Hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ

07:09 19/08/2012

Không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tập tục lạc hậu này diễn ra ở Tây Nguyên.

Núi rừng Tây Nguyên là nơi cư trú lâu đời của nhiều tộc người như Xê-đăng, Brâu, Êđê, M'nông, Jrai, Giẻ Triêng, Bana... Nhưng hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ phổ biến ở tộc người Bana và Jrai sinh - 2 tộc người hiền hòa, yêu chuộng hòa bình và rất trân trọng sự sống, bất kể đó là con người hay muông thú.


Rừng ma, nơi chứng kiến những hình ảnh khiếp đảm của hủ tục "dọ-tơm-amí"
khi đứa trẻ còn chưa dứt sữa mẹ đã lâm cảnh mồ côi. Ảnh: CAND.

Hết đời này đến đời khác, những người già Bana và Jrai đều nhắc nhở con cháu khi vào rừng săn thịt không được sát hại những con thú đang bụng mang dạ chửa. Bởi giết thú như thế là giết cả mẹ lẫn con, như thế là độc ác và làng sẽ phạt nặng. Ấy vậy mà hủ tục "dọ-tơm-amí" - hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ đã phản ánh điều trái ngược.

Tộc người Jrai và Bana rất thân thiện, hào sảng và giàu tình cảm. Họ mời người lạ uống rượu cần, ăn thịt nướng và khoản đãi những bữa đại tiệc cồng chiêng huyền hoặc. Trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày, sự tôn ty kính trên nhường dưới, lòng hiếu khách hiện rõ. Họ đặc biệt yêu thương trẻ con, nhất là những đứa trẻ hãy còn chưa dứt sữa mẹ.

Tại làng Dip xã Ia Kreng (huyện Chư Pảh, Gia Lai), cụ bà Rơ-chăm Luih (76 tuổi, người Jrai) lý giải, sở dĩ trẻ chưa dứt sữa được quan tâm, yêu thương đặc biệt bởi đồng bào quan niệm chúng yếu ớt, chưa thể tự chăm sóc mình, nếu thiếu vắng sự quan tâm của người lớn, chúng sẽ chết vì khát sữa, dịch bệnh và thú dữ rình rập.

Nhiều người già ở huyện Kong Chơro (Gia Lai) bật mí, từ bao đời qua các gia đình, dòng họ Jrai và Bana rất coi trọng việc sinh đẻ. Cặp vợ chồng nào cũng cố đẻ cho nhiều bởi quan niệm càng có nhiều con thì càng đông vui, có thể cậy nhờ con cháu đi lấy nước, lấy củi, săn thú... và đó là gia đình sung túc. Già làng Bok Nhâm (người Bana) bật mí, cũng vì lý do ấy mà lắm đôi vợ chồng hiếm muộn thường lo sợ khi về già sẽ không có con cái chăm nom. "Có làng còn quan niệm việc có nhiều con dòng họ thêm đông đúc, hùng mạnh", già Bok Nhâm nói.

Chính vì những lẽ đó mà việc sinh đẻ, nuôi dạy con cái được xem là việc quan trọng với người phụ nữ Jrai và Bana. Điều này đồng nghĩa với việc khi mang thai, người mẹ tương lai sẽ phải trải qua nhiều kiêng cữ nghiêm ngặt cũng như nghi lễ cúng Yàng (thần linh) nhằm cầu mong đứa trẻ sinh ra được khỏe mạnh. Nghi lễ cầu cho đứa trẻ chào đời dễ dàng sau 3 tháng người mẹ mang thai, được gọi là lễ nắn bụng. Ba tháng sau, nghi lễ buăh drang cầu cho người mẹ sinh nở dễ dàng sau 6 tháng mang thai... được tiến hành.

Gia chủ bày lễ vật, mời thầy cúng đến làm lễ Yàng Tơkeng (cúng Thần đẻ). Lời khấn có nội dung như sau: "Ơi, Thần/ Thần Núi, Thần Rừng, Thần Làng/ Hôm nay chúng tôi làm lễ/ Cúng gà, cúng heo, cúng dê/ Thần về chứng kiến và uống rượu cùng chúng tôi/ Đừng cho người đã chết vì đẻ khó đến gần/ Đừng cho người chết không bình thường về đến/ Đừng cho chúng nó bắt con gái, con trai đi/ Mong Thần phù hộ/ Cho dễ đẻ, đẻ tốt. Cho mẹ khỏe, con khỏe/ Được sống lâu dài/ Khi con trai, con gái lớn biết làm ăn được sung túc/ Lại mời Thần về uống rượu với chúng tôi".

Luật tục từ ngàn xưa cấm ngặt, lên án người đàn bà phá thai. Nếu bị phát hiện, hành vi trái đạo đức đó sẽ bị khép tội điên, bị kết tội biếng nhác (không muốn nuôi con), độc ác và hẳn nhiên sẽ bị họ hàng, dân làng trách móc, khinh khi. Ấy thế nhưng vì sao họ lại nhẫn tâm chôn sống đứa trẻ đáng thương mồ côi mẹ mà lẽ ra nó cần phải được yêu thương, vun đắp đặc biệt hơn những đứa trẻ khác?

Cách trung tâm thị xã Kon Tum khoảng 10 km, qua cây cầu Kon Klor thơ mộng bắc ngang dòng Đắk Bla là xã Đắk-Rơ-Wa (thị xã Kon Tum), nơi có nhiều ngôi làng cổ là địa bàn cư trú lâu đời của tộc người Bana và người Xê-đăng.


Gương mặt khiếp đảm của cụ bà Y M'lang khi nhắc đến hủ tục
người chôn sống người. Ảnh: CAND.

Tại làng Kon JơDri, khi được hỏi thăm hủ tục chôn sống trẻ sơ sinh "dọ-tơm-amí", không ít phụ nữ người Bana ở làng rùng mình. Chị Y' Pla (45 tuổi) mẹ của 5 đứa con gật đầu xác nhận tục chôn sống trẻ sơ sinh theo mẹ là chuyện có thật chứ không phải là lời đồn. Cụ bà Y M'Lang (78 tuổi, ở làng Kon Klor), giọng chắc như đinh đóng cột: "Mẹ chết thì đứa trẻ được đưa ra rừng ma với mẹ thôi. Mẹ chết thì đứa trẻ phải chết cùng mẹ".

Hủ tục "dọ-tơm-amí" có từ bao giờ, hỏi thăm nhiều người già Jrai, Bana, đều chỉ nhận được nụ cười hiền lẫn những cái lắc đầu, câu trả lời "không biết", "không rõ". Những người trong cuộc chỉ rõ một điều rằng đó là tục lệ được truyền đời. Ông cha quy định, mẹ chết thì đứa trẻ sơ sinh buộc phải "dọ-tơm-amí", mặc cho gia đình không muốn. Vì hủ tục truyền đời lẫn áp lực từ phía dân làng, dòng họ mà đa phần cha của đứa trẻ sẽ không dám đấu tranh để bảo vệ con. Anh ta bỏ mặc đứa trẻ bị "dọ-tơm-amí", mặc người làng chôn sống nó theo mẹ.

Cụ bà Y M'lang bật mí, không chỉ trẻ sơ sinh bị chôn sống theo mẹ nếu mẹ chẳng may qua đời lúc vượt cạn, với tục "dọ-tơm-amí", hễ còn đang bú sữa mẹ mà mẹ chết thì đứa trẻ khó mà thoát khỏi "án tử". Tùy làng mà đứa trẻ bị kết tội "dọ-tơm-amí" hoặc sẽ bị chôn sống theo mẹ hoặc bị bỏ mặc giữa rừng ma... Khi ấy nếu không chết vì kiệt sức thì đứa trẻ cũng sẽ chết vì bị rắn độc cắn hoặc thú dữ ăn.

Những người già có thể đã từng chứng kiến hay đã từng tham gia "dọ-tơm-amí" không dám thừa nhận mà chỉ giải thích giản đơn rằng do cuộc sống nơi núi sâu rừng thẳm ngày trước vốn dĩ nghèo khó và khắc nghiệt. Nếu mẹ chết, không được bú sữa mẹ, không được cho ăn, đứa trẻ rồi cũng sẽ chết vì đói nên người ta tin rằng việc "dọ-tơm-amí" sẽ giúp đứa trẻ khi về với thế giới ma sẽ được mẹ chăm sóc tốt hơn.

Chỉ vì những suy nghĩ giản đơn và ấu trĩ ấy mà khi mẹ chết, bao năm qua, rất nhiều đứa trẻ còn chưa dứt sữa bị chết oan, bị luật tục hà khắc, tàn nhẫn chôn sống theo mẹ. Dù những người già khẳng định hủ tục "dọ-tơm-amí" đã ngủ yên ở buôn làng mình từ lâu lắm, chỉ còn trong ký ức nhưng cứ nghĩ đến cảnh những đứa trẻ còn đỏ hỏn ngây thơ, vô tội bị mang ra giữa rừng với muôn vàn thú dữ và biết bao bất trắc... mà nhiều người không khỏi rùng mình.

Công An Nhân Dân
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

12 nhóm ngành nghề “siêu hot” ở Việt Nam vào năm 2030, có ngành lương gần 4 tỷ/năm

12 nhóm ngành nghề “siêu hot” ở Việt Nam vào năm 2030, có ngành lương gần 4 tỷ/năm

Tin trong ngày - 7 giờ, 46 phút trước

Việc tìm hiểu xu hướng nghề nghiệp trong tương lai sẽ giúp các bạn trẻ hình dung rõ ràng về tình hình hiện tại, nắm bắt các thông tin cần thiết về nhu cầu...

Người nổi tiếng hay vướng vào ma túy, lý do là vì sao?

Người nổi tiếng hay vướng vào ma túy, lý do là vì sao?

Chuyện làng sao - 7 giờ, 47 phút trước

Thế giới điện ảnh và âm nhạc chứng kiến không ít nghệ sĩ vươn lên sau 'biến cố' như Angelina Jolie từng vượt qua nghiện ngập để trở lại mạnh mẽ. Tuy nhiên, cũng...

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 26 tháng 7 là thứ Bảy, ngày mùng 2 tháng 6 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng Ngày 26 tháng 7 là thứ Bảy, ngày mùng 2 tháng 6 âm lịch?

Đời sống số - 10 giờ, 34 phút trước

Ngày 26 tháng 7 là thứ Bảy, ngày mùng 2 tháng 6 âm lịch, thiên can địa chi là năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Bính Thân. Trong môi trường như vậy, con...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn giao tiếp bằng mắt thấy ấn tượng với vị Bồ Tát nào nhất? Xem bạn may mắn đến mức nào trong cuộc đời này?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn giao tiếp bằng mắt thấy ấn tượng với vị Bồ Tát nào nhất? Xem bạn may mắn...

Đời sống số - 10 giờ, 54 phút trước

Hôm nay tôi sẽ cùng bạn làm một bài trắc nghiệm tâm lý. Nó rất chính xác! Trong bức ảnh dưới đây, bạn nghĩ mình có ấn tượng tốt với vị Bồ Tát nào...

Khúc gỗ hơn 120 năm không phân hủy dù nổi trên mặt nước, được cho là có khả năng ‘điều khiển thời tiết’

Khúc gỗ hơn 120 năm không phân hủy dù nổi trên mặt nước, được cho là có khả năng ‘điều khiển thời...

Kiến thức - 10 giờ, 8 phút trước

Một khúc gỗ đã nổi trên mặt nước hồ Crater (bang Oregon, Mỹ), một cách bí ẩn suốt hơn 120 năm nay khiến các nhà khoa học chưa tìm được lời giải đáp chính...

Hoài Lâm lộ diện sau đám cưới của vợ cũ Cindy Lư và Đạt G, cười tươi...

Ngành học siêu HOT: Sinh viên chưa tốt nghiệp đã có việc làm, ra trường lương hơn 50 triệu/tháng, luôn “khát” nhân lực

Ngành học siêu HOT: Sinh viên chưa tốt nghiệp đã có việc làm, ra trường lương hơn 50 triệu/tháng, luôn “khát” nhân...

Kiến thức - 10 giờ, 8 phút trước

Dù thị trường lao động có nhiều khó khăn, nhưng tại nhiều trường đại học cho thấy, ngành học này sinh viên đã có việc làm dù chưa tốt nghiệp.

Trường hợp nào cán bộ công chức viên chức nhận 300% tháng tiền lương hiện hưởng?

Trường hợp nào cán bộ công chức viên chức nhận 300% tháng tiền lương hiện hưởng?

Tin trong ngày - 10 giờ, 9 phút trước

Câu hỏi: "Chính phủ quyết định cán bộ công chức viên chức nhận 300% tháng tiền lương hiện hưởng nếu chưa đến tuổi nghỉ hưu và không đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi...

Vì sao những người đàn ông giàu có lớn tuổi lại thích lấy giúp việc làm vợ? Đằng sau đó là cả một lợi ích 'tính toán đến từng chi tiết'

Vì sao những người đàn ông giàu có lớn tuổi lại thích lấy giúp việc làm vợ? Đằng sau đó là cả...

Đàn ông yêu - 10 giờ, 9 phút trước

Nhiều người giàu có khi về già lại chọn vợ là người giúp việc, điều tưởng như nghịch lý nhưng lại phản ánh sâu sắc bản chất vị kỷ được che đậy suốt cuộc...

Ông Hoàng Nam Tiến từng dự báo 1 ngành rất dễ thất nghiệp, hiện tại 'đào thải' cực mạnh: Nhiều thí sinh vẫn đăng ký thi

Ông Hoàng Nam Tiến từng dự báo 1 ngành rất dễ thất nghiệp, hiện tại 'đào thải' cực mạnh: Nhiều thí sinh...

Kiến thức - 10 giờ, 9 phút trước

Trong mùa tuyển sinh năm nay, ngành này vẫn đang được nhiều thí sinh đăng ký thi tuyển, bất chấp làn sóng đào thải gần đây.

6 trường hợp này phải đổi biển số xe và đăng ký xe ngay trong năm nay, là ai?

6 trường hợp này phải đổi biển số xe và đăng ký xe ngay trong năm nay, là ai?

Kiến thức - 11 giờ, 42 phút trước

Theo quy định tại Thông tư 79/2024/TT-BCA, có 6 trường hợp bắt buộc phải đổi chứng nhận đăng ký xe và biển số xe từ 01/01/2025.

Ba lý do thái giám lấy vợ: Lý do đầu khiến người ta thương hại, thứ ba lại khiến người ta ghen tị

Ba lý do thái giám lấy vợ: Lý do đầu khiến người ta thương hại, thứ ba lại khiến người ta ghen...

Hồ sơ tư liệu - 11 giờ, 42 phút trước

Thái giám hay còn gọi là hoạn quan là một tầng lớp đặc biệt trong xã hội phong kiến Trung Quốc. Họ thường xuất thân bần hàn, được đưa vào cung từ khi còn...

Trường nào được định hướng phát triển thành các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm về kỹ thuật và công nghệ?

Trường nào được định hướng phát triển thành các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm về kỹ thuật và công...

Kiến thức - 11 giờ, 43 phút trước

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, đến năm 2030, Việt...

5 loại cây người giàu thích trồng hơn cả hoa: Nhà nào có 1 cây cũng sung túc, phúc lộc đủ đầy

5 loại cây người giàu thích trồng hơn cả hoa: Nhà nào có 1 cây cũng sung túc, phúc lộc đủ đầy...

Phong thủy - 11 giờ, 43 phút trước

Trồng cây không chỉ là thú vui tao nhã mà còn là cách nuôi dưỡng tâm hồn, thu hút năng lượng tích cực và rước tài lộc vào nhà một cách tự nhiên nhất....

Nam diễn viên Trọng Nhân bị chủ tiệm bánh bò tố 'bom hàng', cuộc tranh cãi thu hút hàng nghìn người theo dõi, chuyện gì đây?

Nam diễn viên Trọng Nhân bị chủ tiệm bánh bò tố 'bom hàng', cuộc tranh cãi thu hút hàng nghìn người theo...

Chuyện làng sao - 11 giờ, 43 phút trước

Diễn viên Trọng Nhân bị một chủ tiệm bánh có tiếng tố đặt đơn hơn 400 nghìn đồng nhưng 'bom hàng' không nhận. Vụ ồn ào này đang thu hút rất nhiều sự chú...

Tư duy tiết kiệm mới: Đầu tư đúng hướng để tối ưu chi phí

Tư duy tiết kiệm mới: Đầu tư đúng hướng để tối ưu chi phí

Đi gì - 11 giờ, 54 phút trước

Trong cuộc sống hiện đại, tư duy tiết kiệm không còn đơn thuần là cắt giảm chi tiêu tối đa mà là đầu tư thông minh, chọn lựa những sản phẩm mang lại hiệu...

Mức lương hưu của người nghỉ hưu năm 2025 đóng BHXH đủ 23 năm, cụ thể là bao nhiêu?

Mức lương hưu của người nghỉ hưu năm 2025 đóng BHXH đủ 23 năm, cụ thể là bao nhiêu?

Kiến thức - 11 giờ, 28 phút trước

Lao động nữ nghỉ hưu năm 2025, nếu đóng đủ 23 năm BHXH sẽ nhận được lương hưu với tỷ lệ 61% tiền lương tháng đóng BHXH. Đối với lao động nam, nếu đóng...

WHO công bố bảng xếp hạng 10 loại thịt lành mạnh nhất thế giới, ức gà chỉ xếp thứ 10, vị trí đầu tiên có chút bất ngờ

WHO công bố bảng xếp hạng 10 loại thịt lành mạnh nhất thế giới, ức gà chỉ xếp thứ 10, vị trí...

Kiến thức - 11 giờ, 28 phút trước

Cùng với sự gia tăng của mức sống, mối quan tâm đến dinh dưỡng và sức khỏe trong ăn uống ngày càng được chú trọng. Mặc dù rau xanh luôn được ưu ái, thịt...

Chủ tịch một ngân hàng đã thẳng thắn nói: Trong 10 năm nữa, nhà cửa và tiền mặt sẽ không mang lại nhiều sự an toàn bằng hai thứ này

Chủ tịch một ngân hàng đã thẳng thắn nói: Trong 10 năm nữa, nhà cửa và tiền mặt sẽ không mang lại...

Làm sao - 11 giờ, 28 phút trước

Trong xã hội hiện đại, người ta thường có hai cách phổ biến để bảo vệ tài sản gia đình. Một là gửi tiết kiệm bằng tiền mặt trong ngân hàng, hai là đầu...

Trong 6 năm tới, DeepSeek dự đoán 7 ngành nghề này sẽ có nguy cơ thất nghiệp cao, ai đang theo học cần chú ý

Trong 6 năm tới, DeepSeek dự đoán 7 ngành nghề này sẽ có nguy cơ thất nghiệp cao, ai đang theo học...

Kiến thức - 11 giờ, 28 phút trước

DeepSeek đã dự đoán 7 ngành nghề có nguy cơ thất nghiệp cao trong vòng 6 năm tới, gây bất ngờ khi một số lĩnh vực tưởng chừng ổn định cũng đứng trước thách...

Các bác sĩ đã phân tích 1.500 cụ già sống thọ và ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng những người sống lâu thường làm 3 điều này!

Các bác sĩ đã phân tích 1.500 cụ già sống thọ và ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng những người sống...

Chăm sóc sức khỏe - 11 giờ, 29 phút trước

Một nghiên cứu quy mô với dữ liệu từ 1.500 người cao tuổi sống thọ đã khiến các chuyên gia y tế không khỏi bất ngờ khi phát hiện ra rằng bí quyết sống...