Ngôi chùa chỉ rộng 20m2 tốn kinh phí xây dựng 21,2 tỷ đồng ở Việt Nam vừa được UNESCO công nhận Di sản thế giới nằm ở đâu?

Chùa Đồng thuộc Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc

UNESCO vừa chính thức công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc (thuộc địa bàn các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và TP. Hải Phòng) là Di sản Văn hóa Thế giới.

Chùa Đồng còn gọi là Thiên Trúc Tự (chùa cõi Tây Phương Thiên Trúc), tọa lạc trên đỉnh núi Yên Tử.

Đây là Di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam và là Di sản liên tỉnh thứ hai được UNESCO công nhận, sau Vịnh Hạ Long, Quần đảo Cát Bà.

Chùa Đồng còn gọi là Thiên Trúc Tự (chùa cõi Tây Phương Thiên Trúc), tọa lạc trên đỉnh núi Yên Tử ở độ cao 1.068m. Đây là ngôi chùa bằng đồng lớn nhất châu Á, thuộc Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc.

Ngôi chùa đã trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo. Ngày 3/6/2006, dưới sự chủ trì của Tiến sĩ Phật học, Đại Đức Thích Thanh Quyết (Thượng tọa Thích Thanh Quyết) và Ban Quản lý Dự án chùa Đồng, lễ đúc chùa đã được khởi công bằng công đức của Phật tử, du khách trong và ngoài nước.

Mẫu thiết kế do kiến trúc sư Trần Quốc Tuấn (Viện Bảo tồn Di tích) thực hiện. Việc đúc đồng được các nghệ nhân lành nghề ở Ý Yên, Nam Định (cũ, nay là tỉnh Ninh Bình) đảm nhận, dựa theo nguyên mẫu chùa Dâu Keo (Bắc Ninh).

Sau khi hoàn thành, chùa được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam công nhận là chùa bằng đồng lớn nhất và ở độ cao cao nhất Việt Nam. Không chỉ vậy, công trình còn được xem là độc đáo bậc nhất thế giới, được mệnh danh là "kỳ quan mới" của Yên Tử.

Chùa Đồng bao gồm chùa, tượng Phật và chuông với tổng trọng lượng hơn 70 tấn, đều đúc bằng đồng nguyên chất. Toàn bộ chùa có khoảng 4.000 cấu kiện, trong đó có cấu kiện nặng tới 1,4 tấn. Mỗi viên ngói nặng khoảng 4kg, bốn cột chính của chùa mỗi cột nặng 1 tấn. Riêng quả chuông và khánh đồng có trọng lượng hơn 250kg.

Do nằm ở độ cao lớn, khí hậu khắc nghiệt, chùa được thiết kế đặc biệt để chống chọi với điều kiện tự nhiên khắt khe. Các hạng mục như bậc đá, lan can, sân hành lễ, lầu hóa vàng và nhà ghi công đức cũng được xây dựng, tôn tạo mở rộng.

Ngôi chùa mang dáng dấp một bông sen khổng lồ nở rộ trên đỉnh núi, có kiến trúc chữ "nhất", gồm một gian hai chái, quay về hướng Tây Nam. Diện tích chùa khoảng 20m², cao 3,35m, toàn bộ được chế tác bằng đồng, trang trí bằng các họa tiết mang phong cách thời Trần, tạo vẻ đẹp cổ kính và trang nghiêm.

Trước đây, du khách muốn đến chùa Đồng phải đi bộ hơn 6km, vượt qua hàng nghìn bậc đá và những cung đường núi hiểm trở. Tuy nhiên, hiện nay hệ thống cáp treo đã được đưa vào sử dụng, giúp hành trình hành hương trở nên dễ dàng hơn.

Quá trình xây dựng

Không điện, không cáp treo, không nước sinh hoạt đó là những thách thức lớn trong quá trình thi công chùa Đồng ở độ cao hơn 1.000m.

Ban đầu, khu vực dựng chùa chỉ là một khoảnh đất rộng 2m². Sau nhiều nỗ lực, mặt bằng được mở rộng lên 19m² để làm móng. Do nền đá đã phong hóa lâu năm, việc khoan đục rất khó khăn, phần lớn phải thực hiện thủ công.

Vật liệu như gạch, đá, cát, xi măng… đều phải vận chuyển thủ công theo đường bộ. Lao động địa phương thông thuộc địa hình được huy động gùi vật liệu từ chân lên đỉnh núi. Thời điểm cao nhất, có đến 80-90 người gánh vật liệu, với công thù lao 3.000 đồng/kg.

Việc đưa chùa lên đỉnh núi cũng là một bài toán phức tạp. Sau khi loại bỏ các phương án sử dụng cáp treo, trực thăng… giải pháp dùng hệ thống dây cáp ròng rọc do Công ty TNHH Trường Thịnh (TP. Hồ Chí Minh) thiết kế đã được lựa chọn. "Bông sen vàng trên đỉnh núi thiêng" nặng hơn 70 tấn trở thành một kỷ lục về độ phức tạp trong thi công.

Sau gần một năm thi công liên tục, chùa Đồng chính thức khánh thành vào ngày 30/1/2007, với tổng kinh phí hơn 21,2 tỷ đồng, toàn bộ từ nguồn vốn xã hội hóa.

Ngày 26/2/2007, trong lễ hội Xuân Yên Tử, hàng vạn Phật tử và du khách đã đổ về chiêm bái chùa Đồng. Riêng ngày khai hội ghi nhận con số kỷ lục lên đến 70.000 lượt, con số kỷ lục so với trước đó. Từ đó đến nay, số lượng du khách hành hương về Yên Tử mỗi năm đều tăng cao.