Marco van Basten – vũ công trên sân cỏ

Nhưng, cầu thủ được coi là tài hoa bậc nhất của bóng đá Hà Lan những năm 80 đã phải sớm từ giã sự nghiệp thi đấu vì một chấn thương quái ác. Tại World Cup sắp tới ở Đức, Van Basten sẽ tham dự với tư cách HLV trưởng của ĐTQG Hà Lan.

Marco van Basten được đánh giá là cầu thủ xuất sắc nhất thế hệ mình không phải bởi ông ghi được nhiều bàn thắng cũng không phải bởi Basten có nhiều bàn thắng đặc biệt nổi bật.

Điều khiến Basten trở thành tiền đạo đáng sợ nhất đơn giản chỉ vì ông là cầu thủ có khả năng hiếm có trong việc chớp thời cơ. Dường như áp lực thi đấu không có tác động gì đến cầu thủ này. Nó chỉ càng làm cho ông bộc lộ được hết tài năng của mình.

Tuy nhiên, Van Basten chính là cầu thủ ghi được một trong những bàn thắng đẹp nhất mọi thời đại trong một trận đấu cho đội tuyển Hà Lan. Hơn thế bàn thắng ấy đã đem lại vinh quang về cho xứ sở hoa Tuylip sau bao ngày mong mỏi. Đó là thước đo chính xác nhất tài năng của tiền đạo này.

Trưởng thành từ lò đào tạo của Ajax

Muốn hiểu hết ý nghĩa bàn thắng của Basten trong trận chung kết giải vô địch Châu Âu năm 1988 mà chúng ta vừa nhắc tới, chúng ta phải quay lại với đội hình đội tuyển Hà Lan những năm 1970 – bậc thầy của thứ bóng đá tổng hợp. Đội Hà Lan khi ấy được dẫn dắt bởi Johan Cruyff đã làm say đắm bất cứ ai theo dõi họ thi đấu. Bóng đá khi đó không còn là một môn thể thao mà đã trở thành nghệ thuật. Họ là đội tuyển xuất sắc nhất thế giới dù không giành được bất cứ danh hiệu nào. Và mặc dù thất bại trong cả hai trận chung kết World Cup nhưng những người Hà Lan đã chứng tỏ được đẳng cấp của mình.

Sau thời Cruyff, đội tuyển Hà Lan rơi vào khủng hoảng, thậm chí họ còn không vượt qua được vòng loại World Cup năm 1982 và 1986. Vì thế khi cầu thủ 23 tuổi van Basten và thế hệ cầu thủ trẻ của Hà Lan bao gồm cả Rudd Gullit và Frank Rijkaard tham dự Euro 1988, các cổ động viên Hà Lan không còn mấy tin tưởng vào đội tuyển.

Tuy nhiên, trong Euro năm đó, Basten đã chứng tỏ được tài năng của mình. Mặc dù chỉ là tiền đạo dự bị thứ hai trong đội hình nhưng Basten đã ghi 5 bàn thắng và trở về quê hương như một người hùng. Đầu tiên ông lập hat-trick trong trận Hà Lan gặp Anh. Sau đó ông ghi bàn vào những phút cuối cùng giúp Hà Lan loại đội chủ nhà Tây Đức trong trận bán kết.

Marco sớm thể hiện được tài năng của mình

Khi đội tuyển Hà Lan chờ đón trận chung kết gặp Liên Xô trên sân vận động Olympic ở thành phố Munich, các cổ động viên Hà Lan tràn trề hi vọng đội nhà giành chức vô địch. Đó là áp lực rất lớn đối với các cầu thủ. Nhưng không ai nói điều đó với Basten.

Trong trận chung kết, Hà Lan dẫn trước 1-0. Nhận bóng từ Gullit từ một góc rất hẹp, Van Basten dẫn bóng và bất ngờ tung một cú lốp đưa bóng vào khung thành của đội Liên Xô. Đó là một bàn thắng kinh điển và đã đảm bảo cho đội tuyển Hà Lan chiến thắng đầu tiên và duy nhất trên đấu trường quốc tế trong vòng nhiều năm.

Dường như là một điềm báo khi van Basten sinh đúng vào ngày lễ Halloween năm 1964. Và khi lớn lên, chàng trai xứ Utrecht này trở thành nỗi ám ảnh của các hậu vệ trên thế giới. Không phải ngẫu nhiên mà ông được gọi bằng cái tên “Marco Goalo”.

Vinh quang cùng tuyển Hà Lan

Sự nghiệp của Van Basten cũng giống như hầu hết các danh thủ Hà Lan khác đều bắt đầu từ Ajax. Khi gia nhập Ajax, Basten mới có 18 tuổi và khi đó CLB lừng danh này đang phải vật lộn để giành lại những vinh quang đã từng có vào những năm 70 khi Cruyff đưa tên tuổi CLB lên một tầm cao mới với 3 danh hiệu vô địch Châu Âu.

Năm 1983, ông tham dự trận đấu quốc tế đầu tiên trong giải trẻ Thế giới. Tuy nhiên sau đó một chấn thương nghiêm trọng đã suýt nữa huỷ hoại sự nghiệp của Basten. Năm 1986, Basten đã trở thành cầu thủ hàng đầu Châu Âu. Ông giành được danh hiệu “Đôi giày vàng Châu Âu”. Với hàng tấn công được dẫn dắt bởi Basten, Ajax hai lần vô địch giải bóng đá Hà Lan, hai lần giành cúp Quốc gia Hà Lan và một lần vô địch Châu Âu.

Trận chung kết giải vô địch Châu Âu với Dynamo Dresden là trận đấu cuối cùng của van Basten với Ajax. Trong thời gian thi đấu cho CLB này, ông đã ghi được 128 bàn thắng chỉ trong 143 trận đấu. Đó là một hệ suất ghi bàn chưa một tiền đạo nào đạt được. Hơn nữa, những bàn thắng của Basten luôn là những bàn thắng hết sức quan trọng.

Tuy nhiên, trong giải vô địch Châu Âu đó, Van Basten đã gặp phải một chấn thương mắt cá cần phải phẫu thuật nhưng ca phẫu thuật đã không được tiến hành bởi CLB Ajax nhận thấy họ không thể thiếu Basten trong những trận đấu sống còn ở giải này.

Vô địch Châu Âu

Mùa bóng sau đó, Basten đến với AC Milan. Đây chính là nơi ông lấy lại phong độ và tiếng tăm đang dần lu mờ của mình. CLB Milan đã từng vô địch Châu Âu năm 1963 và 1969, nhưng ở thời điểm Basten đến (1986), CLB này vừa được ông vua truyền thông và sau này là thủ tướng Italy Silvio Berlusconi cứu thoát khỏi nguy cơ phá sản.

Milan là một trong những đội bóng sáng lập ra giải vô địch Italy năm 1898, nhưng trong thời điểm đó họ lại phải núp dưới bóng của đối thủ truyền kiếp Internazionale. Ngài Berlusconi đã bỏ ra 20 triệu đôla để khôi phục lại CLB và một phần trong số tiền ấy được dùng nhằm đưa Van Basten, Gullit và Rijkaard về sân San Siro. Ngài chủ tịch CLB còn mời được vị HLV tài năng hàng đầu Arrigo Sacchi, người sau này dẫn dắt đội tuyển quốc gia Italy tại Euro 96.

Hiệu quả đến tức thì! Milan đã lần đầu tiên vô địch Serie A sau 9 năm im hơi lặng tiếng. Họ đã làm được điều đó dù không cần nhiều đến sự đóng góp của Van Basten. Chấn thương mắt cá lại quay lại hành hạ ông và mùa giải đầu tiên ở Milan ông chỉ thi đấu được 11 trận.

Lúc đầu, Basten rất lo lắng vì rất có thể ông không tham dự được giải Châu Âu. Tuy nhiên ông đã lo lắng một cách vô ích vì không những tham dự được mà ông còn là vua phá lưới năm đó và được đề cử danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất thế giới cùng với Gullit và Rijkaard. Và cuối cùng ông chỉ xếp sau hai người đồng hương này trong danh hiệu cá nhân danh giá nhất thế giới. Đó là một điều chưa từng thấy khi cả 3 cầu thủ xuất sắc nhất thế giới lại cùng chơi cho một CLB và trong cùng một đội tuyển quốc gia.

Sự trở lại ấn tượng và phong độ xuất sắc sau đó đã đem lại cho Van Basten 3 danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất Châu Âu (1988, 1989,1992) – ngang bằng với thành tích của Cruyff và Michel Platini.

Chức vô địch Châu Âu đến với Van Basten năm 1989 khi Milan đè bẹp đội bóng vô địch Romani Steaua Bucharest 4-0 trong trận chung kết tại Barcelona. Trong chiến thắng ấy, Van Basten và Gullit chia nhau mỗi người 2 bàn.

12 tháng sau, họ lặp lại chiến tích của mình khi đánh bại Benfica 1-0 trong trận chung kết, lần này là tại Viên. Tuy nhiên, van Basten và những đồng đội tài năng của mình lại có một World Cup thảm bại tại Italy 90. Đội tuyển Hà Lan không thắng nổi một trận nào. Họ toàn hoà tại vòng đấu bảng trước khi bị Đức đánh bại 2-1 ở vòng 2.

Sau đó, Van Basten bất hoà với HLV Sacchi và bị UEFA cấm thi đấu 4 trận vì đánh nguội cầu thủ đối phương trong một trận đấu tại cúp Châu Âu. Trong mùa bóng 1990-1991 phong độ của Basten giảm sút rõ rệt. Ông chỉ ghi được 11 bàn trong 33 trận đấu. Tuy nhiên ngay trong mùa giải năm sau, ông lấy lại được phong độ và ghi được 25 bàn trong 31 trận.

Tại Euro tiếp theo tổ chức tại Thuỵ Điển, Hà Lan đã lọt vào bán kết và đánh bại Đan Mạch. Trong trận đấu đó, Van Basten đã đá hỏng một quả penalty nhưng điều đó không ngăn cản việc ông được đề cử “Cầu thủ xuất sắc nhất Thế giới lần thứ 2”.

Mùa thu năm ấy, tại Milan, Basten đã chơi những trận đấu xuất sắc nhất trong sự nghiệp của ông. Ông ghi 13 bàn thắng trong 15 trận đấu. Đó là một thành tích đáng nể phục. Tuy nhiên sau đó Basten phải trải qua 2 ca phẫu thuật mắt cá chân khá nghiêm trọng và chấn thương này liên tục hành hạ Basten.

Trận đấu quan trọng cuối cùng trong đội hình Milan của Basten là trận thua 1-0 trước Olympique Marseilles tại cúp Châu Âu năm 1993. Đó là một thất bại cay đắng với Basten. Đội Marseilles sau đó bị phát hiện đã có hành vi tiêu cực ở giải quốc gia Pháp và họ đã bị tước danh hiệu vô địch Pháp và danh hiệu vô địch Châu Âu.

Van Basten cố gắng vượt qua chấn thương để thi đấu thêm hai năm nữa. Tuy nhiên cuối cùng ông cũng phải đối mặt với sự thật và tuyên bố từ giã sự nghiệp bóng đá vào tháng 8 năm 1995. Trong sự nghiệp cầu thủ của mình, Van Basten đã ghi 90 bàn trong 147 trận đấu cho Milan, 2 lần giành danh hiệu “vua phá lưới” tại Serie A và lập kỷ lục ở cúp Châu Âu với 18 bàn thắng trong 23 trận đấu cho CLB của mình.

Trong trận đấu quốc tế cuối cùng vào tháng 10 năm 1992 tại vòng loại World Cup, đội bóng của van Basten đã thắng Ba Lan. Trong 58 trận thi đấu cho đội tuyển Hà Lan ông đã ghi 24 bàn thắng. Basten có 10 mùa bóng tuyệt vời nhưng chấn thương mà ông phải chịu đựng đã sớm kết thúc sự nghiệp vẻ vang của ông.
Van Basten có đầy đủ những yếu tố của một cầu thủ tài năng. Ông thi đấu rất thanh nhã nhưng cũng đầy sức mạnh, đôi chân nhanh nhẹn và đặc biệt nguy hiểm trong những pha đổi hướng và không chiến.

“Marco luôn chơi bóng như một diễn viên balê, nhưng thật đáng tiếc chấn thương mắt cá chân đã khiến anh không giữ được phong độ của mình.”, Rene Marti - bác sĩ điều trị cho Basten nói.

Hiện ông đang làm HLV tuyển Hà Lan

Vì thế không có gì đáng ngạc nhiên khi van Basten là người đi đầu ủng hộ việc làm trong sạch bóng đá. Ông cho rằng cần phải tăng cường các hình thức xử lý đối với các cầu thủ phạm lỗi. Nếu như một cầu thủ phạm 5 lỗi trong một trận đấu dù cho không có lỗi nào quá nghiêm trọng thì vẫn phải thay ra.

“Tôi cho rằng thẻ đỏ hay thẻ vàng là chưa đủ đối với các hậu vệ chơi thô bạo,” Basten nói. “Càng ngày các hậu vệ càng sử dụng nhiều tiểu xảo và có rất nhiều lỗi đã không bị phát hiện.”

Tuy nhiên, Basten không cho rằng mình là nạn nhân của những hậu vệ thô bạo. “Điều khiến tôi khó chịu nhất không phải là vì tôi bị chấn thương mà chính bởi cách điều trị của một số bác sĩ.”, ông nói. “Kẻ làm trầm trọng hơn chấn thương của tôi không phải hậu vệ đối phương mà chính các bác sĩ phẫu thuật.”

Sinh ngày 31/10/1946, tại Utrecht - Hà Lan

Số trận đấu cho đội tuyển Hà Lan: 58

Số bàn thắng cho đội tuyển Hà Lan: 24

Các CLB đã từng thi đấu: Ajax, AC Milan

Danh hiệu đã đạt được cùng đội bóng:

+ Vô địch Euro năm 1988

+ Đoạt cúp Châu Âu năm 1989, 1990, 1994

+ Đoạt cúp các đội vô địch năm 1987

+ Đoạt chức vô địch giải đấu các CLB Thế giới năm 1989, 1990

+ Vô địch siêu cúp Châu Âu năm 1989, 1990, 1994

+ Vô địch giải bóng đá Hà Lan năm 1982, 1983, 1985

+ Đoạt cúp quốc gia Hà Lan năm 1983, 1986, 1987

+ Vô địch giải bóng đá Italy năm 1988, 1992, 1993, 1994

Danh hiệu cá nhân:

+ Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới năm 1988

+ Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới năm 1992

+ Cầu thủ xuất sắc nhất Châu Âu những năm 1988, 1989, 1992