Văn hóa giải thưởng của sao Việt: Khí phách hay sĩ diện?

Uy tín của giải thưởng không nằm ở lấp lánh kỉ vật tượng trưng, không thuộc về con số tiền thưởng mà nằm ở quá trình kiến tạo tiêu chí của giải. Showbiz có nhan nhản các loại giải với các tên gọi khác nhau. Có giải vinh danh tích cực, có giải nhắc nhở scandal hoặc sự nhạt nhẽo trong quá trình làm nghệ thuật của nghệ sĩ.

Hồ Ngọc Hà chân trần lên nhận giải Nghệ sĩ của năm 2012.

Đã có không ít nghệ sĩ không đến tham gia lễ trao giải khi biết tên mình không có trong danh sách đạt giải. Có thể, họ  bận việc  gì ở đâu đó, hoặc chí ít là tính sĩ diện đã làm họ ngó lơ phút vinh danh thuộc về người khác. Đêm trao giải Bài hát yêu thích, ca sĩ Uyên Linh và nhạc sĩ Lưu Thiên Hương đã vắng mặt, trước đó hai người này đã lên tiếng đòi giải trình của ban tổ chức xung quang tính minh bạch và sòng phẳng của cuộc bình chọn bài hát được yêu thích này. Không đến tham dự và chúc mừng người thắng cuộc, tức là họ đã trọn vẹn với sĩ diện tót vời của nghệ sĩ chăng?

Họ đã không có mặt trong lễ trao giải Bài hát Việt khi mình không phải
là người chiến thắng

Liên hoan phim có lẽ là một sân chơi để các nghệ sĩ thỏa thích việc...nhận giải thay! Ở Liên hoan phim năm trước, Lọ Lem hè phố - phim đoạt giải "bán" nhiều vé nhất - chẳng có nổi một người liên quan có mặt. Lê Hoàng không biết đi đâu trong ngày hôm đó để cuối cùng sau nhiều phút chờ đợi, một vị đại diện cho hãng Giải Phóng (nơi trước kia đạo diễn Lê Hoàng công tác) đành lên bục nhận thay. Đạo diễn trẻ Đỗ Thanh Hải, mang “Nhà có ba chị em” tham dự và đạt Cánh diều vàng, đã phải lẻ loi nhận giải một mình vì Kiều Thanh, Thu Quế, Mai Thu Huyền đều vắng mặt. Ca sĩ Phương Thanh ở Liên hoan phim Việt Nam đã lập kỉ lục tần suất lên nhận giải thưởng thay cho những người không có mặt. 

Hình ảnh này của Phương Thanh xuất hiện với tần suất cao khi cô liên tục
lên sân khấu nhận hộ giải thưởng cho chủ nhân

Làm nên sự thiếu vắng chính danh lên nhận giải khi được xướng tên ở các giải thưởng cũng là thái độ thường xuyên của các nghệ sĩ Việt. Có một giải thưởng trong lĩnh vực điện ảnh, được tường thuật trực tiếp trên truyền hình hẳn hoi, nhưng khi xướng tên người lên nhận giải thì người đó vắng mặt. Bỏ qua thông báo của ban tổ chức, họ thể hiện “khí phách” không ngồi… chung mâm với hội đồng đang nô nức nhận giải đợt này.

Giải thưởng Làn sóng xanh năm 2012 đã vắng mặt hầu hết các chủ nhân của giải thưởng. Ban tổ chức cứ đọc tên, nhưng chỉ có 2 trong số 10 người lên nhận giải. Điều đó, công chúng cũng có quyền nghi ngờ uy tín của giải thưởng thường niên đối với hoạt động nghệ thuật của nghệ sĩ. Khi giải thưởng chưa phải là một số đo chính xác về chất lượng, quy mô của một tác phẩm thì ứng xử của nghệ sĩ còn "vênh" với ban tổ chức.

Hiếm khi Hà Tăng và Hà Hồ đứng chung sân khấu như lần trao giải
Mỹ nhân của năm cho Hà Hồ

Khán giả theo dõi một đêm lễ trao giải mà bỗng dưng phải suy nghĩ về thái độ “trốn” giải của nghệ sĩ. Giải thưởng có tính vinh danh, nhưng công chúng cũng chờ đợi một hành động đẹp cùng với thái độ chia sẻ niềm vui với đồng nghiệp. Người ta thấy đẹp lòng khi chứng kiến Tăng Thanh Hà lên trao giải thưởng cho Hồ Ngọc Hà. Người ta cũng thấy chút hồn nhiên nghệ sĩ khi Hồ Ngọc Hà đi chân đất lên nhận giải. Hoặc, công chúng cũng thấy sự bình thản của Đàm Vĩnh Hưng trước các giải thưởng: vừa “xơi” Trái cóc xanh, vừa “ngắm” Mai vàng. 

Đàm Vĩnh Hưng hôn môi sư và xơi "Trái cóc xanh".

Và xúc động trước vinh danh của giải Mai vàng cùng Hồ Ngọc Hà.

Có một câu chuyện đã được lưu danh gắn liền với tên tuổi của nữ minh tinh Sandra Bullock. Cô hớn hở nhận “Mâm xôi vàng” cho vai diễn bị chê là tệ nhất trong phim All albout Steve, sau đó vui mừng nhận tượng vàng ở lễ trao giải Oscar cho vai diễn đỉnh nhất trong phim The blind side. Cô đặt hai giải đó cạnh nhau và bình tâm với cách nhìn về ngành công nghiệp giải trí: “Điều bạn nên làm là hãy nhận cả điều tốt và không tốt về nó. Cả hai giải Oscar và Mâm xôi vàng gần như xảy ra đồng thời và nó mang lại sự cân bằng tuyệt vời cho tôi”.
 

Văn hóa ứng xử với một cái giải trong showbiz đang tồn tại giữa đẹp và không đẹp. Nếu được, nghệ sĩ hãy bình thản tuyệt đối, sòng phẳng trước giải thưởng như nữ minh tinh kia!