiệt sức thì đứa trẻ cũng sẽ chết vì bị rắn độc cắn hoặc thú dữ ăn.

Những người già có thể đã từng chứng kiến hay đã từng tham gia "dọ-tơm-amí" không dám thừa nhận mà chỉ giải thích giản đơn rằng do cuộc sống nơi núi sâu rừng thẳm ngày trước vốn dĩ nghèo khó và khắc nghiệt. Nếu mẹ chết, không được bú sữa mẹ, không được cho ăn, đứa trẻ rồi cũng sẽ chết vì đói nên người ta tin rằng việc "dọ-tơm-amí" sẽ giúp đứa trẻ khi về với thế giới ma sẽ được mẹ chăm sóc tốt hơn.

Chỉ vì những suy nghĩ giản đơn và ấu trĩ ấy mà khi mẹ chết, bao năm qua, rất nhiều đứa trẻ còn chưa dứt sữa bị chết oan, bị luật tục hà khắc, tàn nhẫn chôn sống theo mẹ. Dù những người già khẳng định hủ tục "dọ-tơm-amí" đã ngủ yên ở buôn làng mình từ lâu lắm, chỉ còn trong ký ức nhưng cứ nghĩ đến cảnh những đứa trẻ còn đỏ hỏn ngây thơ, vô tội bị mang ra giữa rừng với muôn vàn thú dữ và biết bao bất trắc... mà nhiều người không khỏi rùng mình.

Công An Nhân Dân
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

Đại học Luật Hà Nội công bố điểm sàn, độ chênh điểm giữa các tổ hợp xét tuyển năm 2025

Đại học Luật Hà Nội công bố điểm sàn, độ chênh điểm giữa các tổ hợp xét tuyển năm 2025

Tin trong ngày - 43 phút trước

Ngày 23/7, trường Đại học Luật Hà Nội đã công bố điểm sàn, độ chênh điểm giữa các tổ hợp xét tuyển và quy tắc quy đổi tương đương điểm trúng tuyển năm 2025....

Loại cá nhiều protein hơn cả cá hồi, chợ Việt bán rất nhiều gặp nhớ mua ngay

Loại cá nhiều protein hơn cả cá hồi, chợ Việt bán rất nhiều gặp nhớ mua ngay

Chăm sóc sức khỏe - 1 giờ, 6 phút trước

Cá hồi là một loại thực phẩm giàu protein và phổ biến trong chế độ ăn uống của nhiều người. Tuy nhiên, ít người biết rằng có một loại cá khác có dinh dưỡng...

Từ tháng 7/2025, học sinh, sinh viên chỉ cần đóng BHYT tối đa 52.650 đồng/tháng

Từ tháng 7/2025, học sinh, sinh viên chỉ cần đóng BHYT tối đa 52.650 đồng/tháng

Kiến thức - 1 giờ, 7 phút trước

Học sinh, sinh viên trong cả nước sẽ được Nhà nước hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng bảo hiểm y tế (BHYT), thay vì 30% như trước.

Vượt 'thủ phủ FDI' Bắc Ninh, đây mới là tỉnh dẫn đầu cả nước về vốn đầu tư nước ngoài

Vượt 'thủ phủ FDI' Bắc Ninh, đây mới là tỉnh dẫn đầu cả nước về vốn đầu tư nước ngoài

Tin trong ngày - 1 giờ, 8 phút trước

Địa phương này đã vượt Bắc Ninh về vốn đầu tư nước ngoài khi thu hút FDI hơn 5,2 tỷ USD nửa đầu năm, với nhiều dự án lớn từ Qualcomm, Avery Dennison...

8 trường hợp bị thu hồi Đăng ký và Biển số xe trong năm nay: Xem có xe của bạn không?

8 trường hợp bị thu hồi Đăng ký và Biển số xe trong năm nay: Xem có xe của bạn không?

Kiến thức - 1 giờ, 9 phút trước

Người dân cần lưu ý 8 trường hợp sau sẽ bị thu hồi đăng ký và biển số xe để tránh bị xử phạt.

Hóa thân thành búp bê Barbie, Hoa hậu Thanh Thủy hút hơn 16 triệu lượt xem

Tin vui cho đối tượng sinh viên: Nếu học tại tỉnh lớn thứ hai cả nước, sinh viên 4 ngành này sẽ được miễn hoàn toàn học phí

Tin vui cho đối tượng sinh viên: Nếu học tại tỉnh lớn thứ hai cả nước, sinh viên 4 ngành này sẽ...

Kiến thức - 1 giờ, 9 phút trước

Xác định đây là những ngành học mũi nhọn, có nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai và đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, tỉnh có nhiều chương trình hấp dẫn...

Thay đổi mức đóng BHYT hộ gia đình: Người thứ 5 trở đi đóng ra sao, có phải sẽ được miễn phí?

Thay đổi mức đóng BHYT hộ gia đình: Người thứ 5 trở đi đóng ra sao, có phải sẽ được miễn phí?...

Tin trong ngày - 1 giờ, 9 phút trước

Thông tin về việc người thứ 5 trở đi trong hộ gia đình tham gia Bảo hiểm Y tế (BHYT) sẽ được miễn phí là không chính xác. Từ ngày 01/07/2025, theo quy định...

Đề xuất giảm bậc thuế thu nhập cá nhân từ 7 xuống 5, mức cao nhất là bao nhiêu?

Đề xuất giảm bậc thuế thu nhập cá nhân từ 7 xuống 5, mức cao nhất là bao nhiêu?

Tin trong ngày - 2 giờ, 12 phút trước

Bộ Tài chính vừa hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) để lấy ý kiến các bên liên quan. Một trong những thay đổi đáng chú ý...

Những đứa trẻ không khóc khi đi mẫu giáo phần lớn đến từ 5 kiểu gia đình này. Hãy đến và khám phá xem bạn thuộc kiểu gia đình nào nhé!

Những đứa trẻ không khóc khi đi mẫu giáo phần lớn đến từ 5 kiểu gia đình này. Hãy đến và khám...

Chăm con - 2 giờ, 29 phút trước

Cứ mỗi tháng 9, một "vở kịch đẫm nước mắt" lại được dàn dựng ngay trước cổng trường mẫu giáo - các em nhỏ ôm chặt quần áo bố mẹ và khóc nức nở....

Một số thói quen xấu dẫn đến mất tiền, hãy kiểm tra xem bạn có mắc phải thói quen nào không?

Một số thói quen xấu dẫn đến mất tiền, hãy kiểm tra xem bạn có mắc phải thói quen nào không?

Kiến thức - 3 giờ, 46 phút trước

Trong phong thủy, việc tích lũy và mất mát tài lộc không chỉ liên quan đến bố cục ngôi nhà mà còn liên quan mật thiết đến những thói quen ứng xử trong cuộc...

Việt Nam có ngành học 4 năm liền lọt Top thế giới: Điểm chuẩn cực ‘dễ thở’, thu nhập vượt ngưỡng 46 triệu/ngày

Việt Nam có ngành học 4 năm liền lọt Top thế giới: Điểm chuẩn cực ‘dễ thở’, thu nhập vượt ngưỡng 46...

Kiến thức - 3 giờ, 53 phút trước

Ngành này hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn.

Màng bọc thực phẩm dùng theo 3 cách này dễ 'mở đường' cho ung thư nhưng nhiều người thích làm

Màng bọc thực phẩm dùng theo 3 cách này dễ 'mở đường' cho ung thư nhưng nhiều người thích làm

Kiến thức - 3 giờ, 55 phút trước

Chuyên gia dinh dưỡng Cai Zhengliang (Đài Loan, Trung Quốc) cảnh báo rằng một số thói quen sử dụng màng bọc thực phẩm không đúng cách có thể khiến chất độc từ nhựa thẩm...

Ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch (nhuận) Ất Tỵ 2025, thắp hương vào khung giờ nào đẹp?

Ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch (nhuận) Ất Tỵ 2025, thắp hương vào khung giờ nào đẹp?

Làm sao - 3 giờ, 57 phút trước

Thắp hương ngày mùng 1 tháng 6 âm lịch năm Ất Tỵ (2025), đặc biệt là tháng nhuận vào khung giờ này được coi là thời điểm tốt nhất để đón nhận năng lượng...

Sau khi chết, liệu chúng ta có thể tìm thấy người thân ở thế giới bên kia không?

Sau khi chết, liệu chúng ta có thể tìm thấy người thân ở thế giới bên kia không?

Kiến thức - 3 giờ, 4 phút trước

Liệu con người có thực sự xuống địa ngục để đoàn tụ với gia đình sau khi chết? Các nhà khoa học đã giải đáp được bí ẩn này!

Các nhà tâm lý học: Những người có giường bừa bộn sáng tạo hơn 50% so với những người có giường gọn gàng

Các nhà tâm lý học: Những người có giường bừa bộn sáng tạo hơn 50% so với những người có giường gọn...

Kiến thức - 4 giờ, 55 phút trước

Nghiên cứu tâm lý hé lộ, người có không gian sống hỗn độn thường sở hữu khả năng tư duy vượt trội hơn 50% so với người ngăn nắp.

'Vua màn bạc' thập niên 90:  Sở hữu biệt thự 3 lầu, nội thất chuẩn 5 sao

'Vua màn bạc' thập niên 90: Sở hữu biệt thự 3 lầu, nội thất chuẩn 5 sao

Chuyện làng sao - 10 giờ trước

Lý Hùng hiện đang sống cùng gia đình trong căn biệt thự 3 tầng lầu với diện tích khoảng 700m2 tại TP. HCM.

Các nhà tâm lý học phát hiện ra rằng đàn ông ngoại tình để tìm kiếm sự mới lạ, trong khi phụ nữ thì ngược lại...

Các nhà tâm lý học phát hiện ra rằng đàn ông ngoại tình để tìm kiếm sự mới lạ, trong khi phụ...

Yêu - 10 giờ, 1 phút trước

Đàn ông thừa nhận có thể ngoại tình mà không cần lý do, trong khi phụ nữ nói rằng họ chỉ tìm đến người thứ ba khi cảm thấy hôn nhân đã "chết".

Bác sĩ: Dấu hiệu cảnh báo đầu tiên của bệnh thận thường xuất hiện khi ngủ, nhưng nhiều người không coi trọng

Bác sĩ: Dấu hiệu cảnh báo đầu tiên của bệnh thận thường xuất hiện khi ngủ, nhưng nhiều người không coi trọng...

Chăm sóc sức khỏe - 10 giờ, 8 phút trước

"Gần đây tôi phải dậy đi vệ sinh ba hoặc bốn lần một đêm, và giấc ngủ của tôi không được tốt. Có phải vì tôi đang già đi không?".

Dện mạo lạ hoắc của Ốc Thanh Vân gây choáng

Dện mạo lạ hoắc của Ốc Thanh Vân gây choáng

Chuyện làng sao - 11 giờ, 56 phút trước

Khi nhận về không ít lời chê bai về ngoại hình mới toanh, Ốc Thanh Vân đã gấp rút lên tiếng.

Ảnh hiếm về căn hộ đắt đỏ của NTK Công Trí trước khi bị bắt

Ảnh hiếm về căn hộ đắt đỏ của NTK Công Trí trước khi bị bắt

Chuyện làng sao - 11 giờ, 57 phút trước

Theo tìm hiểu, căn hộ của NTK Công Trí nằm ở khu vực có giá cực đắt đỏ tại trung tâm TP. HCM.