Những điều nên biết về giỗ Tổ nghề sân khấu, đặc biệt dành cho các nghệ sĩ trẻ

Hàng năm vào dịp tháng 8 âm lịch, các nghệ sĩ từ Nam ra Bắc lại rộn ràng chuẩn bị lễ giỗ Tổ nghề sân khấu. Có thể nói rằng ngày giỗ Tổ nghề sân khấu giống như ngày Tết của các nghệ sĩ vì được gặp gỡ, trò chuyện cùng nhau.

Trước đây giỗ Tổ nghề sân khấu chỉ làm trong 2 ngày 11,12/8 âm lịch nhưng giờ đây do để tránh trùng nhau nhiều nơi tổ chức sớm hơn từ ngày 10 và kéo tới 13/8 âm lịch.

Từ nhiều ngày trước, danh hài Hoài Linh cùng những người em thân thiết đã dọn dẹp,
lau đọn nhà Thờ Tâm Linh Việt để chuẩn bị cho ngày giỗ Tổ nghề sân khấu.

Ngày 19/9, diễn viên Hứa Minh Đạt cúng Tổ nghề sân khấu ở đoàn làm phim.

Với kinh nghiệm làm nghề nhiều năm, MC Quốc Bình đã viết status khá dài để giải đáp những thắc mắc của khán giả, các nghệ sĩ, đặc biệt là những người mới theo con đường nghệ thuật về giỗ Tổ nghề sân khấu.

Theo kinh nghiệm của bản thân và được nghe các đàn anh, đàn chị kể lại, MC Quốc Bình
đã chia sẻ một vài điều nên biết về ngày giỗ Tổ nghề sân khấu cho các nghệ sĩ trẻ.

Ai cũng có thể tổ chức được lễ cúng Tổ nghề sân khấu

MC dẫn chương trình "Việt Nam tươi đẹp" cho biết: "Khoảng những năm 2000, Sài Gòn có hàng trăm sân khấu kịch, cải lương, sân khấu ca nhạc, phòng trà, bar nhạc trẻ lớn nhỏ, ngày giỗ Tổ thì hầu như sân khấu nào cũng tổ chức (ai cũng có thể tổ chức chứ không có quy định là đơn vị hay cá nhân mới được tổ chức). Với người chủ sân khấu hay bầu show thì đây là dịp tạ ơn Tổ nghiệp.

Các nghệ sĩ khi tới cúng tại các sân khấu thì cũng là dịp mình gặp rất nhiều đồng nghiệp bởi vì đôi khi đi hát cùng một chỗ nhưng khác giờ (hồi đó ca sĩ chạy một đêm 5,7 chỗ là chuyện bình thường) nên chẳng gặp nhau. Hoặc có biết nhưng chưa bao giờ có dịp gặp khi đi làm thì ngày giỗ Tổ gặp là tíu tít hỏi thăm trò chuyện. Dù chỉ 15, 20 phút nhưng cũng rất vui, đôi khi gặp gỡ nhau như vậy lại móc thêm show cho nhau nữa. Giờ thì số lượng sân khấu đã giảm quá nhiều nên không còn nhộn nhịp như xưa".

Theo nam MC này, một nét đẹp trong ngày giỗ Tổ là các thế hệ đi trước sẽ dắt theo đàn em đến nơi làm giỗ. Thứ nhất là để đàn em biết một số điều nên và không nên khi đến sân khấu. Hai là dịp giới thiệu đàn em với những người nghệ sĩ khác để mở rộng mối quan hệ trong nghề nghiệp.

Tại sao các nghệ sĩ đi giỗ Tổ nhiều nơi dù Tổ nghề sân khấu là giống nhau?

"Đúng là Tổ nghiệp thì ở đâu thờ hay tổ chức giỗ là giống nhau. Khi giỗ Tổ thì ai cũng có thể tổ chức và chúng ta sẽ mời những người thân quen với mình (cũng như giỗ ông bà thì chúng ta có thể tề tựu cùng làm tại một nhà trong họ nhưng cũng có thể cúng riêng và sẽ mời riêng).

Những người nghệ sĩ cũng thường cộng tác với nhiều sân khấu, bầu show vì vậy nghệ sĩ đi cúng Tổ ngoài ý nghĩa tạ ơn Tổ nghiệp thì cũng là dịp thể hiện tình cảm đối với sân khấu, với bầu show (sự thể hiện tình cảm ở đây là sự có mặt chứ không phụ thuộc việc nghệ sĩ cúng gì khi đến dự đám giỗ). Sân khấu, bầu show nào càng có đông nghệ sĩ tham dự lễ giỗ do mình tổ chức chứng tỏ càng có uy tín", MC Quốc Bình tiết lộ về lý do các nghệ sĩ có thể đi giỗ Tổ nghề nhiều nơi.

Nên đi cúng Tổ nghề sân khấu ở đâu?

Chia sẻ với các nghệ sĩ trẻ, MC Quốc Bình cho biết: "Mình thì có quan điểm, làm ở sân khấu nào cúng ở sân khấu đó, ngoài ra nhận được lời mời từ sân khấu nào hoặc cá nhân nào tổ chức giỗ Tổ thì mình sẽ đến nơi đó chứ ít khi chạy tùm lum vì ở những nơi không quen cảm thấy lạc lõng. Nhưng một số bạn nếu biết sân khấu nào tổ chức thì sẽ đến, điều này cũng không sao vì như mình đã nói trong phần trước đi nhiều nơi gặp nhiều người biết đâu mở rộng mối quan hệ, quan trọng là bạn đủ sức khoẻ để đi.

Một số bạn lại ít hoạt động tại các sân khấu hoặc những bạn trẻ chưa có sân khấu nào để đi thì các bạn có thể nhờ các anh chị đi trước dắt đi cùng. Nhà thờ tổ của anh Hoài Linh xây dựng thì hơi xa và nhiều lúc cũng không biết tổ chức ngày nào nên nhiều bạn trẻ không đi được. Ngoài ra thì có những địa điểm mà ai cũng có thể chủ động đến đó là Nhà truyền thống sân khấu thành phố tại 133 Cô Bắc, Quận 1. Hội Ái Hữu nghệ sĩ thhường tổ chức giỗ Tổ ở đây vào sáng ngày 11/8 âm lịch. Một nơi nữa mà Bình hay đến trong dịp giỗ tổ là Chùa nghệ sĩ, Ở đây cũng có bàn thờ tổ, mình cúng tổ xong còn có thể chia sẻ chút lòng thành với một số nghệ sĩ nghèo đang ở tại chùa".

Cúng Tổ nghề sân khấu, khấn như thế nào?

Theo Quốc Bình, lúc khấn Tổ nghề sân khấu nên thành tâm, muốn gì xin nấy. Thông thường các nghệ sĩ xin thật duyên dáng trên sân khấu, làm tốt, ca hay diễn giỏi. Ngoài ra, Nam MC còn tiết lộ bài khấn trong sân khấu rạp Công Nhân và rạp Hồng Liên.

Bài khấn Tổ nghiệp sân khấu

Tại sao lại cúng mặn trong ngày giỗ Tổ nghề sân khấu?

Về việc cúng mặn trong ngày giỗ Tổ nghề sân khấu, Quốc Bình cho rằng: "Thực ra nếu xét về đạo thì thờ tổ nghiệp là tín ngưỡng dân gian, là thờ thánh thần chứ không phải là thờ Phật vì vậy vẫn có thể cúng mặn. Các nghệ sĩ có tên tuổi thường cúng heo quay một phần ý nghĩa tạ ơn Tổ nghiệp đã phù hộ cho mình thành công một phần ý nghĩa là chia sẻ với người tổ chức vì những con heo cúng sẽ được xẻ ra để mời khách đến tham dự".

Cúng tổ mang lễ vật gì?

"Thường thì mình thấy ngôi sao hay cúng heo quay, ngoài ra còn cúng gà, xôi. Trái cây có quýt, mãng cầu, thanh long, nhãn hồng. Nhiều người kị không cúng táo, bom, cam lê, bánh kem, bánh trung thu, hoa lay ơn đỏ hoặc trắng.

Thông thường các nghệ sĩ hay cúng heo quay trong dịp giỗ Tổ nghề sân khấu.

Trong ngày giỗ Tổ thông thường các nghệ sĩ rất muốn được trình diễn trước bàn thờ Tổ và các nghệ sĩ có tên hay lớn tuổi cũng sẽ được ưu tiên. Nhiều bạn trẻ còn muốn tìm cách để được lên diễn nữa nhưng số lượng người thì đông vì thế nên nhường người lớn tuổi, và những người đã hát ở nơi này rồi thì cũng nên nhường cho đàn em ở các nơi khác. Khi lên biểu diễn thì có thể hát tốp ca cùng nhau cho vui, ai cũng có cơ hội lên sân khấu (Lúc này không ai phân bì người hát hay diễn giỏi đâu, quan trọng là mang lại không khi tươi vui cho mọi người thôi). Vì thế các bạn đừng ngại ngần khi được mời lên biểu diễn. Nếu các bạn làm MC cho các nơi giỗ cố gắng giới thiệu được tên các bạn trẻ mà các bạn biết như một cách giúp các bạn ý được kêu tên cho hên vậy nhé các bạn. (Mình nhớ hoài ngày xưa được anh Nhật Cường giỡn phun rượu cúng lên đầu ở bên sân khấu Phương Nam). Các nghệ sỹ hay đặt đồ trang điểm của mình lên bàn thờ tổ để xin duyên dáng khi làm nghề, thường là hộp phấn, cây son mới", nam MC chia sẻ.