Vĩnh biệt “Diva chân đất” Cesaria Evora

Evora qua đời 3 tháng sau khi quyết định ngừng ca hát vì sức khỏe yếu. Vài năm trở lại đây, bà đã trải qua nhiều cuộc phẫu thuật và tháng 5/2010 đã phải phẫu thuật tim.

Hát đến lúc hơi tàn

“Tôi chẳng còn sức lực nữa. Tôi muốn nói với người hâm mộ rằng: hãy tha thứ cho tôi, nhưng giờ tôi cần được nghỉ ngơi. Tôi thực sự tiếc khi phải dừng ca hát vì ốm yếu. Tôi muốn mang lại nhiều niềm vui hơn nữa cho những người đã ủng hộ tôi trong suốt thời gian qua” - Evora từng chia sẻ với tờ báo Pháp Le Monde.

Evora nổi tiếng thế giới với giọng ca đầy cảm xúc và những khúc ballad tình yêu. Bà trình diễn từ những năm ngoài 20 tuổi, hát những ca khúc của hòn đảo quê hương mình - những giai điệu mang ảnh hưởng của dòng nhạc blues. Nhưng đến năm 1988, ở tuổi 47, sau hơn 3 thập kỷ hát trong các quán bar ở Mindello, bà mới nổi danh thế giới sau khi một chàng trai trẻ người Pháp mời bà tới Pháp thu âm album La Diva Aux Pieds Nus (Diva chân đất).

Cesaria Evora luôn trình diễn trên sân khấu với đôi chân đất

Cách hát của Evora được so sánh với huyền thoại dòng jazz của Mỹ Billie Holiday. “Bà thuộc những ca sĩ quán bar tiêu biểu nhất. Evora có giọng ca mê hoặc lòng người” - tờ Le Monde ca ngợi.

Evora là nghệ sĩ trình diễn “morna” nổi tiếng nhất. “Morna” là nhạc quốc gia của Cape Verde. Đây là thể loại nhạc rất phức tạp, buồn sâu lắng, mang nhiều ảnh hưởng chắt lọc từ các truyền thống của châu Phi. “Âm nhạc của chúng tôi là sự hòa trộn của nhiều thứ” - Evora nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn hồi năm 2000. “Nhiều người nói nó giống nhạc blues hay jazz. Nhiều người lại nói nó giống nhạc Brazil hay châu Phi, nhưng thực ra chẳng ai biết rõ cả, kể cả những người già”.

Từ quán rượu tới các thính phòng quốc tế

Evora sinh ngày 27/8/1941 và trưởng thành ở Mindelo, thành phố cảng thuộc hòn đảo Sao Vicente. Năm 7 tuổi, cha bà qua đời, để lại cho mẹ bà 7 đứa con thơ dại.

10 tuổi, Evora phải vào trại trẻ mồ côi do mẹ bà không thể kiếm đủ tiền nuôi các con. 16 tuổi, Evora làm thợ may, nhưng một người bạn đã thuyết phục bà đến hát ở một  quán rượu, nơi các thủ thủy thường lui tới. Khi đã có danh tiếng, Evora lên trình diễn ở những con tàu cập bến trong thành phố.

Tuy nhiên, thù lao của bà không phải là tiền, mà là những cuộc uống rượu miễn phí. Evora từng cười khi nhớ lại thời bà là một người nghiện rượu cognac nặng. Nhưng đến cuối năm 1994 bà đã phải bỏ rượu để giữ sức khỏe, song nhất định không bỏ thuốc lá.

Năm 1995, album Cesaria của bà được phát hành ở 20 nước. Đĩa CD này đem về cho Erova đề cử giải Grammy đầu tiên, đưa bà tới nhiều thính phòng hòa nhạc lớn ở khắp thế giới và đến nay lượng đĩa bán ra đã đạt hàng triệu bản.

Năm 2003, Evora đoạt giải Grammy ở hạng mục World Music với album Voz D'Amor. Khi bà thực hiện hòa nhạc ở New York, nhiều ngôi sao như Madonna, David Byrne và Brandford Marsalis đã tới dự.

Evora không nghĩ nhiều đến danh tiếng quốc tế nên bà thường trở về Mindelo bất cứ khi nào có thể. Bà xây lại ngôi nhà thời thơ ấu của mình thành một dinh thự có 10 phòng ngủ để bạn bè và người thân có thể tá túc ở đó. Dù bận rộn lưu diễn khắp thế giới, nhưng bà không bao giờ vắng nhà vào dịp Giáng sinh.

Năm 2008, Evora bị đột quỵ sau khi thực hiện hòa nhạc ở Melbourne, Australia. Bà trở về cơ sở của mình ở Paris để điều trị, nhưng sau đó vẫn gắng sức thu âm album Nha Sentimento để phát hành vào năm 2009 theo kế hoạch. Cho đến nay, bà đã tung ra 10 album phòng thu và một tuyển hợp các ca khúc từng phát sóng trên đài phát thanh. Năm 2009, bà được Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy trao tặng Huân chương Bắc đẩu bội tinh - giải thưởng cao quý nhất của nước Pháp. Evora có 1 con trai và 1 con gái từ những mối quan hệ khác nhau chứ không kết hôn.