Loại dầu ăn nào dùng để chiên xào, loại nào dùng trộn salad?

Điểm bốc khói (smoke point) là nhiệt độ mà tại đó dầu bắt đầu bốc khói và phân hủy, tạo ra các chất độc hại như acrolein, gây kích ứng mắt, da và đường hô hấp. Do đó, để đảm bảo an toàn và chất lượng món ăn, chúng ta cần phân biệt rõ loại dầu nào dùng để chiên xào và loại nào dùng trộn salad.

Dầu ăn lý tưởng cho các món chiên xào

Dầu đậu nành thích hợp dùng để xào nấu

Các món chiên, xào thường được chế biến ở nhiệt độ cao, đòi hỏi loại dầu ăn có điểm bốc khói cao để tránh bị phân hủy và sinh ra chất độc hại. Dưới đây là những lựa chọn tối ưu:

- Dầu đậu nành: Với điểm bốc khói khoảng 230°C, dầu đậu nành rất thích hợp cho các món chiên rán và xào. Dầu này còn giàu axit béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3, có lợi cho sức khỏe tim mạch.

- Dầu hạt cải (canola oil): Có điểm bốc khói từ 204–240°C, dầu hạt cải với hương vị nhẹ và hàm lượng chất béo không bão hòa cao là lựa chọn phổ biến cho các món chiên ngập dầu hoặc áp chảo. Dầu còn cung cấp omega-3 và vitamin E.

- Dầu hướng dương tinh luyện: Với điểm bốc khói khoảng 225°C, dầu hướng dương tinh luyện giúp thực phẩm chiên giòn mà không bị cháy khét. Dầu giàu vitamin E và các chất chống oxy hóa.

- Dầu gạo: Đạt điểm bốc khói ấn tượng lên đến 250°C, dầu gạo là một trong những lựa chọn lý tưởng cho các món chiên giòn. Mùi vị nhẹ nhàng của dầu gạo không làm át đi hương vị nguyên liệu, đồng thời chứa gamma-oryzanol, một chất chống oxy hóa mạnh.

- Dầu lạc (dầu đậu phộng): Sở hữu hương thơm đặc trưng và điểm bốc khói khoảng 230°C, dầu lạc rất phù hợp cho các món chiên giòn và xào nhanh. Tuy nhiên, người bị dị ứng đậu phộng nên thận trọng khi sử dụng.

Dầu ăn tuyệt vời cho salad và món nguội

Đối với các món ăn không qua nhiệt độ cao như trộn salad hoặc rưới trực tiếp sau khi nấu, chúng ta nên ưu tiên các loại dầu có điểm bốc khói thấp để giữ trọn vẹn dưỡng chất và hương vị.

- Dầu ô liu nguyên chất (Extra virgin olive oil): Được mệnh danh là "nữ hoàng" của các món salad, dầu ô liu nguyên chất mang đến hương thơm đậm đà, giàu chất chống oxy hóa và axit béo đơn không bão hòa. Tuy nhiên, với điểm bốc khói khá thấp (160–190°C), loại dầu này chỉ nên dùng trong các món nguội hoặc trộn salad, tuyệt đối không dùng để chiên xào ở nhiệt độ cao.

- Dầu mè (vừng): Hương thơm đặc trưng của dầu mè rất hợp để pha nước sốt salad kiểu Á hoặc rưới lên món ăn sau khi chế biến. Dầu mè chưa tinh luyện có điểm bốc khói thấp (khoảng 160°C), không thích hợp cho việc chiên xào ở nhiệt độ cao.

- Dầu hạt óc chó, hạt lanh, hạt bí: Các loại dầu này thường có điểm bốc khói thấp và hàm lượng omega-3 cao, rất lý tưởng để dùng nguội hoặc làm nước sốt salad. Do dễ bị oxy hóa khi tiếp xúc với nhiệt, chúng không nên được sử dụng trong quá trình nấu nướng.

- Dầu dừa (dạng nguyên chất): Với mùi thơm béo ngậy, dầu dừa thường xuất hiện trong các món tráng miệng hoặc salad mang phong cách nhiệt đới. Tuy nhiên, do chứa nhiều chất béo bão hòa, người có vấn đề về tim mạch nên hạn chế sử dụng.

Những sai lầm phổ biến khi sử dụng dầu ăn cần tránh

Sử dụng dầu ô liu nguyên chất để chiên sâu: Nhiều người lầm tưởng dầu ô liu "xịn" có thể dùng cho mọi cách chế biến. Thực tế, khi đun nóng ở nhiệt độ cao, dầu ô liu nguyên chất dễ phân hủy và sinh ra hợp chất độc hại.

- Chiên đi chiên lại một loại dầu: Dầu đã qua nhiều lần đun nóng sẽ bị oxy hóa, mất đi dưỡng chất và tạo ra chất độc. Nên tránh tái sử dụng dầu đã chiên quá 1–2 lần.

- Bảo quản dầu ăn sai cách: Dầu ăn cần được bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp để hạn chế quá trình oxy hóa. Các loại dầu đặc biệt như ô liu, óc chó nên được giữ lạnh sau khi mở nắp.

Mỗi loại dầu ăn đều có những đặc tính riêng, phù hợp với từng phương pháp chế biến. Việc sử dụng đúng loại dầu không chỉ làm cho món ăn thêm phần hấp dẫn mà còn góp phần quan trọng vào việc duy trì sức khỏe lâu dài. Để cân bằng dinh dưỡng, bạn có thể luân phiên sử dụng nhiều loại dầu thay vì chỉ tập trung vào một loại duy nhất. Luôn đọc kỹ nhãn mác, ưu tiên dầu tinh luyện chất lượng, không pha trộn và có chứng nhận an toàn thực phẩm.