Nokia chính thức biến mất: Tiếc nuối một tượng đài

Vào năm 1999, không có cuộc chiến giữa Android và iOS, càng không có chuyện một thiết bị có màn hình 5,5 inch được gọi là điện thoại hay máy tính bảng. Tuy nhiên, vẫn có một thứ luôn được gọi là “next big thing” (tạm dịch là điều tuyệt vời tiếp theo). Khi người dùng nghĩ đến điện thoại, họ nghĩ đến một cái tên: Nokia.

Điện thoại Nokia là biểu tượng của sự đơn giản nhưng gây ấn tượng mạnh mẽ. Chính Nokia đưa ra ý tưởng về những chiếc điện thoại dành cho hàng triệu người dùng. Điện thoại Nokia có thời lượng pin khủng, độ bền không tưởng. Bạn cũng có thể thay thế nhiều loại vỏ khác nhau để phù hợp với gu thẩm mĩ của mình. Tại thời điểm đó, Nokia là điện thoại lý tưởng của người dùng.

Một thập kỷ rưỡi sau những ngày tháng vinh quang, họ thông báo thương hiệu điện thoại Nokia đã chết. Thay vào đó, bộ phận sản xuất di động của họ mang một cái tên mới: Microsoft Mobile. Từ khá lâu, người ta đã bàn đến chuyện thương hiệu điện thoại Nokia sẽ biến mất, nhưng người dùng dường như chưa muốn tin vào điều đó. Họ chưa thể chấp nhận chuyện một doanh nghiệp từng làm vương trên thị trường, không có ai xứng làm đối thủ cạnh tranh, lại kết thúc triều đại huy hoàng của nó bằng một tuyên bố trên trang Facebook.

Đó là câu chuyện đã được đem ra mổ xẻ, phân tích rất nhiều. Từ các chuyên gia, các blogger, thậm chí nhân viên của Nokia đều đưa ra nhiều quan điểm khác nhau. Họ đánh giá Nokia N95 và N87 - hai chiếc smartphone đời đầu của hãng - chính là khởi đầu của một sự kết thúc, bởi nó không thể cạnh tranh được với iPhone từ Apple.

Trên thực tế, Nokia đã bắt đầu đi xuống kể từ năm 1999, là năm mà họ thành công nhất. Hay nói cách khác, họ là nạn nhân từ chính sự thành công của mình.

Có một con số thống kê biết nói: 10 trên tổng số 12 chiếc điện thoại bán chạy nhất mọi thời đại thuộc về Nokia, và điện thoại Nokia cũng chiếm trọn 6 vị trí dẫn đầu. Đó là một sự thống trị bạn sẽ không gặp ở bất cứ ngành công nghiệp nào. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ, trong số 6 mẫu máy dẫn đầu ấy, chỉ có một chiếc ra đời sau thời điểm Apple giới thiệu iPhone. Thống kê đó cho thấy điều gì? Nokia đã trở nên cũ kỹ, lạc hậu. Họ không thu về những khoản lợi nhuận đủ lớn từ các mẫu điện thoại đầu bảng (flagship) giống như Apple, HTC hay Samsung.

Giống như việc một ban nhạc cũ liên tục chơi bản single hit lần thứ 5.000 tại một khu dân cư đông đúc, Nokia vẫn quyết định bám vào thành công trong quá khứ để kinh doanh thay vì tìm một con đường mạo hiểm mới. Cựu CEO của Nokia - Jorma Ollila - từng thừa nhận trong cuốn tự truyện của mình: công ty đã thay đổi một cách không thể chậm hơn và rất không phù hợp để đáp ứng những thay đổi trong ngành công nghiệp di động.

Khi những lời thổi phồng về iPhone đã tạo ra một làn sóng mới về điện thoại cảm ứng, Nokia vẫn mãi gặm nhấm những thành công trong quá khứ bởi họ không quen với thuật ngữ “kẻ chạy theo”. Đó chính là những gì Samsung đã làm. Thậm chí, Samsung còn sẵn sàng vi phạm bản quyền của iPhone để làm kẻ chạy theo và bây giờ, đang trở thành hãng sản xuất smartphone lớn nhất thế giới.

Nokia đã gây dựng tiếng tăm của mình nhờ những thiết bị “cục gạch” đơn giản. Cho đến thời điểm hiện tại, khi smartphone phát triển bùng nổ, các mẫu điện thoại này vẫn bán chạy như tôm tươi. Tuy nhiên, doanh số không nói lên hết được vấn đề. Thị phần sẽ không có nhiều ý nghĩa nếu những chiếc điện thoại bán ra không mang về đủ tiền mặt để giải quyết các vấn đề tài chính. Apple chưa bao giờ đặt nặng vấn đề thị phần. Họ chỉ cố gắng quản lý chuỗi cung ứng để tạo ra những chiếc iPhone rẻ nhất và bán sao cho được giá cao nhất.

Trước thời điểm chấp nhận bán mình, những chiếc điện thoại thông minh chạy Windows Phone do Nokia sản xuất đang được đánh giá cao nhưng vẫn có doanh số èo uột. Đó là lý do tại sao họ quyết định đánh đắm hoàn toàn con thuyền của mình và chuyển giao công nghệ “đóng thuyền” cho Microsoft. Đây là một cái kết có phần đau đớn của một thương hiệu từng là niềm tự hào của cả đất nước Phần Lan.

Ở thời điểm này, nhắc đến Nokia, sẽ có nhiều người nhớ về chiếc điện thoại đầu tiên họ sử dụng. Người ta nhớ về những nút bấm bằng cao su, chứ không phải màn hình cảm ứng. Với chúng, họ trở thành những chuyên gia trong trò chơi Snake. Họ cũng thoải mái quăng quật chiếc điện thoại như thể nó chẳng bao giờ hỏng được.

Thương hiệu điện thoại Nokia có thể không vượt qua được bài kiểm tra của thị trường, nhưng trong tâm trí người dùng, nó đã ghi dấu ấn đến mức không thể xóa bỏ.