Rộn rã Đồng Kị trong ngày hội Pháo

09:23 24/02/2015

Hội Đồng Kỵ (Từ Sơn, Bắc Ninh) mở từ mùng bốn Tết, sớm nhất trong các lễ hội ở các làng quê Bắc bộ. Du khách và các tay săn ảnh đổ về dự hội như mối duyên đến hẹn lại lên.

Hội Đồng Kỵ từ lâu nổi tiếng xa gần với có lễ rước pháo, thi pháo, và còn độc đáo vì tục “tung ông đám” để chọn người chủ lễ rước pháo sang năm… Khác với làng pháo cổ truyền Bình Đà vang bóng ngày xưa thường thi các cây pháo bông, ở Đồng Kỵ lại thi pháo nổ.

Những năm xưa, để pháo của giáp mình thắng cuộc, các giáp ngầm đua nhau làm những quả pháo lớn. Kích thước quả pháo của thôn được giữ bí mật tuyệt đối. Dân gian vẫn kể câu chuyện một giáp dò biết được địa chỉ chế tạo quả pháo thi của giáp khác liền cử “tình báo” bí mật đến đo chiều rộng cổng ngõ mà quả pháo sẽ được khiêng ra. Sau khi lấy được số đo, cả giáp hỉ hả cho rằng chỉ cần làm pháo của thôn mình lớn hơn cổng ngõ đó một chút là đủ để thắng giải. Chẳng ai ngờ đến ngày hội, cái cổng ngõ được đập toang để khiêng pháo ra đình. Quả pháo phải “đập cửa mà ra” đó đã khiến tất cả ngỡ ngàng và giành giải.

Sau khi làm lễ ở đình trước thần linh chứng giám, các quả pháo lớn được khiêng ra bãi đất trống để đốt và chấm giải. Ngoài tiêu chuẩn về kích thước: chiều dài, đường kính, tiêu chuẩn về trang trí: màu sắc, hoa văn, kiệu rước… thì tiêu chí quan trọng nhất là tiếng nổ phải lớn, xác pháo màu hồng điều rực rỡ phải nhỏ vụn, tan đều. Đó là chuyện đã xưa. Nay không còn đốt pháo nổ, không còn thi pháo lớn nhưng tục rước pháo trong lễ hội Đồng Kỵ vẫn được trân trọng giữ gìn trong tâm thức và long trọng tiến hành mỗi dịp hội làng hàng năm.

Những năm trước, pháo rước được bồi và trang trí bằng giấy, sau khi rước thì đem hóa. Từ năm 2011, hai “Hội đồng canh” (những người sinh cùng một năm) ở Đồng Kỵ đã cùng bàn và góp của, góp công cung tiến đôi pháo thờ (lâu dài mà không phải “hóa”). Mỗi “ngài” pháo lớn cỡ người ôm được chế tác từ gỗ tốt, sơn son thiếp vàng, trang trí tứ linh (long, lân, quy, phượng) được mấy chục tráng đinh long trọng đưa vào đình cùng cả đoàn người hân hoan tung hô…

Ads

Sau khi rước pháo vào làm lễ ở đình, kính cáo với thành hoàng, tổ tiên, cao trào của hội Đồng Kỵ là cuộc “tung ông đám”. Đồng Kỵ có bốn giáp, mỗi giáp chọn một “ông đám” để “tung”. “Ông đám” được chọn phải quá tuổi 50, có sức khỏe tốt, gia đình phải song toàn, con cái đầy đủ nếp, tẻ, trong năm làm ăn phát đạt và không có tang. “Ông đám” còn phải là người có uy tín và được mọi người cùng bầu chọn.

Khoảng sân đình là nơi huyên náo của các “ông đám” đua tài. “Ông đám” trụ vững trên những cánh tay các thanh niên trai tráng, được rước cao chạy nhiều vòng quanh sân đình. Đám người cổ vũ cùng chạy theo, vừa hô hét, vừa nhảy lên tung hô cho tăng thêm khí thế. Vừa được rước chạy, ông đám vừa diễn tả sự hùng dũng, khỏe mạnh, vui vẻ bằng nét mặt, bằng những động tác múa ước lệ. Có khi cao hứng, các “ông đám” còn “tỷ thí” với nhau bằng những động tác giao đấu tượng trưng trong sự xô đẩy của hai đám thanh niên đang rước các ông. Cuộc “tung ông đám” chỉ kết thúc khi tìm ra được “ông đám” cuối cùng còn sung sức trụ vững trên tay các chàng thanh niên sau khi ba ông còn lại chịu thua bỏ cuộc. “Ông đám” chiến thắng mang về niềm tự hào suốt năm cho cả giáp và mọi người cùng vui vẻ ăn mừng sự kiện đó.

Nhìn cuộc “tung ông đám” Đồng Kỵ qua nhiều lớp phủ của thời gian văn hóa vẫn có thể nhận ra ảnh xạ của phong tục “thi đấu chọn thủ lĩnh” giữa một vùng quê nông nghiệp. Những tiêu chuẩn “sơ tuyển” để chọn “ông đám” đi “tung” đã mang ước vọng của cộng đồng về một mẫu “điển hình tiên tiến”, “cá nhân xuất sắc” – theo cách gọi ngày nay. Trong cuộc “đấu loại trực tiếp” công khai và công bằng, “ông đám” đứng cao hơn mọi người nhưng là đứng trên những cánh tay săn chắc của đám thanh niên. Những cánh tay săn chắc đó cùng kết lại để ông đám trụ vững và chiến thắng. Ngoài những tố chất, điều kiện của bản thân, “ông đám” cuả giáp chỉ có thể chiến thắng và trở thành “ông đám” của làng với sự đồng tâm nhất trí giúp sức của cả cộng đồng. “Ông đám” – thủ lĩnh (dù chỉ mang ý nghĩa tượng trưng) được tuyển chọn trong một mẫu hình dân chủ sơ khai giữa làng quê Việt. Và hội Đồng Kỵ còn bảo lưu được những nét văn hóa đó…

Theo Depplus.vn/MASK
Việt Nam có một vùng đất đẹp như 'hành tinh khác': Hồ nước treo lơ lửng, hoang sơ ít người biết đến

Việt Nam có một vùng đất đẹp như 'hành tinh khác': Hồ nước treo lơ lửng, hoang sơ ít người biết đến...

Du lịch Việt - 5 ngày, 19 giờ trước

Điểm nhấn ấn tượng nhất của nơi này chính là hồ Lơ Lửng. Đây là một hồ canxi nằm cao hơn dòng sông ngầm khoảng 15m, trông như treo lơ lửng trên vách hang....

Đảo nào của Việt Nam đẹp nhất châu Á năm 2025, vượt qua cả Bali và Maldives?

Đảo nào của Việt Nam đẹp nhất châu Á năm 2025, vượt qua cả Bali và Maldives?

Du lịch Việt - 5 ngày, 5 giờ trước

Tạp chí du lịch danh tiếng của Mỹ, Condé Nast Traveler, đã vinh danh đảo Phú Quốc của Việt Nam ở vị trí dẫn đầu trong danh sách những hòn đảo đẹp nhất châu...

Nơi nào ở Việt Nam vừa được Giải thưởng Du lịch Thế giới gọi tên 2 lần liên tục: Cảnh quan 'đẹp vô thực', khách Tây đi 1 lần nhớ cả đời?

Nơi nào ở Việt Nam vừa được Giải thưởng Du lịch Thế giới gọi tên 2 lần liên tục: Cảnh quan 'đẹp...

Du lịch Việt - 6 ngày, 5 giờ trước

Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng một lần nữa làm rạng danh du lịch Việt Nam khi được xướng tên ở hai hạng mục danh giá tại Lễ giao giải Du lịch...

Hai khách sạn Việt Nam được Michelin chấm 'xuất sắc', bên trong có gì đặc biệt?

Hai khách sạn Việt Nam được Michelin chấm 'xuất sắc', bên trong có gì đặc biệt?

Du lịch Việt - 13.10.2025

Ngày 8/10, cẩm nang Michelin công bố danh sách xếp hạng khách sạn toàn cầu (Michelin Key). Trong đó, khách sạn Capella Hanoi và khu nghỉ dưỡng Amanoi của Việt Nam đạt cấp độ...

Đảo ngọc của Việt Nam lần đầu tiên dẫn đầu châu Á, lọt top 3 hòn đảo đẹp nhất thế giới 2025

Đảo ngọc của Việt Nam lần đầu tiên dẫn đầu châu Á, lọt top 3 hòn đảo đẹp nhất thế giới 2025...

Du lịch Việt - 12.10.2025

Tạp chí du lịch danh tiếng của Mỹ Condé Nast Traveler mới đây đã công bố bảng xếp hạng “Những hòn đảo đẹp nhất thế giới năm 2025” (The Best Islands in the World...

Từ 1/7/2025: Người tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục được nhận trợ cấp 3 - 6 triệu đồng/tháng, có đúng không?

Từ 1/7/2025: Người tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục được nhận trợ cấp 3 - 6 triệu đồng/tháng, có đúng...

Kiến thức - 5 giờ, 32 phút trước

Thông tin việc tham gia BHYT đủ 5 năm liên tục sẽ được nhận tiền trợ cấp 3 - 6 triệu đồng/tháng, thực hư ra sao?

Loại quả mọc dại ở Việt Nam, sang trời Tây lại thành 'siêu thực phẩm' giá 2,5 triệu đồng/4 quả

Loại quả mọc dại ở Việt Nam, sang trời Tây lại thành 'siêu thực phẩm' giá 2,5 triệu đồng/4 quả

Tin trong ngày - 5 giờ, 33 phút trước

Vốn mọc dại và quen thuộc với người dân địa phương, quả thốt nốt gây bất ngờ khi được bán với giá lên tới 2,5 triệu đồng cho 4 quả đông lạnh tại thị...

Di dời sinh viên đại học ra khỏi nội đô, các trường đại học sẽ đi về đâu?

Di dời sinh viên đại học ra khỏi nội đô, các trường đại học sẽ đi về đâu?

Tin trong ngày - 5 giờ, 33 phút trước

Hà Nội đặt mục tiêu di dời phần lớn sinh viên các trường đại học chính quy ra khỏi khu vực nội đô từ nay đến năm 2030. Theo kế hoạch, chỉ các cơ...

Nghỉ việc chờ lĩnh lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp?

Nghỉ việc chờ lĩnh lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp?

Kiến thức - 5 giờ, 33 phút trước

Người lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu nhưng nghỉ việc để chờ đến tuổi nhận lương hưu vẫn có thể được hưởng trợ cấp thất nghiệp nếu đáp ứng đủ các điều kiện...

Chi Pu nghẹn ngào bật khóc khi bất ngờ gặp lại bố Đại tá trong quân ngũ

Chi Pu nghẹn ngào bật khóc khi bất ngờ gặp lại bố Đại tá trong quân ngũ

Chuyện làng sao - 5 giờ, 26 phút trước

Khoảnh khắc gặp lại bố Đại tá của Chi Pu khiến nhiều người không khỏi nghẹn ngào.

Người cha vừa nhận tin mất con nhưng không đủ tiền quay lại bệnh viện, hành động...

Công an cảnh báo: Thủ đoạn lừa đảo hoàn toàn mới nhắm đến những người thích đọc trộm tin nhắn của chồng

Công an cảnh báo: Thủ đoạn lừa đảo hoàn toàn mới nhắm đến những người thích đọc trộm tin nhắn của chồng...

Tin trong ngày - 6 giờ, 32 phút trước

Nhẹ dạ tin cài đặt các ứng dụng này, người dùng có thể bị thu thập thông tin cá nhân, danh bạ, tin nhắn, tài khoản mạng xã hội, tài khoản ngân hàng.

Kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc: Hàng triệu người tham gia giao thông nên nắm được mức phạt và tránh vi phạm

Kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc: Hàng triệu người tham gia giao thông nên nắm được mức phạt và tránh...

Kiến thức - 6 giờ, 33 phút trước

Mức phạt nồng độ cồn năm 2025 của ô tô, xe máy mới nhất sẽ theo quy định tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP.

Loài côn trùng quý hiếm bậc nhất thế giới, có giá hơn 3 tỷ đồng/con, là con gì?

Loài côn trùng quý hiếm bậc nhất thế giới, có giá hơn 3 tỷ đồng/con, là con gì?

Kiến thức - 6 giờ, 33 phút trước

Nhờ hành động thông minh và kịp thời của mình, bốn em học sinh tiểu học đã góp phần cứu sống một sinh vật quý hiếm và đã nhận được lời khen ngợi từ...

Cuộc sống của các quán quân Đường lên đỉnh Olympia hiện tại ra sao?

Cuộc sống của các quán quân Đường lên đỉnh Olympia hiện tại ra sao?

Đời sống trẻ - 6 giờ, 34 phút trước

Sau 25 năm phát sóng, chương trình "Đường lên đỉnh Olympia" không chỉ là một sân chơi trí tuệ mà còn là bệ phóng cho nhiều thế hệ tài năng Việt Nam. Các nhà...

Năm 2026 có bảng giá đất mới, tỉnh rộng nhất Việt Nam giá đất có thể tăng gấp 9 lần

Năm 2026 có bảng giá đất mới, tỉnh rộng nhất Việt Nam giá đất có thể tăng gấp 9 lần

Tin trong ngày - 6 giờ, 34 phút trước

Đất đô thị, trung tâm tại tỉnh này sẽ có chuyển biến mạnh, mức tăng trung bình dao động từ 1,6 đến 9 lần.

Mẹ của Ngân 98 - người đứng tên giấy tờ chủ công ty hiện thế nào?

Mẹ của Ngân 98 - người đứng tên giấy tờ chủ công ty hiện thế nào?

Chuyện làng sao - 6 giờ, 48 phút trước

Trong một livestream mới nhất, em gái của Ngân 98 đã tiết lộ tình trạng của mẹ mình sau khi chị gái bị bắt.

TikToker Đào Quang Hà vừa bị bắt là ai?

TikToker Đào Quang Hà vừa bị bắt là ai?

Đời sống trẻ - 6 giờ, 4 phút trước

Đào Quang Hà, từng nổi tiếng với hành trình đạp xe từ Hà Nội đi TP.HCM xem diễu binh, vừa bị công an tỉnh Thanh Hóa tạm giữ để làm rõ hành vi chiếm...

Danh tính nữ ca sĩ ở Đà Nẵng bị xử phạt vì lái xe không có bằng lái, hút ‘bóng cười’ trước mặt CSGT

Danh tính nữ ca sĩ ở Đà Nẵng bị xử phạt vì lái xe không có bằng lái, hút ‘bóng cười’ trước...

Chuyện làng sao - 6 giờ, 15 phút trước

Một nữ ca sĩ ở Đà Nẵng vừa bị phạt vì lái xe không có GPLX và hít “bóng cười” trước mặt CSGT. Cô là ai?

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Tư ngày 22 tháng 10, tức ngày mùng 2 tháng 9 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Tư ngày 22 tháng 10, tức ngày mùng 2 tháng 9 âm lịch?...

Đời sống số - 8 giờ, 11 phút trước

Thứ tư, ngày 22 tháng 10, ngày thứ hai của tháng chín âm lịch, đại diện cho sự kết hợp Thiên can (Thiên can) và Địa chi (Thiên chi) của năm Tỵ, Tháng Bính...

Tục ngữ gốc: 'Gia đình có bốn điều, nếu không tan vỡ sẽ diệt vong', bốn điều nào có thể khiến một gia đình tan vỡ?

Tục ngữ gốc: 'Gia đình có bốn điều, nếu không tan vỡ sẽ diệt vong', bốn điều nào có thể khiến một...

Kiến thức - 8 giờ, 14 phút trước

Giữa những biến động xã hội, gia đình, với tư cách là đơn vị nền tảng của xã hội, mang trong mình những cảm xúc, giá trị và truyền thống của con người. Tuy...

Nếu trẻ không ngủ vào giờ này, chiều cao và trí thông minh của chúng sẽ bị ảnh hưởng! Sự thật đau lòng được bác sĩ tiết lộ

Nếu trẻ không ngủ vào giờ này, chiều cao và trí thông minh của chúng sẽ bị ảnh hưởng! Sự thật đau...

Chăm con - 8 giờ, 25 phút trước

Con bạn thường đi ngủ lúc mấy giờ? Là 9 giờ tối đã yên vị trong chăn, hay 11 giờ vẫn còn dán mắt vào điện thoại? Đừng coi thường khoảng thời gian chênh...

Người dân Hà Nội đón tin vui lớn: 4 nhóm đối tượng này được hưởng 100% bảo hiểm y tế từ năm 2026

Người dân Hà Nội đón tin vui lớn: 4 nhóm đối tượng này được hưởng 100% bảo hiểm y tế từ năm...

Tin trong ngày - 8 giờ, 25 phút trước

Theo Nghị quyết 19 thì Hà Nội sẽ hỗ trợ 100% mức đóng bảo hiểm y tế với 4 nhóm đối tượng chính sách và hỗ trợ mức đóng bảo hiểm xã hội tự...

Bị đồn 'ăn bám' nhà vợ, Đoàn Văn Hậu có tài sản trị giá khủng như thế nào?

Bị đồn 'ăn bám' nhà vợ, Đoàn Văn Hậu có tài sản trị giá khủng như thế nào?

Đời sống trẻ - 8 giờ, 25 phút trước

Chấn thương nhiều năm nhưng Đoàn Văn Hậu vẫn sở hữu gia sản kếch xù, vậy số tiền này ở đâu mà ra?

Đức Phật dạy: Bốn hạng người này có cuộc sống khốn khổ, ít phước đức. Bạn có thuộc nhóm này không?

Đức Phật dạy: Bốn hạng người này có cuộc sống khốn khổ, ít phước đức. Bạn có thuộc nhóm này không?

Kiến thức - 8 giờ, 28 phút trước

Điều thiết yếu nhất trong cuộc sống là vận may. Nếu không có nó, cuộc sống nghèo đói, nghịch cảnh và bất hạnh thực sự rất khốn khổ. Một số người tin rằng mình...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích cây trồng trong chậu nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Kiểm tra não bạn bao nhiêu tuổi?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn thích cây trồng trong chậu nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Kiểm tra não bạn bao...

Đời sống số - 9 giờ, 31 phút trước

Hãy tưởng tượng có 4 chậu cây với hình dáng, màu sắc và năng lượng khác nhau. Chọn chậu cây khiến bạn yêu thích ngay từ cái nhìn đầu tiên, rồi xem tâm trí...