Bí ẩn rừng ma và tục cõng xác chết độc nhất VN

23:35 21/04/2013

Theo tập tục của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai là người phải cõng xác cha mẹ đi chôn để tỏ lòng hiếu thảo.

Không biết tập tục này có tự bao giờ, nhưng theo những vị cao niên, trong tập tục tang ma của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai phải tự cõng xác cha mẹ ra cánh rừng thiêng để chôn cất.
Trong sự thống nhất là cơ tầng chung cho văn hoá mọi vùng miền ở Việt Nam, những quan niệm về quan- hôn- tang- tế của các cộng đồng tộc người sinh sống ở Việt Nam cũng có sự khác biệt. Các nghi thức trong tang ma của người Xơ Đăng là một ví dụ.
Xuất phát từ quan niệm vạn vật hữu linh, người Xơ Đăng cho rằng mọi việc đến với con người đều có sự sắp đặt của thần linh; hay nói cách khác, thần linh chi phối cuộc sống của mọi người mà cái chết không là ngoại lệ. Chính vì vậy, trong tâm thức họ, khi chết đi, con người lại trở về với các đấng thần linh. Do đó, trước cái chết của một thành viên, người thân dù thương tiếc nhưng không than khóc nhiều.Việc chuẩn bị đưa người chết về thế giới của ma/thần linh được thực hiện chu đáo với những việc làm thiết thực như lau chùi sạch sẽ và mặc quần áo lành lặn cho người chết. Sau đó người chết được đưa đến nơi chôn cất. Sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, đặc biệt là giữa cha mẹ và con cái thể hiện rõ trong việc đưa người chết đến nơi an nghĩ cuối cùng.

Tập tục tang ma của người Xơ Đăng có nhiều nét
độc đáo. Ảnh: Sức khỏe & Đời sống.
Theo tập tục của người Xơ Đăng, khi cha mẹ chết, con trai là người phải cõng xác cha mẹ đi chôn để tỏ lòng hiếu thảo. Nếu chẳng may, người con chết trước thì sự thương tiếc của cha mẹ được thể hiện qua việc cõng xác con đến nơi an nghỉ cuối cùng ở một cánh rừng già phía tây của làng, nơi vẫn được xem là cánh rừng thiêng, cánh rừng ma của cả làng. Cũng có những trường hợp, cha mẹ chết đi khi người con còn quá nhỏ, không đủ sức cõng cha mẹ đi chôn thì phải nhờ người khác cõng thay. Một điều lưu ý là người được nhờ làm giúp việc này phải là người có quan hệ huyết thống trong dòng họ.
Nếu một số dân tộc như người Êđê, người Giarai, người Kinh... có tập tục đặt xác người chết vào quan tài trước khi đi chôn thì người Xơ Đăng để nguyên xác người chết như vậy và cõng đi chôn. Trong quan niệm tâm linh, người ta cho rằng điều đó sẽ giúp linh hồn người chết dễ siêu thoát hơn.
Táng tục và táng thức của người Xơ Đăng cũng có những khác biệt so với các tộc dân khác trong khu vực. Nếu người Kinh có tục lệ đặt huyệt mộ theo hướng Đông- Tây, để đầu người chết gối về phía núi, huyệt mộ được đào vuông thành sắc cạnh thì người Xơ Đăng có táng thức mang nhiều nét tương đồng với các tộc dân Tây Nguyên hơn. 
Huyệt mộ được đào gồm hai phần: từ trên xuống có tiết diện hình vuông, mỗi cạnh khoảng 40cm. Phần huyệt này được đào sâu khoảng 1,5m. Sau đó, huyệt được khoét ngách vừa đủ để người chết nằm ngang, đầu quay về hướng Tây. Chiều cao của huyệt từ đáy đến trần ngách ngang khoảng 60 cm. Khi lấp đất người ta đặt một tấm gỗ vào nơi bắt đầu khoét ngang trước khi đổ đất xuống huyệt. Người ta tránh không để đất rơi xuống thi thể, đặc biệt là không để mặt và phần trên của thi thể người chết tiếp xúc với đất. Sự cẩn trọng khi lấp đất thể hiện thái độ trân trọng, thương tiếc của dân làng đối với người vừa mất. 
Cũng giống như nhiều dân tộc khác, trong đó có người Kinh, người Xơ Đăng quan niệm có hai dạng chết: chết lành và chết dữ. Chết lành là những cái chết bình thường theo quy luật tuổi già, ốm đau hoặc chết do một số các nguyên nhân nằm ngoài ý muốn của người chết. Với cái chết này, người Xơ Đăng bày tỏ sự tiếc thương qua việc đào huyệt mộ thật sâu, thật bằng phẳng để người chết có được sự bình yên trong giấc ngủ cuối cùng của mình. Bên cạnh, theo cách nghĩ của tộc dân này, những người chết như vậy là những người hiền lành nên tang ma được thực hiện rất chu đáo.

Cánh rừng ma (hay rừng thiêng), nơi con trai phải cõng xác cha mẹ đến đây để chôn cất.
Những cái chết như bị cây đè, thú dữ vồ hoặc trôi sông, suối... trong quan niệm của hầu hết các tộc dân khác là chết dữ. Với những cái chết như vậy, người chết không được chôn trong nghĩa địa chung của làng mà phải chôn ở một nơi nào khác như tại chính nơi người đó đã chết hoặc ở bìa rừng một cách sơ sài, các nghi thức cúng tế cũng đơn giản hơn, đặc biệt, hầu hết các dân tộc đều có nghi thức mời thầy cúng “làm phép” để con ma dữ đó không về làm hại những người sống…Nhưng người Xơ Đăng cho rằng những cái chết do tai nạn, rủi ro vẫn là những cái chết lành. Theo quan niệm của họ, những người chết cũng không muốn như vậy. Đó chỉ là tai nạn ngoài ý muốn của người chết và dân làng vẫn chôn cất nạn nhân xấu số rất chu đáo. Điều này thể hiện tính nhân văn của cả cộng đồng tộc người đối với các thành viên trong xã hội người Xơ Đăng.
Đặc biệt, người Xơ Đăng rất quý trọng giá trị của cuộc sống mà theo họ là do thần linh sắp đặt cho con người. Chính vì vậy, cái chết do con người tự gây ra như tự tử bị lên án nặng nề và bị xem là những cái chết dữ. Với những người như vậy sẽ không được cõng mà chỉ được khiêng đến nơi chôn cất. Huyệt mộ là một hố đào sơ sài, không có ngách ngang, người chết không được đặt nằm mà chôn ở tư thế ngồi xổm (ngồi bó gối), vài sợi tóc của người chết được kéo ngược lên trên và để lộ ra trên mặt đất khi lấp đất (người Xơ-Đăng xưa để tóc dài). 
Trong những trường hợp này, mặt người chết được đặt xoay về hướng Tây. Người ta cho rằng, làm vậy con ma dữ không thể thấy được người sống để làm hại dân làng (làng của người sống ở về hướng Đông của rừng ma hoặc nghĩa địa). 
Đặc biệt với những người thắt cổ chết, người làng hết sức xa lánh. Trước đây người ta thả trôi sông, suối với thái độ ghê sợ. Ngày nay do ý thức giữ sạch nguồn nước và bảo vệ môi trường nên họ khiêng xác đi chôn như chôn một người chết dữ.
Người Xơ-Đăng không có tục chia của, cũng không cúng giỗ người chết. Khi chôn người thân xong, người ta trở về nhà với cuộc sống bình thường. Có thể nói, lễ bỏ mả được thực hiện ngay khi chôn xong người chết. Chỉ khi có dịp quay lại nghĩa địa (thường là để chôn người khác), người ta mới đến thăm mộ người chết mà thôi.
Người Xơ Đăng (hay còn gọi là Xê Đăng) là một tộc người trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Có số dân khoảng gần một ngàn người phân bổ chủ yếu ở các tỉnh Kon Tum, Quảng Ngãi, Quảng Nam và xen kẽ cùng các tộc người khác trong khu vực. 
 
Cùng với các tộc người khác như Bana, Brâu, Bru-Vân Kiều, Cơtu, Gié-triêng, H’rê, Khơ Mú, Mạ…, người Xơ Đăng thuộc ngữ hệ Môn-Khơmer. Sự cận cư với các tộc người khác dẫn đến việc giao thoa và đan xen văn hoá là điều tất yếu, nhưng vẫn không làm mất đi những giá trị truyền thống của người Xơ Đăng. Từ ngôn ngữ tộc người, cơ sở kinh tế tộc người đến các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể..., người Xơ đăng vẫn bảo lưu được những giá trị văn hoá truyền thống đã có từ ngàn xưa của mình, trong đó có những tập tục độc đáo trong tang ma.

 

Theo Kienthuc.net.vn
Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Cách nhận biết những căn bệnh tâm thần kỳ lạ

Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020

Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở trường mẫu giáo

Bà ngoại mệt mỏi nhất thế giới: Ba đứa con gái sinh ba, tổng cộng có 9 đứa cháu, đủ để mở...

Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020

Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Chơi trội cho đầu vào mồm chó tự sướng, cô gái nhận hậu quả khâu 40 mũi

Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020

Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Đi ăn hàu, người đàn ông 'đổi đời' khi cắn phải cả nhóm hạt 48 viên ngọc trai

Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019

Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Sự thật đáng sợ phía sau âm thanh lạ phát ra từ ngôi mộ

Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019

Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...

Chính thức từ 1/7/2025: Tất cả thẻ ATM dạng này đều bị ngân hàng ngừng giao dịch

Chính thức từ 1/7/2025: Tất cả thẻ ATM dạng này đều bị ngân hàng ngừng giao dịch

Kiến thức - 59 phút trước

Theo quy định của Ngân hàng nhà nước thì từ 1/7/2025 các loại thẻ ATM này sẽ không được hỗ trợ giao dịch nhằm đảm bảo quyền lợi khách hàng và bảo mật cho...

 Người xưa có câu: 'Yêu vợ sẽ thịnh vượng'. Nếu một người đàn ông làm được năm điều này cho vợ mình, anh ta sẽ khó mà không giàu có

Người xưa có câu: 'Yêu vợ sẽ thịnh vượng'. Nếu một người đàn ông làm được năm điều này cho vợ mình,...

Đời sống số - 2 giờ, 33 phút trước

Nhiều người đã nghe câu nói "Gia đình hòa thuận thì thịnh vượng". Mỗi khi có xung đột giữa các thành viên trong gia đình, câu nói này được dùng để thuyết phục nhau...

Sao Việt 14/6: Trấn Thành thấy Lê Dương Bảo Lâm là 'giống hệt' nghệ sĩ này; NSND Phạm Quang Vĩnh qua đời

Sao Việt 14/6: Trấn Thành thấy Lê Dương Bảo Lâm là 'giống hệt' nghệ sĩ này; NSND Phạm Quang Vĩnh qua đời...

Chuyện làng sao - 8 giờ, 38 phút trước

Tin sao Việt 14/6/2025: Mới đây, Trấn Thành ghép ảnh so sánh và tìm ra điểm giống nhau giữa Lê Dương Bảo Lâm và Thanh Bạch. NSND tài hoa của nền điện ảnh và...

Tử vi ngày 15/6/2025 của 12 con giáp: Tuổi Dần may mắn, Hợi cần đề phòng tiểu nhân

Tử vi ngày 15/6/2025 của 12 con giáp: Tuổi Dần may mắn, Hợi cần đề phòng tiểu nhân

Đời sống số - 9 giờ, 39 phút trước

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 15/6/2025.

Trước khi đi ngủ, hãy bôi kem đánh răng vào lòng bàn chân. Tôi không ngờ nó lại hiệu quả đến vậy

Trước khi đi ngủ, hãy bôi kem đánh răng vào lòng bàn chân. Tôi không ngờ nó lại hiệu quả đến vậy...

Kiến thức - 9 giờ, 41 phút trước

Trong số các sản phẩm vệ sinh cá nhân hàng ngày của chúng ta, có một sản phẩm dạng ống nhỏ đã chiếm được cảm tình của nhiều người vì hiệu quả làm sạch...

Anh Tú và hành động tình tứ với 'cô hàng xóm' LyLy khiến fan 'vỡ òa'

Nếu bạn không rút bộ sạc sau khi sạc điện thoại, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng! Hãy báo ngay cho gia đình bạn

Nếu bạn không rút bộ sạc sau khi sạc điện thoại, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng! Hãy báo ngay cho gia...

Kiến thức - 9 giờ, 42 phút trước

Bây giờ cảm giác như điện thoại di động đã trở thành người bạn đồng hành trung thành nhất của chúng ta. Nếu điện thoại di động không ở trong tay chúng ta một...

Mùa hè này, bạn có thể tin vào sự thanh lịch và sang trọng mà 'váy dài đen' mang lại

Mùa hè này, bạn có thể tin vào sự thanh lịch và sang trọng mà 'váy dài đen' mang lại

Thời trang + - 9 giờ, 42 phút trước

Vào mùa hè, bạn có thể tin tưởng vào sự thanh lịch và tinh tế mà một chiếc váy dài màu đen mang lại, và bạn có thể tùy ý chuyển đổi giữa nhiều...

Bật điều hòa 26 độ vào ban đêm có nên không? Nhiệt độ lý tưởng nhất là bao nhiêu?

Bật điều hòa 26 độ vào ban đêm có nên không? Nhiệt độ lý tưởng nhất là bao nhiêu?

Kiến thức - 9 giờ, 9 phút trước

Theo các chuyên gia, bật điều hòa 26 độ vào ban đêm không phải là một lựa chọn lý tưởng.

Tủ lạnh đóng tuyết tốn điện từ 10 - 30 %, vậy làm thế nào để khắc phục?

Tủ lạnh đóng tuyết tốn điện từ 10 - 30 %, vậy làm thế nào để khắc phục?

Xài gì - 9 giờ, 9 phút trước

Sau một thời gian sử dụng, không ít người dùng phát hiện tủ lạnh, đặc biệt là ngăn đá bị đóng tuyết dày đặc. Tình trạng này không chỉ gây bất tiện khi lấy...

Thịt lợn mát là gì? Hạn sử dụng thịt lợn mát là bao lâu?

Thịt lợn mát là gì? Hạn sử dụng thịt lợn mát là bao lâu?

Kiến thức - 10 giờ, 37 phút trước

Nhiều gia đình ăn 'thịt lợn mát' hàng ngày nhưng chưa hiểu hết về khái niệm này. So với thịt lợn ở chợ, loại thịt này có quy trình vận chuyển, giết mổ khắt...

Đất ở tỉnh nhưng đắt ngang ngửa trung tâm Hà Nội nhờ có Vingroup đổ về làm dự án

Đất ở tỉnh nhưng đắt ngang ngửa trung tâm Hà Nội nhờ có Vingroup đổ về làm dự án

Dòng sự kiện - 10 giờ, 37 phút trước

Theo thống kê gần nhất thì đất gần cửa khẩu Móng Cái đều có giá chào bán dao động 200-300 triệu đồng/m2, tùy từng vị trí.

Muốn thành công phải tàn nhẫn: Kỹ năng mềm quan trọng nhất thế kỷ 21 được Elon Musk, Steve Jobs và Bill Gates đúc kết

Muốn thành công phải tàn nhẫn: Kỹ năng mềm quan trọng nhất thế kỷ 21 được Elon Musk, Steve Jobs và Bill...

Kiến thức - 10 giờ, 38 phút trước

Tại sao mọi người phải học cách tàn nhẫn, nếu muốn sống sót và thành công trong sự nghiệp cũng như tình cảm?

Chung cư bỏ hoang suốt 15 năm trên 'đất vàng' quận Cầu Giấy đón tin mừng

Chung cư bỏ hoang suốt 15 năm trên 'đất vàng' quận Cầu Giấy đón tin mừng

Tin trong ngày - 10 giờ, 38 phút trước

Việc hồi sinh công trình này không chỉ khắc phục sự lãng phí nguồn lực công mà còn giải quyết nhu cầu cấp thiết về nhà ở tái định cư cho người dân.

Chủ quán bún, phở, bánh mỳ 'đổ tội' do thuế, đồng loạt tăng giá

Chủ quán bún, phở, bánh mỳ 'đổ tội' do thuế, đồng loạt tăng giá

Tin trong ngày - 10 giờ, 40 phút trước

Việc tăng giá thành từ bát phở, ổ bánh mì như hiện tại thì chuyên gia nhận định người tiêu dùng sẽ thêm phần thiệt thòi.

Gil Lê lên tiếng đính chính chuyện cầu hôn Xoài Non

Gil Lê lên tiếng đính chính chuyện cầu hôn Xoài Non

Chuyện làng sao - 10 giờ, 40 phút trước

Gil Lê vội lên tiếng đính chính chuyện cầu hôn với Xoài Non.

Những con giáp nào cần thận trọng vào ngày Chủ Nhật 15/6, tức ngày 20/5 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng vào ngày Chủ Nhật 15/6, tức ngày 20/5 âm lịch?

Đời sống số - 13 giờ, 23 phút trước

Khổng Tử nói: Mọi phương tiện đều thuận theo thời cuộc. Ngày 15 tháng 6, chủ nhật, ngày 20 tháng 5 âm lịch, là năm Tỵ, tháng Nhâm Ngọ, ngày Dật Mậu, con giáp...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích kiểu trang điểm nào nhất trong 4 kiểu trang điểm? Kiểm tra xem bạn sẽ lấy một người đàn ông giàu có hay một người đàn ông thực dụng?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích kiểu trang điểm nào nhất trong 4 kiểu trang điểm? Kiểm tra xem bạn sẽ lấy...

Đời sống số - 14 giờ, 43 phút trước

Đây là một bài trắc nghiệm tâm lý vui, giúp bạn khám phá xem bạn sẽ kết hôn với người đàn ông như thế nào – giàu có, thực dụng, lãng mạn hay an...

Tin mừng: Cán bộ công chức có 20 năm công tác, nghỉ hưu trước tuổi có thể được nhận trợ cấp rất lớn

Tin mừng: Cán bộ công chức có 20 năm công tác, nghỉ hưu trước tuổi có thể được nhận trợ cấp rất...

Kiến thức - 14 giờ, 18 phút trước

Đến ngày 1 tháng 7 năm 2025, các công chức và cán bộ có 20 năm công tác và đóng bảo hiểm xã hội khi nghỉ hưu trước tuổi sẽ được hưởng nhiều chính...

Người dân cần biết để tránh gặp rắc rối: Thuộc những trường hợp này, sang tên Sổ đỏ bắt buộc phải đo đạc lại đất

Người dân cần biết để tránh gặp rắc rối: Thuộc những trường hợp này, sang tên Sổ đỏ bắt buộc phải đo...

Kiến thức - 14 giờ, 20 phút trước

Để tránh gặp rắc rối về thủ tục, theo quy định sẽ có những trường hợp phải đo đạc lại đất khi sang tên sổ đỏ.

Kỳ Duyên gây chú ý với thái độ lạ khi tái hợp Minh Triệu sau loạt động thái 'tuyệt tình'

Kỳ Duyên gây chú ý với thái độ lạ khi tái hợp Minh Triệu sau loạt động thái 'tuyệt tình'

Chuyện làng sao - 14 giờ, 22 phút trước

Thái độ gây xôn xao của Hoa hậu Kỳ Duyên khi tái hợp với Minh Triệu.