Chúng ta đã nghe nhiều về RAM và bộ nhớ cache, chúng đều là bộ nhớ nhưng đâu là điểm khác biệt?

06:38 31/01/2023

Cả RAM và cache đều là bộ nhớ chính tạm thời. Nhưng sự khác biệt giữa chúng là gì?

Nếu là người đam mê công nghệ, bạn có thể đã nghe nói về bộ nhớ cache và cách chúng hoạt động với RAM để giúp hệ thống của laptop chạy nhanh hơn. Nhưng có bao giờ bạn thắc mắc cache là gì và nó khác với RAM như thế nào không?

Tìm hiểu hệ thống bộ nhớ trên máy tính

Trước khi bắt đầu so sánh RAM với bộ nhớ đệm, điều quan trọng là phải hiểu hệ thống bộ nhớ trên máy tính được thiết kế như thế nào.

Bạn thấy đấy, cả RAM và cache đều là hệ thống lưu trữ bộ nhớ tạm thời. Điều này có nghĩa là cả hai hệ thống lưu trữ này đều có thể lưu trữ dữ liệu tạm thời và chỉ hoạt động khi chúng được cấp điện. Do đó, khi bạn tắt máy tính, tất cả dữ liệu được lưu trữ trong RAM và cache sẽ bị xóa.

Vì lý do này, bất kỳ thiết bị máy tính nào cũng có hai loại hệ thống lưu trữ khác nhau, đó là bộ nhớ chính và bộ nhớ phụ. Ổ đĩa là bộ nhớ thứ cấp trên hệ thống máy tính nơi bạn lưu các tệp của mình, có khả năng lưu trữ dữ liệu khi tắt nguồn. Mặt khác, hệ thống bộ nhớ chính cung cấp dữ liệu cho CPU khi được bật.

RAM, bộ nhớ cache, mẹo mua laptop, giải thích công nghệ

Nhưng tại sao trên máy tính có hệ thống bộ nhớ không thể lưu trữ dữ liệu khi tắt máy? Đúng vậy, có một lý do lớn giải thích tại sao các hệ thống lưu trữ chính lại cần thiết cho máy tính.

Mặc dù bộ nhớ chính trên hệ thống của bạn không có khả năng lưu trữ dữ liệu khi không có điện, nhưng chúng nhanh hơn nhiều khi so sánh với các hệ thống lưu trữ thứ cấp. Về số lượng, các hệ thống lưu trữ thứ cấp như SSD có thời gian truy cập là 50 micro giây (1 giây [s] = 1.000.000 Micro giây [µs]).

Ngược lại, các hệ thống bộ nhớ chính, chẳng hạn như bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên, có thể cung cấp dữ liệu cho CPU sau mỗi 17 nano giây (1 Nano giây [ns] = 0,000000001 giây [s]). Do đó, hệ thống bộ nhớ sơ cấp nhanh hơn gần 3.000 lần so với hệ thống lưu trữ thứ cấp.

Do sự khác biệt về tốc độ này, các hệ thống máy tính đi kèm với hệ thống phân cấp bộ nhớ, cho phép dữ liệu được chuyển đến CPU với tốc độ nhanh đáng kinh ngạc.

RAM, bộ nhớ cache, mẹo mua laptop, giải thích công nghệ

Đây là cách dữ liệu di chuyển qua các hệ thống bộ nhớ trong một máy tính hiện đại:

Ổ đĩa lưu trữ (Bộ nhớ thứ cấp): Thiết bị này có thể lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn nhưng không nhanh bằng CPU. Do đó, CPU không thể truy cập dữ liệu trực tiếp từ hệ thống lưu trữ thứ cấp.

RAM (Bộ nhớ chính): Hệ thống lưu trữ này nhanh hơn hệ thống lưu trữ thứ cấp nhưng không thể lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn. Do đó, khi bạn mở một tệp trên hệ thống của mình, tệp đó sẽ di chuyển từ ổ cứng sang RAM. Điều đó cho thấy ngay cả RAM cũng không đủ nhanh cho CPU.

Bộ nhớ cache (Bộ nhớ chính): Để giải quyết vấn đề này, một loại bộ nhớ chính cụ thể được gọi là bộ nhớ cache được nhúng trong CPU và là hệ thống bộ nhớ nhanh nhất trên máy tính. Hệ thống bộ nhớ này được chia thành 3 phần, cụ thể là bộ đệm L1, L2 và L3. Do đó, bất kỳ dữ liệu nào cần được CPU xử lý sẽ di chuyển từ ổ cứng sang RAM rồi đến bộ nhớ cache. Điều đó nói rằng, CPU không thể truy cập dữ liệu trực tiếp từ bộ đệm.

Thanh ghi CPU (Bộ nhớ chính): Thanh ghi CPU trên thiết bị điện toán có kích thước nhỏ và dựa trên kiến ​​trúc bộ xử lý. Các thanh ghi này có thể chứa 32 hoặc 64 bit dữ liệu. Khi dữ liệu di chuyển vào các thanh ghi này, CPU có thể truy cập nó và thực hiện tác vụ trong tầm tay.

Hiểu về RAM và cách thức hoạt động của nó

Như đã giải thích trước đó, bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên trên thiết bị chịu trách nhiệm lưu trữ và cung cấp dữ liệu cho CPU cho các chương trình trên máy tính. Để lưu trữ dữ liệu này, bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên sử dụng ô nhớ động (DRAM).

Tế bào này được tạo ra bằng cách sử dụng một tụ điện và một bóng bán dẫn. Tụ điện trong cách sắp xếp này được sử dụng để lưu trữ điện tích và dựa trên trạng thái điện tích của tụ điện; ô nhớ có thể chứa 1 hoặc 0.

Nếu tụ điện được sạc đầy, nó được cho là lưu trữ giá trị 1. Mặt khác, khi nó xả điện, nó được cho là lưu trữ giá trị 0. Mặc dù tế bào DRAM có khả năng lưu trữ điện tích, nhưng thiết kế bộ nhớ này có những sai sót.

RAM, bộ nhớ cache, mẹo mua laptop, giải thích công nghệ

Vì RAM sử dụng các tụ điện để lưu trữ điện tích, nên nó có xu hướng mất điện tích mà nó đã lưu trữ trong đó. Do đó, dữ liệu được lưu trữ trong RAM có thể bị mất. Để giải quyết vấn đề này, điện tích được lưu trữ trong các tụ điện được làm mới bằng cách sử dụng bộ khuếch đại cảm giác, ngăn không cho RAM làm mất thông tin được lưu trữ.

Mặc dù việc làm mới các lần sạc này cho phép RAM lưu trữ dữ liệu khi máy tính được bật, nhưng nó gây ra độ trễ trong hệ thống vì RAM không thể truyền dữ liệu đến CPU khi nó đang được làm mới làm chậm hệ thống.

Ngoài ra, RAM được kết nối với bo mạch chủ, do đó, được kết nối với CPU bằng các ổ cắm. Do đó, có một khoảng cách đáng kể giữa RAM và CPU, làm tăng thời gian dữ liệu được gửi đến CPU.

Vì những lý do nêu trên, RAM chỉ cung cấp dữ liệu cho CPU sau mỗi 17 nano giây. Ở tốc độ đó, CPU không thể đạt hiệu suất cao nhất. Điều này là do CPU cần được cung cấp dữ liệu mỗi 1/4 nano giây để mang lại hiệu suất tốt nhất khi chạy ở tần số tăng áp turbo là 4 Gigahertz.

Để giải quyết vấn đề này, chúng ta có bộ nhớ cache, một hệ thống lưu trữ tạm thời khác nhanh hơn nhiều so với RAM.

Giải thích về bộ nhớ cache

Bây giờ chúng ta đã biết về những lưu ý đi kèm với RAM, chúng ta có thể xem xét bộ nhớ cache và cách nó giải quyết vấn đề xảy ra với RAM.

Đầu tiên và quan trọng nhất, bộ nhớ cache không có trên bo mạch chủ. Thay vào đó, nó được đặt trên chính CPU. Do đó, dữ liệu được lưu trữ gần CPU hơn cho phép CPU truy cập dữ liệu nhanh hơn.

Ngoài ra, bộ nhớ cache không lưu trữ dữ liệu cho tất cả các chương trình đang chạy trên hệ thống của bạn. Thay vào đó, nó chỉ giữ dữ liệu được CPU yêu cầu thường xuyên. Do những khác biệt này, bộ đệm có thể gửi dữ liệu tới CPU với tốc độ nhanh đáng kinh ngạc.

Hơn nữa, so với RAM, bộ nhớ cache sử dụng các ô tĩnh (SRAM) để lưu trữ dữ liệu. So với các ô động, bộ nhớ tĩnh không cần làm mới vì chúng không sử dụng tụ điện để lưu trữ điện tích.

Thay vào đó, nó sử dụng một bộ 6 bóng bán dẫn để lưu trữ thông tin. Do sử dụng bóng bán dẫn, ô tĩnh không bị mất điện tích theo thời gian, giúp bộ đệm cung cấp dữ liệu cho CPU với tốc độ nhanh hơn nhiều.

RAM, bộ nhớ cache, mẹo mua laptop, giải thích công nghệ

Điều đó nói rằng, bộ nhớ cache cũng có sai sót của nó. Thứ nhất, nó đắt hơn nhiều so với RAM. Ngoài ra, một ô RAM tĩnh lớn hơn nhiều so với DRAM, vì một bộ 6 bóng bán dẫn được sử dụng để lưu trữ một bit thông tin. Con số này lớn hơn đáng kể so với thiết kế tụ điện đơn của tế bào DRAM.

Do đó, mật độ bộ nhớ của SRAM thấp hơn nhiều và việc đặt một SRAM duy nhất có kích thước lưu trữ lớn trên khuôn CPU là không thể. Do đó, để giải quyết vấn đề này, bộ nhớ cache được chia thành 3 loại là cache L1, L2 và L3 và được đặt bên trong và bên ngoài CPU.

So sánh RAM và bộ nhớ cache

Bây giờ chúng ta đã hiểu cơ bản về RAM và cache, chúng ta có thể xem chúng so sánh với nhau như thế nào.

RAM, bộ nhớ cache, mẹo mua laptop, giải thích công nghệ

Bộ nhớ cache nhanh hơn nhiều so với RAM

Cả RAM và bộ đệm đều là hệ thống bộ nhớ tạm thời, nhưng cả hai đều phục vụ các tác vụ đặc biệt. Một mặt, RAM lưu trữ các chương trình đang chạy trên hệ thống của máy tính, trong khi bộ đệm ẩn hỗ trợ RAM bằng cách lưu trữ dữ liệu được sử dụng thường xuyên gần CPU để cải thiện hiệu suất.

Do đó, nếu bạn đang tìm kiếm một chiếc laptop mang lại hiệu năng tuyệt vời thì điều cần thiết là xem xét RAM và bộ nhớ cache đi kèm với nó. Sự cân bằng vượt trội giữa cả hai hệ thống bộ nhớ là điều cần thiết để tận dụng tối đa máy tính của bạn.

Thanh Ngọc (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)
Bật quạt liên tục cả đêm sẽ tốn bao nhiêu tiền điện? Có tốn hơn so với điều hòa?

Bật quạt liên tục cả đêm sẽ tốn bao nhiêu tiền điện? Có tốn hơn so với điều hòa?

Xài gì - 2 ngày, 4 giờ trước

Nhiều người vẫn băn khoăn giữa điện năng tiêu thụ của điều hòa và quạt - cái nào tốn điện hơn? Tuy nhiên, đa số đều tranh luận rằng điều hoà hao tốn điện...

Có nên che dàn nóng điều hòa khi tiếp xúc với nắng mưa không? Nhờ lời nhắc nhở của thợ điện, nhiều người mới biết đã làm sai

Có nên che dàn nóng điều hòa khi tiếp xúc với nắng mưa không? Nhờ lời nhắc nhở của thợ điện, nhiều...

Xài gì - 3 ngày, 8 giờ trước

Việc che chắn dàn nóng điều hòa bằng bạt hay mái che tưởng là giải pháp bảo vệ, nhưng thực tế lại gây tác hại khôn lường.

Tắt điều hòa ngay sau khi sử dụng là sai lầm! Người trong nghề tiết lộ: chỉ cần bấm 1 nút trước khi tắt, hơn 10 năm điều hòa không bao giờ bị mốc

Tắt điều hòa ngay sau khi sử dụng là sai lầm! Người trong nghề tiết lộ: chỉ cần bấm 1 nút trước...

Xài gì - 4 ngày, 7 giờ trước

Tắt điều hòa ngay sau khi sử dụng là thói quen sai lầm khiến máy dễ bị ẩm mốc, phát sinh mùi hôi và gây hại cho sức khỏe.

Từ bây giờ, hành khách đi máy bay cần tuyệt đối chú ý điều này nếu không muốn bị lỡ chuyến

Từ bây giờ, hành khách đi máy bay cần tuyệt đối chú ý điều này nếu không muốn bị lỡ chuyến

Đi gì - 5 ngày, 10 giờ trước

Việc sáp nhập tỉnh thành từ ngày 1/7 không chỉ thay đổi địa giới hành chính mà còn ảnh hưởng đến thông tin của các sân bay, chuyến bay, vì thế hành khách đi...

Hè này, bật điều hòa ban đêm đừng bật 26 độ: Đây chính là mức nhiệt độ lý tưởng nhất

Hè này, bật điều hòa ban đêm đừng bật 26 độ: Đây chính là mức nhiệt độ lý tưởng nhất

Xài gì - 5 ngày, 12 giờ trước

Nhiều người tin rằng cài điều hòa ở mức 26 độ C là giải pháp lý tưởng trong những ngày nắng nóng - vừa đủ mát, vừa tiết kiệm điện. Sự thật như thế...

Còn 9 ngày nữa, YouTube chính thức ‘khai tử’ một tính năng quan trọng từng giúp người dùng kiếm tiền tỷ

Còn 9 ngày nữa, YouTube chính thức ‘khai tử’ một tính năng quan trọng từng giúp người dùng kiếm tiền tỷ

Tin trong ngày - 2 giờ, 52 phút trước

Từ ngày 21/7, YouTube sẽ chính thức gỡ bỏ tính năng Trending (thịnh hành), một tính năng từng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp nhiều người dùng, đặc biệt là các nghệ...

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Chủ Nhật, 13 tháng 7, tức là ngày 19 tháng 6 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng ngày Chủ Nhật, 13 tháng 7, tức là ngày 19 tháng 6 âm lịch?

Đời sống số - 2 giờ, 1 phút trước

Chủ nhật, ngày 13 tháng 7, tức ngày 19 tháng 6 âm lịch, là năm Tỵ, tháng Quý Mùi, và ngày Quý Mùi. Trong hoàn cảnh như vậy, con giáp nào cần thận trọng...

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bó hoa bạn muốn nhận để kiểm tra xem bạn sẽ có cuộc hôn nhân như thế nào trong cuộc sống này

Trắc nghiệm tâm lý: Chọn một bó hoa bạn muốn nhận để kiểm tra xem bạn sẽ có cuộc hôn nhân như...

Đời sống số - 2 giờ, 21 phút trước

Dưới đây là một bài kiểm tra “tâm lý vui” thông qua việc chọn một bó hoa mà bạn muốn nhận — thứ bạn chọn sẽ nói lên điều gì đó thú vị về...

Phụ cấp phục vụ tăng lên 2,7 triệu đồng: Ai là người được hưởng lợi lớn?

Phụ cấp phục vụ tăng lên 2,7 triệu đồng: Ai là người được hưởng lợi lớn?

Tin trong ngày - 2 giờ, 22 phút trước

Bộ Tài chính trình Chính phủ dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp phục vụ đối với một số chức danh lãnh đạo, với đề xuất tăng mạnh mức phụ cấp...

Khách hàng đột ngột qua đời, tiền trong tài khoản có được ngân hàng trả lại không?

Khách hàng đột ngột qua đời, tiền trong tài khoản có được ngân hàng trả lại không?

Kiến thức - 3 giờ, 52 phút trước

Ngân hàng sẽ xử lý số tiền trong tài khoản người đã mất như thế nào? Người thân cần làm gì để tiếp cận tài sản một cách hợp pháp?

Chỉ một chi tiết, Nhã Phương bị nghi ngờ đang mang thai lần 3?

Người EQ cao khi xin lỗi thường nói những câu này, đơn giản nhưng người EQ thấp học mãi chẳng xong

Người EQ cao khi xin lỗi thường nói những câu này, đơn giản nhưng người EQ thấp học mãi chẳng xong

Kiến thức - 3 giờ, 22 phút trước

Không ít người từng trải qua cảm giác bực bội sau khi nhận lời xin lỗi, không phải vì sự thô lỗ, mà bởi sự trống rỗng trong đó. EQ thấp xin lỗi để...

Nông dân Quảng Ninh đổi đời nhờ nuôi giống gà đen như than, trứng bán 1 triệu/quả vẫn liên tục cháy hàng

Nông dân Quảng Ninh đổi đời nhờ nuôi giống gà đen như than, trứng bán 1 triệu/quả vẫn liên tục cháy hàng...

Kiến thức - 4 giờ, 37 phút trước

Tại Quảng Ninh, một mô hình nuôi giống gà "đen toàn thân" Ayam Cemani đang thu hút sự chú ý không chỉ bởi ngoại hình kỳ lạ mà còn vì giá trị kinh tế...

Tin vui sau ngày 1/7: Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng thêm nhiều chính sách đặc biệt có lợi

Tin vui sau ngày 1/7: Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng thêm nhiều chính sách đặc biệt có lợi

Kiến thức - 4 giờ, 38 phút trước

Từ 1/7, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng trợ cấp thai sản 2.000.000 đồng cho mỗi con sinh ra và nhiều chính sách đặc biệt có lợi khác.

Ngành từng bị chê 'khó xin việc', giờ lương khởi điểm 60 triệu/tháng: Doanh nghiệp tranh nhau từng người

Ngành từng bị chê 'khó xin việc', giờ lương khởi điểm 60 triệu/tháng: Doanh nghiệp tranh nhau từng người

Doanh nghiệp - 4 giờ, 51 phút trước

Từng khiến phụ huynh lo lắng vì sợ thất nghiệp, ngành Khoa học dữ liệu giờ đây trở thành “ngôi sao” với lương mới ra trường 60 triệu đồng/tháng. Vì sao ngành này lại...

Tổ tiên dặn không trồng cây mít trước nhà, không thắp hương quả mít, người kinh doanh càng nên chú ý?

Tổ tiên dặn không trồng cây mít trước nhà, không thắp hương quả mít, người kinh doanh càng nên chú ý?

Phong thủy - 4 giờ, 22 phút trước

Trong phong thủy, cây lớn trước nhà mà còn là cây đơn tạo thế độc thụ rất xấu phong thủy.

Những con giáp nào may mắn ngày Chủ Nhật, 13 tháng 7, tức 19 tháng 6 âm lịch?

Những con giáp nào may mắn ngày Chủ Nhật, 13 tháng 7, tức 19 tháng 6 âm lịch?

Đời sống số - 4 giờ, 23 phút trước

Ngày 13 tháng 7, Chủ Nhật, ngày 19 tháng 6 âm lịch, là sự kết hợp của thiên can và địa chi cho năm Tỵ, tháng Quý Mùi và ngày Quý Mùi. Với sự...

Tin vui: Đối tượng này sẽ được nhà nước hỗ trợ 50% chi phí nếu tham gia BHXH tự nguyện

Tin vui: Đối tượng này sẽ được nhà nước hỗ trợ 50% chi phí nếu tham gia BHXH tự nguyện

Kiến thức - 5 giờ, 52 phút trước

Chính sách mới của Chính phủ nhằm tạo động lực mạnh mẽ hơn cho người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế, tích cực tham gia BHXH tự nguyện.

Sao Việt 12/7: Vợ NSND Công Lý bức xúc vì bị bóp méo phát ngôn; Cặp đôi Đình Tú - Ngọc Huyền ấn định ngày cưới

Sao Việt 12/7: Vợ NSND Công Lý bức xúc vì bị bóp méo phát ngôn; Cặp đôi Đình Tú - Ngọc Huyền...

Chuyện làng sao - 5 giờ, 1 phút trước

Tin sao Việt 12/7/2025: Ngọc Hà - bà xã NS Công Lý bức xúc lên tiếng vì bị diễn giải sai phát ngôn. Sau khi khoe giấy đăng ký kết hôn, cặp diễn viên...

5 cách tiêu tiền tưởng 'vô thưởng vô phạt', ai ngờ lại là dấu hiệu chứng tỏ bạn có EQ cực cao

5 cách tiêu tiền tưởng 'vô thưởng vô phạt', ai ngờ lại là dấu hiệu chứng tỏ bạn có EQ cực cao...

Kiến thức - 5 giờ, 21 phút trước

Không phải cứ nói hay mới là người khéo léo. Cách bạn tiêu tiền mỗi ngày cũng phản ánh chỉ số EQ rất rõ ràng. Nếu bạn đang chi vào 5 điều sau, xin...

Vì sao NSƯT Chí Trung chọn sống một mình dù có bạn gái hoa hậu?

Vì sao NSƯT Chí Trung chọn sống một mình dù có bạn gái hoa hậu?

Chuyện làng sao - 6 giờ, 34 phút trước

NSƯT Chí Trung cho biết anh từng có ý nghĩ tiêu cực khi ly hôn với NSND Ngọc Huyền, cách đây 7-8 năm. Đồng thời tiết lộ lý do anh chọn sống một mình...

Hình ảnh chưa từng công bố của Thuỳ Tiên trước khi bị tạm giam, thực hư thế nào?

Hình ảnh chưa từng công bố của Thuỳ Tiên trước khi bị tạm giam, thực hư thế nào?

Chuyện làng sao - 6 giờ, 37 phút trước

Sự nghiệp của Thuỳ Tiên đã bị "đóng băng" sau khi cô dính vào ồn ào liên quan đến viên kẹo rau.

Đình Tú tung ảnh cưới như mơ, tình cũ cũng tung bằng chứng không 'mượn chồng'

Đình Tú tung ảnh cưới như mơ, tình cũ cũng tung bằng chứng không 'mượn chồng'

Chuyện làng sao - 6 giờ, 41 phút trước

Hương Giang và Đình Tú liên tục có động thái mới trên trang cá nhân.

Vợ NS Công Lý nói rõ chuyện xin tiền mạnh thường quân

Vợ NS Công Lý nói rõ chuyện xin tiền mạnh thường quân

Chuyện làng sao - 6 giờ, 43 phút trước

Vừa qua, vợ NS Công Lý cũng phải lên tiếng làm rõ tin đồn đã có một đời chồng.

Gỗ đắt nhất thế giới được mệnh danh là 'vàng xanh', Việt Nam sở hữu loại có chất lượng tốt nhất, giá lên tới 20 tỷ đồng/kg

Gỗ đắt nhất thế giới được mệnh danh là 'vàng xanh', Việt Nam sở hữu loại có chất lượng tốt nhất, giá...

Kiến thức - 6 giờ, 47 phút trước

Loại gỗ quý hiếm và đắt nhất trên thế giới này ở Việt Nam có và được giới thượng lưu nước ngoài đổ xô săn lùng.

Hà Nội: Quy định mới cho phép xây dựng công trình trên đất nông nghiệp, cụ thể là?

Hà Nội: Quy định mới cho phép xây dựng công trình trên đất nông nghiệp, cụ thể là?

Tin trong ngày - 6 giờ, 47 phút trước

Đối với sản xuất nông nghiệp trên bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê, người dân được sử dụng một phần diện tích để xây dựng công trình phục vụ sản xuất...