Thứ bảy, 06/12/2025
Ngoài gia đình NSND Trùm Thịnh (Nguyễn Văn Thịnh), gia đình NSND Cả Tam (Trịnh Thị Lan) cũng nổi tiếng với truyền thống nghệ thuật chèo ở Hải Dương. NSND Cả Tam sinh năm 1888 trong một gia đình nghèo nhưng có truyền thống nghệ thuật chèo, từ nhỏ đã được cha cho theo học nghề này. Mặc dù bị chỉ trích và bị đuổi học trong thời gian đầu, bà không từ bỏ con đường học tập. Khi lên 8 tuổi, bà được cụ Kép Tổng nhận làm học trò và ba năm sau sau đó, bà chính thức bắt đầu sự nghiệp biểu diễn chèo.
Lên 16 tuổi, bà ra Hà Nội theo các đoàn hát tại các rạp và gánh hát. Sau khi Sán Nhiên đài thành lập, bà tham gia trào lưu chèo cải lương và chèo văn minh vào tuổi 40. Mặc dù trào lưu chèo cải lương sau đó suy tàn, bà vẫn tiếp tục hoạt động trong các gánh hát của ông Trùm Thịnh cho đến năm 1939. Tuy nhiên, khi các chiếng chèo không còn thịnh hành, bà đành tạm biệt nghề Tổ.

NSND Cả Tam (áo dài đen ngồi hàng đầu) cùng con cháu trong gia đình.

Chân dung NSND Cả Tam.
Tuy nhiên, vào năm 1953, bà trở lại với nghệ thuật chèo khi tham gia Đoàn văn công nhân dân Trung ương tại chiến khu Việt Bắc. Hai năm sau, bà gia nhập Đoàn chèo Trung ương (nay là Nhà hát Chèo Việt Nam), đồng thời tham gia Ban nghiên cứu chèo để bảo tồn và phát triển các làn điệu chèo cổ. Bà cũng là người thầy tận tụy, giảng dạy tại trường Kịch nghệ dân tộc, đào tạo nhiều thế hệ nghệ sĩ chèo.
Trong suốt những năm tháng kháng chiến gian khổ, NSND Cả Tam vẫn tiếp tục truyền nghề với tất cả lòng yêu nghề và tâm huyết. Bà nổi tiếng với những vai chèo cổ như Trinh Nguyên, Đào Huế, Thị Mầu, Châu Long, Tú Bà, Mụ Sùng, Điềm Thị… cùng các vai diễn hiện đại như già Đa trong "Tấm Cám", bà Mây trong "Nông thôn tươi sáng". Bà được biết đến với lối diễn giản dị mà sắc sảo, thể hiện tài năng độc đáo trong nghệ thuật nói sử.
Với những đóng góp to lớn cho nghệ thuật chèo, NSND Cả Tam đã được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba vào năm 1964 và được truy tặng danh hiệu NSND vào năm 1984. Chân dung của bà hiện được đặt trong phòng truyền thống của Nhà hát Chèo Việt Nam, bên cạnh các bậc tổ nghề của nghệ thuật chèo.
Trong số các học trò của bà, NSND Phó Thị Kim Đức là người được đánh giá cao nhất. Đặc biệt, người cháu nội của bà - NSND Đoàn Thanh Bình cũng là một tên tuổi lớn trong làng chèo, nữ nghệ sĩ đã giành giải "Người có giọng hát hay nhất làng chèo toàn quốc" vào năm 1993.

Nghệ sĩ Thanh Bình biểu diễn trên sân khấu.
NSND Đoàn Thanh Bình sinh năm 1954 trong một gia đình có cả cha và mẹ đều là nghệ sĩ cải lương. Lúc 10 tuổi, bà đã được bà nội Cả Tam dạy hát chèo. Dưới sự dạy dỗ tận tâm của bà nội, nữ nghệ sĩ đã nhanh chóng nắm vững nhiều làn điệu chèo nổi tiếng như "Đường trường duyên phận" và "Vãn cầm". Lúc đó, cô bé không biết rằng bà nội đã chọn mình để tiếp nối nghiệp chèo của gia đình.
Năm 1971, trước khi qua đời, NSND Cả Tam đã trăng trối mong có một đứa cháu theo nghiệp chèo. Thực hiện lời nguyện của bà, Đoàn Thanh Bình bắt đầu học chèo tại Trường Trung cấp Nghệ thuật Sân khấu Việt Nam (nay là trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội). Tại đây, bà được học từ các bậc thầy của nghệ thuật chèo như Trần Thị Xuân, Dịu Hương, Lê Hiền, Năm Ngũ, Thúy Lan…
Sau khi tốt nghiệp vào năm 1975, NSND Đoàn Thanh Bình trở thành nghệ sĩ của Nhà hát Chèo Việt Nam. Tại đây, bà không chỉ thể hiện tài năng qua các vai diễn mà còn bắt đầu công việc giảng dạy, trợ giảng cho các thầy cô và hướng dẫn các học sinh khóa dưới. Trong số các học trò nổi bật của bà có NSND Thanh Ngoan, NSND Vân Quyền và NSND Thúy Ngần - những người đã được bà dìu dắt từ những bước đi đầu tiên trong sự nghiệp.

NSND Đoàn Thanh Bình từng là cô giáo của NSND Tự Long.

NSND Tự Long cùng bạn học tới thăm cô giáo chủ nhiệm Đoàn Thanh Bình.
Sự nghiệp biểu diễn của bà được đánh dấu bằng nhiều giải thưởng danh giá như Huy chương Vàng với vai chị Chúc trong vở "Sông Trà Khúc" năm 1985 và vai Lã Thị trong "Từ Thức" năm 1990. Đặc biệt, bà giành giải "Giọng hát hay nhất" tại Hội diễn Chèo toàn quốc năm 1992.
Mặc dù đã bắt đầu giảng dạy từ những năm 1980, phải đến năm 1996, NSND Đoàn Thanh Bình mới chính thức chuyển sang con đường giảng dạy toàn thời gian khi bà dừng công tác tại Nhà hát Chèo Việt Nam và trở thành giảng viên khoa Kịch hát dân tộc của Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội.
Trong suốt 15 năm công tác, bà đã đào tạo nhiều thế hệ học trò, nhiều người trong số họ đã trở thành nghệ sĩ, lãnh đạo các đoàn nghệ thuật uy tín trong nước, đạt nhiều thành tích trong các kỳ liên hoan nghệ thuật và sân khấu toàn quốc.
NSND Đoàn Thanh Bình còn là cô giáo của NSND Tự Long, NSƯT Bá Dũng, NSƯT Bích Ngọc và nhiều nghệ sĩ khác. NSND Tự Long hiện đang đảm nhiệm vai trò Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội, luôn coi bà là người mẹ thứ hai của mình.
Xem thêm
Nguồn: https://thoitrangvang.com.vn/gia-dinh-co-2-ba-chau-deu-la-nsnd-co-nguoi-nhan-huan-chuong-lao-dong-da..
Cuộc sống sang chảnh của mỹ nhân từng được mệnh danh là "ngọc nữ của...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 5 phút trước
Suri, con gái chung giữa nam tài tử Tom Cruise và nữ diễn viên Katie Holmes xuất hiện với diện mạo, phong cách thời trang khác hẳn so với trước.
Chuyện làng sao - 12 giờ, 22 phút trước
Khoảnh khắc nam ca sĩ này bất ngờ hôn Mỹ Tâm và phản ứng của giọng ca "Họa mi tóc nâu" trước nụ hôn này khiến ai cũng bất ngờ.
Chuyện làng sao - 14 giờ, 27 phút trước
Khoảnh khắc ngọt ngào của nàng Hoa hậu này đã nhận được cơn mưa lời chúc phúc từ dàn sao Việt.
Chuyện làng sao - 15 giờ, 12 phút trước
Tin sao Việt 6/12/2025: Chiếc váy khoét sâu của Uyển Ân chiếm spotlight giữa sự kiện quy tụ loạt sao đình đám. Tại một show thời trang, Hòa Minzy gây chú ý khi lần...
Chuyện làng sao - 17 giờ, 45 phút trước
Dù chồng đã mất, con gái duy nhất lại sống xa nhà, nữ NSND nổi tiếng vẫn giữ tinh thần lạc quan ở tuổi 83. Lúc này, bà nhìn đời bằng con mắt bình...
Chuyện làng sao - 2 giờ, 36 phút trước
Ngày cưới, Hương Ly và chú rể là doanh nhân Tùng Anh diễn ra tại một khách sạn sang trọng ở Hà Nội.
Du lịch Việt - 2 giờ, 22 phút trước
Địa điểm duy nhất của Việt Nam nằm trong danh sách của tạp chí du lịch nổi tiếng quốc tế.
Kiến thức - 2 giờ, 23 phút trước
Thế hệ sau đã tiếp nối truyền thống kinh doanh, giúp gia tộc này ngày càng thịnh vượng.
Tin trong ngày - 2 giờ, 23 phút trước
Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng và được mong chờ nhất trong năm của người Việt.
Yêu - 2 giờ, 24 phút trước
Người ta vẫn quen dùng từ thông minh để khen một người phụ nữ khéo léo, biết tính toán, giỏi xử lý quan hệ. Nhưng khi quan sát nhiều hơn, ta nhận ra, những...
Đời sống số - 2 giờ, 24 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 7/12/2025.
Chuyện làng sao - 3 giờ, 36 phút trước
Lời giới thiệu vô ý" trên sân khấu đã tạo nên sự cố lịch sử giữa hai diva hàng đầu làng nhạc Việt.
Thời trang + - 4 giờ, 42 phút trước
Cách ăn mặc thoải mái nhất trong mùa đông là trông thật đẹp mà không cần phải suy nghĩ quá nhiều. Dạo bước trên phố sau khi mùa đông đến, bạn sẽ thấy sự...
Kiến thức - 4 giờ, 42 phút trước
Khi đối mặt với người làm tổn thương mình, phản ứng đầu tiên của nhiều người là tranh cãi xem ai đúng ai sai, đòi hỏi một lời giải thích.
Tin trong ngày - 5 giờ, 48 phút trước
Tọa lạc tại đặc khu lớn bậc nhất cả nước, nhà hát đa năng với sức chứa hơn 4.000 chỗ ngồi đang được đẩy nhanh tiến độ để hoàn thiện vào năm 2027. Đây...
Tin trong ngày - 5 giờ, 49 phút trước
Ngày 5/12, liên quan đến vụ cháy quán ăn trên đường Trần Hưng Đạo (phường Cầu Ông Lãnh-TPHCM), TS-BS Huỳnh Quang Đại, Phụ trách điều hành Khoa Hồi sức tích cực chống độc-Bệnh viện...
Tin trong ngày - 5 giờ, 51 phút trước
Hải Phòng vốn nổi tiếng với hải sản, nhưng thứ đặc sản khiến dân sành ăn phải "canh mùa" không nằm ngoài biển mà lại ẩn mình dưới những bãi phù sa ven sông....
Tin trong ngày - 5 giờ, 51 phút trước
Các trường Đại học (ĐH) Nha Trang, ĐH Công Thương TP.HCM, ĐH Bách khoa TP.HCM, ĐH Ngân hàng TP.HCM, ĐH Công nghiệp TP.HCM, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã công bố phương án...
Tin trong ngày - 5 giờ, 51 phút trước
Rạng sáng 6/12, một vụ tai nạn giao thông liên hoàn xảy ra trên tuyến cao tốc Vân Phong - Nha Trang (hướng Nha Trang đi Vân Phong), đoạn qua xã Nam Ninh Hòa,...
Đời sống số - 6 giờ, 54 phút trước
Ngày 7 tháng 12 (Chủ Nhật) tương ứng với ngày 18 tháng 10 âm lịch, với sự kết hợp của Thiên Can và Địa Chi là năm Tỵ, tháng Đinh Hợi và ngày Canh...
Đời sống số - 6 giờ, 14 phút trước
Vận may định mệnh của bạn là gì? Hãy đọc câu hỏi và chọn theo trực giác đầu tiên — không suy nghĩ nhiều, để tiềm thức dẫn đường.
Chuyện làng sao - 7 giờ, 34 phút trước
Khi phát sóng năm 1986, "Tây Du Ký" đã gây tiếng vang lớn. Bộ phim giúp dàn diễn viên chính nổi tiếng chỉ sau một đêm. Ngoài ra, còn vô số vai phụ thầm...
Phong thủy - 7 giờ, 43 phút trước
Chọn tầng chung cư theo phong thủy đang được nhiều người quan tâm trở lại khi không ít gia chủ tin rằng "tầng hợp tuổi" có thể mang lại tài vận và sự thuận...
Tin trong ngày - 7 giờ, 56 phút trước
Bộ Nội vụ có phản hồi giải đáp vướng mắc về nguồn kinh phí chi trả trợ cấp đối với công chức tự nguyện xin thôi việc khi số tiền này vượt quá dự...
Yêu - 8 giờ, 31 phút trước
Nhiều cặp đôi từng yêu nhau nồng nhiệt nhưng theo thời gian, ngay cả việc nói thêm một câu cũng trở thành gánh nặng. Những lời âu yếm thuở ban đầu dần bị thay...