Thứ bảy, 20/04/2024
Mặc dù xuất hiện ở nhiều lục địa trên thế giới, nhưng khi nhắc đến xác ướp, chúng ta thường hình dung ngay tới Ai Cập cổ đại. Nguồn cung cấp xác ướp của người và động vật, lúc ban đầu là từ những tên trộm mộ. Những kẻ đào trộm các lăng mộ và nơi chôn cất để tìm kiếm vàng, đồ trang sức, và các đồ có giá trị. Đôi lúc các xác ướp này được buôn bán vì tính chất huyền bí và giá trị của chúng.
Hồi đầu thế kỷ 19, ngành khoa học khảo cổ chỉ mới đang chập chững những bước đầu, nhưng các cuộc thám hiểm đã trở nên rất phổ biến theo sau cuộc chiến của Napoleon vào Ai Cập và Syria. Những cuộc khai quật ở Ai Cập đa phần là có chủ đích, nhưng không phải đều do các học giả và chuyên gia dẫn đầu. Và chúng thường mang tính chất chộp giật khi được tiến hành bởi những tay nghiệp dư lắm tiền và hiếu kỳ. Vấn đề này dẫn đến tình trạng di chỉ, hiện vật, và kiến trúc bị tổn hại hoặc phá hủy. Các cuộc giải phẫu xác ướp thường mang tính chất giải trí hơn là khám nghiệm.
Khác với các di thể khác của người, hiện nay xác ướp được coi là những cổ vật đặc biệt hấp dẫn. Tuy nhiên, không lâu trước đây, các xác ướp từng được sử dụng theo những cách thức vô cùng quái đản – để làm thuốc, đồ giải trí, và có lẽ còn được dùng làm nhiên liệu.
Sơn dầu làm từ xác ướp
Các xác ướp Ai Cập cổ đại đã được nghiền vụn và làm thành một loại sơn dầu màu nâu vào thế kỷ 16 và 17. Được gọi là màu nâu xứ Caledonia, màu nâu Ai Cập, hay chỉ đơn giản là màu nâu xác ướp. Chất màu đậm đà này được làm từ phần sót lại của thi thể người và mèo. Dù dễ vỡ vụn nhưng đây là màu sắc rất thông dụng, cho tới khi các họa sĩ cuối cùng cũng biết được thành phần cấu tạo của nó. Nghe nói họa sĩ người Anh Edward Burne-Jones đã dành riêng cho tuýp màu của ông một buổi mai táng theo đúng nghi thức ở sau vườn, sau khi ông biết được nguồn gốc của nó.
Người ta tuyên bố rằng chỉ cần một xác ướp cũng đủ cung cấp lượng sơn dầu cho một vài họa sĩ trong suốt 20 năm. Rốt cuộc việc cung cấp xác ướp để làm sơn vẽ tranh đã giảm dần (cũng như số lượng họa sĩ muốn có thành phần của tử thi trong sơn của họ), và sơn dầu màu nâu xác ướp hiện nay được làm bằng đá hematile.
Thuốc được chiết xuất từ xác ướp
Trong các tập tục và tín ngưỡng ở Châu Âu (và của những nền văn hóa trên khắp thế giới) trong thế kỷ 16 và 17, có xuất hiện việc trị bệnh bằng cách ăn và uống di thể của người, như xương xay nhỏ, máu, và chất béo. Chúng được dùng để chữa trị cho tất cả mọi thứ, từ đau đầu cho đến tâm thần và các bệnh nan y. Vì vậy không có gì đáng ngạc nhiên khi người ta sử dụng các xác ướp “huyền bí và quyền lực” cho mục đích này.
Quốc vương Anh Charles II bôi bụi xác ướp lên da để hấp thụ sự “vĩ đại.”
Xác ướp từng được coi là nguyên liệu làm thuốc vô cùng quý hiếm
Loại “thuốc xác ướp” này rốt cuộc đã lụi tàn khi khoa học và y học hiện đại phát triển. Nhưng các ví dụ về việc sử dụng xác ướp để bào chế thuốc vẫn xuất hiện trong các tập san sản phẩm ở Châu Âu cho đến tận thế kỷ 20.
Xác ướp dùng làm giấy
Người ta cho rằng vải lanh và các sợi giấy cói cuốn quanh các xác ướp đã được làm thành giấy in ở Mỹ. Câu chuyện này mang tính chất truyền thuyết hiện đại hơn là sự thực. Vào những năm 1850, Mỹ đã phải đối mặt với tình trạng khó khăn trong ngành sản xuất giấy. Với số lượng báo in vượt trội so với các quốc gia khác, Mỹ cần nguyên liệu giấy thô để bắt kịp với yêu cầu đầu ra của mình. Tuyên bố cho rằng các xác ướp và vải bọc quanh chúng đã được sử dụng để đáp ứng nhu cầu này hiện vẫn chưa được xác minh, nhưng đó từng là một ý tưởng được thảo luận rộng rãi, và được đề cập trong một ấn phẩm của tờ Scientific American năm 1847.
Năm 1855, tiến sĩ, nhà khảo cổ học Isaiah Deck đã đề cập đến nguồn cung cấp là các di chỉ chôn xác ướp sẵn có. Có rất nhiều xác ướp trong một số khu vực hẻo lánh, và sau các cơn bão định kỳ lớp cát trên toàn bộ khu vực sẽ bị quét sạch, để lộ thiên rất nhiều những mảnh vụn và tứ chi, đủ dạng, đủ kiểu.
Nhiên liệu sản xuất từ xác ướp
Cũng giống như câu chuyện làm giấy từ xác ướp, câu chuyện làm nhiên liệu từ xác ướp có lẽ cũng chỉ là một truyền thuyết hiện đại, nhưng nó đến từ các tác phẩm của tác giả người Mỹ – Mark Twain (tác giả cuốn “Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer”).
Nhà văn khôi hài này đã phổ biến ý tưởng trên khi nói về tuyến đường sắt đầu tiên xuyên qua Ai Cập trong cuốn “The Innocents Abroad”. Ông tuyên bố rằng vì tình trạng thiếu vắng cây cối trong sa mạc, nên các xác ướp đã được sử dụng thay thế nhiên liệu xe lửa. Ông viết như sau, “Nhiên liệu sử dụng cho đầu máy xe lửa được tạo thành từ các xác ướp 3000 năm tuổi, mua về cả tấn hoặc cả nghĩa trang để phục vụ cho mục đích đó". Ông (dường như có ý trêu đùa) kết luận rằng có lẽ chúng cháy rất mạnh, vì được tẩm bằng nhựa thông và nhựa đường, và có thể được chất đống như bó củi.
Xác ướp được dùng trong các bữa tiệc
Thú vui "kinh dị" thời cổ đại
Vào những năm 1800, xác ướp và văn hóa Ai Cập, cũng như tất cả mọi thứ liên quan (được gọi là phong trào cuồng Ai Cập) là một mốt rất thịnh hành, và người ta nói rằng các bữa tiệc tháo băng xác ướp là các sự kiện xã hội trong giới thượng lưu và quý tộc ở Châu Âu. Như tên gọi của nó, các xác ướp được thu thập và tháo băng trước con mắt thích thú của khán giả. Tuy nhiên, việc tháo băng xác ướp không chỉ xảy ra trong các bữa tiệc, mà còn phục vụ cho mục đích hàn lâm (trong trường học).
Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Peabody thuộc trường đại học Yale đã nhắc đến người ủng hộ việc tháo băng xác ướp nổi tiếng nhất là Thomas Pettigrew – bác sĩ phẫu thuật trong thời nữ hoàng Victoria. Ông thường tổ chức các buổi khám nghiệm tử thi hoặc các “tiệc tháo băng,” nơi tề tựu những thành phần thượng lưu của Anh. Những sự tò mò quái đản này đã thu hút công chúng và nó chủ yếu mang tính chất biểu diễn. Dẫu vậy, chính những cuộc nghiên cứu giải phẫu thực nghiệm này cũng đã giúp thu thập hiểu biết chi tiết về các kỹ thuật ướp xác cổ đại.
Xem thêm
Thương hiệu thời trang cao cấp Gucci gần đây lại khiến dân tình 'mắt tròn...
Kỳ quặc 4 phương - 05.03.2020
Trong số những bệnh rối loạn tâm thần, có những bệnh phổ biến và những bệnh rất hiếm gặp. Thậm chí, các thể bệnh tâm thần hiếm gặp khiến các chuyên gia rất khó...
Kỳ quặc 4 phương - 02.03.2020
Đối với cuộc sống ở những thành phố lớn, việc bà ngoại lên trông cháu là điều hết sức phổ biến. Nhiều người chọn bà ngoại thay vì bà nội để tránh những mâu...
Kỳ quặc 4 phương - 19.01.2020
Cô gái Lara Sanson đến từ Argentina phải khâu 40 mũi ở mặt sau khi bị chó cưng tấn công khi cô đang cố gắng tạo dáng chụp ảnh với nó.
Kỳ quặc 4 phương - 19.09.2019
Thấy ngọc trai trong những con trai, sò biển là chuyện không có gì lạ. Nhưng để thấy được 48 viên ngọc khi ăn một con hàu thì quả thật người đàn ông này...
Kỳ quặc 4 phương - 09.03.2019
Nhận được tin báo về những tiếng động kỳ lạ phát ra từ một ngôi mộ của người trông coi nghĩa trang, cảnh sát lập tức có mặt, mở ngôi mộ và phát hiện...
Kiến thức - 4 giờ, 44 phút trước
Đến bây giờ, Tiểu Long Nữ và Dương Quá vẫn là một trong những cặp đôi huyền thoại nhất màn ảnh Hoa ngữ, được mọi người yêu mến nhất trong vũ trụ tiểu thuyết...
Kiến thức - 4 giờ, 8 phút trước
Trong thời tiết nắng nóng của mùa hè, việc ngồi trong nhà với chiếc điều hòa là vô cùng dễ chịu, tuy nhiên việc sử dụng điều hòa sai cách vừa khiến gia đình...
Chuyện làng sao - 4 giờ, 10 phút trước
Mới đây, trên mạng xã hội chia sẻ bức hình chụp chung của Hoàng Thu Yến và Lý Liên Kiệt sau nhiều năm ly hôn.
Chăm sóc sức khỏe - 4 giờ, 14 phút trước
Mọi người đều mong muốn có một cuộc sống khỏe mạnh và trường thọ, nhưng làm thế nào để đạt được điều đó, nghỉ ngơi hay tập thể dục? Câu hỏi này luôn tồn...
Thời trang + - 6 giờ, 45 phút trước
Vào đầu hè, nhiều chị em sẽ ưu tiên những bộ váy trong tủ đồ của mình. Trong số rất nhiều kiểu dáng váy khác nhau, váy denim thực sự có địa vị tương...
Kiến thức - 6 giờ, 52 phút trước
Một số người tìm tới thầy bói vì tò mò hoặc tin tưởng để họ tính toán số phận của mình, hy vọng nhận được sự hướng dẫn hoặc an ủi nào đó. Tuy...
Kiến thức - 6 giờ, 52 phút trước
Việc nước rau muống chuyển sang màu xanh đậm khiến nhiều người cho rằng rau có nhiễm chì hay thuốc trừ sâu. Nhưng suy nghĩ này liệu có đúng không?
Phong thủy - 6 giờ, 54 phút trước
Đặt lọ hoa trên bàn thờ tại vị trí nào cho đúng thì vẫn nhiều người không biết chính xác.
Đời sống trẻ - 6 giờ, 59 phút trước
Muốn chụp ảnh đẹp khi đi du lịch nhưng lại không biết tạo dáng thì phải làm sao? Hôm nay mình sẽ mang đến cho các bạn một số tư thế chụp ảnh để...
Chuyện làng sao - 6 giờ, 2 phút trước
Những chia sẻ của Đỗ Thị Hà đã gây chú ý hơn cả.
Chuyện làng sao - 6 giờ, 6 phút trước
Trong ngày cưới của TiTi, người được xem là tình tin đồn của Nhật Kim Anh, nữ diễn viên kiêm ca sĩ nổi tiếng đã có những phản ứng lạ.
Xài gì - 6 giờ, 13 phút trước
Trong các mẫu điện thoại hiện tại, iPhone vẫn là dòng được nhiều người ưa chuộng. Nhưng nếu dưới tầm giá dưới 9 triệu mua thiết kế nào sẽ 'hời' nhất thì đây là...
Chuyện làng sao - 6 giờ, 13 phút trước
Đám cưới cựu thành viên HKT - TiTi và DJ Nhung Babie đã khiến dân tình choáng ngợp.
Chăm sóc sức khỏe - 9 giờ, 57 phút trước
Không khó để nhận ra dấu hiệu trầm cảm ở nơi làm việc của người khác hay ngay cả bản thân bạn nếu căn cứ vào những điểm dưới đây.
Chuyện làng sao - 9 giờ, 58 phút trước
Brooke Shields từng có mối quan hệ tình cảm gây nhiều tranh cãi với "Ông hoàng nhạc pop" Michael Jackson.
Kiến thức - 9 giờ, 58 phút trước
Trong bất kỳ bữa tiệc hay sự kiện xã hội nào, việc nắm vững cách mở đầu cuộc trò chuyện là vô cùng quan trọng. Đặc biệt, trong các bữa tiệc tối có sử...
Kiến thức - 9 giờ, 1 phút trước
Sau khi nghỉ việc, người lao động có thể được nhận 5 khoản tiền sau: trợ cấp mất việc, trợ cấp thôi việc, trợ cấp thất nghiệp, tiền nghỉ phép năm và tiền lương...
Kiến thức - 10 giờ, 3 phút trước
Thời gian trôi qua, số lượng ô tô ngày càng nhiều, và nếu để ý kỹ vào ô tô, bạn sẽ thấy rất nhiều ô tô có gắn một chú "tắc kè" nhỏ rất...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 10 phút trước
Hoàng Oanh đã đánh dấu cột mốc quan trọng của mình sau 2 năm chia tay chồng Tây khiến ai cũng nể phục.
Chuyện làng sao - 10 giờ, 11 phút trước
Khác với mọi năm sẽ tiệc tùng cùng bạn bè hoặc đi nghỉ dưỡng tại biển, năm nay, Cao Thái Hà chọn đón tuổi mới bằng chuyến đi trở về với thiên nhiên, thiền...