Mai Thu Huyền: 'Một bộ phim tình cảm phải có cảnh nóng'

*Chào Mai Thu Huyền! Phim “Kiều” chị mất khoảng thời gian bao lâu để thành một kịch bản và lựa chọn nhân vật cho phim Kiều?

Tôi ấp ủ đưa Truyện Kiều thành phim đã10 năm. Từ năm 2010, tôi đã muốn thực hiện bộ phim “Kiều” rồi, lúc đó tôi định làm phim truyền hình, tôi có trong tay 40 tập kịch bản, cũng đã đi chọn cảnh từ Bắc vào Nam và gặp gỡ vài diễn viên. Tuy nhiên, vì nhiều lí do nên không thực hiện được Sau đó, tôi có thành lập công ty riêng, tôi nghĩ tại sao một tác phẩm hay như vậy. Cộng thêm từ bé tôi đã rất mê truyện Kiều. Gia đình tôi cũng có 3 chị em, mọi người cũng hay gọi tôi và em gái là Thuý Kiều và Thuý Vân của bố mẹ nên tôi đã thích từ đó.

Đến năm 2019, tôi lại biết 2020 là kỷ niệm 200 năm ngày mất của đại thi hào Nguyễn Du, tôi nghĩ nếu bây giờ không làm sẽ mất đi thời điểm vàng của truyền thông, vì người ta sẽ nói rất nhiều về Nguyễn Du. Năm ngoái, tôi viết cả một kế hoạch về đại lễ lớn này nhưng vì dịch Covid nên mọi thứ khựng lại. Năm 2019 có rất nhiều vở kịch về Kiều, có cả múa rối, ballet… Không chỉ người Việt làm, nước ngoài cũng làm về truyện Kiều, tôi được xem một tiết mục múa của Hàn Quốc dựng về nhân vật Kiều, thậm chí có cả kịch của người Đức cũng dựng từ truyện Kiều. Câu chuyện cũng được dịch ra 20 thứ tiếng, đó chính là giá trị của tác phẩm nên tôi mong muốn đưa lên phim và quyết định sẽ phải làm. Khi quyết định làm, tôi nghĩ nếu làm phim truyền hình sẽ mất 2 năm, sẽ không kịp trong năm 2020 nên tôi chọn làm điện ảnh. Thị trường phim điện ảnh cũng khá tốt và thoải mái, nhanh hơn, cũng có thể mang ra nước ngoài công chiếu.

Tôi mời bác Phi Tiến Sơn, một người từng làm với tôi phim Lạc Giới, tôi định mời bác làm cố vấn nghệ thuật cho phim Kiều. Sau khi kịch bản chỉnh sửa rất nhiều lần vẫn không giống với những gì tôi hình dung, tôi lại định bỏ cuộc. Bác Sơn nói để bác thử viết theo những gì tôi truyền lửa và ấp ủ. Khi đọc kịch bản của bác, tôi thích quá, cuối cùng cả hai quyết tâm làm.

Tất nhiên một kịch bản rất quan trọng nhưng cũng có những yếu tố khác cộng hưởng. Một bài toán nan giải nhất của phim là diễn viên, nhất là nhân vật Kiều. Tìm được nhân vật Kiều là cả một câu chuyện rất dài. Lúc đó tôi casting ở miền Nam, miền Bắc và miền Trung để tuyển chọn, tôi casting gần hết showbiz, tất cả diễn viên, người mẫu tôi đều mời vì thật sự tôi muốn tìm kiếm gương mặt mới. Mới ở đây nghĩa là họ có thể đã nổi tiếng trong lĩnh vực khác nhưng diễn xuất của họ phải thật tươi mới. Diễn xuất tươi mới cũng có điểm hay, họ sẽ không bị kỹ thuật lấn át, đôi khi một diễn viên bị kỹ thuật lấn át sẽ mất cảm xúc thật nên tôi và hai nhân vật chính tôi lại có tiêu chí chọn nhân vật mới, đặc biệt là Kiều. Ban đầu tôi chỉ định chọn nhân vật Kiều tươi mới thôi, còn lại tôi nghĩ phải có dàn diễn viên mạnh, diễn xuất tốt. Chọn được Duyên tôi thấy cũng khá ưng ý vì Duyên có nét đẹp mộc mạc, chưa quá sắc sảo, có sự chân thật và cảm xúc tốt. Nhân vật nam chính tôi cũng nghĩ đến rất nhiều tên tuổi lớn nhưng sau khi gặp bạn Huy, tôi lại bị thuyết phục bởi bạn ấy trong vẻ nam tính của bạn, ngoại hình của bạn rất đẹp. Khi chọn bạn ấy, tôi cũng có kế hoạch tập luyện cho bạn. Còn những dàn diễn viên khác của tôi đã quá tốt rồi.

Có một đoạn tôi cũng khá vất vả là chọn bối cảnh. Sau 17 lần sửa kịch bản, tôi phải đi chọn bối cảnh và tôi nghĩ chưa phim nào chọn bối cảnh nhiều như phim Kiều. Chúng tôi đã đi 5 lần, từ Bắc và nam, hơn 20 tỉnh thành, đi rất nhiều nơi. Thật ra một phim cổ trang khó tìm nhất là bối cảnh, vì chúng ta không thể đi những nơi như Hà Nội hay Sài Gòn, chỉ toàn bê tông nên bắt buộc đi xa. Cứ ở đâu người ta nói có nhà cổ, biệt phủ, tôi phải đi tìm hết, dùng tất cả mối quan hệ để đi tìm. Chính vì vậy ban đầu chúng tôi chưa xác định quay ở đâu được. Đến khi đến Huế, tôi thấy rất phù hợp với phim và có lợi thế rất nhiều nếu quay ở Huế, có thể nói Huế là nơi duy nhất ở Việt Nam còn những nơi cổ kính như vậy, sẽ đỡ rất nhiều so với việc dựng phim trường mới. May mắn chúng tôi được sự ủng hộ của Uỷ ban nhân dân Huế nên đã quay được hơn một nửa phim ở Huế, còn lại chúng tôi quay ở các tỉnh như Cao Bằng, Quảng Bình, Quảng Trị và ở Thanh phố Hồ Chí Minh chúng tôi quay trong phim trường. Đó là toàn quá trình chọn cảnh 5 lần, quá trình đi quay 2 tháng ròng rã hơn 100 con người, đi từ Bắc và Nam quay, quá trình casting 3 nơi, 3 thành phố vẫn không tìm được.

Chị có sợ khi mọi người đến rạp xem sẽ có nhiều tranh cãi khi bị so sánh với phiên bản gốc, những tranh cãi dó sẽ gây những điều không hay cho phim của mình?

Khi quyết định làm phim Kiều, tôi đã lường trước chắc chắn sẽ có dư luận vì ai cũng có cảm nhận riêng của họ, chuyện đó không tránh khỏi. Như vậy cũng chứng tỏ sức hút của truyện Kiều, sức hút của mọi người quan tâm đến tác phẩm này.

Tất nhiên, tôi không thể tự tin 100% rằng sản phẩm của tôi có thể hài lòng tất cả. Tôi nghĩ khán giả sẽ có đánh giá khách quan nhất sau khi họ xem phim, vì chỉ vài hình ảnh không nói lên điều gì cả, phim là một câu chuyện được đạo diễn kể lại bằng ngôn ngữ hình ảnh và mỗi đạo diễn có cách thể hiện khác nhau. Tôi mong khán giả có thể xem và cảm nhận, đưa ra ý kiến riêng, như vậy tôi sẽ tiếp thu và tiếp tục phát huy, còn ý kiến nào chưa đúng cũng không sao vì đó chỉ là quan điểm cá nhân, không phải của tất cả. Cách cảm thụ nghệ thuật của mỗi người cũng khác nhau nên tôi không sợ chuyện đó.

Nhắc đến phim của Mai Thu Huyền, mọi người sẽ nói đến yếu tố nghệ thuật, đối với Kiều, chị có muốn đảm bảo doanh thu phòng vé hay không?

Tôi quan niệm một bộ phim hay là một bộ phim có khán giả, vì dù có làm phim gì chăn nữa, chẳng ai xem rồi nói chỉ làm phim vì nghệ thuật, không vì khán giả, như vậy không đúng. Khi tôi làm Kiều, tôi đã hướng đến đối tượng khán giả trẻ vì những người bỏ tiền đến rạp, mua vé xem phim là những người trẻ. Việc xác định đối tượng là rất quan trọng vì sẽ quyết định được đường hướng đi là thế nào. Đây cũng là một bộ phim được đầu tư rất lớn, tôi phải có trách nhiệm với những đồng tiền tôi chi ra, không chỉ tiền của cá nhân tôi mà còn tiền của các nhà đầu tư nữa. Tôi luôn mong muốn phim sẽ kết hợp được cả hai, vừa phải đảm bảo yếu tố nghệ thuật, vừa có tính giải trí, thu hút. Càng đông khán giả xem tức là bộ phim được nhiều người biết đến.

Mọi người thấy trước đây rất ít phim cổ trang, sắp tới sẽ có nhiều phim cổ trang, những dự án khác cũng đang chuẩn bị. Khi tôi làm gì, tôi không chỉ đặt vai trò của mình là nghệ sĩ không, tôi đặt tôi vào vai trò khán giả nữa. Tôi nghĩ khán giả thích ăn một món ăn lạ, nếu ăn mãi một món ăn, họ sẽ thấy nhàm chán. Cổ trang là một món ăn lạ, chẳng qua các nhà sản xuất chưa làm. Tôi nghĩ nếu định hướng thị trường phim ảnh và xu hướng một bộ phim nằm trong tay nhà sản xuất. Tôi là người nấu ăn, người chế biến, làm ra những món ăn cho khán giả, khán giả không thể quyết định được sẽ ăn món gì nên người là sản xuất rất quan trọng. Tôi đánh giá rất cao và rất trân trọng những nhà sản xuất luôn làm mới, làm những gì đột phá và khác với thị trường đang làm. Nếu có nhiều nhà sản xuất như vậy sẽ khiến thị trường phim phong phú hơn và khán giả cũng sẽ có cơ hội thưởng thức nhiều thể loại phim khác nhau hơn. Khi một bộ phim chất lượng, việc có giải thưởng này kia sẽ tự đến. Tất nhiên tôi không đi theo một dòng phim gọi là nghệ thuật, làm ra chỉ để đi dự thi nhưng nếu một bộ phim vẫn có khán giả, vẫn có thị trường, vẫn chất lượng từ nội dung, diễn xuất đến âm thanh, ánh sáng, hình ảnh, bộ phim đó hoàn toàn có thể đi dự thi. Tôi nghĩ điều đó không tách biệt nhau. Kế hoạch của chúng tôi vẫn sẽ gửi phim để đi tham gia một số liên hoan phim quốc tế. Chúng tôi vẫn quan tâm thị trường Việt Nam trước để công chiếu. Còn nước ngoài sẽ bước sau.

Chị rất đặt niềm tin vào diễn viên Mỹ Duyên đóng nhân vật Kiều nhưng mọi người vẫn chưa tin cô ấy. Chị lo lắng khi phim ra, người bị ném đá sẽ là cô ấy không?

Từ những ngày đầu, tôi đã đọc gần hết bình luận, tôi nghĩ đây cũng là chuyện khá bình thường vì dù có bất kỳ là ai đóng vai Kiều, kể cả là ngôi sao hot nhất bây giờ cũng sẽ bị mang lên bàn cân. Khán giả sẽ soi xem có điểm này chưa nghiêng nước nghiêng thành, có điểm này chưa đạt… Đó cũng là lý do tại sao tôi chọn diễn viên mới. Tôi chọn để khán giả không bị đóng đinh trong đầu diễn xuất của diễn viên. Bây giờ tất cả chỉ là phỏng đoán, chưa xem phim sẽ chưa thể nói được bạn ấy diễn hay hay dở. Đương nhiên khi đã chọn bạn ấy tôi đã có lý do rồi, ngoại hình chỉ 50% thôi.

Lần đầu tiên đọc kịch bản, cảm xúc của bạn Duyên rất tốt, cái gì từ bên trong rất quan trọng và tôi biết người này tôi có thể đào tạo được. Trong suốt 3 tháng đào tạo, Duyên đã trưởng thành và thay đổi rất nhiều. Đến lúc quay cho đến bây giờ phim đóng máy, tôi cảm thấy rất hài lòng về lựa chọn của mình. Duyên không chỉ thuyết phục được tôi, Duyên còn thuyết phục được cả ekip, cả ekip đều công nhận vai này dành cho bạn. Nói về vẻ đẹp, mỗi người sẽ có quan điểm khác nhau nên cũng rất khó nói.

Tôi thấy Duyên có những vẻ đẹp giống với nhân vật Kiều tôi tưởng tượng. Duyên có nét đẹp nhìn tưởng mong manh, dễ vỡ, nhưng tâm hồn lại rất mạnh mẽ, đôi mắt của bạn lại chan chứa tâm sự. Nhìn Duyên cũng rất dễ cảm mến, dễ thương. Đó là điều tôi cần cho nhân vật Kiều. Có 3 lý do tôi chọn Duyên, một là ngoại hình, hai là cảm xúc của bạn, điều này không đào tạo được. Lúc trước tôi cũng là diễn viên tay ngang, không được đào tạo, các đạo diễn hồi xưa thấy được tôi có năng khiếu, có cảm xúc nên mời tôi đóng và đó cũng là điều tôi nhìn thấy ở Duyên. Thứ 3, Duyên có thời gian để chỉ sống cho nhân vật Kiều. Trong 3 tháng tập luyện và 2 tháng quay, Mỹ Duyên không bị phân tâm việc gì khác ngoài nhân vật Kiều, không phải ai cũng có thể sẵn sàng làm điều này. Duyên nhìn thấy cơ hội của mình nên bạn ấy tập trung 100% sức lực của mình và tôi rất trân trọng điều đó. Nếu cho tôi chọn lại, tôi vẫn sẽ chọn Mỹ Duyên. Tôi không ân hận về quyết định này của mình.

Chị từng gây tiếng vang khi làm nên cảnh nóng rất nghệ thuật ở Lạc giới. Bây giờ, chị muốn làm lại một cảnh nóng nghệ thuật trong một bộ phim làm lại từ văn học, đây có phải thử thách lớn nhất của chị không?

Phim này có nhiều điểm hấp dẫn, không chỉ về cảnh nóng. Khi tôi nhắm đến giới trẻ, tôi đã nghĩ hết những yếu tố có thể hấp dẫn khán giả. Ngoài nội dung Kiều, bản thân tên Kiều cũng rất nhiều người biết nên người ta đã biết trước nội dung, bắt buộc tôi phải làm gì mới mẻ và sáng tạo. Một bộ phim tình cảm phải có cảnh nóng nhưng tôi không muốn dùng cảnh nóng để câu khách, cảnh nóng ở đây phục vụ cho phim và cần phải có. Nếu không có xem như không có phim vì Hoạn Thư nổi tiếng ghen tình tay ba, bắt buộc phải có cảnh đó.

Tôi không thích phim làm cảnh nóng dung tục, phản cảm, đây lại là một tác phẩm văn học, chất thơ nữa nên tôi làm sao cho tinh tế và nghệ thuật, từ cách quay đến cách diễn. Thật sự khi nhìn các bạn diễn, tôi thấy các bạn yêu nhau thật và tuổi rất hài lòng. Các bạn có sự khao khát tình yêu với nhau. Còn một yếu tố nữa tôi đưa vào phim là yếu tố hành động, giúp phim kịch tính hơn. Cảnh đánh nhau, cưỡi ngựa sẽ tăng yếu tố kịch tính cho phim hơn, không phải cứ buồn buồn, đều đều. Tôi mang vào vì muốn có kịch tính, cao trào. Thật ra phim có nhiều cái để xem, có trang phục đẹp, bối cảnh đẹp, nhiều thắng cảnh đất nước, có diễn viên đẹp, nội dung hấp dẫn, tôi nghĩ vậy.

Trong một bộ phim chị làm nhiều vai trò, trong đó có vai trò diễn viên, tại sao gần đây chị không có tác phẩm nào do mình đóng để khán giả thoả mãn, ví dụ phim Kiều chị chọn một nhân vật để đóng và khán giả có thể thấy chị trên màn ảnh?

Lúc mọi người nói, tại sao tôi không đóng vai Kiều, tôi nói tôi làm sao đủ tiêu chuẩn để đóng vai Kiều, nếu 20 năm trước tôi còn bon chen (cười). Tôi muốn tập trung hơn vào việc làm đạo diễn vì dù sao, đây cũng là tác phẩm đầu tay tôi làm đạo diễn nên áp lực lắm. Ở vai trò sản xuất tôi đã quen rồi nên không còn là áp lực nữa. Mỗi một dự án, tôi đều muốn đặt mình vào thế có thử thách. Con người tôi có thử thách, tôi sẽ làm tốt hơn, nếu làm gì dễ hơn những cái trước, tôi sẽ không có động lực.

Có ý kiến cho rằng diễn viên hay đạo diễn chỉ nên đảm nhận vai trò duy nhất hơn là vừa làm diễn viên, vừa làm đạo diễn, vừa làm sản xuất, ôm đồm quá nhiều thứ. Với chị, khi đã trải qua nhiều vai trò khác nhau, chị thấy điều đó có đúng không?

Tôi thấy chưa chắc đúng. Vấn đề là người đó thế nào, năng lực của họ thế nào, họ có đủ năng lực để đảm nhận công việc hay không. Không thể nói chung tất cả, áp dụng một công thức chung cho tất cả mọi người. Ví dụ trước đây tôi từng làm diễn viên và sản xuất cho phim Lạc Giới hay Giấc Mơ Mỹ, về diễn viên tôi đã quá quen thuộc nhưng khi làm sản xuất, thiên về việc liên quan đến điều hành chung và tài chính, không theo sát đoàn phim từ A đến Z, khi tôi trực tiếp là người tham gia, tôi quyết định được ngay, tôi biết tôi sẽ cần gì. Dù trên giấy, trên kịch bản là vậy nhưng khi ra đến hiện trường, đầy rẫy sự phát sinh và lúc đó người quyết định là nhà sản xuất. Có thể muốn một bối cảnh như vậy nhưng đạo diễn cần thêm gì đó và chẳng ai có thể quyết định có thêm hay không nếu không phải là sản xuất. Liên quan đến tài chính và tiến độ nên khi tôi là người trực tiếp tham gia, tôi giải quyết được hết và giải quyết ngay tại đó, không cần chờ xin ý kiến hay báo cáo. Tôi cảm thấy hỗ trợ rất tốt. Khi tôi là đạo diễn và cũng ở vai trò nhà sản xuất, tôi cũng quyết định được nhiều thứ.

Cảm ơn Mai Thu Huyền về buổi trò chuyện này!