Bí ẩn rừng ma và tục cõng xác chết độc nhất VN

23:35 21/04/2013

Theo tập tục của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai là người phải cõng xác cha mẹ đi chôn để tỏ lòng hiếu thảo.

Không biết tập tục này có tự bao giờ, nhưng theo những vị cao niên, trong tập tục tang ma của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai phải tự cõng xác cha mẹ ra cánh rừng thiêng để chôn cất.
Trong sự thống nhất là cơ tầng chung cho văn hoá mọi vùng miền ở Việt Nam, những quan niệm về quan- hôn- tang- tế của các cộng đồng tộc người sinh sống ở Việt Nam cũng có sự khác biệt. Các nghi thức trong tang ma của người Xơ Đăng là một ví dụ.
Xuất phát từ quan niệm vạn vật hữu linh, người Xơ Đăng cho rằng mọi việc đến với con người đều có sự sắp đặt của thần linh; hay nói cách khác, thần linh chi phối cuộc sống của mọi người mà cái chết không là ngoại lệ. Chính vì vậy, trong tâm thức họ, khi chết đi, con người lại trở về với các đấng thần linh. Do đó, trước cái chết của một thành viên, người thân dù thương tiếc nhưng không than khóc nhiều.Việc chuẩn bị đưa người chết về thế giới của ma/thần linh được thực hiện chu đáo với những việc làm thiết thực như lau chùi sạch sẽ và mặc quần áo lành lặn cho người chết. Sau đó người chết được đưa đến nơi chôn cất. Sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, đặc biệt là giữa cha mẹ và con cái thể hiện rõ trong việc đưa người chết đến nơi an nghĩ cuối cùng.

Tập tục tang ma của người Xơ Đăng có nhiều nét
độc đáo. Ảnh: Sức khỏe & Đời sống.
Theo tập tục của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai là người phải cõng xác cha mẹ đi chôn để tỏ lòng hiếu thảo. Nếu chẳng may, người con chết trước thì sự thương tiếc của cha mẹ được thể hiện qua việc cõng xác con đến nơi an nghỉ cuối cùng ở một cánh rừng già phía tây của làng, nơi vẫn được xem là cánh rừng thiêng, cánh rừng ma của cả làng. Cũng có những trường hợp, cha mẹ chết đi khi người con còn quá nhỏ, không đủ sức cõng cha mẹ đi chôn thì phải nhờ người khác cõng thay. Một điều lưu ý là người được nhờ làm giúp việc này phải là người có quan hệ huyết thống trong dòng họ.
Nếu một số dân tộc như người Êđê, người Giarai, người Kinh... có tập tục đặt xác người chết vào quan tài trước khi đi chôn thì người Xơ Đăng để nguyên xác người chết như vậy và cõng đi chôn. Trong quan niệm tâm linh, người ta cho rằng điều đó sẽ giúp linh hồn người chết dễ siêu thoát hơn.
Táng tục và táng thức của người Xơ Đăng cũng có những khác biệt so với các tộc dân khác trong khu vực. Nếu người Kinh có tục lệ đặt huyệt mộ theo hướng Đông- Tây, để đầu người chết gối về phía núi, huyệt mộ được đào vuông thành sắc cạnh thì người Xơ Đăng có táng thức mang nhiều nét tương đồng với các tộc dân Tây Nguyên hơn. 
Huyệt mộ được đào gồm hai phần: từ trên xuống có tiết diện hình vuông, mỗi cạnh khoảng 40cm. Phần huyệt này được đào sâu khoảng 1,5m. Sau đó, huyệt được khoét ngách vừa đủ để người chết nằm ngang, đầu quay về hướng Tây. Chiều cao của huyệt từ đáy đến trần ngách ngang khoảng 60 cm. Khi lấp đất người ta đặt một tấm gỗ vào nơi bắt đầu khoét ngang trước khi đổ đất xuống huyệt. Người ta tránh không để đất rơi xuống thi thể, đặc biệt là không để mặt và phần trên của thi thể người chết tiếp xúc với đất. Sự cẩn trọng khi lấp đất thể hiện thái độ trân trọng, thương tiếc của dân làng đối với người vừa mất. 
Cũng giống như nhiều dân tộc khác, trong đó có người Kinh, người Xơ Đăng quan niệm có hai dạng chết: chết lành và chết dữ. Chết lành là những cái chết bình thường theo quy luật tuổi già, ốm đau hoặc chết do một số các nguyên nhân nằm ngoài ý muốn của người chết. Với cái chết này, người Xơ Đăng bày tỏ sự tiếc thương qua việc đào huyệt mộ thật sâu, thật bằng phẳng để người chết có được sự bình yên trong giấc ngủ cuối cùng của mình. Bên cạnh, theo cách nghĩ của tộc dân này, những người chết như vậy là những người hiền lành nên tang ma được thực hiện rất chu đáo.

Cánh rừng ma (hay rừng thiêng), nơi con trai phải cõng xác cha mẹ đến đây để chôn cất.
Những cái chết như bị cây đè, thú dữ vồ hoặc trôi sông, suối... trong quan niệm của hầu hết các tộc dân khác là chết dữ. Với những cái chết như vậy, người chết không được chôn trong nghĩa địa chung của làng mà phải chôn ở một nơi nào khác như tại chính nơi người đó đã chết hoặc ở bìa rừng một cách sơ sài, các nghi thức cúng tế cũng đơn giản hơn, đặc biệt, hầu hết các dân tộc đều có nghi thức mời thầy cúng “làm phép” để con ma dữ đó không về làm hại những người sống…Nhưng người Xơ Đăng cho rằng những cái chết do tai nạn, rủi ro vẫn là những cái chết lành. Theo quan niệm của họ, những người chết cũng không muốn như vậy. Đó chỉ là tai nạn ngoài ý muốn của người chết và dân làng vẫn chôn cất nạn nhân xấu số rất chu đáo. Điều này thể hiện tính nhân văn của cả cộng đồng tộc người đối với các thành viên trong xã hội người Xơ Đăng.
Đặc biệt, người Xơ Đăng rất quý trọng giá trị của cuộc sống mà theo họ là do thần linh sắp đặt cho con người. Chính vì vậy, cái chết do con người tự gây ra như tự tử bị lên án nặng nề và bị xem là những cái chết dữ. Với những người như vậy sẽ không được cõng mà chỉ được khiêng đến nơi chôn cất. Huyệt mộ là một hố đào sơ sài, không có ngách ngang, người chết không được đặt nằm mà chôn ở tư thế ngồi xổm (ngồi bó gối), vài sợi tóc của người chết được kéo ngược lên trên và để lộ ra trên mặt đất khi lấp đất (người Xơ-Đăng xưa để tóc dài). 
Trong những trường hợp này, mặt người chết được đặt xoay về hướng Tây. Người ta cho rằng, làm vậy con ma dữ không thể thấy được người sống để làm hại dân làng (làng của người sống ở về hướng Đông của rừng ma hoặc nghĩa địa). 
Đặc biệt với những người thắt cổ chết, người làng hết sức xa lánh. Trước đây người ta thả trôi sông, suối với thái độ ghê sợ. Ngày nay do ý thức giữ sạch nguồn nước và bảo vệ môi trường nên họ khiêng xác đi chôn như chôn một người chết dữ.
Người Xơ-Đăng không có tục chia của, cũng không cúng giỗ người chết. Khi chôn người thân xong, người ta trở về nhà với cuộc sống bình thường. Có thể nói, lễ bỏ mả được thực hiện ngay khi chôn xong người chết. Chỉ khi có dịp quay lại nghĩa địa (thường là để chôn người khác), người ta mới đến thăm mộ người chết mà thôi.
Người Xơ Đăng (hay còn gọi là Xê Đăng) là một tộc người trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Có số dân khoảng gần một ngàn người phân bổ chủ yếu ở các tỉnh Kon Tum, Quảng Ngãi, Quảng Nam và xen kẽ cùng các tộc người khác trong khu vực. 
 
Cùng với các tộc người khác như Bana, Brâu, Bru-Vân Kiều, Cơtu, Gié-triêng, H’rê, Khơ Mú, Mạ…, người Xơ Đăng thuộc ngữ hệ Môn-Khơmer. Sự cận cư với các tộc người khác dẫn đến việc giao thoa và đan xen văn hoá là điều tất yếu, nhưng vẫn không làm mất đi những giá trị truyền thống của người Xơ Đăng. Từ ngôn ngữ tộc người, cơ sở kinh tế tộc người đến các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể..., người Xơ đăng vẫn bảo lưu được những giá trị văn hoá truyền thống đã có từ ngàn xưa của mình, trong đó có những tập tục độc đáo trong tang ma.

 

Theo Kienthuc.net.vn
Phát hiện sán dây trong não sau khi thấy đau đầu kéo dài

Phát hiện sán dây trong não sau khi thấy đau đầu kéo dài

KỲ QUẶC - 18.09.2015

Phát hiện sán dây trong não sau khi thấy đau đầu kéo dài là trường hợp xảy ra với một cô gái người Mỹ.

Tìm thấy tàu chở hàng chứa một kho bạc lớn

Tìm thấy tàu chở hàng chứa một kho bạc lớn

KỲ QUẶC - 27.09.2011

Công ty Thám hiểm đại dương Odyssey vừa phát hiện một con tàu chở hàng bị chìm trong Chiến tranh Thế giới II, bên trong chứa một kho bạc lớn trị giá khoảng 155...

Máy ATM nhả vàng đầu tiên tại Trung Quốc

Máy ATM nhả vàng đầu tiên tại Trung Quốc

KỲ QUẶC - 27.09.2011

Ngày 25.9, lần đầu tiên máy ATM nhả vàng đã xuất hiện ở các câu lạc bộ cao cấp, các ngân hàng tại thành phố Bắc Kinh, Trung Quốc.

Trận đấu bò tót cuối cùng ở xứ Catalonia

Trận đấu bò tót cuối cùng ở xứ Catalonia

KỲ QUẶC - 27.09.2011

Trận đấu bò tót cuối cùng trong lịch sử xứ Catalonia diễn ra ngày 25.9 tại vũ đài "Monumental" ở Barcelona, Tây Ban Nha với sự cổ vũ của 18 nghìn người đã khép...

Phụ nữ Saudi Arabia đến giờ mới có quyền bầu cử

Phụ nữ Saudi Arabia đến giờ mới có quyền bầu cử

KỲ QUẶC - 26.09.2011

Phụ nữ Saudi Arabia sẽ được trao quyền bỏ phiếu và chạy đua vào các cuộc bầu cử cấp thành phố trong tương lai, quốc vương Abdullah vừa tuyên bố.

Những hành vi được xem là gian dối khi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự và mức phạt cụ thể theo quy định mới nhất

Những hành vi được xem là gian dối khi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự và mức phạt cụ thể theo...

Tin trong ngày - 6 giờ, 41 phút trước

Dưới đây là những hành vi được xem là gian dối khi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự.

Đừng tốn thời gian ép con học thêm nếu bạn không giàu có! Đối với những gia đình bình thường đang nuôi dạy con cái, hãy tập trung vào việc thành thạo 6 kỹ năng này

Đừng tốn thời gian ép con học thêm nếu bạn không giàu có! Đối với những gia đình bình thường đang nuôi...

Làm sao - 6 giờ, 42 phút trước

"Nhà hàng xóm cho con học Toán nâng cao, mình có phải theo không?", "Con đồng nghiệp học piano, con mình không học có bị tụt lại?"... khi cơn sốt học thêm lan khắp...

Uống nước chanh thường xuyên có lợi ích gì?

Uống nước chanh thường xuyên có lợi ích gì?

Chăm sóc sức khỏe - 6 giờ, 42 phút trước

Nước chanh là thức uống rất tốt cho sức khỏe. Cùng tìm hiểu xem việc uống nước chanh thường xuyên sẽ có những lợi ích gì?

Thị trấn kỳ lạ một năm 65 ngày không thấy ánh Mặt trời, cuộc sống của người dân ở đó ra sao?

Thị trấn kỳ lạ một năm 65 ngày không thấy ánh Mặt trời, cuộc sống của người dân ở đó ra sao?...

Tin trong ngày - 6 giờ, 42 phút trước

Khi hoàng hôn ngày 18/11 khép lại, thị trấn Utqiagvik (Alaska) chính thức nói lời tạm biệt với ánh dương. Từ nay cho đến tận ngày 22/1/2026, vùng đất cực bắc nước Mỹ này...

Tử vi ngày 29/11/2025 của 12 con giáp: Tuổi Thân được quý nhân mang đến tài lộc, Tỵ kém may mắn

Tử vi ngày 29/11/2025 của 12 con giáp: Tuổi Thân được quý nhân mang đến tài lộc, Tỵ kém may mắn

Đời sống số - 6 giờ, 46 phút trước

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 29/11/2025.

Kiều Duy 'trắng tay' tại Miss International, thái độ của Hoa hậu Thanh Thủy gây chú ý...

Chi 20 tỷ đồng quảng cáo mỗi tháng: Mailisa 'phù phép' mỹ phẩm Trung Quốc 30k thành hàng cao cấp

Chi 20 tỷ đồng quảng cáo mỗi tháng: Mailisa 'phù phép' mỹ phẩm Trung Quốc 30k thành hàng cao cấp

Tin trong ngày - 6 giờ, 47 phút trước

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố bà Phan Thị Mai (Mailisa) cùng ông Hoàng Kim Khánh và 6 người khác để điều tra về hành vi Buôn lậu....

Việt Nam sắp có nhà ga hình cánh sen với tổng đầu tư 35.000 tỷ đồng

Việt Nam sắp có nhà ga hình cánh sen với tổng đầu tư 35.000 tỷ đồng

Tin trong ngày - 8 giờ, 36 phút trước

Ở góc trên cao diện mạo nhà ga hành khách sân bay Long Thành đã rõ nét như "cánh hoa sen". Đây là công trình được xem là "trái tim" của dự án sân...

Cập nhật mới vụ cháy chung cư Hong Kong: 128 người chết, 200 người mất tích

Cập nhật mới vụ cháy chung cư Hong Kong: 128 người chết, 200 người mất tích

Tin trong ngày - 8 giờ, 37 phút trước

Theo cập nhật mới nhất cho thấy ít nhất 128 người thiệt mạng và nhiều người đã bị thương trong vụ hỏa hoạn kinh hoàng ở Hong Kong. Nhiều người vẫn đang mất tích....

Đề xuất mới về khung năng lực ngoại ngữ mới dùng cho Việt Nam

Đề xuất mới về khung năng lực ngoại ngữ mới dùng cho Việt Nam

Kiến thức - 8 giờ, 37 phút trước

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, dự thảo Thông tư được xây dựng nhằm thay thế Thông tư số 01/2014/TT-BGDĐT ngày 24/01/2014, đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy và học ngoại ngữ...

Quốc gia duy nhất thế giới sở hữu dòng sông sôi sùng sục, nhiệt độ nước lên đến 100 độ C, nằm gọn trong lòng rừng mưa nhiệt đới

Quốc gia duy nhất thế giới sở hữu dòng sông sôi sùng sục, nhiệt độ nước lên đến 100 độ C, nằm...

Kiến thức - 9 giờ, 24 phút trước

Nhiệt độ tại dòng sông này duy trì ở ngưỡng 80 - 90 độ C, có đoạn 100 độ C.

GS25 Việt Nam lần đầu tổ chức Music Festival tại Việt Nam: Khi thương hiệu bán lẻ bước lên sân khấu âm nhạc

GS25 Việt Nam lần đầu tổ chức Music Festival tại Việt Nam: Khi thương hiệu bán lẻ bước lên sân khấu âm...

Sản phẩm hot - 10 giờ, 33 phút trước

Tối 22/11, GS25 Việt Nam Music Festival diễn ra tại TP.HCM với sự góp mặt của 19 nghệ sĩ đến từ Việt Nam và Hàn Quốc. Sự kiện được thiết kế với hai sân...

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Bảy, ngày 29 tháng 11 (tức ngày 10 tháng 10 âm lịch)?

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Bảy, ngày 29 tháng 11 (tức ngày 10 tháng 10 âm lịch)?

Đời sống số - 10 giờ, 8 phút trước

Ngày 29 tháng 11 (thứ Bảy), tương ứng với ngày 10 tháng 10 âm lịch, là ngày Nhâm Dần của tháng Đinh Hợi năm Ất Tỵ. Dưới ảnh hưởng của môi trường năng lượng...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn nhìn thấy gì đầu tiên trong bức tranh? Điều này sẽ tiết lộ vận may nào sẽ đến với bạn trong 5 năm tới

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn nhìn thấy gì đầu tiên trong bức tranh? Điều này sẽ tiết lộ vận may nào sẽ...

Đời sống số - 10 giờ, 28 phút trước

Hãy tưởng tượng trước mắt bạn là một bức tranh đa tầng ý nghĩa. Bạn không cần thấy hình thật — chỉ cần chọn điều bạn nghĩ mình sẽ nhìn thấy đầu tiên. Trực...

Khu nghỉ dưỡng 'ruột' của Tăng Thanh Hà - con dâu tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn: Một năm chỉ ghé vài lần

Khu nghỉ dưỡng 'ruột' của Tăng Thanh Hà - con dâu tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn: Một năm chỉ ghé vài lần...

Sao giải trí - 11 giờ, 8 phút trước

Khi đi nghỉ dưỡng lần đầu tại nơi này, 'Ngọc nữ' Tăng Thanh Hà đã từng chia sẻ: 'Vừa đặt chân tới đã có suy nghĩ sẽ quay lại! Mỗi lần đi lại yêu...

Không phải rượu, đây mới là loại nước 'phá gan' mạnh nhất, gây ung thư, người lớn lẫn trẻ em đều thích

Không phải rượu, đây mới là loại nước 'phá gan' mạnh nhất, gây ung thư, người lớn lẫn trẻ em đều thích...

Chăm sóc sức khỏe - 12 giờ, 32 phút trước

Được ví là "nước hạnh phúc" và là món đồ uống yêu thích của cả trẻ em lẫn người lớn, ít ai ngờ rằng đằng sau vị ngọt ngào đó, các loại nước giải...

Loạt ảnh ngày bé của Hồ Ngọc Hà khiến dân tình 'mắt tròn mắt dẹt'

Loạt ảnh ngày bé của Hồ Ngọc Hà khiến dân tình 'mắt tròn mắt dẹt'

Chuyện làng sao - 12 giờ, 32 phút trước

Loạt ảnh ngày bé của "nữ hoàng giải trí" Hồ Ngọc Hà thu hút nhiều sự chú ý của công chúng.

Chi tiết 9 mảnh đất vàng trị giá hàng triệu đô la mà vợ chồng chủ chuỗi thẩm mỹ viện Mailisa sở hữu

Chi tiết 9 mảnh đất vàng trị giá hàng triệu đô la mà vợ chồng chủ chuỗi thẩm mỹ viện Mailisa sở...

Dòng sự kiện - 12 giờ, 32 phút trước

Tối 27/11, hệ thống thẩm mỹ viện Mailisa thông báo tạm ngừng hoạt động nhận về sự quan tâm. Đây cũng là bài đăng đầu tiên của thương hiệu kể từ khi chủ nhân...

Sau trung niên tôi mới nhận ra: Bố mẹ càng “lười” một việc, con cái càng hiếu thảo và thành công

Sau trung niên tôi mới nhận ra: Bố mẹ càng “lười” một việc, con cái càng hiếu thảo và thành công

Sự nghiệp - 12 giờ, 40 phút trước

Nhiều bậc cha mẹ luôn muốn kiểm soát cuộc sống của trẻ với mong muốn đưa con trở thành những cá nhân xuất sắc mà bỏ qua việc lắng nghe, thấu hiểu. Tuy nhiên,...

Chính thức có Khu du lịch lịch sử giữa Di sản thiên nhiên Phong Nha - Kẻ Bàng

Chính thức có Khu du lịch lịch sử giữa Di sản thiên nhiên Phong Nha - Kẻ Bàng

Du lịch Việt - 12 giờ, 40 phút trước

Khu du lịch này từng là là “căn cứ hậu cần chiến lược” của Bộ Tư lệnh 559 trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Kiều Duy 'trắng tay' tại Miss International, thái độ của Hoa hậu Thanh Thủy gây chú ý

Kiều Duy 'trắng tay' tại Miss International, thái độ của Hoa hậu Thanh Thủy gây chú ý

VIDEO - 12 giờ, 4 phút trước

Không chỉ gây ấn tượng bởi sự chuyên nghiệp trong những khoảnh khắc cuối cùng của nhiệm kỳ, Thanh Thuỷ còn khiến khán giả xúc động khi chia sẻ đoạn video an ủi Kiều...