NSND Lê Huy Quang: 'Dị bản' nghệ sỹ trong màu áo Thành Vinh năm xưa

Một nhà thơ, nhà hội họa chuyên thiết kế trang trí sân khấu, tranh minh họa, bìa sách, qua những bài thơ, bài báo suốt mấy chục năm qua. Quê cha Thạch Hà (Hà Tĩnh), nhưng ông lại được sinh ra và lớn lên ở quê mẹ Đô Lương (Nghệ An). Suốt nửa thế kỷ qua, NSND Lê Huy Quang sống và làm việc tại Hà Nội. Cha ông từng là nghệ nhân tuồng cổ, nên ngay từ thuở bé, cậu bé Lê Huy Quang đã bị mê hoặc không gian của sân khấu tuồng.

Họa sĩ - NSND Lê Huy Quang

Cứ như là duyên nợ, sau này ra Hà Nội, ông lại về công tác ở Nhà hát Tuồng Trung ương và gắn bó với Tuồng suốt 30 năm qua. Đi đâu, ngồi đâu, ông thường tự nhận mình là “gã nhà quê xứ Nghệ”. Nhưng nhìn vào gia tài sáng tác của ông thì thực sự là không hề “nhà quê” chút nào, nếu không muốn nói rằng ông là một “tay chơi” có tiếng trong giới Văn nghệ. Với gia tài lên tới hơn 300 vở diễn cho các đơn vị nghệ thuật sân khấu cả nước do ông thiết kế, nhiều giải thưởng về hội họa, đồ họa, trang trí sân khấu và thơ ca,… quả thật khiến cho người ta phải trầm trồ thán phục.

Suốt đời chỉ đi guốc mộc, đeo nhẫn bạc, vòng tay bạc, quần áo cũng chỉ 2 màu đỏ đen, thích nhâm nhi chén rượu cuốc lủi hơn là uống bia. Thêm điếu thuốc và khói thuốc bay lên phả từng làn trắng mờ ảo dày đặc bên cạnh gương mặt với mái tóc dài bay xõa. Vậy là có một bức phác họa chân dung Lê Huy Quang khá đầy đủ. Không cần quá nhiều màu sắc, “bức chân dung” giản dị ấy gây ấn tượng bởi sự hài hòa và có chiều sâu. NSND Lê Huy Quang từng tiết lộ, ông có tới 7 đôi guốc mộc thay nhau cùng ông đi khắp các chặng đường. Từ nhà tới cơ quan, và bất cứ đâu kể cả những buổi họp trịnh trọng, những chuyến công tác dài ngày. Với bộ dạng không giống ai, Lê Huy Quang xuất hiện ở nơi làm việc, bên giá vẽ, quán cà phê hay quán rượu với bạn bè,… không thể lẫn vào ai với chính vẻ "dị biệt" nhưng vô cùng nghệ sỹ của mình.

NSND Lê Huy Quang trong một cuộc hội thảo về ngành sân khấu

Những tác phẩm hội họa, dù chưa phải là tất cả, cũng đủ cho người xem cảm nhận được một bản lĩnh, một mảnh hồn riêng của NSND Lê Huy Quang. Bình thản, có lúc ồn ào cởi mở, nhưng cũng có khi lại dung dị nhẹ nhàng đến dịu dàng. Không tả thực, không bị chi phối bởi hiện thực, cũng chẳng hề tìm đến những hình thức biểu hiện cầu kỳ, lạ lẫm - hội họa của Lê Huy Quang là hội họa của tâm tưởng. Nhiều tác phẩm như vẽ cho hoài niệm.

Bền bỉ, đam mê trong lĩnh vực hội họa và thiết kế mỹ thuật cho sân khấu suốt mấy chục năm qua qua, ông còn là một nhà thơ đầy cá tính với những cách tân ồn ào dư luận một thời. Cho đến những năm gần đây, năng lực của ông vẫn tiếp tục bùng lên với tập thơ "Phải khác". Là một nhà báo với những quan điểm ngắn mà sắc về nhân tình thế thái, về những vấn đề cộm lên trong đời sống nghệ thuật,… NSND Lê Huy Quang là người xông xáo, hối hả trong cả công việc lẫn rong chơi.

Họa sĩ - NSND Lê Huy Quang không bỏ sót bất cứ một trận đấu nào của Ngôi Sao FC

Có thể nếu như lần đầu tiếp xúc, trò chuyện, ông dễ khiến người đối diện có cảm giác mình đang ngồi với một “anh thanh niên”. Nhưng với những thành công đã gặt hái được trên 40 năm qua, người ta sẽ cảm nhận được ông vẫn tiếp tục lặng lẽ kiếm tìm cái đẹp của riêng mình, một người suy tư và có trách nhiệm.

Họa sĩ - NSND Lê Huy Quang hiện là Phó Giám đốc nghệ thuật của Trung tâm Bảo tồn và Phát triển Nghệ thuật Sân khấu Việt Nam (Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam); đồng thời cũng là Ủy viên Hội đồng Nghệ thuật Trang trí Hội Mỹ thuật Việt Nam; Ủy viên Hội đồng Thơ của Hội Nhà văn Hà Nội và đặc biệt, ông cũng chính là Trưởng ban vận động tuyên truyền của CLB Bóng đá Ngôi Sao Việt Nam (Ngôi Sao FC). Một CLB Bóng đá với sự góp mặt của đông đảo anh em trong giới Nghệ sỹ và sân cỏ.

Thẻ thành viên Ngôi Sao FC của NSND Lê Huy Quang

Ít ai biết được và có lẽ sẽ rất bất ngờ khi biết rằng, thời trai trẻ, NSND Lê Huy Quang từng là một chân sút “gai góc” của chảo lửa - đội bóng “Chiều tà” Thành Vinh. Tiền thân của chiếc áo vàng truyền thống mang tên Sông Lam Nghệ An hôm nay. Cái thời điểm mà theo như ông từng nói, quê nghèo, đến ăn còn không đủ no thì đâu phải đơn giản để có thể mua một quả bóng về chơi. Vì vậy, hầu hết những người chơi bóng cũng là những người có xuất thân từ những gia đình có điều kiện và được học hành đến nơi đến chốn. Chẳng vì thế mà người ta vẫn gọi những cầu thủ xuất hiện ở thời điểm này là Thế hệ Vàng hay sao? Họ vừa có kỹ thuật về bóng đá, lại có cả một kho tàng tri thức khiến người khác phải kiêng dè, nhưng lại cũng rất bình dị và gần gũi.

Ông từng nói: "Bóng đá là nghệ thuật, là một nét đẹp văn hóa của mỗi quốc gia. Bóng đá không chỉ đá bằng chân, mà còn phải đá bằng cái đầu trí tuệ cùng với một trái tim nồng nhiệt”. Quả đúng như vậy!

NSND Lê Huy Quang gây ấn tượng với vẻ ngoài nghệ sỹ
và điếu thuốc lá luôn thường trực

Hàng tuần, cứ mỗi trận bóng của Ngôi Sao FC diễn ra, dù là tập luyện, giao hữu với đội bạn, hay là đá Giải, ông vẫn luôn xuất hiện ở sân bóng với điếu thuốc trên tay. Để cổ vũ tinh thần cho các thành viên cũng như chia sẻ trao đổi kinh nghiệm, đóng góp ý kiến sau mỗi trận bóng. Dù nắng hay mưa, ông vẫn tự phóng xe máy ra sân, không bỏ sót trận đấu nào. Những góp ý của ông thật sự luôn khiến mọi người yêu mến và kính trọng.

Lê Huy Quang vẫn thường tâm sự: "Con đường sáng tạo của một nghệ sỹ là những tháng năm lao động nhọc nhằn, để góp một phần nhỏ bé làm đẹp cho Đời! Mà trong đó, Văn hóa; Văn học, nghệ thuật; Thể thao đã làm nên vẻ đẹp bất tử của con người cũng như cuộc sống"!