Thứ năm, 27/11/2025
Có một đạo diễn lừng danh nổi tiếng, không rõ ở lĩnh vực sân khấu hay điện ảnh, sau một đận có vẻ hạnh phúc ngồi chấm thi cho nhiều game-show truyền hình, thì than thở với một tờ báo chắc chắn không phải lá cải rằng: “Người xưa khôn ngoan bảo - ‘ở đời có bốn cái ngu. Làm mai lãnh nợ gác cu cầm chầu’; bây giờ mới biết có thêm một cái ngu nữa, đó là đi làm giám khảo cho những ‘sô’ tivi giải trí”.
Thực ra, văn minh nhân loại hình như cũng đã ngu đủ rồi, để phát hiện thêm một sự ngu nữa là chuyện thiên nan vạn nan. Có lẽ ông đạo diễn mang tiếng là thông minh này, chắc gặp nhiều nỗi bức xúc (hy vọng không phải là chuyện thù lao) nên khi tủi thân có đôi phần lầm lẫn. Bởi cái sự ngu mà ông tưởng là mới đấy cũng chỉ là sự ngu đã cũ, cái ngu số 4.

Đạo diễn Lê Hoàng
Xét về vài mặt, thao tác “cầm chầu” của ngày xưa cũng từa tựa như thao tác ngồi chấm thi gameshow có ca múa ở ngày nay. Đại loại là một thứ giám khảo, hoặc “bình” hoặc “xét” về người khác, khi người ta đang nồng nhiệt chân thành đôi lúc hớ hênh nhảy hát. “Cầm chầu”, nếu nghiêm ngắn hàn lâm thì có ở tuồng chèo. Nếu phóng khoáng dân dã thì có ở ả đào cô đầu. Nếu buông thả thời thượng thì có ở “nếc tóp mo đồ”, ở “bước nhẩy hoàn vũ”.
Đàn ông cầm chầu thường là loại tinh hoa. Hoặc am tường chuyên môn sâu sắc tự mình trải nghiệm, thậm chí như nhà văn Vũ Bằng đã tả, sẵn sàng bán nhà bán cửa để lăn lộn xóm Bình Khang nhất quyết tay không lơi roi chầu. Hoặc tứ chi mồm miệng linh hoạt, phong độ thẩm mỹ độc đáo phảng phất như có hóm hỉnh uyên bác, ví như một vị chuyên nghiệp giám khảo có nickname là “khùng”. Chính vì sự đòi hỏi già dặn khắc nghiệt đó, nên hầu hết đàn ông cầm chầu thường là người có tuổi, “No country for young men”.
Giống như những “má mì”, giống như những huấn luyện viên trưởng đội tuyển bóng đá quốc gia, ở những nghề này không có chỗ cho người trẻ. Từ cổ chí kim, tuyệt không có cái thứ gọi là thần đồng giám khảo. Có điều, đàn ông thời xưa vốn đa phần lịch lãm tinh tế, nên khi chấm thi bắt buộc phải “còm men” thì đành gửi vào tiếng trống “tom” hoặc “chát”. Cẩn thận đến vậy mà cầm chầu vẫn bị ca dao gọi là ngu. Chao ôi, để mua được ít vui cho mình rồi mua được nhiều vui cho người, sao mà cay đắng nhọc nhằn vất vả.
Tuy nhiên, dù vất vả “ngu” đến thế, nhưng không hiểu sao vẫn nườm nượp đông đàn ông nồng nàn thích cầm chầu. Phải chăng cái vô thức vinh dự của nghề giám khảo đã trong trắng thăng hoa ở họ. Theo nhiều nguồn sử liệu Đông lẫn Tây, thì nghề giám khảo là vô cùng tử tế, có từ rất lâu đời và luôn được cả xã hội tôn quý trân trọng. Không có nó, tất tật những cuộc thi kể cả có viết chữ hay không viết chữ bỗng chốc thành vô nghĩa. Ở những cuộc thi có viết chữ, nhất là thời phong kiến, giám khảo bắt buộc phải là danh sĩ tài cao đức trọng kiến văn quảng bác mênh mông. Họ đã chấm là chuẩn không cần chỉnh.
Nhỡ có ai đó được xem, thì cũng tâm phục khẩu phục, tuyệt không dám leo lên diễn đàn này nọ mà “ném đá”. Ở cái thời còn vua quan cho dù mang tiếng là thối nát ấy, những người tài muốn hiển lộ thì duy nhất chỉ bằng con đường chông gai khoa cử. Đương nhiên, để chấm được người tài thì người chấm phải tuyệt vời tài. Hơn nữa, phải có trực giác mang sự chia sẻ của đồng cảm thân phận. Nó hao hao như Kiều nghe chuyện Đạm Tiên. “Thoắt nghe nàng đã đầm đầm châu sa”. Nó hoàn toàn không hẳn là chuyện “sẽ-là-kỹnữ” xót thương “đã-là-cave”. Bởi “cùng một lứa bên trời lận đận”, chỉ có người đẹp mới xót xa nhận ra được người đẹp.
Thế nhưng, dù nhân cách siêu việt thì giám khảo cũng là con người, họ vẫn mắc những lỗi đẫm đầy nhân tính. Tiểu thuyết “Lều Chõng” của cụ Ngô Tất Tố có kể. Tình cảnh những ông giám khảo khi đang chấm thi là “khổ vô hạn”. Người ta dựng riêng mỗi ông một căn nhà lá. Có bếp, có chuồng xí, bốn bên đều có phên nứa che kín, gian nọ không thông được gian kia. Thời gian chấm thi thì dài, có ông buồn quá đành phải đánh đáo với thằng đầy tớ.
Có ông liều, thuê người cô đầu ăn bận quần áo đàn ông, xách điếu cắp tráp theo vào” (Sđd - Chương 13-NXB Văn Học). Chẳng hiểu có phải do mấy ông cùng chấm tố không, ông này bị xử nặng, tội khi quân. Chính sử “Đại Nam liệt truyện” thì chép: Thiệu Trị năm 1841, Cao Bá Quát chấm sơ khảo, ông và cử nhân Phan Nhạ, lấy muội đèn thay mực thông đồng sửa 24 quyển thi, 5 quyển lấy đỗ. Ông Cao tuy làm mô phạm giám khảo nhưng vốn xuất thân ngông ngạo danh sĩ. Ông trong trắng sửa bài thi chỉ vì tiếc tài chứ chẳng vì cái gì cả. Rồi đây rất nhiều thế hệ thí sinh vẫn kính thương ông, họ thầm mong suốt cuộc đời học hành của mình, được ông chấm bài cho một lần.
Còn ở những cuộc thi không viết chữ, mà giám khảo còn gọi là “cầm chầu”, thì thoạt kỳ thuỷ người chấm thường lại là phụ nữ. Ví như những cuộc thi tuyển phò mã thời cổ đại. Nếu thí sinh chỉ nhõn hai người như trường hợp Sơn Tinh, Thuỷ Tinh thì có thể vua và hoàng hậu cùng chấm. Nhưng nếu thí sinh bạt ngàn đông (thời nào mà chẳng nhan nhản đám đàn ông khao khát lấy được vợ có nhà mặt phố, có bố làm to) thì đích thân công chúa sẽ chọn. Nàng “cầm chầu” đứng trên lầu cao, ném quả tú cầu gieo duyên vào đầu bọn đang ngong ngóng đứng dưới. Để chắc ăn, có nàng nhét thêm vào đấy một cục sắt nặng chừng nửa cân ta, phò mã sẽ là đứa sứt răng hay u trán. Theo thuyết tiến hoá nhân chủng học, cho đến bây giờ, dấu vết điển hình đấy vẫn có rất nhiều ở cơ thể những đàn ông đi làm rể mấy nhà giầu quan lớn.
Có phải vì thao tác chấm thi khá thô bạo này, nên tới nay, hầu hết việc cầm chầu thường do đàn ông đảm nhiệm. Dấu vết truyền thống dịu dàng mang tính nữ, may mắn thay, vẫn còn thấy ở vài vị.
Nhất là khi bọn họ the thé tranh cãi khoe khôn.
Thần điêu đại hiệp của nhà văn Kim Dung là một trong những tác phẩm...
Chuyện làng sao - 1 ngày, 4 giờ trước
Ca sĩ Hà Hồ đã có nghĩa cử đẹp dành cho đồng bào miền Trung ngay trong tiệc sinh nhật của mình.
Chuyện làng sao - 1 ngày, 7 giờ trước
Vào ngày 25/11, Tòa án Quận Phra Nakhon Tai, Thái Lan đã lên lịch xét xử vụ án do ông Rawiwat Maschamadol là nguyên đơn, chống lại Công ty TNHH JKN Global Group và...
Chuyện làng sao - 1 ngày, 8 giờ trước
NSND Minh Hòa là giai nhân nổi tiếng ở thập niên 90 của thế kỷ trước.
Hoa Hậu - 1 ngày, 10 giờ trước
Chủ tịch Miss Universe Vietnam, ông Valentin Trần, vừa gây xôn xao khi thông báo đã gửi công văn chính thức tới Tổ chức Miss Universe (MUO) nhằm làm rõ kết quả giải phụ...
Chuyện làng sao - 1 ngày, 11 giờ trước
Ngành giải trí Malaysia đang bàng hoàng trước sự ra đi đột ngột của ông Paul Wong (Huỳnh Quán Trung), người sáng lập đế chế Mega Star Arena, sau một vụ tai nạn nghiêm...
Dòng sự kiện - 2 giờ, 19 phút trước
Tính đến chiều 27/11, số người thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn lịch sử tại cụm chung cư Wang Fuk Court (Hong Kong) đã tăng lên con số 55.
Đàn ông yêu - 3 giờ, 34 phút trước
Sự thật đằng sau sự không chung thủy của đàn ông là gì? 3 nơi không chung thủy của đàn ông sẽ tiết lộ sự thật.
Tin trong ngày - 3 giờ, 9 phút trước
Du lịch Hà Nội ghi nhận đà tăng trưởng mạnh với gần 31 triệu lượt khách, doanh thu hơn 120.000 tỷ đồng trong 11 tháng.
Tin trong ngày - 3 giờ, 10 phút trước
Trong hơn 1 thập kỷ qua, Hồng Kông đã liên tục được xếp hạng là thành phố có giá nhà đắt đỏ nhất châu Á và thế giới, theo thống kê của InvestAsian.
Đời sống số - 3 giờ, 11 phút trước
Ngày 28 tháng 11 (thứ Sáu), tương ứng với ngày mùng 9 tháng 10 âm lịch, là ngày Tân Sửu năm Ất Tỵ. Dưới ảnh hưởng của môi trường năng lượng này, ba con...
Đời sống số - 3 giờ, 30 phút trước
Hãy chọn theo cảm giác đầu tiên — hình nào bạn thấy đẹp, thu hút, hoặc khiến bạn muốn chạm vào nó ngay lập tức.
Kiến thức - 4 giờ, 59 phút trước
Người về hưu có tiền tiết kiệm ngân hàng nên đặc biệt cẩn thận và chuẩn bị những điều cần thiết khi còn tỉnh táo và trước khi bất kì sự cố nào xảy...
Kiến thức - 4 giờ, 17 phút trước
Từ 01/01/2026, lương tối thiểu vùng tăng kéo theo các quyền lợi BHXH, trợ cấp thai sản, thất nghiệp và lương ngừng việc của người lao động cũng được điều chỉnh tăng theo.
Chăm sóc sức khỏe - 4 giờ, 22 phút trước
Trên mâm cơm, việc kết hợp đa dạng các món ăn là thói quen phổ biến. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng có những loại thực phẩm khi ăn chung sẽ sinh...
Kiến thức - 4 giờ, 22 phút trước
"Bảy không chôn cha, tám không chôn mẹ" là một trong những quan niệm lâu đời được truyền miệng qua nhiều thế hệ. Đằng sau hai con số này ẩn chứa triết lý gì?...
Kiến thức - 4 giờ, 22 phút trước
Bên cạnh khả năng chống oxy hóa, loại nước uống này cũng chứa nhiều tannin phản ứng với sắt trong cơ thể, dẫn đến tình trạng rụng tóc.
Tin trong ngày - 4 giờ, 22 phút trước
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên đánh giá đây là các kết quả quan trọng, làm cơ sở cho công tác thiết kế khai thác và quy hoạch phát...
Đời sống số - 5 giờ, 53 phút trước
Ngày 28 tháng 11 (thứ Sáu), tương ứng với ngày mùng 9 tháng 10 âm lịch, là ngày Tân Sửu trong năm Ất Tỵ. Dưới sự phù hộ của trường năng lượng này, ba...
Tin trong ngày - 5 giờ, 3 phút trước
Theo các báo cáo quốc tế gần đây, Đan Mạch không chỉ nổi tiếng với lịch sử lâu đời mà còn là quốc gia mà người dân ưu tiên giấc ngủ hơn thời gian...
Tin trong ngày - 5 giờ, 3 phút trước
Tại Quảng Ngãi, một người cha ôm hai con nhảy cầu Trường Xuân, khiến một bé gái 2 tuổi tử vong.
Tin trong ngày - 5 giờ, 3 phút trước
UBND TP cũng giao UBND các xã, phường xây dựng kế hoạch xử lý, khai thác các trụ sở dôi dư; báo cáo phương án sử dụng từng cơ sở nhà, đất để thành...
Chuyện làng sao - 5 giờ, 5 phút trước
Sự xuất hiện chung của Thành Long và Lưu Diệc Phi tại một sự kiện đã từng thu hút đông đảo phóng viên đến chụp ảnh.
Chăm sóc sức khỏe - 6 giờ, 50 phút trước
Thịt ba chỉ kho, thịt ba chỉ nấu, thịt ba chỉ hấp, thịt ba chỉ luộc… những "món ăn tủ" trên bàn ăn đang âm thầm gióng lên hồi chuông cảnh báo về sức...
Kiến thức - 6 giờ, 6 phút trước
Sau khi tốt nghiệp ngành này, sinh viên có thể công tác tại các cơ sở y tế công cộng, trung tâm y tế dự phòng, viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ...
Tin trong ngày - 6 giờ, 7 phút trước
Mới đây, HĐND TP Hà Nội đã thông qua nghị quyết cho phép các trường tiểu học, THCS tổ chức trông giữ học sinh ngoài giờ với mức thu tối đa 12.000 đồng/60 phút,...