Sao Việt đua nhau ra tự truyện: Trào lưu thời thượng hay những vết cắt khiến quá khứ ứa máu?

Đua nhau viết tự truyện, trải lòng hay bán danh?

Nghệ sĩ viết tự truyện không phải là chuyện lạ. Nó được xem như sở thích và cũng là một cách tổng kết lại những chặng đường đã qua bao gồm gian khổ đắng cay lẫn vinh quang của mỗi nghệ sĩ. Với công chúng, họ hiểu tự truyện như những tác phẩm văn học thuộc thể loại tự sự, thường được viết bằng văn xuôi trong đó tác giả tự kể lại và miêu tả cuộc đời mình trong tác phẩm. Tất nhiên, với đúng nghĩa đen lẫn nghĩa bóng của hai chữ "tự truyện" như trên thì Việt Nam không thiếu những tự truyện giá trị và đậm tính nhân văn như: "Tâm thành và lộc đời" của NSƯT Thành Lộc, "Đằng sau những nụ cười" của danh ca Khánh Ly, "Chuyện tình không tên" của nhạc sĩ Vũ Thành An, "Sống cho người sống cho mình" của NSND Kim Cương… Đó thật sự là những tác phẩm văn học đúng nghĩa. Mỗi tự truyện của mỗi nghệ sĩ ấy giúp người đọc hình dung một cách rõ nét và chân thực về nhân vật chính. Ở đó là những câu chuyện "lần đầu được kể" và "câu chuyện đã được kể nhiều lần". Đọc và thấm những câu chuyện đời chuyện nghề để khi trang sách gấp lại, công chúng càng trân trọng hơn những tài năng và nhân cách sống tự trọng với nghề và sống với nghề trọn vẹn cả một đời. Từ đó, những cảm hứng tốt đẹp cũng được truyền đi một cách tích cực.

Và trong vài năm trở lại đây, tự truyện được nhiều sao Việt chọn thực hiện rầm rộ như trào lưu. Hamlet Trương là ca sĩ khá thành công về mặt thương mại khi viết sách. Hay Jun của 365 band cũng bén duyên với công việc viết sách được giới trẻ yêu thích. Nối tiếp trào lưu, những ngày đầu tháng 10 này, cùng lúc cả Hoàng Thùy Linh và Sơn Tùng M-TP tuyên bố sẽ viết tự truyện, trải lòng về những thăng trầm trong sự nghiệp và cuộc sống. Họ chấp nhận khơi lại nỗi đau, với mong muốn truyền cảm hứng, giúp các bạn trẻ có thêm động lực bước tiếp khi không may bị vấp ngã trong cuộc sống.

Sao Việt đua nhau ra tự truyện: Trào lưu thời thượng hay những vết cắt
khiến quá khứ ứa máu?

Người ta thấy ở tự truyện "Vàng Anh và Phượng Hoàng" của Hoàng Thuỳ Linh là một sự trưởng thành, dũng khí đối đầu dư luận và mạnh mẽ sống tiếp và sống tốt. Còn với Hoàng Thùy Linh, cô chia sẻ mình như "chết thêm một lần nữa". Dù đã lên kế hoạch cho dự án, nhưng để nhớ lại và kể ra, là không hề dễ dàng. Năm 2007, khi đang là một Vàng Anh xinh xắn, là thần tượng của giới trẻ, chỉ sau một đêm, Hoàng Thùy Linh "từ hero trở về zero", tất cả bỗng chốc sụp đổ vì scandal. Bộ phim "Nhật ký Vàng Anh" mà Hoàng Thùy Linh đảm nhận vai chính, dù đang chiếu phải dừng phát sóng, các lịch diễn, hợp đồng quảng cáo cũng bị cắt bỏ không cần thông báo. Nó cũng như một vết đen, đi theo Hoàng Thùy Linh suốt những năm tháng tuổi trẻ. Suốt 10 năm qua sau scandal, cô đã phải gõ từng cánh cửa, lầm lũi suốt nhiều năm trời, chịu đựng mọi lời chê bai, để có thể trở lại hoạt động nghệ thuật. Sau 10 năm nhìn lại, cô quyết định kể lại quá khứ - những mảnh ký ức chỉ muốn quên và không muốn ai nhớ, vì muốn động viên những ai không may vấp ngã trong quá khứ như mình.

Sơn Tùng - nam ca sĩ thần tượng của hàng triệu bạn trẻ cũng viết tự truyện và được ủng hộ nhiệt tình. Cuốn sách của anh có tên "Chạm tới giấc mơ", gồm 3 chương kể lại thời thơ ấu và niềm đam mê âm nhạc, từ khi còn là một cậu bé ở Thái Bình đến những năm đầu bước vào showbiz. Đây là cuốn tự truyện để kể quá khứ của người luôn đi giữa hai luồng yêu ghét rõ ràng. Tất nhiên ở những trang sách đó, không thể thiếu scandal đạo nhạc, điều khiến Sơn Tùng M-TP nhiều lần khốn đốn, nhưng cũng không thể phủ nhận nhờ nó mà anh ngày càng nổi tiếng, có được vị trí ngày hôm nay.

Những quyển tự truyện có mục đích đánh dấu chặng đường hay nhìn lại bản thân đã sống và phấn đấu thế nào suốt một thời gian dài không phải là xấu. Chắc chắn, ở một khía cạnh nào đó, nó cũng giúp giới trẻ học hỏi được những điều bổ ích từ những câu chuyện có thực của người nghệ sĩ đã trải qua để chạm đến thành công như hôm nay.

Tuy nhiên, không phải người nghệ sĩ nào cũng có cái tâm viết tự truyện "hiền lành" và chuẩn mực trong phạm vi cá nhân. Vẫn nhan nhản xuất hiện nhiều quyển tự truyện gây ồn ào và lắm thị phi. Quyển tự truyện "Lột xác" của Lâm Khánh Chi là một ví dụ điển hình. Không chỉ kể về câu chuyện đẫm nước mắt trong hành trình tìm đúng giới tính của mình, nữ ca sĩ còn kể chuyện tình yêu của cô từ lúc mới vào nghề cho đến hiện tại. Tất nhiên, những cái tên người tình của cô dù đã được viết tắt như: ca sĩ ĐT, siêu mẫu VT, cầu thủ ĐĐ… vẫn tạo nên cơn sốt. Công chúng truy lùng hay đặt nghi vấn nhiều tên tuổi của làng giải trí để tìm được chân tướng sự thật.

Mới đây nhất, nữ ca sĩ Hari Won bất ngờ kể lại mối tình 9 năm với Tiến Đạt từng làm dư luận "dậy sóng" trong cuốn tự truyện mà cô vừa cho ra mắt. Nguyên nhân khiến cả hai chia tay được Hari Won tiết lộ, Tiến Đạt là một người vô tâm và cô đã phải chịu đựng sự vô tâm rất bản ngã này đến mức không thể chịu đựng được. Hari Won còn làm người hâm mộ "sốc" hơn với lời nói có phần trách móc mà cô từng nói với Tiến Đạt: "Anh đừng nói thêm gì nữa cả, càng làm cho mọi người thấy anh cao thượng còn em xấu xa thôi. Em xin anh đừng nói gì cả. Em cũng sẽ im lặng. Em chỉ muốn nói với anh lời cuối này thôi, cả thế giới này chửi rủa em ra sao, thù ghét em thế nào, nói em là loại ăn cháo đá bát, nhưng chỉ riêng anh, anh đừng như thế. Việc mà anh có thể làm. Đó là xin lỗi em cả đời. Đó là điều anh nên làm, vì bản thân anh hiểu rõ nhất, em đã phải chịu đựng những gì".

Dù không muốn scandal nhưng cái cách mà những sao Việt này chọn để kể lại câu chuyện của đời mình quả là sốc. Họ thừa khôn ngoan để hiểu, chuyện tình cảm của nghệ sĩ luôn được công chúng quan tâm rất mực. Chỉ cần một chi tiết nhỏ cũng đủ để đào bới chứ huống chi kể thành những câu chuyện dài mấy chục trang giấy. Vô tình biến cái mục đích tốt đẹp ban đầu bị phủ mờ trước nghi án mua danh bằng quá khứ với người cũ. Tự truyện lúc này đâu còn thuần chất nhân văn vốn có mà trở thành một thứ hàng hoá mà quá khứ của đời tư người viết lẫn người có liên quan bị "rao bán" trắng trợn.

Một người kể nhiều người đau và những vết cắt quá khứ ứa máu

Có lẽ, nhiều người vẫn mập mờ giữa ý nghĩa của tự truyện. Nó thật sự khác với hồi ký và cũng không giống nhật ký. Nhật ký là cho riêng mình còn tự truyện hoặc hồi ký là cho người khác đọc, trong đó có tính chất nghệ thuật và tính xã hội. Viết tự truyện/hồi ký nên cẩn trọng bởi không phải cứ câu chuyện của mình, mình thích thì mình kể mà nó sẽ liên quan đến rất nhiều người khác. Những người chưa đủ trải nghiệm, chưa đủ độ chín trong nhận thức, chưa có chiêm nghiệm về cuộc đời để thẩm định những gì mình nói… đã vội vàng ra tự truyện sẽ tạo ra những mặt trái khó lường trước. Người Trung Quốc có câu: "Ngũ thập tri thiên mệnh, 50 tuổi may ra mới đủ để chiêm nghiệm về cuộc đời".

Vì lẽ đó, nhiều ngôi sao nổi tiếng thế giới cũng chỉ dám dừng lại ở việc viết nhật kí hay hồi kí chứ không dám dùng hai từ tự truyện. Họ biết sức nặng của hai chữ ấy đến nhường nào. Còn nhớ ở tuổi 16, Miley Cyrus đã phát hành cuốn tự truyện bật mí về bản thân mang tên "Miles to Go". Nội dung chính của "Miles To Go" xoay quanh cuộc sống của Miley với rất nhiều thay đổi và cảm xúc khi trưởng thành. Trong tự truyện, Miley thừa nhận cô bị mắc bệnh tim đập nhanh và phải nỗ lực học cách chế ngự nó khi bước vào sự nghiệp ca hát.

Hoặc năm 18 tuổi, Britney Spears cũng từng phát hành cuốn "Heart to Heart" viết chung cùng cô em gái Lynne kể về hành trình đưa cô đến sự nổi tiếng cũng như những cuộc chiến chống lại ánh hào quang của chính mình. Tự truyện "Moon Walk" của Michael Jackson mất 4 năm để hoàn thành, ngay lập tức giành vị trí quán quân danh sách best seller của The New York Times. Trong cuốn tự truyện, Michael Jackson kể rất nhiều về cuộc đời mình, về cha Joe và những trận đòn roi thời niên thiếu phải sống và làm việc như trong địa ngục...

Tất cả cũng chỉ dừng lại ở việc kể về một giai đoạn cuộc đời và những góc tối đã vượt qua của các ngôi sao nói trên. Nó không đề cập đến những chuyện tình hay những người tình. Đó là sự tôn trọng đời tư cá nhân của nhau. Bạn có thể kể sự thật nhưng sự thật của cuộc đời bạn, không phải cuộc đời tôi hay cuộc đời của bất kì ai dù dính líu đến bạn. Nguyên tắc bất di bất dịch này được sao thế giới nắm vững và áp dụng vô cùng nghiêm ngặt.

Ấy vậy mà ở Việt Nam, tự truyện lại được dùng như một cách "xâm phạm" đời tư cá nhân của người khác khá trắng trợn. Đến hiện tại, dù được nhiều nhà phê bình đánh giá là một tác phẩm văn học, nhưng tự truyện "Yêu và sống" cũng khiến Lê Vân vấp phải nhiều luồng ý kiến trái chiều, khiến cô lao đao một thời gian dài. Làm đảo lộn cuộc sống của rất nhiều người khác, khi cuốn tự truyện phơi bày sự thật về cuộc sống của cô và của họ.

Hay năm 2016, cuốn hồi ký "Thương Tín - một đời giông bão" của tài tử điện ảnh lừng danh Thương Tín cũng gây sốc. Nhiều ý kiến trái chiều cho rằng, Thương Tín đã không ngại tiết lộ những bí mật mà đối với nhiều người là "sống để bụng chết mang theo". Những trang sách không có dòng nào nói đến sự nghiệp, mà chỉ phơi bày những sự thật trần trụi về tình trường của một người trong showbiz, đã khiến Thương Tín nhận không ít chỉ trích. Để rồi khi đã bước vào tuổi xế chiều, Thương Tín đã phải hối hận: "Tôi đã bán chuyện đời tư của tôi với cái giá quá rẻ. Nếu biết trước sự việc sẽ diễn ra như thế này, tôi thà im lặng và mang theo những bí mật đó cho đến ngày cuối đời…". Những người xưa từng đi qua cuộc đời nam tài tử hẳn cũng phải lắc đầu ngao ngán nuối tiếc vì bước qua đời ông dù ngắn hay dài.

Việc viết tự truyện phần nào giúp nghệ sĩ đến gần hơn với công chúng, người đọc hiểu được tính cách, những góc khuất, sóng gió người nghệ sĩ đã trải qua, nhưng ranh giới giữa được - mất cũng rất mong manh. Đôi khi việc tiết lộ sự thật, lại bị nghi ngờ dùng quá khứ để làm mới tên tuổi của mình. Hoặc nếu không cẩn thận, lại thêm một lần làm tổn thương mình và có thể liên lụy, làm đau nhiều người khác. Có những chuyện quá khứ bạn muốn kể nhưng người khác thì muốn quên và ngược lại, vậy hà cớ gì một người kể để nhiều người đau? Không ai cấm nghệ sĩ viết tự truyện. Suy cho cùng, đó là quyền tự do cá nhân của họ. Tuy nhiên, kể ở góc nhìn nào, viết câu chuyện ra sao để công chúng đọc, cảm và rút được nhiều giá trị nhưng vẫn tôn trọng quyền riêng tư của người khác mới là tính nhân văn được đề cao của tự truyện.

>> Bị chê kém sắc, tân Hoa hậu Đại dương Ngân Anh lại sở hữu cuộc sống sang chảnh phát hờn