Lê Cát Trọng Lý: Dị - Mộc – Độc – Thanh

“DỊ”

Trong đêm nhạc của Lee Kirby tại Trung tâm Văn hóa Pháp tháng 9/2010, nhiều khán giả rất thích thú với phần giới thiệu về Lê Cát Trọng Lý.

“Very, very special artist / She’s an unusual woman” - chàng trai người Anh nổi tiếng với tài hát nhạc Việt đã nói về bạn diễn của mình như thế. Trong khi, Vũ Tiến Lợi – một cựu du học sinh Anh quốc, MC của chương trình tô đậm thêm ấn tượng này với phần phiên dịch hóm hỉnh: “Cô ấy là một người rất… unusual. Không phải là một người giống như những người bình thường”.

Unusual - Ấn tượng ấy ở Lê Cát Trọng Lý có thể gọi là “DỊ”.

Âm nhạc của Lý, từ giai điệu đến ca từ có cái gì đó khác biệt – đặc biệt. Đủ để nhấc cô ra khỏi cái thùng chen chúc của không chỉ đám đông nghệ sỹ bình thường, mà cả những nghệ sỹ tài năng khác.

Nếu sự “QUÁI” của Tùng Dương (cũng là một cái gì đó khác biệt – đặc biệt) là điều khá dễ nhận thấy thì cái “DỊ” của Lý khó nhìn ra hơn.

Người ta có thể gặp Dương “quái” ở nhiều chốn: Trong phong cách biểu diễn trên sân khấu ca nhạc, trong hình ảnh với lối phục sức phi giới tính, và cả trong những quan điểm nghệ thuật dễ dàng bày tỏ.

Cái “dị” của Lý tiết kiệm hơn. Và vì thế, có lẽ mang lại những ấn tượng thú vị hơn khi nhìn ra.

MỘC

“Bài hát Việt” là nơi “phát hiện” ra Lý và đưa cô ra với công chúng, dù trước đó, với ban nhạc “Du mục” tại quê hương Đà Nẵng và quán café Yên tại TP.HCM, cô đã có những khán giả của mình.

Lý, cho đến nay là người trẻ nhất nhận giải “Bài hát của năm”, được mặc định là giải thưởng quan trọng nhất của chương trình “Bài hát Việt” - cuộc thi lớn nhất của giới nghệ sỹ sáng tác/biểu diễn chuyên nghiệp.

Tâm sự với báo giới về việc trao giải thưởng cho cô gái trẻ này, nhạc sĩ Nguyễn Cường, thành viên Hội đồng thẩm định của “Bài hát Việt” 2008 từng nói: "Tại Bài hát Việt, trong khi tất cả các ca khúc khác đều có phối khí, hòa âm, trình diễn rất bài bản thì cô gái lại chơi món độc là chỉ mỗi cây guitar gỗ và vừa đàn vừa hát.

Trong khi các tác giả khác đều thể hiện rõ cái khao khát tìm kiếm một ngôn ngữ âm nhạc tiệm cận xu hướng chung của thế giới như progressive rock, alternative rock, world music, hay khuynh hướng mà ta gọi là dân gian đương đại... thì cô gái này lại một mình một giọng, thủ thỉ, mộc mạc, đằm thắm...” (Theo báo Thể thao & Văn hóa).

MỘC– Ân tượng này không khó thấy ở Lý, từ âm nhạc đến con người.

Cái mộc của Lý không phải là cái mộc của sự đơn thuần, mà là cái mộc của sự nguyên bản, giản dị, khó pha trộn.

ĐỘC

Sức hút của Lý… nếu ban đầu đến từ những ca khúc thì lan tỏa hơn sau đó nhờ sự cộng hưởng từ những nét thú vị ở con người cô.

Cái phong cách của Lý (có sẵn hay tự rèn luyện, gọt rũa thêm) là một MÓN LẠ với khẩu vị đám đông. Sự cá tính mà vẫn nữ tính, cái ngộ nghĩnh lém lỉnh trong ăn nói, sự tự nhiên sinh động trong điệu bộ, nét triết lý pha lẫn vẻ hồn nhiên, sự đơn giản mà vẫn rất sâu sắc...

Trong các đêm nhạc ở Trung tâm Văn hóa Pháp, Lý làm chủ sân khấu một cách tự tin, không chỉ những khi cất tiếng hát mà cả ở những lời giới thiệu giữa các ca khúc. Hình ảnh của cô trên sân khấu nhẹ nhàng nhưng đầy sinh động và cuốn hút.

Trong một chương trình “Nhịp cầu âm nhạc” của kênh HTV7, các MC với lối trò chuyện có phần sáo ngữ quen thuộc đã “đụng” phải sự “bất hợp tác” lém lỉnh của cô. Sự thẳng thắn một cách chân thành nhưng tinh nghịch, lối nói không hoa ngôn… khiến nhiều khán giả phải bật cười thú vị.

Xem Lý thường xuyên, nhận ra cô ý thức về sự hấp dẫn ở nét riêng này của mình hơn cách cô thể hiện điều đó. Những lời chia sẻ về cụm từ lạ pa-tam-bi-da-la-ca-ma-ha-ta-ri-da trong một bài hát, lời bộc bạch về một ca khúc vì mới viết chưa đặt được tên… được sử dụng nhiều lần, hay việc đôi lúc thể hiện những cử chỉ trẻ con, lời nói là lạ khiến hao hụt đi cảm giác tín nhiệm sự tự nhiên của cô.

THANH

Nếu ở trong các chương trình biểu diễn, đôi lúc Lý vẫn bị lost (giữa sự tự chủ và tự nhiên thường trực) thì bên ngoài sân khấu, cô để lại ấn tượng trọn vẹn về điều này.

Quan sát Lý, và tiếp xúc với cô, thấy thích cái hình ảnh đáng yêu của một cô gái nhẹ nhàng, khiêm tốn, đơn giản và lành mạnh.

Giữa chuỗi đêm diễn “cháy vé” tại Trung tâm Văn hóa Pháp, Lý có một buổi trò chuyện, phỏng vấn với kênh truyền hình Style TV. Những câu hỏi của MC có phần hời hợt trong khi chưa hề xem các chương trình của Lý, và có lẽ cũng tìm hiểu rất ít thông tin về cô.

Sự vênh cả về trình độ lẫn sự thấu hiểu giữa người phỏng vấn và người được phỏng vấn là thực tế lớn tồn tại trong hoạt động báo chí, nhất là đối với những lĩnh vực nghệ thuật tầm cao.

Đã đôi lần cảm nhận sự bất tín hay thái độ coi nhẹ khi tiếp xúc, phỏng vấn với một số nhân vật của “nghệ thuật tầm cao”, thấy quý cách đối thoại – trò chuyện của Lý. Một sự thẳng thắn và khiêm tốn từ trong suy nghĩ.

Rất nhiều tiếng vỗ tay. Rất nhiều màn chụp ảnh, xin chữ ký. Hơn thế. Những lời hỏi han, bình luận giữa các hàng ghế khán giả. Thành công và sự kỳ vọng với Lý có thể lớn hơn tuổi 24. Nhưng không thấy cái gọi là “sức ép” như người ta thường nói về trường hợp tương tự, nơi cô.

Lý cũng cho một cảm giác, những choáng ngợp về thành công hay sự đương đầu với thị phi, không phải là những cái có thể chạm vào cô.