Rộn rã Đồng Kị trong ngày hội Pháo

09:23 24/02/2015

Hội Đồng Kỵ (Từ Sơn, Bắc Ninh) mở từ mùng bốn Tết, sớm nhất trong các lễ hội ở các làng quê Bắc bộ. Du khách và các tay săn ảnh đổ về dự hội như mối duyên đến hẹn lại lên.

Hội Đồng Kỵ từ lâu nổi tiếng xa gần với có lễ rước pháo, thi pháo, và còn độc đáo vì tục “tung ông đám” để chọn người chủ lễ rước pháo sang năm… Khác với làng pháo cổ truyền Bình Đà vang bóng ngày xưa thường thi các cây pháo bông, ở Đồng Kỵ lại thi pháo nổ.

Những năm xưa, để pháo của giáp mình thắng cuộc, các giáp ngầm đua nhau làm những quả pháo lớn. Kích thước quả pháo của thôn được giữ bí mật tuyệt đối. Dân gian vẫn kể câu chuyện một giáp dò biết được địa chỉ chế tạo quả pháo thi của giáp khác liền cử “tình báo” bí mật đến đo chiều rộng cổng ngõ mà quả pháo sẽ được khiêng ra. Sau khi lấy được số đo, cả giáp hỉ hả cho rằng chỉ cần làm pháo của thôn mình lớn hơn cổng ngõ đó một chút là đủ để thắng giải. Chẳng ai ngờ đến ngày hội, cái cổng ngõ được đập toang để khiêng pháo ra đình. Quả pháo phải “đập cửa mà ra” đó đã khiến tất cả ngỡ ngàng và giành giải.

Sau khi làm lễ ở đình trước thần linh chứng giám, các quả pháo lớn được khiêng ra bãi đất trống để đốt và chấm giải. Ngoài tiêu chuẩn về kích thước: chiều dài, đường kính, tiêu chuẩn về trang trí: màu sắc, hoa văn, kiệu rước… thì tiêu chí quan trọng nhất là tiếng nổ phải lớn, xác pháo màu hồng điều rực rỡ phải nhỏ vụn, tan đều. Đó là chuyện đã xưa. Nay không còn đốt pháo nổ, không còn thi pháo lớn nhưng tục rước pháo trong lễ hội Đồng Kỵ vẫn được trân trọng giữ gìn trong tâm thức và long trọng tiến hành mỗi dịp hội làng hàng năm.

Những năm trước, pháo rước được bồi và trang trí bằng giấy, sau khi rước thì đem hóa. Từ năm 2011, hai “Hội đồng canh” (những người sinh cùng một năm) ở Đồng Kỵ đã cùng bàn và góp của, góp công cung tiến đôi pháo thờ (lâu dài mà không phải “hóa”). Mỗi “ngài” pháo lớn cỡ người ôm được chế tác từ gỗ tốt, sơn son thiếp vàng, trang trí tứ linh (long, lân, quy, phượng) được mấy chục tráng đinh long trọng đưa vào đình cùng cả đoàn người hân hoan tung hô…

Ads

Sau khi rước pháo vào làm lễ ở đình, kính cáo với thành hoàng, tổ tiên, cao trào của hội Đồng Kỵ là cuộc “tung ông đám”. Đồng Kỵ có bốn giáp, mỗi giáp chọn một “ông đám” để “tung”. “Ông đám” được chọn phải quá tuổi 50, có sức khỏe tốt, gia đình phải song toàn, con cái đầy đủ nếp, tẻ, trong năm làm ăn phát đạt và không có tang. “Ông đám” còn phải là người có uy tín và được mọi người cùng bầu chọn.

Khoảng sân đình là nơi huyên náo của các “ông đám” đua tài. “Ông đám” trụ vững trên những cánh tay các thanh niên trai tráng, được rước cao chạy nhiều vòng quanh sân đình. Đám người cổ vũ cùng chạy theo, vừa hô hét, vừa nhảy lên tung hô cho tăng thêm khí thế. Vừa được rước chạy, ông đám vừa diễn tả sự hùng dũng, khỏe mạnh, vui vẻ bằng nét mặt, bằng những động tác múa ước lệ. Có khi cao hứng, các “ông đám” còn “tỷ thí” với nhau bằng những động tác giao đấu tượng trưng trong sự xô đẩy của hai đám thanh niên đang rước các ông. Cuộc “tung ông đám” chỉ kết thúc khi tìm ra được “ông đám” cuối cùng còn sung sức trụ vững trên tay các chàng thanh niên sau khi ba ông còn lại chịu thua bỏ cuộc. “Ông đám” chiến thắng mang về niềm tự hào suốt năm cho cả giáp và mọi người cùng vui vẻ ăn mừng sự kiện đó.

Nhìn cuộc “tung ông đám” Đồng Kỵ qua nhiều lớp phủ của thời gian văn hóa vẫn có thể nhận ra ảnh xạ của phong tục “thi đấu chọn thủ lĩnh” giữa một vùng quê nông nghiệp. Những tiêu chuẩn “sơ tuyển” để chọn “ông đám” đi “tung” đã mang ước vọng của cộng đồng về một mẫu “điển hình tiên tiến”, “cá nhân xuất sắc” – theo cách gọi ngày nay. Trong cuộc “đấu loại trực tiếp” công khai và công bằng, “ông đám” đứng cao hơn mọi người nhưng là đứng trên những cánh tay săn chắc của đám thanh niên. Những cánh tay săn chắc đó cùng kết lại để ông đám trụ vững và chiến thắng. Ngoài những tố chất, điều kiện của bản thân, “ông đám” cuả giáp chỉ có thể chiến thắng và trở thành “ông đám” của làng với sự đồng tâm nhất trí giúp sức của cả cộng đồng. “Ông đám” – thủ lĩnh (dù chỉ mang ý nghĩa tượng trưng) được tuyển chọn trong một mẫu hình dân chủ sơ khai giữa làng quê Việt. Và hội Đồng Kỵ còn bảo lưu được những nét văn hóa đó…

Theo Depplus.vn/MASK
Việt Nam có một vùng đất đẹp như 'hành tinh khác': Hồ nước treo lơ lửng, hoang sơ ít người biết đến

Việt Nam có một vùng đất đẹp như 'hành tinh khác': Hồ nước treo lơ lửng, hoang sơ ít người biết đến...

Du lịch Việt - 4 ngày, 20 giờ trước

Điểm nhấn ấn tượng nhất của nơi này chính là hồ Lơ Lửng. Đây là một hồ canxi nằm cao hơn dòng sông ngầm khoảng 15m, trông như treo lơ lửng trên vách hang....

Đảo nào của Việt Nam đẹp nhất châu Á năm 2025, vượt qua cả Bali và Maldives?

Đảo nào của Việt Nam đẹp nhất châu Á năm 2025, vượt qua cả Bali và Maldives?

Du lịch Việt - 4 ngày, 6 giờ trước

Tạp chí du lịch danh tiếng của Mỹ, Condé Nast Traveler, đã vinh danh đảo Phú Quốc của Việt Nam ở vị trí dẫn đầu trong danh sách những hòn đảo đẹp nhất châu...

Nơi nào ở Việt Nam vừa được Giải thưởng Du lịch Thế giới gọi tên 2 lần liên tục: Cảnh quan 'đẹp vô thực', khách Tây đi 1 lần nhớ cả đời?

Nơi nào ở Việt Nam vừa được Giải thưởng Du lịch Thế giới gọi tên 2 lần liên tục: Cảnh quan 'đẹp...

Du lịch Việt - 5 ngày, 6 giờ trước

Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng một lần nữa làm rạng danh du lịch Việt Nam khi được xướng tên ở hai hạng mục danh giá tại Lễ giao giải Du lịch...

Hai khách sạn Việt Nam được Michelin chấm 'xuất sắc', bên trong có gì đặc biệt?

Hai khách sạn Việt Nam được Michelin chấm 'xuất sắc', bên trong có gì đặc biệt?

Du lịch Việt - 13.10.2025

Ngày 8/10, cẩm nang Michelin công bố danh sách xếp hạng khách sạn toàn cầu (Michelin Key). Trong đó, khách sạn Capella Hanoi và khu nghỉ dưỡng Amanoi của Việt Nam đạt cấp độ...

Đảo ngọc của Việt Nam lần đầu tiên dẫn đầu châu Á, lọt top 3 hòn đảo đẹp nhất thế giới 2025

Đảo ngọc của Việt Nam lần đầu tiên dẫn đầu châu Á, lọt top 3 hòn đảo đẹp nhất thế giới 2025...

Du lịch Việt - 12.10.2025

Tạp chí du lịch danh tiếng của Mỹ Condé Nast Traveler mới đây đã công bố bảng xếp hạng “Những hòn đảo đẹp nhất thế giới năm 2025” (The Best Islands in the World...

Thông tin quan trọng mà tất cả phụ huynh và học sinh trên cả nước cần nắm rõ

Thông tin quan trọng mà tất cả phụ huynh và học sinh trên cả nước cần nắm rõ

Dòng sự kiện - 6 giờ, 7 phút trước

Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, hướng tới một nền giáo dục thống nhất, bình đẳng và chất lượng trên phạm vi cả nước.

Không có sổ đỏ hay lương hưu, nhưng 3 khoản quỹ nhỏ đã giúp tôi sống nhàn sau 60 tuổi

Không có sổ đỏ hay lương hưu, nhưng 3 khoản quỹ nhỏ đã giúp tôi sống nhàn sau 60 tuổi

Tin trong ngày - 6 giờ, 9 phút trước

Khi không tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ, đồng nghĩa với việc không có lương hưu, nếu có một nguồn thu nhập ổn định được xem là “phao cứu sinh” tuổi già....

Từ việc Jack hát ca từ phản cảm: Việc học với nghệ sĩ là rất quan trọng!

Từ việc Jack hát ca từ phản cảm: Việc học với nghệ sĩ là rất quan trọng!

Chuyện làng sao - 6 giờ, 9 phút trước

Jack trình diễn ca khúc chứa ngôn từ phản cảm, dung tục tại đêm nhạc ở Hà Nội thì trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lí văn hoá.

Từ bây giờ, người dân sẽ được hưởng đặc quyền này khi cấp Sổ đỏ lần đầu

Từ bây giờ, người dân sẽ được hưởng đặc quyền này khi cấp Sổ đỏ lần đầu

Kiến thức - 9 giờ, 35 phút trước

Người dân khi cấp sổ đỏ lần đầu sẽ được nới thời hạn ghi nợ tiền sử dụng đất.

4 loại cây ra hoa là ám hiệu điềm lành, gia chủ sắp 'trúng số độc đắc', giàu ú ụ

4 loại cây ra hoa là ám hiệu điềm lành, gia chủ sắp 'trúng số độc đắc', giàu ú ụ

Phong thủy - 9 giờ, 36 phút trước

Trong thế giới cây cảnh, có những loại cây rất hiếm khi ra hoa, nhưng một khi đã nở hoa lại được cho là điềm báo may mắn vô cùng, dự báo tài lộc...

Midu lộ phần bụng to bất thường, vướng nghi vấn đang mang thai

Midu lộ phần bụng to bất thường, vướng nghi vấn đang mang thai

Midu lộ phần bụng to bất thường, vướng nghi vấn đang mang thai

VIDEO - 9 giờ, 39 phút trước

Với lớp trang điểm nhẹ nhàng, mái tóc uốn bồng bềnh cùng phong thái tự tin, Midu nhận được “cơn mưa” lời khen từ khán giả. Tuy nhiên, bên cạnh những bình luận tích...

Liên Bỉnh Phát lần đầu công khai thể hiện tình cảm với người yêu giữa chốn đông người

Liên Bỉnh Phát lần đầu công khai thể hiện tình cảm với người yêu giữa chốn đông người

VIDEO - 9 giờ, 40 phút trước

Dù đã có 5 năm bên nhau, nhưng đây là lần hiếm hoi Ngọc Kayla và Liên Bỉnh Phát thể hiện tình cảm cỡ này trước mặt người hâm mộ, ống kính truyền thông....

Xem xong phim Sex Education, vợ chồng tôi phải mở cuộc họp gia đình khẩn cấp trước khi tổ ẩm tan vỡ

Xem xong phim Sex Education, vợ chồng tôi phải mở cuộc họp gia đình khẩn cấp trước khi tổ ẩm tan vỡ...

Tâm sự - 9 giờ, 40 phút trước

Một gia đình không chỉ được xây dựng bằng tình yêu, mà còn bằng sự giao tiếp và thấu hiểu. Câu chuyện của một gia đình nhỏ sau 12 năm chung sống là minh...

Ngay cả khi xe không vi phạm, CSGT vẫn có quyền yêu cầu dừng xe và kiểm tra nồng độ cồn đúng không?

Ngay cả khi xe không vi phạm, CSGT vẫn có quyền yêu cầu dừng xe và kiểm tra nồng độ cồn đúng...

Kiến thức - 9 giờ, 40 phút trước

Nhiều người tham gia giao thông thắc mắc liệu CSGT có quyền dừng xe để kiểm tra nồng độ cồn ngay cả khi họ tuân thủ đúng luật giao thông hay không?

Cuối tuần này, người dân đi Hội chợ Mùa Thu sẽ được hỗ trợ kinh phí khi đến tham quan?

Cuối tuần này, người dân đi Hội chợ Mùa Thu sẽ được hỗ trợ kinh phí khi đến tham quan?

Tin trong ngày - 9 giờ, 41 phút trước

UBND TP Hà Nội đang nghiên cứu phương án hỗ trợ kinh phí di chuyển cho người dân đến tham quan Hội chợ Mùa Thu 2025. Đây được xem là nỗ lực nhằm khuyến...

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Ba ngày 21 tháng 10, tức ngày mùng 1 tháng 9 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Ba ngày 21 tháng 10, tức ngày mùng 1 tháng 9 âm lịch?...

Đời sống số - 9 giờ, 4 phút trước

Thứ Ba, ngày 21 tháng 10, ngày đầu tiên của tháng 9 âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Bính Thân và ngày Quý Hợi. Trong hào quang này, con giáp nào cần...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn sợ loài vật nào nhất? Một bức tranh tượng trưng cho điều gì để kiểm tra nỗi sợ của bạn?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn sợ loài vật nào nhất? Một bức tranh tượng trưng cho điều gì để kiểm tra nỗi...

Đời sống số - 9 giờ, 24 phút trước

Hãy chọn bức tranh khiến bạn thấy rùng mình hoặc không thoải mái nhất — đó là dấu hiệu tiết lộ nỗi sợ tiềm ẩn sâu trong bạn

CSGT kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc, trọng điểm vào khung giờ nào?

CSGT kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc, trọng điểm vào khung giờ nào?

Dòng sự kiện - 10 giờ, 16 phút trước

Phòng CSGT TP HCM cũng triển khai kế hoạch cao điểm kiểm soát nồng độ cồn từ nay đến giai đoạn trước trong và sau tết Nguyên đán 2026.

Shark Bình từng nói thẳng hành trình khởi nghiệp, thừa nhận thất bại và ước 'có ai tát vào mặt 1 cái'

Shark Bình từng nói thẳng hành trình khởi nghiệp, thừa nhận thất bại và ước 'có ai tát vào mặt 1 cái'...

Doanh nghiệp - 10 giờ, 16 phút trước

Shark Bình: "Tôi từng ước 15 năm trước có ai tát vào mặt 1 cái thì đã tránh được bao nhiêu thất bại trong quá khứ". Ông mong muốn được ai đó "thẳng tay"...

Đại học Harvard phát hiện 'khung giờ vàng' đi ngủ giúp tăng tuổi thọ, giảm bệnh tật, không phải 22h tối

Đại học Harvard phát hiện 'khung giờ vàng' đi ngủ giúp tăng tuổi thọ, giảm bệnh tật, không phải 22h tối

Chăm sóc sức khỏe - 10 giờ, 16 phút trước

Một nghiên cứu dài hạn của Đại học Harvard (Mỹ) chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa thời gian đi ngủ và tuổi thọ.

Người duy nhất được nhận gộp 2 tháng lương hưu, trợ cấp BHXH: Ai là người may mắn hưởng quyền lợi đặc biệt này?

Người duy nhất được nhận gộp 2 tháng lương hưu, trợ cấp BHXH: Ai là người may mắn hưởng quyền lợi đặc...

Kiến thức - 10 giờ, 16 phút trước

Nghị định 233/2025 của Chính phủ về cơ chế tài chính trong BHXH, BHYT và BHTN vừa ban hành nêu rõ một số trường hợp đặc biệt, theo đó người thụ hưởng có thể...

CSGT TP.HCM kiểm tra nồng độ cồn, người vi phạm kịch khung vẫn nói: 'Không uống, tôi đã uống chai nào đâu'

CSGT TP.HCM kiểm tra nồng độ cồn, người vi phạm kịch khung vẫn nói: 'Không uống, tôi đã uống chai nào đâu'...

Dòng sự kiện - 10 giờ, 17 phút trước

Sau khi Cục trưởng Cục CSGT phát lệnh ra quân kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc, lực lượng CSGT TP.HCM đã triển khai tuần tra, xử lý trên nhiều tuyến đường. Nhiều...

Nhiều người vẫn để 6 thứ này dưới gầm giường mà không biết, vừa ảnh hưởng sức khỏe vừa mất may mắn

Nhiều người vẫn để 6 thứ này dưới gầm giường mà không biết, vừa ảnh hưởng sức khỏe vừa mất may mắn...

Phong thủy - 11 giờ, 52 phút trước

Giường ngủ là nơi nghỉ ngơi và hồi phục năng lượng, nhưng ít ai biết rằng gầm giường lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nhiều người có thói quen...

Càng gặp gỡ nhiều, bạn sẽ thấy rằng một người càng độc ác và xảo quyệt thì càng giả vờ vô hại!

Càng gặp gỡ nhiều, bạn sẽ thấy rằng một người càng độc ác và xảo quyệt thì càng giả vờ vô hại!...

Kiến thức - 11 giờ, 53 phút trước

Thực tế cho thấy, những kẻ càng xảo quyệt, càng thâm hiểm lại càng tỏ ra thân thiện trên bề mặt. Nhưng sau lưng, họ đã tính toán kỹ lưỡng, sẵn sàng ra tay...

Việt Nam sắp có hầm vượt biển 10.000 tỷ lớn nhất nước: Công trình thế kỷ chịu được động đất mạnh tới 6 độ richter

Việt Nam sắp có hầm vượt biển 10.000 tỷ lớn nhất nước: Công trình thế kỷ chịu được động đất mạnh tới...

Tin trong ngày - 11 giờ, 53 phút trước

Dự kiến, dự án này sẽ có tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 10.000 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự kiến trong giai đoạn từ năm 2025-2030.