Bí ẩn rừng ma và tục cõng xác chết độc nhất VN

23:35 21/04/2013

Theo tập tục của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai là người phải cõng xác cha mẹ đi chôn để tỏ lòng hiếu thảo.

Không biết tập tục này có tự bao giờ, nhưng theo những vị cao niên, trong tập tục tang ma của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai phải tự cõng xác cha mẹ ra cánh rừng thiêng để chôn cất.
Trong sự thống nhất là cơ tầng chung cho văn hoá mọi vùng miền ở Việt Nam, những quan niệm về quan- hôn- tang- tế của các cộng đồng tộc người sinh sống ở Việt Nam cũng có sự khác biệt. Các nghi thức trong tang ma của người Xơ Đăng là một ví dụ.
Xuất phát từ quan niệm vạn vật hữu linh, người Xơ Đăng cho rằng mọi việc đến với con người đều có sự sắp đặt của thần linh; hay nói cách khác, thần linh chi phối cuộc sống của mọi người mà cái chết không là ngoại lệ. Chính vì vậy, trong tâm thức họ, khi chết đi, con người lại trở về với các đấng thần linh. Do đó, trước cái chết của một thành viên, người thân dù thương tiếc nhưng không than khóc nhiều.Việc chuẩn bị đưa người chết về thế giới của ma/thần linh được thực hiện chu đáo với những việc làm thiết thực như lau chùi sạch sẽ và mặc quần áo lành lặn cho người chết. Sau đó người chết được đưa đến nơi chôn cất. Sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, đặc biệt là giữa cha mẹ và con cái thể hiện rõ trong việc đưa người chết đến nơi an nghĩ cuối cùng.

Tập tục tang ma của người Xơ Đăng có nhiều nét
độc đáo. Ảnh: Sức khỏe & Đời sống.
Theo tập tục của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai là người phải cõng xác cha mẹ đi chôn để tỏ lòng hiếu thảo. Nếu chẳng may, người con chết trước thì sự thương tiếc của cha mẹ được thể hiện qua việc cõng xác con đến nơi an nghỉ cuối cùng ở một cánh rừng già phía tây của làng, nơi vẫn được xem là cánh rừng thiêng, cánh rừng ma của cả làng. Cũng có những trường hợp, cha mẹ chết đi khi người con còn quá nhỏ, không đủ sức cõng cha mẹ đi chôn thì phải nhờ người khác cõng thay. Một điều lưu ý là người được nhờ làm giúp việc này phải là người có quan hệ huyết thống trong dòng họ.
Nếu một số dân tộc như người Êđê, người Giarai, người Kinh... có tập tục đặt xác người chết vào quan tài trước khi đi chôn thì người Xơ Đăng để nguyên xác người chết như vậy và cõng đi chôn. Trong quan niệm tâm linh, người ta cho rằng điều đó sẽ giúp linh hồn người chết dễ siêu thoát hơn.
Táng tục và táng thức của người Xơ Đăng cũng có những khác biệt so với các tộc dân khác trong khu vực. Nếu người Kinh có tục lệ đặt huyệt mộ theo hướng Đông- Tây, để đầu người chết gối về phía núi, huyệt mộ được đào vuông thành sắc cạnh thì người Xơ Đăng có táng thức mang nhiều nét tương đồng với các tộc dân Tây Nguyên hơn. 
Huyệt mộ được đào gồm hai phần: từ trên xuống có tiết diện hình vuông, mỗi cạnh khoảng 40cm. Phần huyệt này được đào sâu khoảng 1,5m. Sau đó, huyệt được khoét ngách vừa đủ để người chết nằm ngang, đầu quay về hướng Tây. Chiều cao của huyệt từ đáy đến trần ngách ngang khoảng 60 cm. Khi lấp đất người ta đặt một tấm gỗ vào nơi bắt đầu khoét ngang trước khi đổ đất xuống huyệt. Người ta tránh không để đất rơi xuống thi thể, đặc biệt là không để mặt và phần trên của thi thể người chết tiếp xúc với đất. Sự cẩn trọng khi lấp đất thể hiện thái độ trân trọng, thương tiếc của dân làng đối với người vừa mất. 
Cũng giống như nhiều dân tộc khác, trong đó có người Kinh, người Xơ Đăng quan niệm có hai dạng chết: chết lành và chết dữ. Chết lành là những cái chết bình thường theo quy luật tuổi già, ốm đau hoặc chết do một số các nguyên nhân nằm ngoài ý muốn của người chết. Với cái chết này, người Xơ Đăng bày tỏ sự tiếc thương qua việc đào huyệt mộ thật sâu, thật bằng phẳng để người chết có được sự bình yên trong giấc ngủ cuối cùng của mình. Bên cạnh, theo cách nghĩ của tộc dân này, những người chết như vậy là những người hiền lành nên tang ma được thực hiện rất chu đáo.

Cánh rừng ma (hay rừng thiêng), nơi con trai phải cõng xác cha mẹ đến đây để chôn cất.
Những cái chết như bị cây đè, thú dữ vồ hoặc trôi sông, suối... trong quan niệm của hầu hết các tộc dân khác là chết dữ. Với những cái chết như vậy, người chết không được chôn trong nghĩa địa chung của làng mà phải chôn ở một nơi nào khác như tại chính nơi người đó đã chết hoặc ở bìa rừng một cách sơ sài, các nghi thức cúng tế cũng đơn giản hơn, đặc biệt, hầu hết các dân tộc đều có nghi thức mời thầy cúng “làm phép” để con ma dữ đó không về làm hại những người sống…Nhưng người Xơ Đăng cho rằng những cái chết do tai nạn, rủi ro vẫn là những cái chết lành. Theo quan niệm của họ, những người chết cũng không muốn như vậy. Đó chỉ là tai nạn ngoài ý muốn của người chết và dân làng vẫn chôn cất nạn nhân xấu số rất chu đáo. Điều này thể hiện tính nhân văn của cả cộng đồng tộc người đối với các thành viên trong xã hội người Xơ Đăng.
Đặc biệt, người Xơ Đăng rất quý trọng giá trị của cuộc sống mà theo họ là do thần linh sắp đặt cho con người. Chính vì vậy, cái chết do con người tự gây ra như tự tử bị lên án nặng nề và bị xem là những cái chết dữ. Với những người như vậy sẽ không được cõng mà chỉ được khiêng đến nơi chôn cất. Huyệt mộ là một hố đào sơ sài, không có ngách ngang, người chết không được đặt nằm mà chôn ở tư thế ngồi xổm (ngồi bó gối), vài sợi tóc của người chết được kéo ngược lên trên và để lộ ra trên mặt đất khi lấp đất (người Xơ-Đăng xưa để tóc dài). 
Trong những trường hợp này, mặt người chết được đặt xoay về hướng Tây. Người ta cho rằng, làm vậy con ma dữ không thể thấy được người sống để làm hại dân làng (làng của người sống ở về hướng Đông của rừng ma hoặc nghĩa địa). 
Đặc biệt với những người thắt cổ chết, người làng hết sức xa lánh. Trước đây người ta thả trôi sông, suối với thái độ ghê sợ. Ngày nay do ý thức giữ sạch nguồn nước và bảo vệ môi trường nên họ khiêng xác đi chôn như chôn một người chết dữ.
Người Xơ-Đăng không có tục chia của, cũng không cúng giỗ người chết. Khi chôn người thân xong, người ta trở về nhà với cuộc sống bình thường. Có thể nói, lễ bỏ mả được thực hiện ngay khi chôn xong người chết. Chỉ khi có dịp quay lại nghĩa địa (thường là để chôn người khác), người ta mới đến thăm mộ người chết mà thôi.
Người Xơ Đăng (hay còn gọi là Xê Đăng) là một tộc người trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Có số dân khoảng gần một ngàn người phân bổ chủ yếu ở các tỉnh Kon Tum, Quảng Ngãi, Quảng Nam và xen kẽ cùng các tộc người khác trong khu vực. 
 
Cùng với các tộc người khác như Bana, Brâu, Bru-Vân Kiều, Cơtu, Gié-triêng, H’rê, Khơ Mú, Mạ…, người Xơ Đăng thuộc ngữ hệ Môn-Khơmer. Sự cận cư với các tộc người khác dẫn đến việc giao thoa và đan xen văn hoá là điều tất yếu, nhưng vẫn không làm mất đi những giá trị truyền thống của người Xơ Đăng. Từ ngôn ngữ tộc người, cơ sở kinh tế tộc người đến các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể..., người Xơ đăng vẫn bảo lưu được những giá trị văn hoá truyền thống đã có từ ngàn xưa của mình, trong đó có những tập tục độc đáo trong tang ma.

 

Theo Kienthuc.net.vn
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

Tử vi ngày 3/8/2025 của 12 con giáp: Tuổi Ngọ sự nghiệp thăng tiến, Tỵ bị tiểu nhân quấy phá

Tử vi ngày 3/8/2025 của 12 con giáp: Tuổi Ngọ sự nghiệp thăng tiến, Tỵ bị tiểu nhân quấy phá

Đời sống số - 3 giờ, 29 phút trước

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 3/8/2025.

Cách chi tiêu thông minh nhất cho phụ nữ trung niên: Ưu tiên 3 khoản đầu tư 'sinh lời' này, đừng để hối tiếc

Cách chi tiêu thông minh nhất cho phụ nữ trung niên: Ưu tiên 3 khoản đầu tư 'sinh lời' này, đừng để...

Đời sống trẻ - 3 giờ, 29 phút trước

Bước qua tuổi 40, nhiều phụ nữ phải đối mặt với câu hỏi nan giải: nên chi tiêu thế nào cho hợp lý? Giữa việc tiết kiệm cho tương lai và tận hưởng hiện...

Hà Nội sắp có trường mầm non công lập hơn 100 tỷ, nằm giữa khu dân cư đông đúc với kiến trúc cực ấn tượng

Hà Nội sắp có trường mầm non công lập hơn 100 tỷ, nằm giữa khu dân cư đông đúc với kiến trúc...

Kiến thức - 3 giờ, 30 phút trước

Ngôi trường hiện đại này có tổng mức đầu tư khoảng 116 tỷ đồng.

Song Seung Hun tiết lộ lý do chia tay bạn gái, hóa ra Lưu Diệc Phi từng phải chịu đựng cảm giác này khi yêu anh

Song Seung Hun tiết lộ lý do chia tay bạn gái, hóa ra Lưu Diệc Phi từng phải chịu đựng cảm giác...

Chuyện làng sao - 4 giờ, 32 phút trước

Nam diễn viên "Trái tim mùa thu" có chia sẻ với công chúng về một trong những nguyên nhân khiến mối quan hệ tình cảm của anh bị đổ vỡ.

Diễn viên Lê Hiền Hạnh qua đời ở tuổi 37 vì biến chứng sau sinh

Diễn viên Lê Hiền Hạnh qua đời ở tuổi 37 vì biến chứng sau sinh

Chuyện làng sao - 4 giờ, 32 phút trước

Nghệ sĩ Hồng Ánh cho biết Lê Hiền Hạnh, từng đóng thế vai của Ngọc Thanh Tâm trong phim 'Đảo của dân ngụ cư', vừa qua đời sáng 2/8 vì biến chứng sau sinh....

Đăng video mừng sinh nhật tuổi 24, Hoa hậu Đỗ Thị Hà 'lộ' việc chuẩn bị làm...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích loài hoa nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy thử xem bạn may mắn đến mức nào?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích loài hoa nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy thử xem bạn may mắn đến...

Đời sống số - 7 giờ, 7 phút trước

Đây là một bài trắc nghiệm nhỏ giúp bạn khám phá xem bạn may mắn đến mức nào trong cuộc sống — chỉ qua việc chọn loài hoa mà bạn yêu thích nhất ngay...

Những con giáp nào cần phải thận trọng vào Chủ Nhật, ngày 3 tháng 8, tức ngày 10 tháng 6 âm lịch?

Những con giáp nào cần phải thận trọng vào Chủ Nhật, ngày 3 tháng 8, tức ngày 10 tháng 6 âm lịch?...

Đời sống số - 7 giờ, 7 phút trước

Chủ nhật, ngày 3 tháng 8, là ngày mùng 10 tháng 6 âm lịch, một năm nhuận theo lịch âm. Điều này tương ứng với năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Giáp Thân....

Sao Việt 2/8: Huy Trần để 'lộ' thời điểm Ngô Thanh Vân sinh em bé; Con gái khoe ảnh hiếm của cố ca sĩ Phi Nhung gây xúc động

Sao Việt 2/8: Huy Trần để 'lộ' thời điểm Ngô Thanh Vân sinh em bé; Con gái khoe ảnh hiếm của cố...

Chuyện làng sao - 7 giờ, 9 phút trước

Tin sao Việt 2/8/2025: Bài đăng mới nhất của Huy Trần nhận được rất nhiều lời động viên của mọi người. Wendy Phạm - con gái cố ca sĩ Phi Nhung vừa chia sẻ...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn đã nhìn thấy gì ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy kiểm tra xem liệu cuộc hôn nhân tương lai của bạn có gặp vấn đề gì không?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn đã nhìn thấy gì ngay từ cái nhìn đầu tiên? Hãy kiểm tra xem liệu cuộc hôn...

Đời sống số - 7 giờ, 26 phút trước

Đây là một bài trắc nghiệm tâm lý dựa trên ảo giác hình ảnh, giúp bạn khám phá tiềm thức và cảm nhận sâu xa của bạn về hôn nhân tương lai, đặc biệt...

Bị chụp lén khi đi chấm thi cho sinh viên, nhan sắc thật của Midu thế nào?

Bị chụp lén khi đi chấm thi cho sinh viên, nhan sắc thật của Midu thế nào?

Chuyện làng sao - 8 giờ, 51 phút trước

Thêm một lần nữa, nhan sắc của Midu trở thành đề tài bàn tán của dân mạng.

Từ nay: Người dân phải dừng xe để CSGT kiểm tra trong 4 trường hợp này, dù không vi phạm giao thông

Từ nay: Người dân phải dừng xe để CSGT kiểm tra trong 4 trường hợp này, dù không vi phạm giao thông...

Kiến thức - 8 giờ, 58 phút trước

Hiện nay có 4 trường hợp Cảnh sát giao thông (CSGT) được dừng phương tiện đang tham gia giao thông để kiểm tra.

Từ 1/1/2026, chính thức tăng gấp đôi tiền lương của người lao động trong khu vực nhà nước dùng để tính mức đóng bảo hiểm thất nghiệp tối đa trong trường hợp nào?

Từ 1/1/2026, chính thức tăng gấp đôi tiền lương của người lao động trong khu vực nhà nước dùng để tính mức...

Kiến thức - 8 giờ, 1 phút trước

Cán bộ, công chức đang làm việc trong khu vực nhà nước nên nắm được mức đóng bảo hiểm thất nghiệp theo quy định mới có hiệu lực từ đầu năm 2026 để tránh...

2 khoản tiền cao nhất người dân bắt buộc phải nộp khi làm Sổ đỏ hiện nay, là những khoản nào?

2 khoản tiền cao nhất người dân bắt buộc phải nộp khi làm Sổ đỏ hiện nay, là những khoản nào?

Kiến thức - 8 giờ, 1 phút trước

Luật Đất đai 2024 có hiệu lực kéo theo nhiều thay đổi trong việc làm sổ đỏ, trong đó có cả lệ phí làm loại giấy tờ này.

Nóng: Rút đề xuất thu thuế 20% lãi giao dịch bất động sản, giữ nguyên mức thu 2% giá trị chuyển nhượng

Nóng: Rút đề xuất thu thuế 20% lãi giao dịch bất động sản, giữ nguyên mức thu 2% giá trị chuyển nhượng...

Tin trong ngày - 8 giờ, 1 phút trước

Bộ Tài chính đã quyết định rút lại đề xuất thu thuế thu nhập cá nhân ở mức 20% trên phần lãi từ giao dịch bất động sản, thay vào đó sẽ tiếp tục...

Từ bây giờ, xây nhà tại địa phương này ở TP. HCM sẽ không cần xin giấy phép xây dựng

Từ bây giờ, xây nhà tại địa phương này ở TP. HCM sẽ không cần xin giấy phép xây dựng

Kiến thức - 8 giờ, 2 phút trước

Phường Bình Phú là địa phương đầu tiên tại TP. HCM miễn cấp giấy phép xây dựng.

Đầu tháng 8, gửi tiết kiệm ở đâu để hưởng lãi suất trên 8%/năm?

Đầu tháng 8, gửi tiết kiệm ở đâu để hưởng lãi suất trên 8%/năm?

Tin trong ngày - 8 giờ, 2 phút trước

Theo khảo sát đầu tháng 8/2025, một số ngân hàng vẫn niêm yết mức lãi suất tiết kiệm hấp dẫn trên 8%/năm. Tuy nhiên, đây không phải là ưu đãi dành cho số đông,...

'Mỹ nhân bolero' yêu em trai Ngọc Sơn 12 năm giờ ra sao?

'Mỹ nhân bolero' yêu em trai Ngọc Sơn 12 năm giờ ra sao?

Chuyện làng sao - 8 giờ, 29 phút trước

Nữ ca sĩ này nổi danh trong các băng nhạc "Mưa bụi", từng gắn bó với Ngọc Hải - em trai Ngọc Sơn không chỉ trên con đường ca hát mà cả lúc khởi...

Sau 1/7/2025: Đi xe máy không lắp đủ 2 gương chiếu hậu sẽ bị CSGT xử phạt 600.000 đồng, có đúng không?

Sau 1/7/2025: Đi xe máy không lắp đủ 2 gương chiếu hậu sẽ bị CSGT xử phạt 600.000 đồng, có đúng không?...

Kiến thức - 9 giờ, 39 phút trước

Người dân khi điều khiển xe máy cần chú ý gương đảm bảo quan sát được phía sau và đúng tiêu chuẩn quy định, tránh bị xử phạt.

Từ nay, làm Sổ đỏ tại UBND cấp xã sẽ có thay đổi lớn

Từ nay, làm Sổ đỏ tại UBND cấp xã sẽ có thay đổi lớn

Kiến thức - 9 giờ, 46 phút trước

UBND cấp xã sẽ được cấp sổ đỏ lần đầu cho người dân sau khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động.

Sau khi nghỉ hưu, khi ai đó hỏi lương hưu của bạn là bao nhiêu, tốt nhất hãy trả lời bằng '3 câu này'! Tránh sự tò mò và tâm lý ghen tỵ vô thức của người ngoài

Sau khi nghỉ hưu, khi ai đó hỏi lương hưu của bạn là bao nhiêu, tốt nhất hãy trả lời bằng '3...

Kiến thức - 9 giờ, 54 phút trước

Ở tuổi nghỉ hưu, câu hỏi "Lương hưu được bao nhiêu?" tưởng như vô hại nhưng lại dễ chạm vào sự so sánh, nhạy cảm và cả lòng tự trọng. Nhiều người sau khi...